Deuteronomio 4:1-49

  • Xíniñúʼu kuniso̱ʼo na̱ israelita (1-14)

    • Va̱ása nandóso-inina xa̱ʼa̱ ña̱ ke̱ʼé Ndióxi̱ xa̱ʼa̱na (9)

  • Jehová kúni̱ra ña̱ iinlá miíra ná ndasakáʼnuna (15-31)

  • Iinlá Jehová kúú Ndióxi̱ (32-40)

  • Ñuu nu̱ú kivi ka̱kuna ña̱ ni̱xi̱yo chí táʼví este yu̱ta Jordan (41-43)

  • Ki̱xáʼa nda̱kiʼinna ley (44-49)

4  ”Ta vitin, ndóʼó na̱ ñuu Israel kuniso̱ʼondó ña̱ káʼa̱n Ndióxi̱ xíʼinndó keʼéndó xíʼin ley ña̱ táxira ndaʼa̱ndó ña̱ sánáʼi̱ ndóʼó kandíxandó vitin, ña̱ va̱ʼa kutakundó ta ki̱ʼvindó nu̱ú ñuʼú ña̱ taxi Jehová ndaʼa̱ndó ta̱ kúú Ndióxi̱ na̱ táʼanndó na̱ xi̱ndoo xi̱naʼá.  Va̱ása xíniñúʼu ndachinúukandó ña̱ káʼi̱n xíʼinndó vitin ta ni va̱ása xíniñúʼu kindaandó táʼanña, ña̱ va̱ʼa kandíxandó ndiʼi chiñu ña̱ xáʼnda Jehová Ndióxi̱ndó.  ”Xi̱ninu̱úvandó ña̱ ke̱ʼé Jehová xíʼin na̱ nda̱kundiku̱n ndióxi̱ ña̱ Baal ña̱ xi̱ndasakáʼnuna chí Peor: Jehová Ndióxi̱ndó sa̱ndíʼi-xa̱ʼa̱ra ndiʼi na̱ ta̱a na̱ nda̱kundiku̱n ndióxi̱ ña̱ Baal ña̱ xi̱ndasakáʼnuna chí Peor.  Soo ndiʼi ndóʼó na̱ ndíku̱n Jehová Ndióxi̱ndó tákuvandó vitin.  Kotondó, sa̱náʼi̱ ndóʼó ndáaña kúni̱ Jehová Ndióxi̱i̱ ná keʼéndó ta ndáaña kúú ley ña̱ táxira ndaʼa̱ndó, nda̱a̱ táki̱ʼva ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼi̱n ña̱ va̱ʼa kundiku̱nndó ña̱yóʼo nu̱ú ñuʼú ña̱ ndakiʼinndó.  Xíniñúʼu viíní kundiku̱nndó ndiʼi ña̱yóʼo ña̱ va̱ʼa na̱ʼa̱ndó nu̱ú na̱ ñuu na̱ ná kuniso̱ʼo xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo ña̱ kúúmiíndó ña̱ ndíchi ta va̱ʼaní kúnda̱a̱-inindó. Ta na̱kán kachina: ‘Ndíchiní na̱ ñuu yóʼo ta va̱ʼaní kúnda̱a̱-inina’.  Kǒo inka ñuu ña̱ íyo táki̱ʼva íyo ñuuyó, saáchi ndióxi̱ na̱kán kǒo kúyatinña nu̱úna, soo Jehová Ndióxi̱yó íyo yatinra xíʼinyó ndiʼi yichi̱ ña̱ káʼa̱nyó xíʼinra.  Kǒo inkaka na̱ ñuu na̱ káʼa̱n Ndióxi̱ xíʼin ndáaña keʼéna á na̱ táxira táʼan ley yóʼo ndaʼa̱, ña̱ káʼi̱n xíʼinndó vitin.  ”Soo kiʼinníndó kuenta ña̱ va̱ʼa kǒo nandósondó xa̱ʼa̱ ña̱ʼa ña̱ xa̱a̱ xíninu̱úndó, ta taánva̱ʼandó* ña̱yóʼo níma̱ndó ndiʼi tiempo ña̱ kutakundó. Tasaá xíniñúʼu sanáʼa̱ndóña na̱ se̱ʼendó xíʼin na̱ se̱ʼeñánindó. 10  Ki̱vi̱ ña̱ xi̱nditandó nu̱ú Jehová Ndióxi̱ndó chí Horeb, Jehová ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼi̱n: ‘Sandátaka na̱ ñuu ña̱ va̱ʼa ná kuniso̱ʼona yi̱ʼi̱, ta sakúaʼana ixato̱ʼóna yi̱ʼi̱ ndiʼi ki̱vi̱ ña̱ ná kutakuna nu̱ú ñuʼú yóʼo, ta sanáʼa̱na se̱ʼena xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo’. 11  ”Tasaá ku̱yatinndó ta ki̱ndoondó xa̱ʼa̱ yu̱ku̱ kán, ta ndeékaví xi̱xixi̱ yuku̱ kán nda̱a̱ ndiví xi̱xaa̱ ñuʼu̱. Naakaví ni̱xi̱yo saáchi xi̱ndikaa̱ní vi̱kó ndáá. 12  Tasaá ki̱xáʼa Jehová káʼa̱nra xíʼinndó ma̱ʼñú ñuʼu̱ kán. Xi̱xiniso̱ʼovandó tu̱ʼunra soo kǒora níxi̱xinindó chi ta̱chí kuitívara xi̱xiniso̱ʼondó. 13  Tasaá chi̱kaa̱ra iin trato xíʼinndó ta ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinndó ña̱ ná kundiku̱nndóña: ta ña̱yóʼo kúú ña̱ U̱xu̱ ley.* Tándi̱ʼi, ka̱ʼyiraña nu̱ú u̱vi̱ yu̱u̱. 14  Ta ki̱vi̱ saá, Jehová ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼi̱n ña̱ ná sanáʼi̱ ndóʼó ndáaña kúni̱ra keʼéndó ta ndáa ley kúú ña̱ kundiku̱nndó nu̱ú ñuʼú ña̱ ki̱ʼvindó nu̱ú. 15  ”Ta xa̱ʼa̱ ña̱ kǒo níxininu̱úndó Jehová tá ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinndó ti̱xin iin ñuʼu̱ chí Horeb, ña̱kán xíniñúʼu kiʼinníndó kuenta 16  ña̱ va̱ʼa kǒo kixáʼandó keʼéndó ña̱ kini ta ixava̱ʼandó nda̱a̱ ndáaka ña̱ʼa ña̱ ndasakáʼnundóña. Va̱ása keʼéndó iin ña̱ʼa ña̱ náʼa̱ táki̱ʼva náʼa̱ iin ta̱a á iin ñaʼá, 17  ña̱ náʼa̱ táki̱ʼva náʼa̱ kití tí íyo nu̱ú ñuʼú yóʼo, ña̱ náʼa̱ táki̱ʼva náʼa̱ saa tí ndáchí chí ndiví, 18  ña̱ náʼa̱ táki̱ʼva náʼa̱ kití tí ñúu* mií á ña̱ náʼa̱ táki̱ʼva náʼa̱ ti̱a̱ká tí ñúʼu ti̱xin ti̱kui̱í. 19  Ta, tá ná ndakotondó chí ndiví ta kunindó ndiʼi ña̱ íyo nu̱úña: ñu̱ʼu,* yo̱o̱ xíʼin ki̱mi. Va̱ása kuni̱ndó kuxítíndó nu̱úña ta ndasakáʼnundóña. Jehová Ndióxi̱ndó ta̱xi ndiʼi ña̱yóʼo ndaʼa̱ ndiʼi na̱ ñuu na̱ íyo nu̱ú ñuʼú yóʼo. 20  Soo Jehová ta̱vára ndóʼó ti̱xin ñuu Egipto ña̱ ni̱xi̱yo táki̱ʼva íyo horno* nu̱ú ndúta ka̱a, ña̱ va̱ʼa koondó na̱ ñuu miíra na̱ kúú kuentara* nda̱a̱ táki̱ʼva íyondó vitin. 