Hechos ña̱ ke̱ʼé na̱ apóstol 13:1-52

  • Ndáka̱xinna ta̱ Bernabé xíʼin ta̱ Saulo ña̱ koona misionero (1-3)

  • Nátúʼunna xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ chí Chipre (4-12)

  • Káʼa̱nndosó ta̱ Pablo chí Antioquía ña̱ Pisidia (13-41)

  • Nda̱kiʼinna chiñu ña̱ ku̱ʼu̱nna natúʼunna xíʼin na̱ va̱ása kúú judío (42-52)

13  Chí congregación ña̱ Antioquía ni̱xi̱yo na̱ profeta xíʼin na̱ maestro: ta̱ Bernabé, ta̱ Symeón, ta̱ xi̱ka̱ʼa̱nna Niger xíʼin, ta̱ Lucio ta̱ ñuu Cirene, ta̱ Manaén, ta̱ ka̱ʼvi xíʼin ta̱ Herodes ta̱ xi̱xaʼndachíñu nu̱ú ku̱a̱ʼání ñuu, ta saátu ta̱ Saulo.  Tá ndásakáʼnuna Jehová* ta va̱ása xíxina,* ña̱ espíritu santo ni̱ka̱ʼa̱nña xíʼinna: “Chindoo síínndó ta̱ Bernabé xíʼin ta̱ Saulo ña̱ va̱ʼa keʼéna chiñu ña̱ taxii̱ ndaʼa̱na”.  Tasaá, tándi̱ʼi ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼin Ndióxi̱ ta kǒo níxixina, chi̱núuna ndaʼa̱na xi̱nína ta ni̱nda̱yínana.*  Ta na̱ ta̱a na̱ chi̱ndaʼá ña̱ espíritu santo yóʼo, ni̱xa̱a̱na chí Seleucia ta kán nda̱ana barco ta ku̱a̱ʼa̱nna chí Chipre.  Tá ni̱xa̱a̱na chí ñuu Salamina, ki̱xáʼana nátúʼunna xa̱ʼa̱ tu̱ʼun Ndióxi̱ chí sinagoga na̱ judío. Ta ni̱xa̱ʼa̱n ta̱ Juan xíʼinna ña̱ chindeétáʼanra xíʼinna.  Tándi̱ʼi ni̱ya̱ʼana iníí ña̱ isla saá ni̱xa̱a̱na nda̱a̱ ñuu Pafos, ta kán nda̱kutáʼanna xíʼin iin ta̱ judío ta̱ xi̱naní Bar-Jesús, ta̱ xi̱keʼé ña̱ tási ta xi̱kuura iin profeta vatá.  Ta̱kán xi̱kitáʼanra xíʼin ta̱ chíñu Sergio Paulo, iin ta̱a ta̱ ndíchiní ni̱xi̱yo. Ta̱yóʼo ka̱nara ta̱ Bernabé xíʼin ta̱ Saulo saáchi xi̱kuni̱níra kuniso̱ʼora tu̱ʼun Ndióxi̱.  Soo ta̱ Elimas, ta̱ tási (chi saá kúni̱ kachi ki̱vi̱ra), ki̱xáʼara sásira nu̱úna chi kǒo níxikuni̱ra ña̱ kandíxa ta̱ chíñu kán Ndióxi̱.  Tasaá ta̱ Saulo ta̱ xi̱naní Pablo, nda̱kiʼinra espíritu santo, ta xi̱to káxira nu̱úra 10  ta ni̱ka̱ʼa̱nra: “Yóʼó kúún iin ta̱a ta̱ sándaʼvi ta kéʼún ña̱ kini, ta kúún se̱ʼe ta̱ Ndi̱va̱ʼa ta kúndasíún xíniún ndiʼi ña̱ va̱ʼa, ¿nda̱a̱ amaví kúú ña̱ sandákoún ña̱ ka̱ʼún ña̱ vatá* xa̱ʼa̱ yichi̱ Jehová?* 11  Jehová* ndatiinra ku̱a̱chi xíʼún ta kindo̱o kúáún ta va̱ása kuniún ñu̱ʼu* iin tiempo”. Ta ndi̱ku̱n saá ku̱naá nu̱úra ta kǒo níkivi kotokara, ta ki̱xáʼara nándukúra iinna ña̱ va̱ʼa tiinna ndaʼa̱ra ku̱ʼu̱nra. 12  Tá xi̱ni ta̱ chíñu kán ña̱ ku̱u, ni̱xa̱a̱ra ka̱ndíxara Ndióxi̱, chi nda̱kanda̱ní-inira* xíʼin ndiʼi ña̱ sánáʼa̱ Jehová.