Génesis 29:1-35

  • Ta̱ Jacob nda̱kutáʼanra xíʼin ñá Raquel (1-14)

  • Ta̱ Jacob ku̱tóoníra ñá Raquel (15-20)

  • Ta̱ Jacob ti̱ndaʼa̱ra xíʼin ñá Lea ta saátu xíʼin ñá Raquel (21-29)

  • Ka̱ku ku̱mí se̱ʼera xíʼin ñá Lea: ta̱ Rubén, ta̱ Simeón, ta̱ Leví xíʼin ta̱ Judá (30-35)

29  Tándi̱ʼi, ta̱ Jacob tuku nda̱kiʼinra ku̱a̱ʼa̱nra ta ni̱xa̱a̱ra país ña̱ ndíkaa̱ chí este* ña̱ Canaán.  Chí yuku̱ xi̱nira iin pozo ta xi̱nira u̱ni̱ tiʼvi tí ndikachi* yatin kán, saáchi kán xi̱xiʼi tí ndikachi ti̱kui̱í. Ta ni̱xi̱yo iin yu̱u̱ káʼnuní ña̱ xi̱ndasi yuʼú pozo yóʼo.  Tá xi̱ndakutáʼan ndiʼi tí ndikachi yóʼo, na̱ xi̱ndaarí xi̱sakútaʼana yu̱u̱ ña̱ ndási yuʼú pozo kán ta xi̱taxina ti̱kui̱í xi̱xiʼirí. Tándi̱ʼi, tuku xi̱ndakasina yuʼú pozo kán.  Tasaá ni̱nda̱ka̱tu̱ʼun ta̱ Jacob na̱yóʼo: “¿Ndáa míí ke̱endó ñaniyó?”. Na̱yóʼo nda̱kuiinna: “Na̱ ñuu Harán kúúndi̱”.  Ta ni̱nda̱ka̱tu̱ʼunrana: “¿Á xíni̱ndó ta̱ Labán se̱ʼeñáni ta̱ Nacor?”. Ta na̱yóʼo nda̱kuiinna: “Xíni̱vandi̱ra”.  Ta ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinna: “¿Á íyo va̱ʼara?”. Ta nda̱kuiinna yuʼúra: “Íyo va̱ʼavara. Koto káa va̱xi se̱ʼera ñá Raquel xíʼin ndikachi sa̱na̱ yiváñá”.  Ta ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jacob xíʼinna: “Soo káʼñuva* kúúña, su̱ví hora ña̱ ndakayana ndikachi kúúña. Taxindó ti̱kui̱í koʼorí, tándi̱ʼi ku̱ʼu̱nndó xíʼinrí kixáʼanrí”.*  Soo ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼinra: “Kǒo kívi keʼéndi̱ ña̱yóʼo, saáchi xíniñúʼu kundatundi̱ nda̱a̱ ná ndataka ndiʼi ndikachi ta ku̱taʼa yu̱u̱* ña̱ ndási yuʼú pozo yóʼo, saáví taxindi̱ ti̱kui̱í koʼorí”.  Tá káʼa̱nkara xíʼin na̱yóʼo ki̱xaa̱ ñá Raquel. Ñá xi̱ndaa ndikachi xi̱kuuñá ta va̱xiñá xíʼin ndikachi sa̱na̱ yiváñá. 10  Tá xi̱ni ta̱ Jacob ñá Raquel se̱ʼe ta̱ Labán ku̱ʼva siʼíra ña̱ va̱xiñá xíʼin ndikachi sa̱na̱ ta̱ Labán, ta̱ Jacob kama ni̱xa̱ʼa̱nra sa̱kútaʼara yu̱u̱ ña̱ ndási yuʼú pozo kán ña̱ va̱ʼa taxira ti̱kui̱í koʼo ndikachi sa̱na̱ ta̱ Labán ku̱ʼva siʼíra. 11  Tándi̱ʼi, ta̱ Jacob chi̱ndeéra ñá Raquel* ta chi̱tóra* nu̱úñá ta ndeéní ki̱xáʼara xákura. 12  Ta̱ Jacob ki̱xáʼara káʼa̱nra xíʼin ñá Raquel ña̱ táʼan yiváñá kúúra ta kúúra se̱ʼe ñá Rebeca. Ta ñáyóʼo xínuñá ku̱a̱ʼa̱nñá natúʼunñá xíʼin yiváñá. 