E Sera wimilila pano ali mu muputule watalika ukulolecesya. Yelenganyani pa mwanaci wa ku Middle East wino walinji umuswepulucile swinya uwa minso amayembe. Uzye akuloleka uwawulanda? Nga cakuti walinji nu wulanda, lyo citanga citutalile ukumanya cino calenzile. Mulupwa lwawo mwacitikanga ivivule. E Sera ne Abrahamu wisile imyaka imivule nkaninye kwe yo-o incende. a Konye akuno kwalinji akumwawo.

Wikalanga mu musumba wa Uri wuno walinji uwukankala, muno mwalinji wano wamanyile ukupanga ivintu ivipusane pusane na wano wacitanga uwukazi. Fwandi e Abrahamu ne Sera wafwile walinji awakankala nkaninye. Ing’anda yino wikalangamo yalinji ayizima nkaninye. E Abrahamu ne Sera wapitanga mu vintu ivilekane lekane, mpindi zimwi wawanga ni nsansa ne impindi zimwi wawanga nu wulanda. Wapepanga impindi imvule kwe Yehova, swinya kwalinji imilandu imivule yino yalenzile e Sera akunde incende yino wikalangako.

E Sera wayipelesizye ukusya vyonsinye vino wakweti. Nanti acakuti walinji ni myaka mu ma 60, walinji nu kucinta nu kuya kuncende yino atamanyile, kuno walinji nu kuwapita mu ntazi ni mikalile ukuwasyupa. Cinji acakuti, watalinji nu kunyocelapo ku mwawo. Acani cino calenzile ivintu vipiluke? Swinya avyani vino tungasambililako kwe Sera?

E Sera afwile wakulizile mu Uri. Pe yo-o impindi, vyonsinye vino vyalinji mwe wowo umusumba vyononeka. Mumpindi zya kwe Sera wano wacitanga uwukazi wawomvyanga amawato ya pa luzi lwa Yufureti pa kufumya iviya ukutali ukuvileta munsi ya Uri. Awantu wakunzile ukupita mu misewo ya kwa tala iya mu Uri, swinya wawomvyanga ivimawato ivikulu vino vyasendanga ivintu ivilekane lekane, swinya mwalinji na ma maliketi muno wakazyanga ivintu ivivule ivilekane lekane. Mwe wonye umusumba uwukankala amuno e Sera wakulizile swinya afwile wamanyine na wantu awavule nkaninye. Na wonye wafwile wamumanyile amuno walinji amuyembe. Swinya walinji na walupwa awavule.

E Baibolo yalanda pe Sera ukuti walinji ni suwilo iwome nkaninye​—swinya isuwilo lyakwe litalinji mwe kaleza kamwezi kano awantu wapepanga kano kalinji pa lupungu ulutali kano watinji kawalilanga umusumba wa Uri. Lelo e Sera wapepanga e Yehova, e Leza wacisinka. Amawaliko yatalandapo vino calinji pa kuti e Sera awe nalyo isuwilo. Impindi yimwi e yisi wapepanga utuluwi. Mukupita kwa mpindi, wizile atwalwa kwe Abrahamu wino wamulusizye imyaka 10. b (Intaliko 17:17) Wino wizile amanyikwa ukuti “amukwasi wakwe wonsi wano wasuwila Leza.” (Waroma 4:11) E Abrahamu ne Sera wawomizye itwala lyawo ukupitila mukucindikana, ukuteyelezya pano wakulanzanya swinya wawombelanga ponga nga kwawa intazi. Nicicindamisye acakuti wakunzile e Yehova mwitwala lyawo

E Sera wakunzile nkanyinye e Abrahamu, wikalanga ponga nawalupwa lwawo mu Uri. Lelo wizile awawa nintazi. E Baibolo yikalanda ukuti e Sera “walinji a ng’umba atapafile umwana wumwi.” (Intaliko 11:30) Wo-o walinji awelezyo kwe Sera pamulandu ni ntambi zino awantu wakonkanga pe yoyo impindi. Lelo e Sera weni watwalilizile ukuwa uwacisinka kwe Yehova na kwe wakwakwe. E Abrahamu wasenzile e Loti wino yisi wafwile kali, wizile awa ngati amwana wawonye. Wisile icete, mpaka na pano ivintu vizile avipiluka.

