Ña̱ ka̱ʼyí ta̱ Lucas 6:1-49

  • Ta̱ Jesús, “xáʼndachíñura nu̱ú ki̱vi̱ sábado” (1-5)

  • Sándaʼara ndaʼa̱ iin ta̱a ta̱ ni̱yi̱chi̱ ndaʼa̱ (6-11)

  • Na̱ 12 apóstol (12-16)

  • Ta̱ Jesús sánáʼa̱ra na̱ yiví ta sándaʼarana (17-19)

  • Ña̱ sákusi̱í-inina xíʼin ña̱ sáxo̱ʼvi̱na (20-26)

  • Ná kuʼvi̱-iniyó kuniyó na̱ sáa̱-ini xíni miíyó (27-36)

  • Va̱ása ndatiinndó ku̱a̱chi xíʼin inkana (37-42)

  • Ku̱i̱ʼi ña̱ kána ndaʼa̱ yitu̱n náʼa̱ña á tú va̱ʼa kúúnú (43-45)

  • Veʼe ña̱ va̱ʼaní na̱kuva̱ʼa; veʼe ña̱ va̱ása kúnu ndíka̱a̱ xa̱ʼa̱ (46-49)

6  Tá kúúña iin ki̱vi̱ sábado, tá ni̱ya̱ʼa ta̱ Jesús ku̱a̱ʼa̱nra nu̱ú íyo trigo, na̱ discípulora ki̱xáʼana kíndaana ndaʼa̱ trigo yóʼo ña̱ va̱ʼa kaxínaña.  Ña̱kán sava na̱ fariseo ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼinna: “¿Nda̱chun kéʼéndó ña̱ va̱ása va̱ʼa keʼéna ki̱vi̱ sábado?”.  Soo ta̱ Jesús nda̱kuiinra yuʼúna ta ka̱chira: “¿Á ta̱ʼán kaʼvindó xa̱ʼa̱ ña̱ ke̱ʼé ta̱ David tá ki̱xáʼa kúni̱ kuxura ta saátu na̱ kítáʼan xíʼinra?  ¿Á kǒo níki̱ʼvi ta̱yóʼo veʼe Ndióxi̱, ta nda̱kiʼinra si̱táva̱ʼa ña̱ táxina ndaʼa̱ Ndióxi̱ ta xi̱xiraña ta saátu ta̱xiraña xi̱xi na̱ ta̱a na̱ kítáʼan xíʼinra? Ta ña̱yóʼo kǒo kívi kuxunaña. Saáchi na̱ su̱tu̱va kúú na̱ kivi kuxuña”.  Tasaá ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinna: “Ta̱ kúú se̱ʼe ta̱a xáʼndachíñura nu̱ú ki̱vi̱ sábado”.  Inka ki̱vi̱ sábado ni̱ki̱ʼvira sinagoga ta ki̱xáʼara sánáʼa̱ra. Ta kán íyo iin ta̱a ta̱ ni̱yi̱chi̱ ndaʼa̱ kúaʼa.  Na̱ maestro na̱ sánáʼa̱ ley* xíʼin na̱ fariseo iin xíto va̱ʼana nu̱ú ta̱ Jesús ña̱ kotona á sandáʼara na̱ yiví ki̱vi̱ sábado tasaá va̱ʼa chika̱a̱na ku̱a̱chira.  Soo ta̱kán, xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱kunda̱a̱-inira ña̱ ndákanixi̱nína, ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin ta̱a ta̱ ni̱yi̱chi̱ ndaʼa̱: “Ndakundichi ta naʼa ma̱ʼñú yóʼo”. Tasaá ta̱ ta̱a kán nda̱kundichira ta ki̱ndoora kán.  Tasaá ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús xíʼinna: “Kúni̱i̱ nda̱ka̱tu̱ʼíi̱n ndóʼó. ¿Ndáaña kivi keʼéyó tá kúúña ki̱vi̱ sábado? ¿Á kivi keʼéyó ña̱ va̱ʼa á ña̱ va̱ása va̱ʼa? ¿Á va̱ʼaka sakǎkuyó iin na̱ yiví á va̱ʼaka sandíʼi-xa̱ʼa̱yóna?”. 10  Tá xa̱a̱ ndi̱ʼi xi̱tora nu̱ú ndiʼi na̱ ndóo kán, ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin ta̱ ta̱a kán: “Sandáka̱a̱ ndaʼún”. Tá sa̱ndáka̱a̱ra ndaʼa̱ra, nda̱ʼavaña. 