1-2. Uzye e Yesu walozizye mwinye pano walanzile amazwi yano yakazanwa pe Yohani 4:35, 36?

E YESU afwile wapitanga mu vyalo vya ngano lyo apano zikumela. (Yoha. 4:3-6) Swinya pa kuti zize zice watalike nu kusombola papitanga imyezi 4. Fwandi pano Yesu watili: “Si lolani ivyalo, impindi ya kusezya yapalamila!” awavule wafwile wazungusile nkaninye. (Wazyani Yohani 4:35, 36.) Nomba amwinye muno walozizye pa kulanda ya-a amazwi?

² E Yesu afwile walandanga pa mulimo wa kulonganika awantu asa pa kusombola ingano. Mulole cino cacitisile. Nanti aca kuti awaYuda wativwananga na wina Samaria, e Yesu wawizizizye umwanaci umwina Samaria. Swinya ku cakuzungusya we-e umwanaci wakunzile vino wasambilizile kwe Yesu! Pano e Yesu walandanga pa cisinka cakuti ivyalo viswefile, lyo awina Samaria awavule wano umwanaci umwina Samaria wawasimicizile pe Yesu watalisile ukwiza kwe Yesu pa kuti wivwilepo na vinji. (Yoha. 4:9, 39-42) E kalemba wumwi watili: “Wowo vino awantu wizile zuwa kwe Yesu nu kutalika ukukutika kwe weliwe, cikalanjizya vye ukuti walondanga ukusambilila.”

3. Uzye ukulola awantu ndi vino e Yesu wawalolanga, kulimvyavwa wuli ukutalika ukuwomba icete umulimo wa kuwizya?

³ Uzye mukalola wuli awantu wano mukawizizya ilandwe lizima? Uzye mukawalola ngati avya kulya vino vikulondekwa ukusombola? Nga avino mukawalola, lyo muliwacita ivintu vitatu. Ica kutalicila aca kuti, muliwalola ukuti umulimo wa kuwizya wuzipizile ukuwombwa wangu. Tutawa ni mpindi ya konona amuno impindi ya kusombola antici nkaninye. Ica citi wili aca kuti, muliwa ni nsansa pano mukulola kuno awantu wakwivwa kwi landwe  lizima lino mukuwawizizya. E Baibolo yikalanda ukuti: “Awantu wakazewela pa mpindi ya kusinza.” (Ayize. 9:3) Ica citi tatu aca kuti, muliwalola awantu wonsinye ukuti wangapiluka nu kuwa awasambi wa kwe Yesu, fwandi muliwa kwelezya na maka ukulanda vino wangakunda ukwivwa.

4. Avyani vino twandi tusambilile ku mutumwa Paulo?

⁴ Awasambi wa kwe Yesu wamwi walolanga awina Samaria ukuti watanga wapiluke, lelo e Yesu walolanga ukuti wangapiluka nu kuwa awasambi wakwe. Naswenye tuzipizile twalola awantu wonsinye ukuti wangawa awasambi wa kwe Klistu. Umutumwa Paulo watusizile ica kulolelako cino tufwile ukukonka. Avyani vino tungasambililako? Mwe co-o icipande twandi tusambilile (1) wamanyanga vino wano akuwizizyako wazumilamo, (2) wamanyanga vino vingalenga wavwambisye ukwivwa, ne (3) wa walolanga ukuti wangawa awasambi wa kwe Yesu.

5. Uzye acani cino calenzile e Paulo awawizya icete ku wa Yuda mwi Sunagogi?

⁵ E Paulo wawizyanga sana mu ma Sunagogi ya wa Yuda. Ku ca kulolelako, “pa masabata yatatu walanzyanyanga nawo [awaYuda ] ivya mu Mawaliko” mwi Sunagogi lya mu Tesalonika. (Imili. 17:1, 2) E Paulo wakulizile ku wa Yuda. (Imili. 26:4, 5) Fwandi wamanyile sana imikalile ya wa Yuda acino calenzile alanda nawo icete.​—Flpi. 3:4, 5.

