Hechos ña̱ ke̱ʼé na̱ apóstol 2:1-47

  • Nda̱kiʼinna espíritu santo tá ni̱xi̱yo Vikó ña̱ Pentecostés (1-13)

  • Ni̱ka̱ʼa̱nndosó ta̱ Pedro (14-36)

  • Ku̱a̱ʼání na̱ yiví kándíxana ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Pedro (37-41)

    • Ndákuchi 3,000 na̱ yiví (41)

  • Na̱ ndíku̱n Ndióxi̱ (42-47)

2  Tá ni̱xi̱yo Vikó ña̱ Pentecostés, iin nda̱kutáʼan ndiʼi na̱ discípulo.  Ta iin kama ni̱ni̱ʼi chí ndiví nda̱a̱ táki̱ʼva íxaa ta̱chí ña̱ ndeéní káni, ta ndeéní ni̱ni̱ʼi veʼe nu̱ú ndóona.  Ta xi̱nina ka̱na ñuʼu̱* ña̱ íyo táki̱ʼva íyo yáa̱* ta nda̱taʼvíña ta iin iinña xi̱kunúuña xi̱ní iin tá iinna.  Ta ndiʼina nda̱kiʼin ña̱ espíritu santo ta ki̱xáʼana káʼa̱nna xa̱a̱ síín síín tu̱ʼun, nda̱a̱ táki̱ʼva ta̱xi ña̱ espíritu santo ña̱ ka̱ʼa̱nna.  Ta tiempo saá chí ñuu Jerusalén ki̱xaa̱ na̱ judío na̱ íxato̱ʼóní Ndióxi̱ na̱ ki̱xi ndiʼi ñuu.  Tasaá, tá xi̱niso̱ʼona ña̱ ni̱ni̱ʼi kán, nda̱kutáʼan ku̱a̱ʼání na̱ yiví ta kǒo níkunda̱a̱-inina ndáaña keʼéna saáchi na̱ discípulo káʼa̱nna tu̱ʼun mií na̱yóʼo.  Ta nda̱kanda̱ní-inina* ta ka̱china: “Kotondó ndiʼi na̱ káʼa̱n yóʼo, ¿á su̱ví na̱ Galilea kúúna?  Tá saá, ¿nda̱chun va̱ʼa xíniso̱ʼoyó ña̱ káʼa̱nna tu̱ʼunyó ña̱ káʼa̱nyó tá ka̱kuvíyó?  Ta na̱ yiví na̱ ki̱xaa̱ xíʼinyó yóʼo kúúna na̱ ñuu Partos, Media, Elam, Mesopotamia, Judea, Capadocia, Ponto, xíʼin na̱ ki̱xi chí Asia, 10  Frigia xíʼin Panfilia, Egipto, na̱ ki̱xi chí Libia ña̱ ndíka̱a̱ yatin chí Cirene, saátu na̱ ki̱xi chí Roma, savana kúúna na̱ judío ta savana kúúna na̱ nda̱kundiku̱n ña̱ sánáʼa̱ na̱ judío, 11  saátu ki̱xaa̱ sava na̱ ki̱xi chí Creta xíʼin Arabia, ta ndiʼi miíyó xíniso̱ʼoyó ña̱ káʼa̱nna tu̱ʼun miíyó xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ʼa ña̱ kéʼé Ndióxi̱”. 12  Ta ndiʼina nda̱kanda̱-ini ta xi̱ka̱ʼa̱nna xíʼin táʼanna: “¿Ndáaña kúu yóʼo?”. 13  Soo, inkana xi̱kusi̱kindaana na̱ discípulo ta xi̱kachina: “Na̱ xíʼi kúúna”. 14  Soo ta̱ Pedro nda̱kundichira xíʼin na̱ u̱xu̱ iin apóstol, ta ndeéní ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin na̱ yiví kán: “Ndóʼó na̱ ta̱a na̱ Judea xíʼin na̱ ñuu Jerusalén, viíní kuniso̱ʼondó tu̱ʼun ña̱ ka̱ʼi̱n ta kunda̱a̱-inindó xíʼin ña̱yóʼo. 15  Mií ña̱ nda̱a̱, na̱ yiví yóʼo su̱ví na̱ xíʼi kúúna nda̱a̱ táki̱ʼva ndákanixi̱níndó, chi kúyatin ka̱a i̱i̱n xi̱ta̱a̱n kúúña. 