11  Soo na̱ maestro na̱ sánáʼa̱ ley xíʼin na̱ fariseo, ndeéní ni̱sa̱a̱na, ta ki̱xáʼana káʼa̱n xíʼin táʼanna ndáaña kivi keʼéna xíʼin ta̱ Jesús. 12  Iin ki̱vi̱, ke̱era ku̱a̱ʼa̱nra chí yuku̱* ña̱ ka̱ʼa̱nra xíʼin Ndióxi̱ ta iníí ñuú ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinra. 13  Tá xa̱a̱ ni̱tu̱vi inka ki̱vi̱, ka̱nara na̱ discípulora ta nda̱kaxinra 12 na̱kán, ta ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ kunanína apóstol: 14  ta̱ Simón (ta̱ ni̱ka̱ʼa̱nra kunaní Pedro), ñanira ta̱ Andrés, ta̱ Santiago, ta̱ Juan, ta̱ Felipe, ta̱ Bartolomé, 15  ta̱ Mateo, ta̱ Tomás, ta̱ Santiago se̱ʼe ta̱ Alfeo, ta̱ Simón (ta̱ káʼa̱nna xíʼin ña̱ kéʼéra chiñu xíʼin ndinuʼu-inira), 16  ta̱ Judas* se̱ʼe ta̱ Santiago xíʼin ta̱ Judas Iscariote (ta̱ ni̱xi̱kó ta̱ Jesús). 17  Tándi̱ʼi saá nu̱ura xíʼin na̱yóʼo ta ni̱xa̱a̱ra iin yoso̱. Ta kán ni̱xi̱yo ku̱a̱ʼání na̱ discípulora saátu ni̱xi̱yo ku̱a̱ʼání na̱ yiví na̱ ke̱e chí Judea, chí ñuu Jerusalén, ta saátu na̱ ke̱e chí costa ña̱ Tiro xíʼin ña̱ Sidón. Ki̱xaa̱na ña̱ va̱ʼa kuniso̱ʼonara ta saátu ña̱ sandáʼarana xíʼin kue̱ʼe̱ ña̱ kúúmiína. 18  Nda̱a̱ na̱ xi̱kuumií ta̱chí ndi̱va̱ʼa nda̱ʼana. 19  Ta ndiʼi na̱ yiví xi̱kuni̱na tiinnara saáchi xi̱kee ndee̱ra ta xíʼin ña̱yóʼo xi̱ndaʼa ndiʼina. 20  Tasaá nda̱niʼira nu̱úra, xi̱tora nu̱ú na̱ discípulora ta ka̱chira: “Si̱íní íyo ndóʼó na̱ ndáʼvi, saáchi kuenta ndóʼó kúú ña̱ Reino Ndióxi̱. 21  ”Si̱íní íyo ndóʼó na̱ xíʼi̱ so̱ko tiempo vitin, saáchi koo ña̱ kuxundó nda̱a̱ chutú-inindó.* ”Si̱íní íyo ndóʼó na̱ xáku tiempo vitin, saáchi va̱xi ki̱vi̱ ña̱ kusi̱í-inindó. 22  ”Si̱íní íyo ini ndóʼó tá sáa̱-ini na̱ yiví xínina ndóʼó xa̱ʼa̱ ta̱ kúú se̱ʼe ta̱a, saátu tá táxínna ndóʼó, tá káʼa̱n-ndi̱va̱ʼana xíʼinndó, tá káʼa̱nna ña̱ su̱ví na̱ yiví va̱ʼa kúúndó. 23  Kusi̱íní-inindó tá ndóʼondó ña̱yóʼo ta kanditandó xa̱ʼa̱ ña̱ kusi̱í-inindó, saáchi káʼnuní ña̱ ndakiʼinndó chí ndiví, chi saátu ke̱ʼé na̱ táʼan na̱yóʼo na̱ xi̱ndoo xi̱naʼá xíʼin na̱ profeta. 24  ”Ndáʼviní ndóʼó na̱ ku̱i̱ká, chi ña̱ xa̱a̱ kúúmiíndó vitin kúú ndiʼi ña̱ kuumiívandó. 25  ”Ndáʼviní ndóʼó na̱ íyo ña̱ xíxi tiempo vitin, chi kixi so̱ko nu̱úndó. ”Ndáʼviní ndóʼó na̱ kúsi̱í-ini tiempo vitin, saáchi kusuchí-inindó ta kuakundó. 