6. Uzye awina Atena wano e Paulo watalisile ukuwizizyako wapusine wuli na wano wawelezizye ukuwizizya mwi sunagogi?

⁶ Walile Paulo waya ku Berea pa mulandu wakumulesya mu Tesalonika, wafisile mu Atena. Swinyanye ‘winjizile mwi sunagogi nu kutalika ukulanzyanya na wa Yuda na wantu wanji wano wapepanga Leza.’ (Imili. 17:17) Lelo pano e Paulo wawizyanga pa Maliketi watalisile ukulanda na wantu wano asitela alandepo nawo. Pe wano watalisile ukuwizizya palinji wano wazumizile mu mano ya wantu na wanji wano walolanga e Paulo ngati waleta icisambilizyo icipya. Wamunenile ukuti: “Watalika ukulanda ivintu ivipya vino tusitela twivwepo.”​—Imili. 17:18-20.

7. Ukulingana ni Imilimo 17:22, 23, avyani vino e Paulo wawisileko amano pakuti awawizizye ukulingana na vino waweni?

⁷ Wazyani Imilimo 17:22, 23. Pakuwizizya awina Atena e Paulo atatalisile ukulanda nawo ndi vino walandanga ku wa Yuda mwi sunagogi. Afwile watalicizile ukwelenganya pe vino awina Atena wazumizilemo swinya wawisileko sana amano ukulola vino wakambatisile pa viwumba, co-o calenzile amanye intambi zino awina Atena wacindisile. Pa kulanda nawo icisinka ca mu Mawaliko, e Paulo watalicizile ukulanda pa vintu vino awina Atena watemilwe. Wino wasambilila  sana pe Baibolo walanzile ukuti “pa mulandu wa kuti e Paulo walinji amwina Klistu umuYuda, wamanyile ukuti awaGriki watapepanga e Leza wacisinka wuno awa Yuda na wina Klistu wapepanga. Welezizye na maka ukuwalondololela ukuti Leza wino Paulo walandangapo na wina Atena nye wamumanyile.” E Paulo wayikundizile ukupiluka pa kuti awizizye wa-a awantu. Walanzile ukuti amazwi yano walondanga ukulanda yafumile kwe ‘Leza wino atamanyikwa,’ wilyanye wino nawonye wapepanga. Nanti aca kuti awina Atena watamanyile Amawaliko, e Paulo atawalolanga ukuti watanga wawe awina Klistu. Lelo wawalolanga ukuti avyakulya vino vicile, co-o calenzile apiluleko inzila yino walinji nu kulanda nawo pi landwe lizima.

8. (a) Acani cino cingamyavwa ukumanya vino wano mukuwizizyako wazumilamo? (b) Uzye mungasuka wuli nga ca kuti wumwi walanda ukuti wawa na kuno akapepa?

⁸ Na mwemwe nye mwalolecesya sana, pa kuti mwamanya vino wano wawa mu cifulo cino mukawizizya wazumilamo. Ku cakulolelako, uzye wayemvya wuli ing’anda yakwe? Uzye izina lyakwe, vino azwite, vino akuloleka, ni milandile vikwivwika ukuti akapepa kwinye? Ncepamwi umweni ng’anda aminenile kaali ukuti wawa na kuno akapepa. Conye co-o acino caciticizile e Flutura e painiya umuyiwele. E Flutura wanenile umweni ng’anda ukuti; “Ntizile mukumipaticizya ukuti mpaka nye muzumile mwe vino nazumilamo, lelo njizile vye mukulanda namwe pe lyo-o ilyasi . . . ”

9. Avyani vino mukulola ukuti avino wino wakunda ivya mipepele angakunda ukwivwa?

⁹ Avyani vino mungalanda na wino wakunda ivya mipepele? Yelezyani ukulola vino angakunda ukwivwa. Ku cakulolelako mungazana ukuti nawenye akapepa e Leza wenganye uwa cisinka, akalola e Yesu ukuti we Katula, nanti wazumila ukuti tukwikala mu manda ya kulecelezya. Ukulingana na vino mwazana ukuti avino angatemwa ukwivwa, mungaviwomvya ukulanda nawe.