13  Tá ku̱ndaa̱-ini ta̱ Labán ña̱ kán ni̱xa̱a̱ ta̱ Jacob se̱ʼe ku̱ʼvara, kamaní ni̱xa̱ʼa̱nra ña̱ va̱ʼa ndakutáʼanra xíʼinra. Nu̱mirara, chi̱tóra nu̱úra, ta nda̱kiʼinrara ku̱a̱ʼa̱n xíʼinra veʼera. Tasaá ki̱xáʼa ta̱ Jacob nátúʼunra xíʼin ta̱ Labán xa̱ʼa̱ ndiʼi ña̱ ndo̱ʼora. 14  Tasaá ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Labán xíʼinra: “Ndixa táʼan miíi̱ kúún”. Xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo iin yo̱o̱ ki̱ndoo ta̱ Jacob xíʼinra. 15  Tándi̱ʼi, ta̱ Labán ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin ta̱ Jacob: “Ni táʼan miívai̱ kúún, chaʼvivai̱ yóʼó xa̱ʼa̱ ña̱ kachíñún nu̱úi̱. Ka̱ʼa̱n xíʼi̱n, ¿nda̱saa kúni̱ún ná chaʼvii̱ yóʼó?”. 16  Ni̱xi̱yo u̱vi̱ se̱ʼe-síʼi ta̱ Labán: ñá nu̱ú xi̱naníñá Lea, ta ñá loʼo xi̱naníñá Raquel. 17  Va̱ása livi níxi̱yo nduchúnu̱ú ñá Lea, soo ñá Raquel liviní ni̱xi̱yoñá. 18  Ta̱ Jacob xi̱kutóora ñá Raquel, ña̱kán ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin ta̱ Labán: “Kúni̱i̱ kachíñui̱ u̱xa̱ ku̱i̱ya̱ nu̱ún xa̱ʼa̱ se̱ʼún ñá loʼo, ñá Raquel”. 19  Ta̱ Labán nda̱kuiinra yuʼúra: “Va̱ʼaka ná taxii̱ñá ndaʼa̱ yóʼó nu̱úka ña̱ tindaʼa̱ñá xíʼin inka ta̱a. Kindo̱o koún xíʼi̱n yóʼo”. 20  U̱xa̱ ku̱i̱ya̱ ka̱chíñu ta̱ Jacob xa̱ʼa̱ ñá Raquel, soo xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱kuʼvi̱ní-inira xi̱xinirañá, ni va̱ása níxinivíra níya̱ʼa ku̱i̱ya̱. 21  Tándi̱ʼi, ta̱ Jacob ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin ta̱ Labán: “Xa̱a̱ ni̱xi̱nu ku̱i̱ya̱ ña̱ ka̱chíñui̱ nu̱ún. Taxi ñá síʼi̱ ña̱ va̱ʼa ku̱su̱i̱n xíʼinñá”. 22  Tasaá sa̱ndátaka ta̱ Labán ndiʼi na̱ ndóo yatin xíʼinra ta ke̱ʼéra iin vikó. 23  Soo tá xa̱a̱ ku̱ñuú, ki̱ʼinra se̱ʼera ñá Lea ta ni̱xa̱ʼa̱nra xíʼinñá nu̱ú ta̱ Jacob ña̱ ku̱su̱n ta̱ Jacob xíʼinñá. 24  Ta̱ Labán ta̱xira ñá Zilpá ñá xi̱kachíñu nu̱úra ña̱ va̱ʼa kachíñuñá nu̱ú ñá Lea. 25  Soo tá inka ki̱vi̱, ta̱ Jacob ki̱ʼinra kuenta ña̱ kánduʼú* ñá Lea xíʼinra. Tasaá ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin ta̱ Labán: “¿Nda̱chun ke̱ʼún ña̱yóʼo xíʼi̱n? ¿Á su̱ví xa̱ʼa̱ ñá Raquel kúú ña̱ ka̱chíñui̱ nu̱ún? ¿Nda̱chun sa̱ndáʼviún yi̱ʼi̱?”. 