E Abrahamu wayile kwe Sera lyo ayivwile icete nkaninye. Camuposizye ukuzumila cino caciticisile. Amuno e Leza walolecezile kwe weliwe nu kulanda nawe ukupitila mu mungeli! Yelenganyani ukuti mukulola e Sera pano akulolecesya umulume lyo ayivwile icete, wamukolowozya ukuti: “Avyani vino tewaminena? Mbuzyaniko!” E Abrahamu afwile watezile ayikalako na pansi nu kwelenganyapo, apano amunena vino Yehova wamunenile ukuti: “Chinta fuma munsi moo namunko zyako uye munsi yino nandi nkulanjizye.” (Imilimo 7:2, 3) Pa nsizi yakusecelela, wizile awelenganya pe vino Yehova wawanenile ukucita. Amuno walinji nu kusya imikalile imizima nu kuya mukwikala mu matenti. Uzye e Sera weni wacisilepo wuli? Ukwasowa nu kuvwilika e Abrahamu afwile wawisileko sana amano kwe vino Sera walinji nu kwasuka. Uzye walinji nu kuyikundila ukutunjilila umulume pe vino vyalinji nu kupilula uwumi wawo?

Mpindi zimwi vino vyaciticizile e Sera vitanga vituciticile. Ncepamwi tungakwelenganya ukuti, ‘Nene ne wakwane e Leza asitela atunene ukucita ivya musango wo-o.’ Lelo nanti ciwe wo-o, kwawa cimwi cino tungasolapo ukucita cino cakolana na cino e Abrahamu ne Sera wacisile. Tukakwikala munsi muno awantu wangatuwomelezya ukuwika sana amano mu kuvwamba ivyuma. Lelo e Baibolo yeni yikatuwomelezya ukuti tuzipizile ukuwika ivya Wufumu inkolelo ukucila ivya pa lwitu. (Mateyu 6:33) Nga twelenganya pe vino Sera wacisile, tungayikolowozya ukuti, ‘Avyani vino ningapingulapo?’

Pano e Sera walonganga iviya, welenganyanga pe vino walinji nu kusenda na vino vyalinji nu kusyala. Atasenzile iviya ivikulu vino indokwe ni ngamila zyanga zipotwe ukunyamula swinya vino vitalinji nu kuya mukuwomba kuno wayanga. Ukwasowa nu kuvwilika, ivivule vino wakweti walinjivye nu kuvikazya nanti ukupavye wanji. Walinji nu kusya imikalile ya mu Uri muno mwalinji ama maliketi kuno wayanga mukukala ivintu ponga ngati avizawalo, inyama, ivikomwa ni ivizwalo nga ni vintuvye vinji.

Ncepamwi e Sera camutalizile ukusya ing’anda. Nga cakuti ing’anda yino Sera wakweti yalinji ndi vino zyozyo zino wano wakavwambilizya pa vya kukali wazanile mu Uri, lyo e Sera wasile ivintu ivizima ivivule nkaninye. Yamwi amang’anda yakwatanga imiputule imivule na minzi yawelanga mu kasinye. Nanti ayalyanye amang’anda yano yatalinji ayalulumbi yakwatanga imisonje, ni viwumba iviwome ni visakati vino vyakwatanga ivyakwiyalila. Uzye amatenti yalinji nu kuwacinjilila ku wang’o, ku vimbwi, ku nangu, ku mpumpi na ku vinyama vino vyalinjiko pe yoyo impindi?

Awa lupwa ci wano Sera walinji nu kusya? Wo-o vino Yehova walanzile ukuti “fuma munsi moo namunko zyako,” cifwile camutalizile nkaninye. We-e umwanaci afwile wakweti wasongo wakwe na wazuna wakwe, wandume zyakwe, awina senje na wamujomba wakwe wano wamanyine nawo nkaninye lelo wano ncepamwi atalinji nu kuwalolapo naswinya. Lelo e Sera wasifile nu kutalika ukuyipekanizizya uwulendo.