10. Tuzipizile ukwelezya na maka ukucita cani, swinya amulandu ci?

¹⁰ Muwakwizuka ukuti awantu wasizumila vyonsi vino wakawasambilizya mu macalici yawo. Acino pa nsizi ya kumanya kuno wumwi akapepa, mwakwelezya na maka ukumanya vino wazumilamo. E David e painiya umuyiwele walanzile ukuti: “Awantu awavule pe yo-o impindi wakalola ukuti vino Baibolo yikasambilizya na vino awantu wakalanda avili vyonganye.” Ne e Donalta uwa ku Albania watili: “Awavule wano tukazana mu mulimo nanti wangalanda ukuti wawa na kuno wakapepa, wakakwiza na mukulanda ukuti watazumila mwe Leza.” Umwanawitu wumwi e mishonari ku Argentina walanzile ukuti awantu wamwi wakalanda ukuti wazumila mu cisambilizyo ca kuti mwe Leza wenga mwawa watatu, lelo nga mwawakonka sana mulizana  ukuti watazumila na mwe coco icisambilizyo.” Ukumanya icisinka ca kuti awantu wano tukalandako wasizumila na mu vintu vino wakuwasambilizya ku vyalici vyawo kungatwavwa ukumanya apakuwatalicila ukulanda nawo. Acino muwakwelezya na maka ukulola vino awantu wazumilamo. Nga mukucita wo-o muliwa ngati we Paulo wino wawanga “vyonsinye ku wantu wonsinye.”​—1 Kor. 9:19-23.

11. Ukulingana na Imilimo 14:14-17, anzila ci yino Paulo wawomvizye pa kuti awina Lustra wavwambisye ukumanyilapo na vinji?

¹¹ Wazyani Imilimo 14:14-17. E Paulo waweni vino wano walandangako wakunzile, acino watalicizile ukulanda nawo pe vino watemilwe. Ku ca kulolelako, pano walandanga ku wina Lustra wano watamanyile ivivule pa Mawaliko, welezizye ukulanda mu nzila yino yalenzile wivwicisye cino walandangapo. Walanzile pa mpindi zya kusombola na pa kuyitopwa uwumi. E Paulo wawomvizye ivilanjililo na mazwi vino vyalinji nu kulenga wano wawizizyangako ukwivwa zuwa.

12. Uzye mungacita wuli pa kuti mumanye vino wino mwazana watemwa, swinya mungapilula wuli vino mukulonda ukulanda nawe?

¹² Muwakwiluka pa kuti mumanye vino wano wawa mu cifulo cino mukawizizyamo watemwa swinya mwapilula inzila zya kuwawizizyamo. Uzye mungamanya wuli vino wumwi watemwa? Pano mwati mwapalamila pa ng’anda yakwe, muwawika sana amano kwe vino akucita nanti vino vili pa ng’anda. Pamwi mwazana akwitilizya umusalu, akuwazya ibuku, akulunjisya motoka nanti akucita icili consinye. Nga cawa wo-o, cingazipa ukumutalicila pe vyovyonye. (Yoha. 4:7) Ni vizwalo nye vino wumwi azwite vingamyavwa ukumanya kuno wafuma, incito yino akawomba, nanti ulwizyo luno watemwa. E Gustavo watili: “Natalisile ukulanzyanya nu mulumendo wumwi uwa myaka 19 pe sikipa yino wazwite. Pe yo-o sikipa palinji e kimbila wa ndwimbo umulumbuke. Namuwuzizye cino calenzile akunde we-e kimbila wa ndwimbo. Nawe wanenile umulandu. Ukufuma paponye isambililo lyatalisile. Pe yo-o impindi wabatizwa nu kubatizwa.”