21  ”Ku̱a̱chi ndóʼó ni̱sa̱a̱ní Jehová xíʼi̱n ta chi̱naʼára* ña̱ va̱ása ya̱ʼi̱ yu̱ta Jordán, ta ni va̱ása ya̱ʼi̱ nu̱ú ñuʼú ña̱ va̱ʼaní ña̱ taxi Jehová Ndióxi̱ndó ndaʼa̱ndó ña̱ kooña herenciandó. 22  Nu̱ú ñuʼú yóʼova kuvii̱. Va̱ása ya̱ʼi̱ yu̱ta Jordán, soo ya̱ʼava ndóʼó yu̱ta kán ta ndakiʼinndó ñuʼú ña̱ va̱ʼaní kán. 23  Kiʼinníndó kuenta ña̱ va̱ása nandósondó xa̱ʼa̱ trato ña̱ ke̱ʼé Jehová Ndióxi̱ndó xíʼinndó, ta va̱ása ixava̱ʼandó nda̱a̱ ni iin ña̱ʼa ta ndasakáʼnundóña, ña̱ íyo nda̱a̱ táki̱ʼva íyo ña̱ xa̱a̱ ni̱ka̱ʼa̱n Jehová Ndióxi̱ndó xa̱ʼa̱. 24  Saáchi Jehová Ndióxi̱ndó íyora nda̱a̱ táki̱ʼva íyo iin ñuʼu̱ ña̱ ndeéní xíxi̱ ta kúúra iin Ndióxi̱ ta̱ kúni̱ ña̱ iinlá miíra ná ndasakáʼnundó. 25  ”Tá ná koo se̱ʼendó ta saátu se̱ʼeñánindó ta ku̱a̱ʼání tiempo ndóondó nu̱ú ñuʼú yóʼo, soo kéʼéndó ña̱ va̱ása va̱ʼa ta íxava̱ʼandó nda̱a̱ ndáaka ña̱ʼa ña̱ va̱ʼa ndasakáʼnundóña, ta kéʼéndó ña̱ va̱ása va̱ʼa nu̱ú Jehová Ndióxi̱ndó ña̱ sasáa̱ndóra, 26  ndiʼi na̱ íyo chí ndiví xíʼin na̱ íyo nu̱ú ñuʼú yóʼo kúúna testigo ña̱ va̱ása naʼá kundoondó nu̱ú ñuʼú ña̱ ndakiʼinndó tá ná ya̱ʼandó yu̱ta Jordán. Loʼoníva tiempo kundoondó kán, chi ndiʼi-xa̱ʼa̱vandó. 27  Jehová Ndióxi̱ndó taxira ña̱ xa̱a̱ síín síín ñuu ku̱ʼu̱nndó kundoondó, ta loʼo kuitívandó ka̱ku ñuu nu̱ú taxi Jehová ku̱ʼu̱nndó kundoondó. 28  Kán ndasakáʼnundó ndióxi̱ ña̱ i̱xava̱ʼa na̱ yiví xíʼin yitu̱n á yu̱u̱, ndióxi̱ ña̱ va̱ása kívi koto, ña̱ va̱ása kívi kuniso̱ʼo, ña̱ va̱ása kívi kuxu, ña̱ va̱ása kívi taʼmi. 29  ”Soo tá kán ndóondó ta kíxáʼandó nándukúndó Jehová, ndani̱ʼívandóra, soo xíniñúʼu nandukúndóra xíʼin ndiʼi níma̱ndó ta saátu xíʼin ndiʼi ña̱ tákundó.