1. Avyani vino e Paulo walanzile pa wumi wakwe?

UMUTUMWA Paulo walanzile ukuti impindi zimwi wayivwanga umutonte. Walanzile ukuti ‘umuwili wakwe wayanga wukusila katici katici,’ walwisyanga na maka ukucita icizima. Swinya walolanga nu kuti asa lyonsi pano e Yehova wasukanga amapepo yakwe ndi vino wenecelanga. (2 Kor. 4:16; 12:7-9; Roma. 7:21-23) E Paulo walanzile nu kuti wano wamulwisyanga walolanga ukuti watonta. * Lelo atalesile vino walandanga ukulenga atalike ukulola ngati pasi na vino walinji.​—2 Kor. 10:10-12, 17, 18.

2. Ukulingana ni waliko lye 2 Wakorinte 12:9, 10, alisambililo ci ilicindame lino e Paulo wasambilizile?

² E Paulo wasambilizile isambililo ilicindame ilya kuti, umuntu angawa amuwome na pano akuyivwa ukuti amutonte. (Wazyani 2 Wakorinte 12:9, 10.) E Yehova wanenile umutumwa Paulo ukuti amaka yakwe yalolecelanga mukutonta kwa kwe Paulo. Akuli kuti e Yehova walinji nu kupa e Paulo amaka yano yalondekwanga pa kuti asipicizye intazi. Nomba lekani tutalicile ukumanya umulandu wuno tutazipizile ukufulilwa awalwani witu nga wakututuka intusi.

3. Amulandu ci wuno tungasecelela mukukwelengulwa?

³ Kutawa nanti wumwi wino akatemwa nga wakumutuka intusi. Lelo nga ca kuti tukuwika amano kwe vyonsinye  vino awalwani witu wakulanda, tungaleka ukuwa ni nsansa. (Imilu. 24:10) Uzye fwandi tuzipizile twalola wuli intusi zino awalwani witu wangatutuka? Na sweswenye ‘tungasecela mu kukwelengulwa’ wulyanye vino e Paulo wacitanga. (2 Kor. 12:10) Amulandu ci? Amuno awantu nga wakutukwelengula apano cikaloleka apatiswenye ukuti swe wasambi wa kwe Klistu. (1 Pet. 4:14) E Yesu walanzile ukuti awasambi wakwe waliwa wacuzya. (Yoha. 15:18-20) Wonye wo-o avino calinji ku wina Klistu wa kutalicila. Awa Griki nga wivwa vye izwi lya kuti umwina Klistu, cino cizanga vye mu mutwe aca kuti amuntu wa pansi swinya wino atasambilila. Na waYuda nye wamwi nawonye walolanga awina Klistu ukuti awantu “wano watasambilila swinya awavye” ndi vino walolanga e Peter ne Yohani. (Imili. 4:13) Swinya awavule watawacindisile amuno watayisanzyanga mu vikanza vya nsi nanti ukwinjila uwusilika. Fwandi watalinji nu kulwako inkondo nanti ukuyicinjilila.

4. Avyani vino awina Klistu wakutalicila wacitanga pano awantu wawalandilanga iviwipe?

⁴ Wa-a awina Klistu wakutalicilapo watalesile nanti katicinye ukuti amazwi yano awalwani wawo walandanga yawatonsye. Ku ca kulolelako umutumwa Peter nu Yohani walolanga ukuti ukuwacuzya pa mulandu nu kusambilizya wanji pe Yesu lwalinji alongo ulukulu. (Imili. 4:18-21; 5:27-29, 40-42) Awasambi wativwanga insoni pa mulimo wuno wawombanga. Wawombesizye nkaninye ukwavwa wanji nanti aca kuti wasuzilwe ku wantu. Ku cakulolelako amabuku ya mu Baibolo yano awina Klistu wamwi walenvile, yatwalilila ukwavwa imintapendwa ya wantu nu kuwapa isuwilo. Nu wufumu wuno wawizizyanga awantu wukuteka kwi yulu swinya nombanye wandi wutalike ukuteka insi yonsinye. (Mat. 24:14) Amawuteko ya maka aya wina Roma yano yacuzyanga sana awina Klistu wakutalicila yatatesile ni myaka imivule. Lelo awina Klistu wakutalicilako weni pe yo-o impindi azyamfumu mwi yulu. Wano wawacuzyanga nawo wafwa wonsinye, swinya nanti wangiza wawe nu longo lwa kuzyulupukanye wataliwa azyamfumu mwi yulu. Lelo waliwatekwa nu Wufumu wuno wa-a awina Klistu wa kutalicilapo watunjililanga​—Ukuwu. 5:10.