13. Uzye mungacita wuli pa kuti mulande pi sambililo lye Baibolo mu nzila ya kuti umweni ng’anda avwambisye nu kusambilila?

 ¹³ Ndi mukulonda ukunena wumwi pi sambililo lye Baibolo, landani mu nzila ya kuti avwambisye ukutalika ukusambilila swinya mu munene nu wuzima wuno alizana nga akusambilila. (Yoha. 4:13-15) E nkazi wumwi wazanile umwanaci wumwi wino walondanga ukusambilila Baibolo. Avino wamwinjizizye na mu ng’anda. Walile we-e e nkazi walola icipepala cino calanjizyanga ukuti we-e umwanaci walinji umusambilile nkaninye, walanzile ukuti na swenye twawa ne programu ya kusambilila Baibolo pa kulongana nu kuwatandalila vye pa ma ng’anda yawo. We-e umwanaci wazumizile ukuti watalike ukusambilila Baibolo, swinya uwanda wuno wakonsilepo wazanilwe na mukulongana kwa pi wungwe, patazimvile wayile na mukulongana kwa muputule. Papisile vye umwaka wonga wasozilepo nu kubatizwa. Cingazipa ukuyiwuzya ukuti: ‘Avyani vino ivipempu vyane vyakunda sana? Uzye ningalanda pa kusambilila Baibolo mu nzila yino yingalenga wavwambisye ukusambilila?’

14. Uzye mungapekanya wuli isambililo ukulingana nu musambi wino mukatungulula?

¹⁴ Nga mwatalika ukusambilizya wumwi Baibolo, muwapekanizizya kucili. Pano mukupekanya muwakwelenganya pa lupwa lwakwe, pano wafika na masambililo ya kumuwili, vino wapitamo, na vino watemwa. Muwasolela lya nkani amawaliko ya kuwazya, amavidyo yano mulimutambisya, ni vilanjililo vino muliwomvya pa kulondolola icete ivisinka vya mu Baibolo. Muwayiwuzya ukuti: ‘Avyani vino vingalenga mfike umusambi pa mwezo?’ (Imilu. 16:23) Mu Albania umwanaci wumwi wino wasambililanga ne painiya uwi zina lya kuti Flora walanzile ukuti: “Ntanga nzumile mu cisambilizyo ca kuzyulupuka.” E nkazi Flora walanzile ukuti, “nizile injiluka ukuti afwile ukutalicilapo ukumanya e Leza wino walaya ukuti kuliwa ukuzyulupuka.” Ukufuma paponye e Flora watalisile ukulanda sana pe vino Yehova watutemwa, amano yakwe, na maka yano wakwata. Mukupita kwa mpindi we-e umwanaci wizile azumila mukuzyulupuka. Yo-o impindi Ante ya kwe Yehova.

15. Ukulingana ni Imilimo 17:16-18, avyani vino awina Atena wacitanga, swinya amulandu ci wuno e Paulo atalecezile ukuwawizizya?

¹⁵ Wazyani Imilimo 17:16-18. Awina Atena wapepanga utuluwi, wacitanga uwuzelele swinya wasuwizile mu mano ya wantu. Lelo e Paulo atalesile ukuwawizizya. Watwalilizile ukuwawizizya nanti acakuti wamutukanga. Amuno ne Paulo nye pa kutalika walinji ‘awa miponto swinya umuntu umuwipe.’ (1 Tim. 1:13) Wulyanye vino e Yesu wamulolanga ukuti aliwa amusambi wakwe, avino na wenye wasuwizile ukuti awina Atena walisuka wawe awasambi wa kwe Klistu. Wonye wo-o avino cizile aciwa.​—Imili. 9:13-15; 17:34.