Asa mulandu ni ntazi zino Sera wakweti, walonginye iviya nu kupita pa wanda wulyanye wuno wazipizile ukupitilapo. E Tera, wino walinji acikolwe wapisile ponga ne Abrahamu ne Sera nanti acakuti walinji ni myaka mu ma 200. (Intaliko 11:31) Ukwasowa nu kuvwilika, e Sera wakweti ivivule ivya kucita pa kuti awasakamala umukwasi wakwe uwacisongo. E Loti nawenye wakonsile pano e Abrahamu ne Sera wivwizile Yehova nu ‘kufuma munsi ya Kaladia.’​—Imilimo 7:4.

Uwulendo wakutalicila, wayile awafika ku Harani pano patalimfile amakilomita 960 (600 miles) ku kambazwa ke kamani akaluzi lwa Yufureti. Ku Harani akuno wayile awikalako pa mpindi yimwi. E Tera afwile watalisile ukulwalila konye ku Harani icakuti apotwa nu kupita. Wisile ku lyanye ukuficila pano e Tera wafwile lyo ali nimyaka 205. Pano walinji mu Harani, e Yehova wanenile e Abrahamu naswinya ukuti waye ku nsi yino walinji nu kumulanjizya. Pe yoyo impindi e Yehova wamunenile ukuti: “Ndileka uyize uwe we mwiko wukulu.” (Intaliko 12:2-4) Pano wafumanga mu Harani e Abrahamu walinji nimyaka 75 ne Sera nawe walinji ni myaka 65 lyo watani wawe nu mwana. Uzye uluko lwalinji nu kufuma wuli mwe Abrahamu? Uzye walinji nu kutwala na winji? Pe yoyo impindi awantu watwalanga impali, pamwi ne Sera avino welenganyanga.

Wafumile mu Harani nu kutalika uwulendo. Avyani vino wafumile navyo? E Baibolo yikalanda ukuti ulupwa lwa kwe Abrahamu wafumile ni vyuma vino walonsile ponga “na wantu wano wafumile nawo mu Harani.” (Intaliko 12:5) Walinji awantu ci? Walinji awawomvi. Ukwasowa nu kuvwilika, e Abrahamu ne Sera wafwile wanenangako wanji wano walondanga ukwivwa pi suwilo lyawo. Amalyasi yamwi aya wa Yuda yakalanda ukuti wa-a awantu wano walandwa pe lyo-o iwaliko, watwalilizile ukupepa Yehova ndi vino e Abrahamu ne Sera wacitanga. Nga avino calinji, lyo isuwilo iwome lino e Sera wakweti alino lyalenganga awalanda pe Leza na pi suwilo lyakwe ukwasowa ukuvwilika nanti cimwi. Ukucita wo-o akuno kungatwavwa pano tukwikala mwe yo-o insi muno mwawa awantu wano watawa ni suwilo. Uzye mukanenako wanji vino mukusambilila mu Baibolo?

Pa Nisani 14, 1943 B.C.E., ncepamwi apano walamvile uluzi lwa Yufureti nu kwinjila munsi yino Yehova wawalayile iya Kenani. (Ukufuma 12:40, 41) Yelenganyani ukuti e Sera akulolecesya impanga vino yikuloleka iyiyembe na vino imicele yikapusana pusana kwe yo-o incende. Mupipi ni vimuti vya More vino vyalinji mupipi nu musumba wa Shekemu, e Yehova walolesile naswinya kwe Abrahamu, lelo pe yo-o impindi wamunenile ukuti: “Ndipa insi yoo ku wanako.” Kweni, izwi lya kuti ‘awanako,’ lifwile lyafisile nkaninye e Abrahamu pa mwezo. Ukwasowa nu kuvwilika, e Abrahamu afwile watalisile ukwelenganya pe vino vyacitisile mu calo ca Edeni pano e Yehova walandizile lyankani ukuti wanda wumwi umwana aliyonona e Satana. E Yehova wanenezile e Abrahamu lyankani ukuti awantu wonsinye walipalilwa mu luko luno lulifuma mwe wewe.​—Intaliko 3:15; 12:2, 3, 6, 7.

