Ukuya kwe vino vilimo

AWACITICI WAKAKOLOWOZYA UKUTI

Amulandu ci Wuno Ntakwatila Iviwuza?

Amulandu ci Wuno Ntakwatila Iviwuza?

Tuti uli pa inteneti ukutamba ivikope vya kupati yino yalinjiko nombanye. Nomba walola ukuti awawuyo wonsinye akuno walinji, lelo wewenye awemuno utalinjiko!

Watalika ukuyikolowozya ukuti: ‘Amulandu ci wuno watanjitizile?’

Cakuluma nkaninye nu kulola ukuti awawuyo wakupata! Watalika nu kuyivwa ukuti wayisumbilanga vye impindi ukupanga wuciwuza nawo. Wayivwa uwuwi nkaninye nu kutalalilwa, co-o calenga utalike ukuyikolowozya ukuti: ‘Amulandu ci Wuno Ntakwatila Iviwuza?’

 Amawuzyo pa kutalalilwa

 Acisinka nanti Awufi

  1.   Nga uli ni viwuza ivivule utaliwa uwatalalilwa.

  2.   Nga cakuti uli ni viwuza pa intenati utaliwa uwatalalilwa.

  3.   Nga cakuti ukutumila awantu amamesaji amavule utaliwa uwatalalilwa.

  4.   If you do things for others, you will never be lonely.

 Icasuko kwe vyonsinye vyo twalandapo acakuti awufi.

 Amulandu ci?

 Ivisinka vino uzipizile ukumanya pa kutalalilwa nu kupanga iviwuza

  •   Ukuwa ni viwuza ivivule asa kuno kungalenga utatalalilwa.

     E Anne uwa myaka 15 walanzile ukuti: “Nkawika amano ku viwuza vyane, lelo mpindi zimwi nkakwelenganya ukuti woliwonye awano watambikako amano. Nga cakuti uli ni viwuza ivivule, lelo watakuwikako amano apano ungatalalilwa na nkani.

  •   Ukuwa ni viwuza pa intaneti asakuno kungalenga utatalalilwa.

     E Elaine uwa myaka 27 walanzile ukuti: “Awantu wamwi wakapanga ivivuza nu wiliwensinye wino walola. Lelo icisinka acakuti nanti wumwi angawa ni viwuza ivivule pa intaneti vitanga vilenge awayivwa ukuti wakundikwa. Acino nanti ungawa ni viwuza ivivule pa intaneti vino vitanga vikwavwe acili conga nu kuti atakweti iviwuza.”

  •   Nga ukutumizyanya na wantu amamesaji amavule lyo citakusula mukuti utaliwa uwatalalilwa.

     E Serena uwa myaka 17 walanzile ukuti: “Impindi zimwi nga utalalizilwe kukawavye ukuwika amano pe foni nu kulola nga kuli e ciwuza wumwi wino akutumizile e meseji. Nomba nga ukwivwa ukutalalilwa swinya wazana nu kuti kusi nanti wumwi wino akutumizileko e meseji, apano kukawa ukuyivwa nu wuwi nkani!”

  •   Nga ca kuti ukucitila wanji ivizima lyo citakusula mu kuti utaliwatalalilwa.

     E Richard uwa myaka 18 walanzile ukuti: “Nkakwelezya na maka ukucitila waciwuza wane ivizima, lelo niza nazana ukuti weni wasincitila ivizima. Nsikwivwa uwuwi wo-o vino nkacitila wanji ivizima, lelo cisikwivwikavye icete nga ca kuti wewe ukuwacitila ivizima apano weni pasi vino wakukucitila.”

 Cino uzipizile ukumanya: Ukutalalilwa kusikana ukwiza pa mulandu wakucita vyo-o vino twalandapo. Wonye avino ne Jeanette walanzile ukuti: “Ukutalalilwa kukafuma mu mwezo mukasi asa ku vintu vino tukacita.”

 Avyani vino ungacita nga ca kuti utawa ne ciwuza swinya ukatalalilwa?

 Vino ungacimvya intazi ya kutalalilwa

Uwayilola ukuti wacindama.