16  Chi ña̱ kúu yóʼo kúú ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ profeta Joel xa̱ʼa̱: 17  ‘Ki̱vi̱ nu̱ú ndíʼi taxii̱ espíritu santo ndaʼa̱ ndiʼi na̱ yiví, káchi Ndióxi̱. Se̱ʼe ta̱a válína xíʼin se̱ʼe ñaʼá válína natúʼunna xa̱ʼíi̱, ta se̱ʼena na̱ kúa̱an kunina visión* ta na̱ xa̱a̱ kúchée nu̱úna xa̱nína, 18  ta ki̱vi̱ saá nda̱a̱ ta̱ káchíñu ndáʼvi nu̱úi̱ xíʼin ná káchíñu ndáʼvi nu̱úi̱ taxii̱ espíritu santo ndaʼa̱na, ta na̱kán natúʼunna xa̱ʼíi̱. 19  Ta chí ndiví keʼíi̱ ña̱ʼa ña̱ ndakanda̱-inina xíʼin, ta nu̱ú ñuʼú keʼíi̱ milagro: koo ni̱i̱, koo ñuʼu̱ ta koo yi̱ʼma̱.* 20  Ñu̱ʼu* kunaá nu̱úña ta tí yo̱o̱ ndukúáʼarí nda̱a̱ táki̱ʼva íyo ni̱i̱, ta ndiʼi ña̱yóʼo kuuña tá kúma̱níka kixaa̱ ki̱vi̱ káʼnu Jehová.* 21  Ta ndiʼi na̱ xíniñúʼu ki̱vi̱ Jehová* ña̱ káʼa̱nna xíʼinra ña̱ ná chindeétáʼanra xíʼinna, ka̱kuna’. 22  ”Na̱ ta̱a na̱ ñuu Israel, kuniso̱ʼondó ña̱yóʼo: Nda̱a̱ táki̱ʼva xa̱a̱ xíni̱ndó, ta̱ Jesús ta̱ ñuu Nazaret mií Ndióxi̱ kúú ta̱ chi̱ndaʼá-ñaʼá. Ta mií Ndióxi̱ kúú ta̱ xi̱niñúʼu ta̱yóʼo ña̱ ke̱ʼéra milagro, ta ke̱ʼéra ña̱ʼa ña̱ nda̱kanda̱-inindó xíʼin. 23  Ta̱yóʼo kúú ta̱ ti̱inndó ta nda̱taxindóra ndaʼa̱ na̱ ta̱a na̱ kǒo ley kúúmií ña̱ va̱ʼa katikaanara ndaʼa̱ yitu̱n ta kaʼnínara. Ndióxi̱ xa̱a̱ xíni̱vara ña̱ saá kundoʼo ta̱ Jesús ta ta̱xira ña̱ saá keʼéna xíʼinra. 24  Soo Ndióxi̱ sa̱kǎkurara tá ni̱xi̱ʼi̱ra saáchi sa̱ndátakurara, saáchi kǒo ndee̱ ña̱ xáʼní na̱ yiví ña̱ tiinñara kundika̱a̱ra ndaʼa̱ña. 25  Saáchi ña̱yóʼo kúú ña̱ káʼa̱n ta̱ David xa̱ʼa̱ra: ‘Jehová* íyora xíʼi̱n ndiʼi tiempo, ta̱kán íyora chí ndaʼa̱ kúaʼi̱ ña̱ va̱ʼa ná kǒo ndakavai̱ nda̱a̱ ni iin yichi̱. 26  Ña̱kán ni̱kusi̱íní-inii̱ ta xíʼin ña̱ si̱í-ini ni̱ka̱ʼi̱n. Tá tákui̱ kandíxakai̱ yóʼó, 27  saáchi va̱ása sandákoún yi̱ʼi̱* ini Ya̱vi̱* nu̱ú ndúxu̱nna, saátu ni va̱ása taxiún ña̱ ta̱ʼyi̱ ku̱ñui̱ kán, chi nda̱kú íyo inii̱ xíʼún. 28  Ta ni̱na̱ʼún yichi̱ ña̱ táxi ña̱ táku nu̱úi̱. Sakútún níma̱i̱ xíʼin ña̱ si̱í-ini’. 29  ”Ñaniyó, taxindó ná ka̱ʼi̱n xíʼinndó xa̱ʼa̱ yiváyó ta̱ David ta̱ ni̱xi̱yo xi̱naʼá, ta̱ ni̱xi̱ʼi̱ ta ni̱ndu̱xu̱nra, ta ya̱vi̱ nu̱ú ni̱ndu̱xu̱nra nda̱a̱ tiempo vitin íyoña xíʼinyó. 30  Ta̱kán iin profeta xi̱kuura, ta xi̱kunda̱a̱-inira ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n Ndióxi̱ xíʼinra ña̱ iin se̱ʼera koo nu̱ú xáʼndachíñura, 31  ta xi̱nira ña̱ nda̱taku ta̱ Cristo ta xa̱a̱ ya̱chi̱ka ni̱ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo, ta ka̱chira ña̱ va̱ása ndo̱ora kundika̱a̱ra Ya̱vi̱* nu̱ú ni̱ndu̱xu̱nra ta ni va̱ása ta̱ʼyi̱ ku̱ñura. 32  Ndióxi̱ sa̱ndátakura ta̱ Jesús, ta ndiʼiyó xíni̱ xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo. 33  Ta ta̱kán ku̱a̱ʼa̱nra koora chí ndaʼa̱ kúaʼa Ndióxi̱ ta nda̱kiʼinra espíritu santo i̱xaa yivára ña̱ xi̱niñúʼu ndakiʼinra. Ña̱kán ta̱xira espíritu santo ndaʼa̱ndi̱ táki̱ʼva xítondó ta xíniso̱ʼondó vitin. 