16-17. Acani cino cikalanjizya ukuti awantu wonsinye wangawa awasambi wa kwe Klistu? Landani ica kulolelako.

¹⁶ Mu mpindi zya watumwa, awantu awapusane pusane wizile awawa awasambi wa kwe Yesu. Pano Paulo walembezile Awina Klistu wano wikalanga mu Korinti umusumba wa waGriki, walanzile ukuti wamwi mwi wungwe walinji ni misango imiwipe, lelo walunzilepo nu kuti, “avino namwenye mwalinji nomba mwapwizwa.” (1 Kor. 6:9-11) Uzye nga calinji amwemwe nga mwawalolanga wuli? Uzye nga mwalolanga ukuti wangapiluka nu kuwa awasambi wa kwe Klistu?

¹⁷ Pe yo-o impindi awavule, wakaleka ukucita vino wacitanga ku nsizi pa kuti wawe awasambi wa kwe Yesu. Ku cakulolelako e Yukina e painiya umuyiwele mu Australia wazanile ukuti awantu wonsinye asa mulandu na vino wawa wangasambilila Baibolo. Wanda wumwi pano walinji pi  ofesi limwi, waweni umwanaci “wayidinda ivya kuyidinda umuwili wonsinye. We-e nkazi watili, “pano namuweni vye nivwile ni ntete, lelo nalile natalika ukulanda nawe nazanile ukuti pe vino wayidinzile pi kasa palinji ni waliko lya Amalumbo!” We-e umwanaci wazumizile ukusambilila Baibolo swinya watalisile nu kuzanwa mukulongana. *

18. Amulandu ci wuno tutazipizile twapingulila awantu?

¹⁸ Uzye acani cino calenzile e Yesu alole ukuti ivyakulya vicile vikulondekwa ukusombola? Uzye amulandu wakuti wamanyile ukuti awantu awavule walimusuwila? Awe mukwai. Amawaliko yalandizile lya nkani ukuti awatici vye awano walinji nu kumusuwila. (Yoha. 12:37, 38) Swinya e Yesu walinji na maka yakulola vino umuntu akwelenganya. (Mat. 9:4) Nanti aca kuti wawisile sana amano pe wano walinji nu kumusuwila, watwalilizile ukuwizizya wonsinye. Sweswe tutawa na maka ya kumanya vino winji akwelenganya, fwandi tutazipizile twasolowolola wamwi! Lelo tufwile twalolamo ukuti wanda wumwi waliwa awasambi wa kwe Yesu. E Marc, e mishonari mu Burkina Faso weni watili: “Awantu wano nkalola ngati wangakunda ukusambilila wasifika na pataali wakalecela pa nzila ukusambilila. Ne wano nkalola ngati watanga wasambilile awano wakakwiza na mukulunduluka. Cino nazana aca kuti tuzipizile twaleka vye umuzimu wa kwe Yehova awuno watutungulula.”

19. Uzye tuzipizile twalola wuli awantu wano tukazana muno watupa ukuwombelamo?

¹⁹ Pa kutalika, cingaloleka ngati mu cifulo cino watupa ukuwombelamo mutawa wano wawa ngati angano zino zikulondekwa ukusombola. Lelo cingazipa ukwizuka vino e Yesu walanzile ku wasambi wakwe ukuti, ivyalo viswefile, akuli ukuti vifisile pa kusombola. Awantu wangapiluka nu kuwa awasambi wa kwe Klistu. E Yehova akalola ukuti awantu wonsinye wano wawa mu cifulo cino watupa ukuwizizyamo wangapiluka nu kuwa “ivintu vya mutengo.” (Haga. 2:7) Nga tukulola awantu ndi vino e Yehova ne Yesu wakawalola, tuliwakwelezya na maka ukuwamanya icete nu kumanya vino watemwa. Tuliwawalola ukuti wangapiluka nu kuwa awina Klistu wanji.