5. Ukulingana ne Yohani 15:19 amulandu ci wuno awantu watatucindicila?

⁵ Mwe ya-a amanda awantu watacindika inte zya kwe Yehova swinya wakatuseka amuno wakatulola nge swe wa pansi swinya twatonta. Amulandu ci? Amuno tusicita vino wakacita. Twayicefya swinya twawa ni civwila. Insi yikalumbanya awantu wa cilumba swinya wacipondoka. Cinji aca kuti tusiyisanzya mu vikanza vya nsi swinya tusikwinjila uwusilika. Twapusana nkaninye ni micitile yamwe yo-o insi. Awuli umulandu wuno wakatulola ukuti swewa pansi.​—Wazyani Yohani 15:19; Roma. 12:2.

6. Amulimo ci uwukulu wuno e Yehova akwavwa awawonvi wakwe ukuwomba?

⁶ E Yehova akatuwonvya ukucita ivintu ivikulu asa mulandu na vino awa mu nsi wakatulola. Watupa umulimo wakuwizya wuno wukuwombwa insi yonsinye ukucila vino calinji kali. Awawonvi wakwe mwe ya-a amanda wakapiliwula wamagazini mu vitundu ivivule swinya wakawomvya e Baibolo pa kwavwa awavule ukupiluka. E Yehova awino akulenga ukuti vyonsinyene vyo-o vyacitika. Akuwonvya awawonvi wakwe wano wasulwa nkaninye mu nsi ukuwomba ivintu ivicindame. Nga sweswe wenga na wenga? Uzye Yehova angatwavwa ukuwa na maka? Avyani vino tungacita pakuti awatwavwa? Lekani nomba  tulole ivintu vitatu vino tungasambilila ku ca kulolelako ca mutumwa Paulo.

7. Acani cino tukusambililako kwe Paulo?

⁷ Cimwi cino tukasambililako kwe Paulo aca kuti: tutazipizile ukweyamila pa kucenjela kwitu nanti pa maka yitu pano tukuwombela Yehova. Awavule wakumbwanga e Paulo vino walinji na vino wamanyile. E Paulo wange atalike ukweyamila pa maka yakwe nge walinji ni cilumba. Amuno walinji amusambilile nkaninye. Wakulizile mu musumba wa Tarsi wuno wawezile mu citungu ca Roma. Wo-o umusumba walinji awulumbuke muno mwalinji ne university. Wino wasambilizyanga e Paulo pe yoyo impindi, walinji we Gamaliel, intunguluzi yawa Yuda wino wacindisilwe nkaninye. (Imili. 5:34; 22:3) E Paulo wacindisilwe nkaninye ku wa Yuda wawuye. Nu mweneco nye watili: “Nalutilizizye nanti ukulunduluka nkaninye pa waYuda wanji awankwatwa iyili yonga nani.” (Gal. 1:13, 14; Imili. 26:4) Nanti ciwe wo-o e Paulo ateyamizile pa maka yakwe.

8. Ukulingana na Wafilipi 3:8, Uzye e Paulo walolanga wuli vino wakweti pa kutalika, swinya amulandu ci wuno “wasecelanga mu kutonta” kwakwe?

⁸ E Paulo atalangulukanga nanti katicinye pe vino wasozilepo ukusya vyonsinye vino awantu walolanga ukuti vyacindama. Wizile atalika ukuvilola ukuti vyonsinye “avikunko.” (Wazyani Wafilipi 3:8.) Wizile apita mu ntazi imvule pakuwa umusambi wa kwe Yesu. Awantu wakwenye wamupasile. (Imili. 23:12-14) Awina Roma wawuye wamumile ivikoti nu kumwinjizya mu cifungo. (Imili. 16:19-24, 37) Asa coco conga, pa mulandu wa kukanapwililika e Paulo walwisyanga na maka ukucita icizima. (Roma. 7:21-25) Lelo atalesile icili consinye ukumulesya ukukonka Klistu amuno “wasecelelanga mukutonta.” Amulandu ci? Amuno pano watonta apano walolanga vino Yehova wamwavwanga.​—2 Kor. 4:7; 12:10.

