Hechos ña̱ ke̱ʼé na̱ apóstol 19:1-41

  • Ta̱ Pablo ndíka̱a̱ra chí Éfeso; savana ndákuchi tukuna (1-7)

  • Ña̱ ndo̱ʼo ta̱ Pablo tá xíkara nátúʼunra (8-10)

  • Va̱ʼava kána chiñu ña̱ kéʼé ta̱ Pablo ni íyoní na̱ ta̱chí ndi̱va̱ʼa (11-20)

  • Kánitáʼannína chí ñuu Éfeso (21-41)

19  Tá íyoka ta̱ Apolos ñuu Corinto, ta̱ Pablo ni̱xa̱ʼa̱nra chí yichi̱ ña̱ kíndo̱o xíká nu̱ú íyo tá mar tasaá ni̱xa̱a̱ra ñuu Éfeso. Kán nda̱kutáʼanra xíʼin sava na̱ discípulo  ta ni̱nda̱ka̱tu̱ʼunrana: “¿Á nda̱kiʼinndó espíritu santo tá ni̱xa̱a̱ndó ka̱ndíxandó Ndióxi̱?”. Ta na̱kán nda̱kuiinna: “Nda̱a̱ ni iin yichi̱ kǒo espíritu santo níxiniso̱ʼondi̱ xa̱ʼa̱”.  Ta ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinna: “Tá saá, ¿ndáa ki̱ʼva nda̱kuchindó?”. Ta nda̱kuiinna: “Nda̱kuchindi̱ nda̱a̱ táki̱ʼva xi̱sanáʼa̱ ta̱ Juan”.  Ta̱ Pablo ni̱ka̱ʼa̱nra: “Ta̱ Juan sa̱ndákuchirana ña̱ va̱ʼa na̱ʼa̱na ña̱ ndixa ndíkó-inina, ta xi̱ka̱ʼa̱nra xíʼin na̱ ñuu ña̱ ná kandíxana ta̱ va̱xi sa̱tára, ta ta̱yóʼo kúú ta̱ Jesús”.  Tá xi̱niso̱ʼona ña̱yóʼo, nda̱kuchina xíʼin ki̱vi̱ ta̱ táta Jesús.  Tá chi̱núu ta̱ Pablo ndaʼa̱ra xi̱nína, nda̱kiʼinna espíritu santo ta ki̱xáʼana káʼa̱nna ku̱a̱ʼá tu̱ʼun ta ki̱xáʼana káʼa̱nna xa̱ʼa̱ ña̱ káʼa̱n Ndióxi̱.  Ta na̱yóʼo 12 ta̱a xi̱kuuna.  Ta ni̱ki̱ʼvira ini sinagoga, ta ndakúní ni̱xi̱yo inira ña̱ ta̱xira discurso nu̱úna ki̱ʼva u̱ni̱ yo̱o̱, ta chi̱ndeétáʼanra xíʼinna ña̱ ná kunda̱a̱-inina xa̱ʼa̱ Reino Ndióxi̱.  Soo savana so̱ʼoní ni̱xi̱yona ta kǒo níxiinna kandíxana, ta va̱ása va̱ʼa níxika̱ʼa̱nna xa̱ʼa̱ Yichi̱ Ndióxi̱* nu̱ú na̱ yiví. Ña̱kán, sa̱ndákoorana ta kǒo nítaxikara ña̱ kutáʼan na̱ discípulo xíʼinna. Ta ndiʼi ki̱vi̱ xi̱taxira discurso nu̱ú xi̱ndakutáʼan ku̱a̱ʼá na̱ yiví nu̱ú ni̱xi̱yo escuela ña̱ Tirano. 10  Ta ki̱ʼva u̱vi̱ ku̱i̱ya̱ ke̱ʼéra saá, xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo ndiʼi na̱ ni̱xi̱yo chí Asia, saátu na̱ judío xíʼin na̱ griego, xi̱niso̱ʼona xa̱ʼa̱ ta̱ Jesús. 