34  Saáchi ta̱ David kǒo níndaara chí ndiví, soo miíra káchira: ‘Jehová* ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin tátai̱: “Koo chí ndaʼa̱ kúaʼi̱ 35  nda̱a̱ ná chindúʼi̱ na̱ sáa̱-ini xíni yóʼó ti̱xin xa̱ʼún”’.* 36  Ña̱kán, ndiʼi na̱ ñuu Israel ná kunda̱a̱-inina ta ná kandíxana, Ndióxi̱ nda̱sara ta̱ Jesús táta ta saátu Cristo, ta̱ ka̱tikaandó ndaʼa̱ yitu̱n”. 37  Tá xi̱niso̱ʼona ña̱yóʼo ni̱xo̱ʼvi̱ní níma̱na ta ni̱nda̱ka̱tu̱ʼunna ta̱ Pedro xíʼin inkaka na̱ apóstol: “Ñaniyó, ¿ndáaña xíniñúʼu keʼéndi̱?”. 38  Ta ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Pedro xíʼinna: “Ndikó-inindó ta iin tá iin ndóʼó ndakuchindó xíʼin ki̱vi̱ ta̱ Jesucristo ña̱ va̱ʼa ndoo ku̱a̱chindó, tasaá ndakiʼinndó espíritu santo.* 39  Saáchi Ndióxi̱ ni̱ka̱ʼa̱nra taxira espíritu santo ndaʼa̱ndó ta saátu ndaʼa̱ se̱ʼendó, ta saátu ndaʼa̱ na̱ ndóo xíká xíʼin ndaʼa̱ na̱ kána Jehová* Ndióxi̱yó”. 40  Ta ku̱a̱ʼáníka tu̱ʼun ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinna ta nda̱kani ndiʼiraña nu̱úna ta ta̱xira consejo ndaʼa̱na: “Sandákoondó na̱ kéʼé ña̱ kini yóʼo ña̱kán va̱ása ndiʼi-xa̱ʼa̱ndó”. 41  Ta ndiʼi na̱ va̱ʼaní xi̱niso̱ʼo ña̱ na̱túʼunra nda̱kuchina. Ki̱vi̱ saá ki̱ʼva 3,000 kúú na̱ nda̱kutáʼan xíʼin na̱ discípulo. 42  Ta chi̱ka̱a̱na ndee̱ ña̱ sa̱kuaʼana ña̱ xi̱sanáʼa̱ na̱ apóstol, ta ta̱vána tiempo ña̱ koona xíʼin táʼanna* ta saátu ña̱ inkáchi kuxuna xíʼin ña̱ ka̱ʼa̱nna xíʼin Ndióxi̱. 43  Ta ndiʼi na̱ xi̱ni ña̱yóʼo ki̱xáʼana íxato̱ʼóna Ndióxi̱, ta na̱ apóstol ki̱xáʼana kéʼéna ku̱a̱ʼá ña̱ʼa ña̱ xi̱ndakanda̱-ini* na̱ yiví xíʼin, ta saátu xi̱keʼéna milagro. 44  Ndiʼi na̱ sa̱kán ndu̱u discípulo inkáchi xi̱ndakutáʼanna ta xi̱ndataʼvína ndiʼi ña̱ xi̱kuumiína xíʼin táʼanna, 45  ta ni̱xi̱kóna ndiʼi ña̱ʼa ña̱ xi̱kuumiína saátu ñuʼúna ta xi̱taxina xu̱ʼún kán ndaʼa̱ na̱ xi̱kuma̱níña nu̱ú. 46  Ta ndiʼi ki̱vi̱ xi̱ndatakana ini ña̱ templo. Ta xa̱a̱ síín síín veʼe xi̱ndakutáʼanna ña̱ xi̱xixina, ta xi̱taxina ña̱ xi̱xixina ndaʼa̱ inkana ta xíʼin ña̱ si̱í-ini xi̱keʼénaña ta saátu xíʼin ndiʼi níma̱na 47  xi̱ndasakáʼnuna Ndióxi̱ ta xi̱kusi̱íkaví-ini na̱ yiví xíʼinna. Ta ndiʼi ki̱vi̱ xi̱sandátaka Jehová* na̱ yiví ña̱ ndakutáʼanna xíʼin na̱ discípulo, ta na̱yóʼo kúú na̱ sa̱kǎkura.

