Uwuwipe: Ukuwa ni nsoni kungalenga wapotwa ukuwa ni nsansa nu kuzana iviwuza vya cisinka

 Uwuzima: Asawe lyonsi pano ukuwa ni nsoni kwawipa. Zingakwavwa ukwelenganya pano utani ulande, ukulola nga nu kuteyelezya.

 Ilyasi lizima: Nga wawa ni nsoni pe yo-o impindi lyo citakupiliwula ukuti avino ulilala wawa, ukuwa ni nsoni kusiwelelela, ungazicimvya. Co-o icipande calanda pe vino ungacita wo-o.

•  Wamanya vino vikalenga uwatina

•  Vino ungacita

•  Vino awacitici wawuyo wakalanda

 Intete zingalenga wapotwa ukulanda nu muntu pano mukulolana nawe. Co-o cingalenga wayipaula ku viwuza swinya ungayivwa ngati ulivye mu muputule muno muli imfinzi. Co-o cingakutinya, lelo nga wamanya vino vikakwivwisya intete, ulizana ukuti pasi na vino uzipizile ukutina. Lola ivintu vitatu vino wamwi wakatina.

•   Vino wakatina #1: “Ntamanya ivyakulandapo.”

   Icisinka: Awantu wasikwizukavye vitici pe vino walanzile lelo wakakwizuka nkani vino wayivwile pano wavilanzile. Ungamala intete ukupitila mukuteyelezya nu kuwika amano kwe vino wanji wakulonda ukulanda.

   Ivya kwelenganyapo: Uzye we ciwuza wa musango ci wino watemwa—wino watemwa ukutumizyanya ama meseji, wino lyonsinye watemwa ukulanda nanti wino akateyelezya?

•   Vino wakatina #2: “Awantu waliwakwelenganya ukuti natalalila.”

   Icisinka: Awantu wangalanda iviwipe pe wewe uwe ni nsoni nanti awe. Nga cakuti ukulanda ungacimvya intete nu kulenga wanji wamanye vino wawa na co-o cingalenga walanda ivizima pe wewe.

   Ivya kwelenganyapo: Nga cakuti ukulola ukuti wanji wakwelenganya iviwipe pe wewe, uzye ungalanga wewenye awemuno ukalola ngati wakupata?

•   Vino wakatina #3: “Ningivwa insoni nkaninye nga nalanda vino asa vyolivyo.”

   Icisinka: Ivyamusango wo-o vikacitika kuwili wensinye. Mungaleka ukwivwa intete nga cakuti mukuyiseka mwe weneco kwe vino mwaluvyanya.

   Icakwelenganyapo: Uzye usikwivwa icete ukuwa ponga na wantu wano wakayilola ukuti watapwililika?

 Uzye wamanya ukuti? Awantu wamwi wakalola ukuti watawa ni nsoni pamulanduvye wakuti wakalembezyanya nkani ama meseji na wanji. Lelo ungapanga iviwuza vyacisinka nga cakuti ukulolana nawo pano mukulanda. E Sayantisiti wumwi uwi zina lyakuti Sherry Turkle walemvile ukuti: “Tungamanyavye icete vino wumwi wawa nga cakuti tukwivwa nu kulolana nawe.” a

•   Utayilinganya kwe wanji. Utavwambisya ukukolana na wantu wano wachenjelesya. Lelo uzipizile ukupanga uwuyo wakucimvya insoni pakuti utapotwa ukupanga iviwuza vya cisinka nu kuwa ni nsansa.

   “Utazipizle nukuwalanda nkani nanti ukuvwamba ukuti awantu wawika amano kwewewenye lyonsinye. Ungayimanyisyavye kwe wumwi nanti ukukolowozyako ama wuzyo yatici.”​——Alicia.

   Icisinka ca mu Baibolo: “ukuwa lekani wilamuntu awayelelezya imiwele yakwe umwenecho. Ndi achino akachita ichete, peni apano angayitumvya kwe­china akachita, nanti kukolania vino awawuye wakachita.”​—Wagalatiya 6:4.

•   Wasambililako kwe wanji. Uwalola vino wano watawa ni nsoni wakalanda na wanji. Avyani vino vikawavwa? Avyani vino wakapotwa ukucita mpindi zimwi? Avili kwinye vino ungawomvya pe vino wakacita?

   “Mwalola nukusambilila kwe wano wakapanga zuwa iviwuza. Mwalola vino wakacita na vino wakalanda nga wasunkanya umuntu umuku wakutalicilako.”​—Aaron.

   Icisinka ca mu Baibolo: “Awantu wakasambilila ku wantu wawuye, ndivino ichela chikakozya ichela chiwuye.”​—Imilumbe 27:17.

•   Uwakolowozya amawuzyo. Ilivule awantu wakunda ukulandapo vino wakwlenganya pe cimwi, acino ukukolowozya amawuzyo anzila yimwi inzima iyakutalika ukulanzyanya nawo. Swinya co-o cingalenga watawika nkani amano kwewewe.

   “Ukupekanizizya lyankani ivyakulanda kungakwavwa ukukana sakamikwa nkani. Ungelenganyako na pa malyasi yamwi nanti amawuzyo pano utani usunkane na wantu pakuti utakwivwa nkani intete pano wasunkana nawo.”​—Alana

   Icisinka ca mu Baibolo: “Mu­wasechelesya wanji, nanti kuyisechelesya mwewenecho mwenga.”​—Wafilipi 2:4.