* 30  Soo tá ná kundoʼondó ndiʼi ña̱yóʼo ta xo̱ʼvi̱níndó, ndikóndó nu̱ú Jehová Ndióxi̱ndó ta kuniso̱ʼondó ña̱ ka̱ʼa̱nra. 31  Saáchi Jehová Ndióxi̱ndó kúúra iin Ndióxi̱ ta̱ kúndáʼvi-ini xíni ndóʼó. Va̱ása sandákoondaʼa̱ra ndóʼó ta va̱ása sandíʼi-xa̱ʼa̱ra ndóʼó, va̱ása nandóso-inira xa̱ʼa̱ trato ña̱ ke̱ʼéra xíʼin na̱ táʼanndó na̱ xi̱ndoo xi̱naʼá. 32  ”Ta vitin ixandó ña̱ ma̱ní, nandukúndó xa̱ʼa̱ ña̱ ku̱u tiempo xi̱naʼá, tiempo ña̱ i̱xava̱ʼa Ndióxi̱ ta̱a nu̱ú ñuʼú yóʼo. Iníí nu̱ú ndiví nandukúndó xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo. ¿Á xa̱a̱ kúu ña̱ʼa ña̱ ndáyáʼviní táki̱ʼva íyo ña̱yóʼo? ¿Á xa̱a̱ xíniso̱ʼondó xa̱ʼa̱ táʼan ña̱yóʼo? 33  ¿Á íyo inka na̱ ñuu na̱ xi̱niso̱ʼo tu̱ʼun Ndióxi̱ ti̱xin iin ñuʼu̱ ta tákuna nda̱a̱ vitin táki̱ʼva ndo̱ʼondó? 34  Iinlá ndóʼóva kúú ñuu ña̱ xi̱kuni̱ Ndióxi̱ tavára ti̱xin inka ñuu ta nda̱tiinra ku̱a̱chi xíʼinna ña̱ va̱ʼa chindeétáʼanra xíʼinndó. Ta, xi̱niñúʼu Jehová Ndióxi̱ndó señal, ke̱ʼéra milagro, ka̱nitáʼanra xa̱ʼa̱ndó, xi̱niñúʼura ndee̱ra ta ke̱ʼéra ku̱a̱ʼání ña̱ʼa ña̱ i̱yoní nda̱a̱ táki̱ʼva xi̱nindó ke̱ʼéra chí ñuu Egipto ña̱ va̱ʼa tavára ndóʼó. 35  Ndóʼóva kúú na̱ ni̱na̱ʼa̱ra ndiʼi ña̱yóʼo nu̱ú, ña̱ va̱ʼa kunda̱a̱-inindó ña̱ mií Jehová kúú Ndióxi̱ ta̱ nda̱a̱; kǒoka na̱ íyo táki̱ʼva íyo ta̱yóʼo. 36  Nda̱a̱ chí ndiví ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinndó ña̱ va̱ʼa taxira consejo ndaʼa̱ndó, ta nu̱ú ñuʼú yóʼo xi̱nindó iin ñuʼu̱ ña̱ kúú kuentara ta ma̱ʼñú ñuʼu̱ yóʼo xi̱niso̱ʼondó tu̱ʼunra. 37  ”Xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱kuʼvi̱-inira xi̱nira na̱ táʼanndó na̱ xi̱ndoo xi̱naʼá ta nda̱kaxinra na̱ se̱ʼe na̱yóʼo, ta̱yóʼo kǒo nísandákoondaʼa̱ra ndóʼó nani tá ta̱vára ndóʼó ti̱xin ñuu Egipto xíʼin ndee̱ra. 38  Sa̱ndíʼi-xa̱ʼa̱ra ñuu ña̱ náʼnuníka nu̱úndó, na̱ ndakúníka nu̱úndó ña̱ va̱ʼa ki̱ʼvindó nu̱ú ñuʼúna ta ndakiʼinndóña ña̱ kooña herenciandó, nda̱a̱ táki̱ʼva xítondó vitin. 39  Ña̱kán, vitin xíniñúʼu kunda̱a̱-inindó ta kandíxandó ña̱ iinlá Jehová kúú Ndióxi̱ ta̱ nda̱a̱ chí ndiví ta saátu nu̱ú ñuʼú yóʼo. Ta kǒoka inka Ndióxi̱ ta̱ nda̱a̱. 