11  Ta Ndióxi̱ xi̱niñúʼura ta̱ Pablo ña̱ ke̱ʼéra ku̱a̱ʼá milagro. 12  Ta nda̱a̱ xi̱xa̱ʼa̱nna xíʼin ti̱ko̱to̱* ña̱ xi̱xiniñúʼu ta̱ Pablo á ti̱ko̱to̱ ña̱ xi̱tikaa nu̱úra ta tá xi̱tiin na̱ kúúmií kue̱ʼe̱ ña̱yóʼo xi̱ndaʼavana, nda̱a̱ ña̱ ta̱chí ndi̱va̱ʼa xi̱keeña inina. 13  Soo sava na̱ judío xi̱kuni̱na kuniñúʼuna ki̱vi̱ ta̱ táta Jesús ña̱ tavána ta̱chí ndi̱va̱ʼa ña̱ xi̱kuumií na̱ yiví. Ta ndiʼi nu̱ú xi̱xa̱ʼa̱nna xi̱kachina: “Xíʼin ki̱vi̱ ta̱ Jesús káʼi̱n xíʼinndó, ta̱ nátúʼun ta̱ Pablo xa̱ʼa̱, ña̱ ná keendó inina”. 14  Ta na̱ xi̱keʼé ña̱yóʼo kúú na̱ u̱xa̱ saá se̱ʼe ta̱ su̱tu̱ káʼnu judío ta̱ xi̱naní Esceva. 15  Soo iin ña̱ ta̱chí ndi̱va̱ʼa ni̱ka̱ʼa̱nña xíʼinna: “Xíni̱i̱ ndáa ta̱ kúú ta̱ Jesús ta xíni̱i̱ ndáa ta̱ kúú ta̱ Pablo. Soo ndóʼó, ¿ndáana kúúndó?”. 16  Tasaá ta̱ ta̱a ta̱ kúúmií ta̱chí ndi̱va̱ʼa ka̱nitáʼanra xíʼin iin tá iinna ta ku̱chiñura xíʼin ndiʼina. Ta ke̱ena veʼe kán ta xi̱nu chálána ku̱a̱ʼa̱nna ta tu̱kue̱ʼe̱na.* 17  Ta ndiʼina na̱kunda̱a̱-ini xa̱ʼa̱ ña̱ ku̱u, nda̱a̱ na̱ judío xíʼin na̱ griego na̱ ni̱xi̱yo ñuu Éfeso. Ña̱kán ndiʼina ndeéní ni̱yi̱ʼvína, ta ku̱a̱ʼákana na̱kunda̱a̱-ini xa̱ʼa̱ ki̱vi̱ ta̱ táta Jesús. 18  Ta ku̱a̱ʼání na̱ ni̱xa̱a̱ ka̱ndíxa Ndióxi̱, xi̱xa̱ʼa̱nna xi̱ka̱ʼa̱nna xa̱ʼa̱ ku̱a̱china ta xi̱ndakunina ña̱ xi̱keʼéna. 19  Ta ku̱a̱ʼání na̱ xi̱keʼé magia nda̱kayana librona ta xa̱ʼminaña nu̱ú ndiʼina. Ta̱vána ki̱ʼva xíʼinña, ta ki̱ʼva 50,000 xu̱ʼún ña̱ plata xi̱kuu ya̱ʼviña. 20  Ta tu̱ʼun Jehová* ku̱a̱ʼáníka ñuu ni̱xa̱a̱na na̱kunda̱a̱-inina xa̱ʼa̱ña, ta ku̱a̱ʼáníkana ni̱xa̱a̱ ka̱ndíxaña. 21  Tándi̱ʼi ku̱u ndiʼi ña̱yóʼo, ta̱ Pablo nda̱kanixi̱níra ña̱ ya̱ʼara Macedonia xíʼin ñuu Acaya ta ku̱ʼu̱nra chí ñuu Jerusalén. Saátu ni̱ka̱ʼa̱nra: “Tá ná ndiʼi ku̱ʼi̱n kán, saátu xíniñúʼu ku̱ʼi̱n ñuu Roma”. 22  Tasaá chi̱ndaʼára u̱vi̱ na̱ chíndeétáʼan xíʼinra ña̱ ku̱ʼu̱nna chí Macedonia, chi̱ndaʼára ta̱ Timoteo xíʼin ta̱ Erasto. Soo miíra ni̱ndo̱ora loʼoka tiempo chí Asia. 23  Ta tiempo saá ndeéní ka̱nitáʼanna xa̱ʼa̱ Yichi̱ Ndióxi̱.