26  ”Ndáʼviní ndóʼó tá ndiʼina káʼa̱n va̱ʼa xa̱ʼa̱ndó, chi saá ke̱ʼé na̱ táʼanna na̱ xi̱ndoo xi̱naʼá xíʼin na̱ profeta vatá. 27  ”Soo ndóʼó na̱ xíniso̱ʼo yi̱ʼi̱, káʼi̱n xíʼinndó kǒo sandákoondó ña̱ kuʼvi̱-inindó kunindó na̱ sáa̱-ini xíni ndóʼó, ta kǒo sandákoondó ña̱ vií keʼéndó xíʼin na̱ kúndasí xíni ndóʼó, 28  ka̱ʼa̱nndó xíʼin Ndióxi̱ xa̱ʼa̱ na̱ kúni̱ ña̱ ná kundoʼondó ña̱ va̱ása va̱ʼa ta ka̱ʼa̱nndó xíʼinra xa̱ʼa̱ na̱ káʼa̱n-ndi̱va̱ʼa xíʼinndó. 29  Na̱ káni iin táʼví nu̱ún, taxi ña̱ ná kanina inka táʼví nu̱ún. Ta na̱ kíndaa ti̱ko̱to̱ún taxi nda̱a̱ ña̱ ndíxiún ndaʼa̱na. 30  Ndiʼi na̱ ndúkú ña̱ʼa nu̱ún, taxiña ndaʼa̱na. Ta na̱ kíndaa ña̱ʼa ndaʼún va̱ása ndukúnña nu̱úna. 31  ”Ta saátu, keʼéndó xíʼin inkana ndiʼi ña̱ kúni̱ndó keʼéna xíʼinndó. 32  ”Tá kúʼvi̱-inindó xínindó na̱ kúʼvi̱-ini xíni ndóʼó, ¿ndáaña va̱ʼa ndakiʼinndó? Saáchi nda̱a̱ na̱ yiví ku̱a̱chi kúʼvi̱-inina xínina na̱ kúʼvi̱-ini xíni miína. 33  Tá vií kéʼéndó xíʼin na̱ kéʼé ña̱ va̱ʼa xíʼinndó, ¿ndáaña va̱ʼa ndakiʼinndó? Chi nda̱a̱ na̱ yiví ku̱a̱chi kéʼé ña̱yóʼo. 34  Tá táxi tóondó* ña̱ʼa ndaʼa̱ na̱ ndákanixi̱níndó ndataxiña ndaʼa̱ndó, ¿ndáaña va̱ʼa ndakiʼinndó? Nda̱a̱ na̱ kúúmií ku̱a̱chi táxi tóona ña̱ʼa ndaʼa̱ inka na̱ yiví ku̱a̱chi ta va̱ása ndátuna ndakiʼinna ku̱a̱ʼákaña. 35  Soo ndóʼó kǒo sandákoondó ña̱ kuʼvi̱-inindó kunindó na̱ sáa̱-ini xíni ndóʼó, ta keʼéndó ña̱ va̱ʼa ta taxi tóondó ña̱ʼa ndaʼa̱ inkana ta kǒo kundatundó ña̱ ndataxinaña ndaʼa̱ndó. Tasaá káʼnuní ña̱ va̱ʼa ndakiʼinndó ta xa̱a̱ndó koondó se̱ʼe mií Ndióxi̱ ta̱ káʼnu, chi ta̱yóʼo kúndáʼvi-inira xínira nda̱a̱ na̱ va̱ása to̱ʼó-ini ta saátu na̱ ndi̱va̱ʼa-ini. 36  Kǒo sandákoondó ña̱ kundáʼvi-inindó kunindó inkana, nda̱a̱ táki̱ʼva kéʼé yivándó ña̱ kúndáʼvi-inira xínira inkana. 37  ”Va̱ása ndatiinndó ku̱a̱chi xíʼin inkana ña̱kán kǒo ndatiin Ndióxi̱ ku̱a̱chi xíʼinndó. Kǒo nandukúndó ña̱ va̱ása va̱ʼa kéʼé inkana ña̱kán va̱ása nandukú Ndióxi̱ ña̱ va̱ása va̱ʼa kéʼéndó. Kǒo sandákoondó ña̱ koo káʼnu-inindó xa̱ʼa̱ inkana ta saátu Ndióxi̱ koo káʼnu-inira xa̱ʼa̱ndó. 38  Kuumiíndó costumbre ña̱ taxindó ña̱ʼa ndaʼa̱ inkana ta saátu ndakiʼin miívandóña. Ku̱a̱ʼání ña̱ʼa taánna nu̱ú ti̱ko̱to̱ndó, nda̱a̱ ni̱ʼi ke̱eña ta nda̱a̱ kisinaña ta nda̱a̱ ku̱i̱ta̱ ndaaña nu̱ú ti̱ko̱to̱ndó. Chi nda̱a̱ táki̱ʼva kéʼéndó xíʼin inkana saá kúú ña̱ keʼéna xíʼinndó”. 