* 13  Ta̱ Pablo ke̱era xíʼin na̱ kítáʼan xíʼinra ña̱ ñuu Pafos tasaá nda̱ana barco ta ni̱xa̱a̱na nda̱a̱ ñuu Perga ña̱ kíndo̱o chí Panfilia. Soo ta̱ Juan sa̱ndákoorana ta ndi̱kóra chí ñuu Jerusalén. 14  Ta na̱kán ke̱ena chí ñuu Perga ta nda̱kiʼinna ku̱a̱ʼa̱nna ta ni̱xa̱a̱na nda̱a̱ ñuu Antioquía ña̱ Pisidia. Ta kán ni̱ki̱ʼvina ini ña̱ sinagoga ki̱vi̱ sábado ta xi̱kundoona. 15  Tándi̱ʼi xi̱niso̱ʼona ña̱ ka̱ʼvina Ley xíʼin ña̱ ka̱ʼyí na̱ Profeta nu̱ú ndiʼina, na̱ xáʼndachíñu nu̱ú na̱ sinagoga ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼinna: “Ñaniyó, tá kúni̱ndó ka̱ʼa̱nndó iin tu̱ʼun ña̱ chika̱a̱ ndee̱ xíʼin na̱ ñuu, ka̱ʼa̱nndóña xíʼinna”. 16  Tasaá nda̱kundichi ta̱ Pablo, ta ni̱xi̱ka ndaʼa̱ra nu̱úna ña̱ va̱ʼa ná koo táxi̱n yuʼúna ta ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinna: “Ndóʼó na̱ ta̱a ñuu Israel xíʼin ndiʼika na̱ íxato̱ʼó Ndióxi̱, kuniso̱ʼondó. 17  Ndióxi̱ na̱ ñuu Israel, nda̱kaxinra na̱ táʼanyó na̱ ni̱xi̱yo xi̱naʼá. Ta nda̱sarana iin ñuu ña̱ íyoní ndee̱ tá ni̱xi̱yona ñuu Egipto, ta xíʼin ndee̱ra ta̱várana ñuu kán. 18  Ta kúyatin 40 ku̱i̱ya̱ ku̱ndeé-inira* nu̱úna nu̱ú ñuʼú yi̱chí. 19  Tándi̱ʼi sa̱ndíʼi-xa̱ʼa̱ra u̱xa̱ ñuu ña̱ kíndo̱o chí Canaán, saá nda̱taxira ñuʼú kán ndaʼa̱na ña̱ kooña ñuʼúna. 20  Ta ndiʼi ña̱yóʼo ku̱uña ki̱ʼva 450 ku̱i̱ya̱. ”Tándi̱ʼi, saá ta̱xira na̱ kaʼndachíñu nu̱úna iinsaá nda̱a̱ tá tiempo ni̱xi̱yo ta̱ profeta Samuel. 21  Ta saá kúú ña̱ xi̱kuni̱na koo iin rey nu̱úna, ta Ndióxi̱ ta̱xira ta̱ Saúl se̱ʼe ta̱ Quis ña̱ kaʼndachíñura nu̱úna ki̱ʼva 40 ku̱i̱ya̱, ta̱yóʼo ki̱xira ti̱xin na̱ veʼe ta̱ Benjamín. 22  Tándi̱ʼi va̱ása nítaxikara ña̱ kaʼndachíñu ta̱ Saúl nu̱úna tasaá ta̱xira ta̱ David ña̱ koora rey, ta ni̱ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱ ta̱yóʼo: ‘Ta̱ David se̱ʼe ta̱ Jesé iin ta̱a ta̱ sákusi̱íní-inii̱ kúúra. Ta̱yóʼo keʼéra ndiʼi ña̱ kúni̱i̱’. 23  Ta ti̱xin na̱ se̱ʼe ta̱ ta̱a yóʼo, Ndióxi̱ ta̱xira ta̱ Jesús iin ta̱ sakǎku na̱ ñuu Israel, nda̱a̱ táki̱ʼva ni̱ka̱ʼa̱nra. 24  Ta tá kúma̱níka kixaa̱ ta̱yóʼo, ta̱ Juan na̱túʼunra xíʼin ndiʼi na̱ ñuu Israel ña̱ ná ndakuchina ña̱ va̱ʼa na̱ʼa̱na ña̱ ndíkó-inina. 25  Tá xa̱a̱ ku̱nu̱mí sandíʼi ta̱ Juan chiñu ña̱ kéʼéra, ni̱ka̱ʼa̱nra: ‘¿Ndáa ta̱ ndákanixi̱níndó kúi̱? Su̱ví yi̱ʼi̱ kúú ta̱kán. Soo xíniñúʼu kunda̱a̱-inindó chí sa̱tái̱ va̱xi iinra ta ni va̱ása ndáyáʼvi̱i̱ ña̱ tavái̱ ndu̱xa̱nra’. 