9. Tuzipizile twayivwa wuli nga tusi na vino vikalenga awantu waloleka ukuti wacindama?

⁹ Tutazipizile twakwelenganya ukuti amaka, amasambililo, inkulilo yitu nanti kuno twafuma ni ndalama zyo twawa na zyo avino vingalenga  e Yehova atupe amaka. Amuno vyonsinye vyo-o asa vino vikalenga e Yehova awatuwomvya. Asa wawomvi wa kwe Leza wonsinye wano walinji “na mano, pamwi na maka, nanti ukucindama.” E Leza wasozilepo ukuwomvya “vino avyavye munsi.” (1 Kor. 1:26, 27) Fwandi mungatwalilila ukuwombela e Yehova nanti acakuti mutakweti vyonsinye vyo-o vino vilumbuzilwe pa kutalika kwe yo-o paragrafu. Mwakwizuka lyonsinye ukuti nga musi na vyo ivintu, apano mungalola na vino e Yehova akumipa amaka. Nga cakuti mukakwivwa intete zyakulanda na wano wakasuzya vino mwazumilamo, mwapepa kwe Yehova pakuti amipa amaka yakulanda vino mwazumilamo. (Efes. 6:19, 20) Swinya nga mukalwalilila, mwalenga kwe Yehova ukuti amipa amaka yakutwalilila ukuwomba umulimo wakwe. Isuwilo linu liliwawomelako cila wanda nga mukulola vino Yehova akumyavwa.

10. Amulandu ci wuno tuzipizile ukusambilila pa vyakulolelako vya wawonvi wacisinka awa mu Baibolo, ndi vino wano walandwapo pa Waheberi 11:32-34?

¹⁰ E Paulo wayisambilizyanga sana Amawaliko. Swinya wasambilizileko ivivule ku vyakulolelako vya wawonvi wakwe Yehova wano wamuwombelanga ni cisinka. Mwe kalata yino walembezile awina Klistu awa Heberi, wawawomelezizye ukuti wakwelenganya sana pe vyo-o ivya kulolelako vya wawomvi wa kwe Yehova wano watwalilizile ni cisinka. (Wazyani Waheberi 11:32-34.) Lekani tulande pa cakuloleko ca Mfumu Davidi. Wasipicizizye ivivule ku walwani wakwe na kuviwuza vyakwe. Pano tukusambililako ku cakulolelako ca kwe Davidi. Twandi tulole vino ukwelenganya pe Davidi kwawomizye e Paulo navyo naswe tungakolanya Paulo.

11. Amulandu ci wuno e Davidi walolecelanga ngati atakweti amaka? (Lolani icikope pa nkupo.)

¹¹ E Goliati walolekanga uwa maka nkaninye ukulusya e Davidi. Walile Goliati walola e Davidi ‘wamusuzile.’ E Goliati walinji alipaka, wakweti ni vyanzo vyakulwilako swinya wasambilizile ni vya kulwa inkondo. Lelo e Davidi atalinji na vyonsinye vyo-o swinya asitela asambilile ni vya kulwa inkondo. E Davidi walolekanga ngati atakweti amaka amuno walinji amutici. Nanti ciwe wo-o awino walinji na maka amuno wasintilizile sana pe Yehova. Swinya e Yehova wamupile amaka yakucimvya e Goliati.​—1 Sam. 17:41-45, 50.

12. Antazi ci yinji yino Davidi wapisilemo?

¹² E Davidi waikundizile ukutunjilila imfumu Shauli yino Yehova wasozile ukutungulula awina Israeli. Lelo nanti ciwe wo-o, wapisile mu ntazi nayinjinye yino yalinji nu kumunenula. Imfumu e Shauli wizile awa ni cilumba cino calenzile atalike ukuzuwila Davidi. Mu kupita kwa mpindi watalisile ukumucuzya nkaninye swinya walondanga nu kumukoma.​—1 Sam. 18:6-9, 29; 19:9-11.

13. Avyani vino Davidi wacitanga pano Imfumu Shauli yamucuzyanga?

¹³ E Davidi atalesile ukucindika Imfumu Shauli pa mulandu na vino yamucuzyanga. Amuno wamanyile ukuti e Yehova awino wamuwisile pa wufumu. (1 Sam. 24:6) Swinya atatalisile ukupa e Yehova umulandu pe vyonsinye vino wapitangamo. Lelo weni wasintilizile vye pe Yehova ukuti amupe amaka ya kuzizimicizya.​—Amalu. 18:1.

14. Avyani vino umutumwa Paulo wapisilemo vino vyakoline ni ntazi zino Davidi wapisilemo?

¹⁴ Umutumwa Paulo wapisile mu ntazi yino yakoline na zino Davidi wapisilemo. Awalwani wakwe wakweti sana maka ukumucila. Intunguluzi zya pe yoyo impindi zyamupasile. Ilivule wamumanga nu kumusumbila mu  cifungo. Wulyanye vino calinji kwe Davidi, e Paulo nawenye wamucuzyanga kwe walyanye wano walinji aviwuza vyakwe. Awina Klistu wamwi watalisile ukumulwisya. (2 Kor. 12:11; Flpi. 3:18) Lelo wacinvizye wonsinye wano wamulwisyanga. Uzye wacisile wuli pa kuti awacinvye? Watwalilizile ukuwizya asa mulandu nu kumucuzya. Swinya watwalilizile ni cisinka ku wina Klistu wawuye nanti aca kuti wangacita vino atenecelanga ukuti wangacita. Ni cicindamisye aca kuti watwalilizile ukuwa uwacisinka kwe Yehova mpaka ni mfwa yakwe. (2 Tim. 4:8) Ukweyamila sana pe Yehova akuno kwalenzile e Paulo acimvye vyonsinye vyo-o.