39  Tasaá ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ ilustración yóʼo xíʼinna: “Iin ta̱ kúáa nu̱ú va̱ása kivi kuniʼira yichi̱ nu̱ú inka ta̱ kúáa nu̱ú, ¿á su̱ví saá? Chi u̱vi̱ saá na̱yóʼo ko̱yona ini iin ya̱vi̱ ¿á su̱ví saá? 40  Na̱ sákuaʼa va̱ása xíni̱kana nu̱ú na̱ sánáʼa̱-ñaʼá, chi na̱ va̱ʼaní sákuaʼa koona nda̱a̱ táki̱ʼva íyo na̱ sa̱náʼa̱ miína. 41  ¿Nda̱chun xítoún xe̱ʼe̱* loʼo ña̱ ndíka̱a̱ nduchúnu̱ú ñaniún, soo kǒo xítoún viga tú ndíka̱a̱ nduchúnu̱ú miíún? 42  ¿Nda̱chun káʼún xíʼin ñaniún, ‘Ñani, taxi ná tavái̱ xe̱ʼe̱ loʼo ña̱ ndíka̱a̱ nduchúnu̱ún’ soo kǒo kíʼún kuenta ña̱ ndíka̱a̱ iin viga nu̱ú miíún? Ta̱ vatá* kúún. Siʼna taváún viga tú ndíka̱a̱ nduchúnu̱ú miíún ta saáví koto va̱ʼún ndáa ki̱ʼva taváún xe̱ʼe̱ loʼo ña̱ ndíka̱a̱ nduchúnu̱ú ñaniún. 43  ”Nda̱a̱ ni iin tú yitu̱n va̱ʼa kǒo kívi taxinú ku̱i̱ʼi táʼyi, ta nda̱a̱ ni iin yitu̱n táʼyi kǒo kívi taxinú ku̱i̱ʼi ña̱ va̱ʼa. 44  Saáchi iin tá iin yitu̱n ndákuniyónú xa̱ʼa̱ ku̱i̱ʼi ña̱ táxinú. Va̱ása ndákayayó higo ndaʼa̱ tú iñú ta ni va̱ása ndákayayó uva ndaʼa̱ tú iñú. 45  Iin na̱ yiví va̱ʼa, nina ña̱ va̱ʼa kána níma̱na; ta na̱ va̱ása va̱ʼa nina ña̱ va̱ása va̱ʼa kána níma̱na. Saáchi ña̱ʼa ña̱ káʼa̱nna kúú ña̱ ndíka̱a̱ níma̱na. 46  ”Tá saá, ¿nda̱chun káʼa̱nndó ‘Táta, táta’ xíʼi̱n ta va̱ása kéʼéndó ña̱ káʼi̱n? 47  Ná ka̱ʼi̱n xíʼinndó ndáa ki̱ʼva íyo iin na̱ yiví na̱ va̱xi nu̱úi̱, xíniso̱ʼona tu̱ʼun ña̱ káʼi̱n ta kéʼéna ña̱ káʼi̱n xíʼinna. 48  Íyona nda̱a̱ táki̱ʼva íyo iin ta̱a, ña̱ va̱ʼa keʼéra iin veʼe, kúnuní ka̱anra ta nda̱a̱ sa̱tá yu̱u̱ ka̱na xa̱ʼa̱ña i̱xaara. Ña̱kán tá ndeéní ku̱un sa̱vi̱, ki̱xi yu̱ta sa̱tá ña̱ veʼe yóʼo soo kǒo níkuchiñurá sandúvaráña chi va̱ʼaní na̱kuva̱ʼaña. 49  Ña̱kán, na̱ xíniso̱ʼo tu̱ʼun ña̱ káʼi̱n ta kǒo kéʼénaña, íyona nda̱a̱ táki̱ʼva íyo iin ta̱a ta̱ i̱xava̱ʼa veʼe nu̱ú ñuʼú ta kǒo níkaan kúnura ña̱ kundika̱a̱ xa̱ʼa̱ña. Ta yu̱ta ndeéní ka̱nirá sa̱tá ña̱ veʼe kán, ta ndi̱ku̱n ndu̱vaña, ta ndi̱ʼi-xa̱ʼa̱ ndiʼiña”.

Nota

Á “na̱ escriba”.
Inka variante “xi̱kí”.
Nanítura Tadeo.
Á “ndaʼa-inindó”.
Inka variante “Tá sátatindó”.
Inka variante “mi̱ʼí”.
Ña̱yóʼo káʼa̱nña xa̱ʼa̱, na̱ yiví na̱ náʼa̱ ña̱ kúúna na̱ va̱ʼa soo su̱ví ña̱ ndixa kúúña.