26  ”Ñaniyó, na̱ va̱xi ti̱xin na̱ veʼe ta̱ Abrahán xíʼin ndóʼó na̱ íxato̱ʼó Ndióxi̱, nu̱ú miíyó kúú ña̱ va̱xi tu̱ʼun yóʼo ña̱ va̱ʼa ka̱kuyó. 27  Saáchi na̱ ndóo ñuu Jerusalén xíʼin na̱ xáʼndachíñu nu̱úna kǒo níndakunina ta̱ sakǎku miíyó, soo tá ti̱inna ku̱a̱chi xíʼinra sa̱xínuna tu̱ʼun ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n na̱ Profeta ña̱ káʼvina ndiʼi ki̱vi̱ sábado. 28  Ta ni kǒo níndani̱ʼína xa̱ʼa̱ ña̱ kaʼnínara, ta ndeéní ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼin ta̱ Pilato ña̱ ná kaʼnírara. 29  Ta tá ni̱xi̱nu ndiʼi tu̱ʼun ña̱ ni̱ka̱ʼyi̱ xa̱ʼa̱ra, sa̱núunara ndaʼa̱ yitu̱n ta sa̱ndúxu̱nnara ti̱xin ya̱vi̱. 30  Soo Ndióxi̱ sa̱ndátakurara, 31  ta ku̱a̱ʼání ki̱vi̱ ki̱tara nu̱ú na̱ ni̱xa̱ʼa̱n xíʼinra chí Galilea nda̱a̱ chí ñuu Jerusalén. Ta na̱yóʼo kúú na̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ra vitin xíʼin na̱ ñuu. 32  ”Ña̱kán kúú ña̱ nátúʼunndi̱ xíʼinndó xa̱ʼa̱ tu̱ʼun va̱ʼa ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n Ndióxi̱ xíʼin na̱ táʼanndi̱ na̱ xi̱ndoo xi̱naʼá. 33  Ndióxi̱ sa̱xínura ndiʼi ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ kivi ndakiʼin miíyó na̱ kúú se̱ʼera ña̱ va̱ʼa, xa̱ʼa̱ ña̱kán sa̱ndátakura ta̱ Jesús; nda̱a̱ táki̱ʼva ni̱ka̱ʼyi̱ña nu̱ú salmo u̱vi̱: ‘Yóʼó kúún se̱ʼi̱; ta vitin kúi̱ yiváún’. 34  Ndióxi̱ sa̱ndátakurara ta va̱ása ndikókara koora táki̱ʼva íyo na̱ yiví ña̱ kivi kuvira ta ta̱ʼyi̱ra. Ndióxi̱ ni̱na̱ʼa̱ra ña̱ nda̱a̱ kúú ña̱yóʼo tá ni̱ka̱ʼa̱nra: ‘Na̱ʼi̱ ña̱ ndixa kúʼvi̱-inii̱ xínii̱ ndóʼó táki̱ʼva ni̱ka̱ʼi̱n xíʼin ta̱ David’. 35  Saátu káchi inka salmo: ‘Va̱ása taxiún ña̱ ta̱ʼyi̱ ku̱ñu ta̱ nda̱kúní íyo ini xíʼún’. 36  Soo ta̱ David nda̱sakáʼnura Ndióxi̱* ndiʼi tiempo ña̱ xi̱takura, ta ni̱xi̱ʼi̱vara* ta ni̱ndu̱xu̱nra xíʼin na̱ táʼanra na̱ xi̱ndoo xi̱naʼá ta ni̱ta̱ʼyi̱vara, 37  soo ta̱ sa̱ndátaku Ndióxi̱ va̱ása níta̱ʼyi̱ ta̱kán. 38  ”Ña̱kán, ñaniyó, kunda̱a̱-inindó xa̱ʼa̱ ña̱ káʼa̱nndi̱ xíʼinndó chi xa̱ʼa̱ ta̱kán va̱ʼa ndoo ku̱a̱chindó 39  ta xa̱ʼa̱ ña̱ ke̱ʼé ta̱ Jesús, ndiʼi na̱ kándíxañaʼá, Ndióxi̱ ixakáʼnu-inira xa̱ʼa̱na, chi tá níxiñuʼundó ti̱xin Ley ta̱ Moisés kǒo kiviví ndoo ku̱a̱chindó. 40  Ña̱kán kuenta koondó ña̱ ná kǒo kundoʼondó ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n na̱ Profeta: 41  ‘Kunda̱a̱-inindó, ndóʼó na̱ kúsi̱kindaa, ndakanda̱-inindó xíʼinña ta kuvindó, saáchi tiempo ña̱ tákundó kúú ña̱ kéʼíi̱ ña̱ʼa ña̱ kǒo kandíxandó ni ná ndakani va̱ʼanaña nu̱úndó’”. 