Lo-o ulupwa nalonye lwapitangako muntazi. Munsi ya Kenani mwaponile icipowe swinya e Abrahamu wasozilepo ukuya ku Egypt. Lelo welenginye pa ntazi yino yalinji nu kuwako. Acino wanenile e Sera ukuti: ‘Namanya kuno wazipisya; ndi awina Egypt wakulola wandi wati we wakwane; wandi wankome, wakusye wewe. Acaleka wazipila ukuwanena ukuti we nkazi yane, alyakuti cinzipile amuno awewe, ukuti imbe nu wumi.’ (Intaliko 12:10-13) Acani cino e Abrahamu walandizile wo-o?

E Abrahamu atalinji we cawufi nanti e cantete, ndi vino awantu wamwi wakalanda. Mwelimonye e Sera walinji we nkazi yakwe. Umucenjelo wuno Abrahamu wawomvizye, walinji icetenye. E Abrahamu ne Sera wamanyile ukuti patalinji cino cacindime ukulusye pa kulonda kwa kwe Yehova ukwa kuti umwana nu luko vize vifume mwe Abrahamu. Fwandi cacindime nkaninye ukuti e Abrahamu acinjililwe. Wano wakavwambilizya pa malyasi ya kali wazana ukuti, walinji amwata wa ntunguluzi zya wina Egypt ukupoka umuci nu kukoma umulume. Acino e Abrahamu wapinguzilepo icete swinya e Sera nawe wamutunjilizile.

Patazimvile nu kuzimba vino Abrahamu wanenile e Sera vizile avicitika, awawomvi wakwe Farao waweni ukuti e Sera walinji amuzima nanti acakuti walinji amukote. Wanenile e Farao nawe wawanenile ukuti waye wamusende. Co-o cawifile nkaninye kwe Abrahamu swinya ne Sera nye afwile watinile. E Sera wamusunzile icete nkaninye, watamusunzile ngati amweni lelo wamucindisile. Ncepamwi e Farao walondanga ukuzembeleka e Sera nu kumulanjizya ivyuma vyonsinye vino walinji navyo, swinya e Farao walondanga ukulanda ne ‘ndume’ yakwe pa kuti amusende awe amuci.​—Intaliko 12:14-16.

Yelenganyani ukuti e Sera ali pi windo akulolecesya insi ya Egypt. Uzye welenginye ukuti watalika ukwikala naswinya mung’anda ya viwumba yino yikweti nu musonje swinya akulya ni vya kulya ivizima? Uzye ncepamwi watalisile ukulola ukuti imikalile ya mu Egypt yalinji ayizima ukucila na yino wikalanga mu Uri? Ukwasowa nu kuvwilika, e Satana nga wivwile icete ukulola e Sera wasya e Abrahamu nu kutwalwa kwe Farao. Lelo e Sera asa vino welenginye. Walinji uwacisinka kwe wakwakwe na kwe Leza. Cingazipa nga cakuti awatwalane wonsinye pe yo-o impindi wakulanjizyanya icisinka camusango wo-o. Mwakolanya e Sera ukupitila mukuwa uwacisinka kwe wakwinu na kuviwuza vinu

E Yehova wacinjilizile we umwanaci, ukupitila mukuleta ivinkunka kwe Farao na ku wa mung’anda yakwe. Pano e Farao wamanyile ukuti e Sera we muka Abrahamu, paponye wizile amunyocezya kwe wakwakwe swinya wanenile ulupwa lwa kwe Abrahamu lonsinye ukuti wafume mu Egypt. (Intaliko 12:17-20) E Abrahamu afwile wivwile icete nkaninye pano wamunyosezizye umuci. Nga mukwizuka wamunenile ukuti: “Namanya kuno wazipisya.” Lelo wamusalifizye pawuzima wuno wakweti wuno wacizile na pe vino walolekanga, akuli ukuti ukuzipa kwa mukasi kuno Yehova wacindamika. (1 Peter 3:1-5) Ko-o akuli ukuzipa kuno swensinye tuzipizile ukuwa nako. Tuliwakolanya e Sera nga cakuti tukuwika ivya Wufumu inkolelo, tukunenako wanji pe Leza nu kuwa awacisinka ku masundo yakwe yano yakalanda pa kuwa ni miwele mizima na pano twelezwa.