40  Xíniñúʼu kandíxandó ndiʼi ña̱ káʼa̱n Ndióxi̱ xíʼinndó ta saátu chiñu ña̱ xáʼndara nu̱úndó ña̱ káʼi̱n xíʼinndó vitin, ña̱ va̱ʼa vií koondó ta saátu na̱ se̱ʼendó, saátu ña̱ va̱ʼa naʼá kundoondó nu̱ú ñuʼú ña̱ táxi Jehová Ndióxi̱ndó ndaʼa̱ndó”. 41  Tiempo saá, ta̱ Moisés nda̱kaxinra u̱ni̱ ñuu chí táʼví nu̱ú kíta ñu̱ʼu chí yuʼú yu̱ta Jordán. 42  Tá iin na̱ yiví xa̱ʼnína inkana ta su̱ví ña̱ kúni̱ miína kúú ña̱ níkeʼéna ña̱yóʼo, ta va̱ása níxi̱saa̱-inina xi̱xininana, na̱yóʼo xi̱niñúʼu kununa ku̱ʼu̱nna ñuu yóʼo ña̱ va̱ʼa sakǎkuna miína. 43  Ña̱yóʼo xi̱kuu ñuu kán, ñuu Bézer ña̱ xi̱ndikaa̱ chí nu̱ú ñuʼú yi̱chí nu̱ú kivi ku̱ʼu̱n na̱ tribu ta̱ Rubén; ñuu Ramot ña̱ ndíkaa̱ chí Galaad nu̱ú kivi ku̱ʼu̱n na̱ tribu ta̱ Gad, xíʼin ñuu Golán ña̱ ndíkaa̱ chí Basán nu̱ú kivi ku̱ʼu̱n na̱ tribu ta̱ Manasés. 44  Ña̱yóʼo kúú ley ña̱ ta̱xi ta̱ Moisés ndaʼa̱ na̱ ñuu Israel. 45  Ña̱yóʼo kúú ña̱ sa̱ndákaʼán ta̱ Moisés na̱ israelita, ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n Ndióxi̱ keʼéna xíʼin ley ña̱ ta̱xira ndaʼa̱na tá xa̱a̱ ke̱ena ñuu Egipto 46  tá ndóona chí Jordán, yoso̱ ña̱ ndíkaa̱ chí nu̱ú xítondaa Bet-Peor, nu̱ú ñuʼú ta̱ Sehón ta̱ xi̱kuu rey na̱ amorreo ta̱ ni̱xi̱yo chí Hesbón, ta̱ ku̱chiñu ta̱ Moisés xíʼin na̱ israelita sa̱ndíʼi-xa̱ʼa̱na tá ke̱ena chí Egipto. 47  Na̱yóʼo nda̱kiʼinna ñuʼúra ta saátu ñuʼú ta̱ rey Og ta̱ ñuu Basán, u̱vi̱ saá na̱yóʼo xi̱kuuna rey nu̱ú na̱ amorreo, ta xi̱ndoona chí inka táʼví yuʼú tá yu̱ta Jordán chí nu̱ú kíta ñu̱ʼu, 48  xi̱kixáʼaña chí Aroer ña̱ ndíkaa̱ chí yuʼú yoso̱ ña̱ Arnón ta xi̱xaa̱ña nda̱a̱ yuku̱ Siyón á Hermón, 49  xíʼin ndiʼika ñuʼú ña̱ kíndo̱o chí Arabá, ña̱ kíndo̱o chí nu̱ú kíta ñu̱ʼu chí inka táʼví yuʼú tá yu̱ta Jordán, ta xi̱xaa̱ña nda̱a̱ yuʼú mar ña̱ Arabá* chí xa̱ʼa̱ ña̱ Pisgá.

Nota

Inka variante “ndachiva̱ʼandó”.
Tu̱ʼun ña̱ ni̱ka̱ʼyi̱ña káchiña “U̱xu̱ tu̱ʼun”. Káʼa̱ntuna Decálogo xíʼinña.
Inka variante “káñuʼu”.
Inka variante “ña̱ ka̱ndii”.
Á “xi̱tu̱n”.
Á “na̱ kúú herenciara”.
Koto glosario, chinaʼá.
Koto glosario, alma.
Ña̱yóʼo káʼa̱nña xa̱ʼa̱, mar Salado á mar Muerto.