26  Soo ta̱ Labán ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinra: “Yóʼo kúúmiíndi̱ costumbre ña̱ siʼna se̱ʼendi̱ ñá nu̱ú sátíndaʼa̱ndi̱, saáví sátíndaʼa̱ndi̱ se̱ʼendi̱ ñá loʼo. 27  Sandíʼi keʼún vikó iníí semana xa̱ʼa̱ ña̱ ti̱ndaʼún xíʼin se̱ʼi̱, tándi̱ʼi taxii̱ inka se̱ʼi̱ ndaʼún, soo xíniñúʼu kachíñún inka u̱xa̱ ku̱i̱ya̱ nu̱úi̱”. 28  Ka̱ndíxava ta̱ Jacob keʼéra vikó iníí semana xa̱ʼa̱ ña̱ ti̱ndaʼa̱ra xíʼin ñá Lea. Tándi̱ʼi, ta̱xi ta̱ Labán se̱ʼera ñá Raquel ndaʼa̱ ta̱ Jacob ña̱ va̱ʼa tindaʼa̱ra xíʼinñá. 29  Ta̱ Labán ta̱xira ñá Bilhá, ñá xi̱kachíñu nu̱úra, ña̱ va̱ʼa kachíñuñá nu̱ú ñá Raquel. 30  Ta̱ Jacob ni̱ki̱si̱ra xíʼin ñá Raquel, ta ni̱kuʼvi̱ka-inira xi̱nira ñá Raquel nu̱úka ñá Lea. Ta ka̱chíñura inka u̱xa̱ka ku̱i̱ya̱ nu̱ú ta̱ Labán. 31  Tá ki̱ʼin Jehová kuenta ña̱ va̱ása kúʼvi̱-ini ta̱ Jacob xínira ñá Lea, ta̱xira ña̱ ná ke̱e se̱ʼeñá. Soo ñá Raquel ñá núma̱va xi̱kuuñá. 32  Tasaá ni̱ke̱e se̱ʼe ñá Lea, ta sa̱kákuñá iin ta̱ loʼo ta chi̱naníñára Rubén* ta ni̱ka̱ʼa̱nñá: “Saá kunaníra, saáchi Jehová xi̱nira ña̱ xóʼvi̱i̱.* Vitin kixáʼa yiíi̱ kuʼvi̱-inira kunira yi̱ʼi̱”. 33  Tándi̱ʼi, tuku ni̱ke̱e se̱ʼeñá ta sa̱kákuñá iin ta̱ loʼo, ta chi̱naníñára Simeón.* Tasaá ni̱ka̱ʼa̱nñá: “Saá kunaníra saáchi Jehová xi̱niso̱ʼora ña̱ ni̱ka̱ʼi̱n xíʼinra ta kúnda̱a̱-inira ña̱ va̱ása kúʼvi̱-ini yiíi̱ xínira yi̱ʼi̱, ña̱kán ta̱xira inka se̱ʼi̱”. 34  Tuku ni̱ke̱e se̱ʼeñá ta sa̱kákuñá inka ta̱ loʼo, ta ka̱chiñá: “Vitin ndixa ndakutáʼan yiíi̱ xíʼi̱n, saáchi xa̱a̱ u̱ni̱ví kúú se̱ʼendi̱”. Xa̱ʼa̱ ña̱kán chi̱naníñára Leví.* 35  Tuku ni̱ke̱e se̱ʼeñá ta sa̱kákuñá iin ta̱ loʼo, ta ni̱ka̱ʼa̱nñá: “Vitin ndasakáʼnui̱ Jehová”. Xa̱ʼa̱ ña̱kán chi̱naníñára Judá.* Tasaá, va̱ása níkakuka se̱ʼeñá.

Nota

Á “nu̱ú kíta ñu̱ʼu”.
Inka variante “levo”.
Inka variante “ñúú káʼñuva”.
Inka variante “kuxurí”.
Inka variante “kunundaʼana yu̱u̱”.
Inka variante “ni̱ka̱ʼa̱n to̱ʼóra xíʼin ñá Raquel”, “ni̱ka̱ʼa̱n ndióxi̱ra xíʼin ñá Raquel”.
Á “ta̱xira beso”. Inka variante “tu̱viyuʼúra”.
Inka variante “kúnduʼu”, “nándúʼú síi̱n”.
Ña̱ kúni̱ kachi ‘kotondó, iin ta̱ loʼo’.
Inka variante “ndóʼo-inii̱”.
Ña̱ kúni̱ kachi ‘kuniso̱ʼo’.
Ña̱ kúni̱ kachi ‘ña̱ ndákutáʼan’ á ‘ña̱ kítáʼan’.
Ña̱ kúni̱ kachi ‘ña̱ ndásakáʼnuna’.