42  Tá xa̱a̱ kéena ku̱a̱ʼa̱nna, na̱ yiví ni̱ka̱ʼa̱n-ndáʼvina xíʼinna ña̱ ná natúʼunkana xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo xíʼinna inka ki̱vi̱ sábado. 43  Tá ndi̱ʼi reunión ña̱ ni̱xi̱yo ti̱xin ña̱ sinagoga, ku̱a̱ʼání na̱ judío xíʼin na̱ nda̱kundiku̱n ña̱ sánáʼa̱ na̱ judío nda̱kiʼinna ku̱a̱ʼa̱nna sa̱tá ta̱ Pablo xíʼin ta̱ Bernabé, ta na̱yóʼo ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼinna ta chi̱ka̱a̱na ndee̱ xíʼinna ña̱ ná kǒo sandákoona kundiku̱nna Ndióxi̱ ña̱ va̱ʼa kǒo sandákoora ña̱ na̱ʼa̱ra ña̱ va̱ʼaní-inira xíʼinna. 44  Ta ña̱ inka sábado ndiʼi na̱ ñuu kán nda̱kutáʼanna ña̱ va̱ʼa kuniso̱ʼona tu̱ʼun Jehová.* 45  Tá xi̱ni na̱ judío ku̱a̱ʼání na̱ yiví kán, ndeéní ni̱sa̱a̱na ta ki̱xáʼana káʼa̱nna ña̱ su̱ví ña̱ ndáa kúú ña̱ káʼa̱n ta̱ Pablo ta ki̱xáʼana káʼa̱n-ndi̱va̱ʼana xa̱ʼa̱ ndiʼi ña̱ xi̱ka̱ʼa̱nra. 46  Tasaá ta̱ Pablo xíʼin ta̱ Bernabé ndakúní ni̱xi̱yo inina ta ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼinna: “Siʼnaka xíʼin ndóʼó xi̱niñúʼu natúʼunndi̱ xa̱ʼa̱ tu̱ʼun Ndióxi̱. Soo xa̱ʼa̱ ña̱ ku̱ndasíndóña ta nda̱kanixi̱níndó ña̱ va̱ása ndáyáʼvindó ña̱ ni̱ʼíndó ña̱ kutakundó ndiʼi tiempo..., va̱ʼaka ku̱ʼu̱nndi̱ nu̱ú na̱ inka ñuu. 47  Jehová* xa̱ʼndara chiñu nu̱úndi̱ tá ka̱chira: ‘Nda̱kaxii̱n yóʼó ña̱ koún ñuʼu̱ nu̱ú na̱ ñuyǐví, ña̱ va̱ʼa natúʼún xa̱ʼa̱ ña̱ ka̱ku na̱ yiví iníísaá nu̱ú ñuʼú’”. 48  Tá xi̱niso̱ʼo na̱ yiví na̱ inka ñuu ña̱yóʼo, ni̱kusi̱íní-inina ta ki̱xáʼana káʼa̱nna ña̱ va̱ʼaní tu̱ʼun Jehová,* ta ndiʼi na̱ xi̱kuni̱ kutaku ndiʼi tiempo ni̱xa̱a̱na ka̱ndíxana. 49  Ta tu̱ʼun Jehová* iníí ñuu ni̱xa̱xa̱ña. 50  Soo na̱ judío chi̱ka̱a̱na xi̱ní ná ñaʼá ná va̱ʼaní káʼa̱nna xa̱ʼa̱ ná ndásakáʼnu Ndióxi̱, ta saátu ke̱ʼéna xíʼin na̱ ta̱a na̱ kúchée nu̱ú na̱ ñuu kán ta ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼinna ña̱ ná kundi̱va̱ʼana xíʼin ta̱ Pablo xíʼin ta̱ Bernabé ta ta̱vánana ñuu kán. 51  Tasaá, na̱kán ki̱sina xa̱ʼa̱na ña̱ va̱ʼa ná ko̱yo yákáña* ta saá na̱ʼa̱na ña̱ xa̱a̱ na̱túʼunna xíʼinna ta nda̱kiʼinna ku̱a̱ʼa̱nna chí ñuu Iconio. 52  Ta na̱ discípulo ni̱kusi̱íkaví-inina ta nda̱kiʼinna espíritu santo.

Nota

Á “íyo so̱kona”.
Á “nda̱kiʼinna ku̱a̱ʼa̱nna”.
Inka variante “ña̱ to̱ʼón”.
Inka variante “ña̱ ka̱ndii”.
Inka variante “iin ku̱a̱ʼa̱n-inira”, “nda̱kaʼndaní-inira”.
Inka variante “i̱xandakú-inira”.
Á “xi̱keʼéra ña̱ xi̱kuni̱ Ndióxi̱”.
Tu̱ʼun ña̱ ni̱ka̱ʼyi̱ña káchiña “ni̱ki̱si̱ra”.
Inka variante “ya̱a̱ña”.