* 24  Ta ni̱xi̱yo iin ta̱a ta̱ xi̱naní Demetrio ta̱ xi̱kachíñu xíʼin ka̱a ña̱ plata. Xi̱keʼéra templo válí ña̱ xi̱na̱ʼa̱ táki̱ʼva náʼa̱ templo ñá ndióxi̱ Ártemis ta ña̱yóʼo ña̱ plata xi̱kuuña. Ta na̱ xi̱kachíñu táki̱ʼva xi̱kachíñu miíra ku̱a̱ʼání xu̱ʼún xi̱kiʼinna. 25  Tasaá sa̱ndátakara na̱yóʼo xíʼin ndiʼika na̱ xi̱kachíñu xíʼin táʼan ña̱yóʼo ta ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinna: “Ndóʼó na̱ táta xíni̱vandó ña̱ chiñu yóʼo kúú ña̱ táxiní xu̱ʼún ndaʼa̱yó. 26  Ta vitin xítondó ta xíniso̱ʼondó ña̱ su̱ví kuití ñuu Éfeso, chi iníísaá Asia, ta̱ Pablo yóʼo sáxi̱nu̱ra-ini na̱ yiví ña̱ káʼa̱nra xíʼinna ña̱ su̱ví ndióxi̱ ña̱ nda̱a̱ kúú ña̱ íxava̱ʼayó. 27  Ta i̱yoní ña̱ kéʼéra, chi su̱ví kuití xa̱ʼa̱ chiñu ña̱ kúúmiíyó ka̱ʼa̱nna ña̱ va̱ása va̱ʼa, chi sana nda̱a̱ templo ñá ndióxi̱ Ártemis kundasína kunina. Chi ndiʼina chí Asia xíʼin iníísaá ñuyǐví ndásakáʼnunañá, ta xa̱ʼa̱ ña̱ káʼa̱n ta̱ Pablo va̱ása ndasakáʼnukanañá”. 28  Tá xi̱niso̱ʼona ña̱yóʼo, na̱ ta̱a kán ndeéní ni̱sa̱a̱na ta ki̱xáʼana kána kóʼóna:* “Káʼnuní ñá Ártemis ñá ndásakáʼnu na̱ ñuu Éfeso”. 29  Ta ni̱sa̱a̱ní na̱ ñuu kán, ta ndiʼina xínuna ni̱ki̱ʼvina chí ini teatro ta káñuuna ta̱ Gayo xíʼin ta̱ Aristarco ku̱a̱ʼa̱nna, ta u̱vi̱ saá na̱yóʼo na̱ ke̱e chí Macedonia xi̱kuuna ta xi̱kitáʼanna xíʼin ta̱ Pablo. 30  Ta̱ Pablo xi̱kuni̱ra ki̱ʼvira nu̱ú ñúʼu na̱ yiví kán, soo na̱ discípulo va̱ása nítaxina ki̱ʼvira. 31  Ta sava na̱ kíʼin kuenta xíʼin vikó xíʼin ña̱ sísikína, na̱ va̱ʼaní ni̱xi̱yo ini xíʼinra, chi̱ndaʼána tu̱ʼun ku̱a̱ʼa̱n nu̱úra ta ni̱ka̱ʼa̱n-ndáʼvina xíʼinra ña̱ ná kǒo ku̱ʼu̱nra ña̱ teatro kán. 32  Ta savana xi̱ndaʼyi̱ kóʼóna ña̱ xi̱ka̱ʼa̱nna iin ña̱ʼa ta savana xi̱ka̱ʼa̱nna inkaña, ta ndiʼi na̱ nda̱taka kán iin ni̱sa̱ka̱ xi̱nína ta ku̱a̱ʼání na̱ ni̱xa̱a̱ kán ni va̱ása xíni̱na ndáa xa̱ʼa̱ kúú ña̱ nda̱takana. 