15. Acani cino tukulonda twacita swinya tungacita wuli pa kuti twacita cino tukalonda ukucita?

¹⁵ Ukwelenganya pa cakulolelako ca kwe Paulo ne Davidi kungamyavwa sana nga ca kuti wano mukasambilila nawo, wano mukawomba nawo nanti walupwa lwinu wakumituka. Swinya kungamyavwa sana na pano wumwi wamifyenga mwi wungwe. Mungatwalilila ukucinvizya “uwuwipe ku wuzima.” (Roma. 12:21) Nga ca kuti awantu wakutucuzya, tusilwa nawo ndi vino Davidi walwile nu Goliati. Lelo tukacinvya uwuwipe ukupitila mu kuwasambilizya pe Yehova na vino Baibolo yikasambilizya. Fwandi mungacimvya vye uwuwipe nga mukuwomvya Baibolo pano mukwasuka amawuzyo yano awantu wakakolowozya. Asa coco conga, mungacinvizya uwuwipe ku wuzima nga muli ni cikuku, nu mucinzi swinya mukutwalilila nu kucita ivizima kwe wonsinye ukusanzyako na ku walwani winunye.​—Mat. 5:44; 1 Pet. 3:15-17.

16-17. Acani cino e Paulo watwalilizile ukwizuka?

¹⁶ Pano e Paulo atani awe amusambi wa kwe Klistu walinji awa miponto swinya wacuzyanga nkaninye awasambi wa kwe Klistu. (Imili. 7:58; 1 Tim. 1:13) E Yesu awino walesizye e Paulo wino witwanga nu kuti Sauli ukuleka ukucuzya awina Klistu. Walanzile ne Paulo ukufuma mwi yulu swinya wamutonkonzile na minso. Pa kuti atalike ukulola naswinya, wayile kwe walyanye wano wacuzyanga pa kutalika. Wazumizile ukuti umusambi e Anania amwavwe.​—Imili. 9:3-9, 17, 18.

 ¹⁷ E Paulo wizile amanyikwa nkaninye mwi wungwe. Lelo atiwilizile vino e Yesu wamusambilizizye pano wayanga ku Damasika. Watwalilizile ukuyicefya swinya wazumilanga ukupocelela uwavwilizyo ukufuma ku wina Klistu wawuye. Walanzile pa wina Klistu wawuye ukuti “wakanjavwa nkaninye.”​—Kolo. 4:10, 11.

18. Amulandu ci wuno manda yamwi cingatuwomela ukupocelela ukwavwa?

¹⁸ Acani cino tungasambililako kwe Paulo? Pano twatalisile vye ukusambilila e Baibolo na wantu wa kwe Yehova, tufwile twalondesyanga nkaninye ukusambilila ivivule kwe wanji. (1 Kor. 3:1, 2) Uzye tungapocelela wuli ukwavwa pe yo-o impindi? Nga ca kuti twawombela e Yehova pa myaka imivule swinya twasambilila ni vintu ivivule, cingatuwomela ukuzumila ukwavwa. Cikasyupa na nkani nga ca kuti wino akutwavwa atani amale ni myaka imivule mu kupepa. Ilivule e Yehova akawonvya awanawitu na wa nkazi pa kutwavwa. (Roma. 1:11, 12) Fwandi nga tukulonda ukuti e Yehova awatuwomya, tuzipizile ukupocelela ukwavwa ukufuma ku wanawitu na wankazi.

19. Acani cino calenzile ukuti e Paulo akwanisye ukucita vyonsinye vino wacisile?

¹⁹ E Paulo wacisile ivintu ivivule pano wizile awa umwina Klistu. Amulandu ci? Amuno wasambilizile ukuti asa mulandu na kuno wumwi wafuma, vino wasambilila, icuma cino wakwata nanti amaka yano wakwata, angacita ivivule nga ca kuti asintilizilevye pa kwavwa kwa kwe Yehova swinya amuyicefye. Acino lekani tutwalilile ukukolanya Paulo pano (1) tukusintilila pe Yehova, (2) tukusambilila ku vya kulolelako vya mu Baibolo na (3) tukupocelela ukwavwa. Nga tukucita wo-o e Yehova alituwomya asa mulandu na vino tungayivwa.