 E Jeanette uwa myaka 23 watili: “Nga ukuyilola ukuti utacindama ungatalika ukutalalilwa. Cisipepuka ukupanga wuciwuza nu muntu nga ca kuti ukuyilola ukuti wewapansi sana.”

 E Baibolo yikalanda ukuti: “Ukunde umuwuyo ndivino wayikunda.” (Wagalatiya 5:14) Pa kuti tuwe na wuciwuza na wantu wanji, tuzipizile ukuyikunda lelo asakucila mu cipimo ica kuti tufike na mukuwa ni cilumba.​—Wagalatiya 6:3, 4.

Utawikavye amano kwe vino ukulonda.

 E Erin uwa myaka 21 walanzile ukuti: “Ukutalalilwa kungiza impindi iyili yonsinye. Lelo nga wawikavye amano kwe vino ukulonda wemweco nu kuwa wenganye, apano uliwa watalalilwa ukucilamo.

 E Baibolo yikalanda ukuti: “Mu lukundo. . . mutawa ukucita ivyakuyisecelesya.” [NWT] (1 Wakorinte 13:4, 5) Icisinka acakuti nga ukuwikavye amano kwe vino ukulonda wemweneco, cingalenga utawika amano kwe wanji na co-o cingakutalila ukuwa ni viwuza. (2 Wakorinte 12:15) Uwakwizuka ukuti: Nga ukwenecela ukuti vino ukacitila wanji avino nawewe wandi wakucitila uliwa watalalilwavye! Nga lyonsinye ukwelenganya ukuti “pasi wino akantumila e foni” nanti “pasi wino akansenda ukuti tuye ukulikonsinye,” lyo ukusula mukuti awantu wanji awano wangalenga uwe ni nsansa. Uzye ukwelenganya kwa musango wo-o asakusintilila nkani pa wawuyo?

Utapanga umuntu uwiliwensinye ukuwa we ciwuza wako.

 E Brianne uwa myaka 14 walanzile ukuti: “Awantu wano wakatalalilwa wakalonda umuntu uwakuwawikako amano icakuti wakapotwa nu kusola icete iviwuza amuno wakasola uwili wensinye nga cakuti akuwawikakovye amano. Awantu wamwi waliwa waloleka ngati wakuwikako amano, fwandi lyo wakulondavye vimwi kwe wewe. Namukulecelezya uliwa uwatalalilwa ukucila na mu cipimo.

 E Baibolo yikalanda ukuti: “Sambilila kuwantu wamano apano ungawa namano. Kundana uwuchiwuza nawantu watumpe uyize ukomwe.” (Imilumbe 13:20) Umuntu wino ali ni nzala angalya icintu icili consinye. Wonye avino cawa na kuwantu wano watawa ni viwuza, wangasola uwili wensinye ukuwa we ciwuza. Wangasola nu muntu wino akuwapaticizya ukucita ivintu vino vingawaletela intazi pa mulandu wakuti wakulonda ukuti awe we ciwuza wawo. Swinya wangakwelenganya ukuti wonye avino e ciwuza azipizile ukuwa.

 Icakulecelezya cino uzipizile ukuwakwizuka acakuti: Umuntu wensinye akatalalilwa, lelo vino cila muntu akatalalilwa vikapusana pusana. Nanti acakuti tukakwivwa uwuwi nga twatalalilwa ko-o ukutalalilwa kusitwalilila nga cakuti twaleka ukwelenganyapo sana pevino vikutusakamika.

 Utakwenecela ivicilemo kwewanji. E Jeanette wino tulanzilepo kali walanzile ukuti, “Asewonsi wano walitwalilila ukuwa aviwuza vyako, lelo nanti ciwe wowo-o ulizana iviwuza wano waliwakuwikako amano”. Wonye avino cikalondekwa “na co-o cilikwavwa ukukana talalilwa.”

 Lola navinji vino vingakwavwa. Lolani pano pakuti “ Vino ungacita ngacikakutalila ukupanga iviwuza.” Kopolola icipande cakuti “Vino ungacita pakuti utatalalilwa.”