33  Ta ma̱ʼñú ku̱a̱ʼání na̱ yiví kán ta̱vána ta̱ Alejandro, ta na̱ judío chi̱ndaʼánara chí nu̱ú na̱ yiví kán. Ta ta̱ Alejandro ni̱xi̱ka ndaʼa̱ra ña̱ kúni̱ra ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱ra nu̱ú na̱ ñuu. 34  Soo tá ki̱ʼinna kuenta ña̱ kúúra ta̱ judío, ndiʼina inkáchi ki̱xáʼana kánana. Ta ki̱ʼva u̱vi̱ hora ni̱ka̱ʼa̱nna: “Káʼnuní ñá Ártemis ñá ndásakáʼnu na̱ ñuu Éfeso”. 35  Tá ku̱chiñu ta̱ chíñu káʼnu ñuu kán sa̱yáa̱ra yuʼú ndiʼi na̱ ñuu kán, ta ni̱ka̱ʼa̱nra: “Ndóʼó na̱ ta̱a na̱ ñuu Éfeso, ¿á íyo iin na̱ yiví na̱ va̱ása kúnda̱a̱-ini ña̱ miíyó na̱ ñuu Éfeso kúú na̱ ndáa ña̱ templo ñá ndióxi̱ káʼnu Ártemis xíʼin na̱ʼnáñá ña̱ nda̱kava chí ndiví? 36  Nda̱a̱ ni iinna va̱ása kívi ka̱ʼa̱n ña̱ su̱ví saá íyoña, ña̱kán táxi̱n koondó ta kundatu loʼondó. 37  Na̱ ta̱a na̱ ki̱xaa̱ xíʼinndó yóʼo su̱ví na̱ íxakuíʼná templo kúúna ta ni va̱ása níka̱ʼa̱n-ndi̱va̱ʼana xa̱ʼa̱ ndióxi̱yó. 38  Ña̱kán, tá ta̱ Demetrio á iin na̱ yiví na̱ káchíñu xíʼin ka̱a ña̱ plata kúú na̱ kúni̱ taxi iin ku̱a̱chi xa̱ʼa̱ iinna, xa̱a̱ íyova iin ki̱vi̱ ña̱ ndátaka na̱ ndátiin ku̱a̱chi ta íyotu na̱ chíñuva. Ta nu̱ú na̱kán kúú ña̱ xíniñúʼu ku̱ʼu̱nndó ña̱ taxindó ku̱a̱chi xa̱ʼa̱ táʼanndó. 39  Soo tá ndóʼó inkava ña̱ʼa kúni̱ndó keʼéndó, na̱ chíñu xíniñúʼu ndakayana ndiʼi na̱ yiví ña̱ va̱ʼa ka̱ʼa̱nndó xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo nu̱úna. 40  Saáchi i̱yoní chika̱a̱na ku̱a̱chi miíyó ña̱ íyoyó contra na̱ chíñu xa̱ʼa̱ ña̱ kúu yóʼo vitin, ta va̱ása ni̱ʼíyó ña̱ ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ ndiʼi ña̱ kúu yóʼo”. 41  Tándi̱ʼi ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱yóʼo, ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin ndiʼina ña̱ ná ku̱ʼu̱nna.

Nota

Ña̱yóʼo káʼa̱nña xa̱ʼa̱, ña̱ ki̱xáʼana ndíku̱nna ña̱ sa̱náʼa̱ ta̱ Cristo.
Á “tela”.
Inka variante “nda̱kue̱ʼe̱na”.
Ña̱yóʼo káʼa̱nña xa̱ʼa̱, ña̱ ki̱xáʼana ndíku̱nna ña̱ sa̱náʼa̱ ta̱ Cristo.
Inka variante “ndáʼyi̱ ñoona”.