Nota

Inka variante “ñuʼu̱ xíxi̱”.
Inka variante “láa̱”.
Inka variante “iin ku̱a̱ʼa̱n-inina”, “nda̱kaʼnda-inina”.
Iin “visión” kúú iin ña̱ náʼa̱na iin ña̱ʼa nu̱ú iin na̱ yiví xíʼin iin milagro ta ña̱yóʼo íyoña táki̱ʼva íyo iin xa̱ni.
Inka variante “ñi̱ʼma̱”.
Inka variante “Ña̱ ka̱ndii”.
Koto glosario, alma.
Á “Hades”. Ña̱yóʼo káʼa̱nña xa̱ʼa̱, nu̱ú ñúʼu na̱ ni̱xi̱ʼi̱ ta iin ña̱ náʼa̱ kuitíva kúúña. Koto glosario, ya̱vi̱ nu̱ú ñúʼu na̱ ni̱xi̱ʼi̱.
Á “Hades”. Ña̱yóʼo káʼa̱nña xa̱ʼa̱, nu̱ú ñúʼu na̱ ni̱xi̱ʼi̱ ta iin ña̱ náʼa̱ kuitíva kúúña. Koto glosario, ya̱vi̱ nu̱ú ñúʼu na̱ ni̱xi̱ʼi̱.
Á “nda̱a̱ ná chindúʼi̱ na̱ sáa̱-ini xíni yóʼó ti̱xin xa̱ʼún nda̱a̱ táki̱ʼva koo tayi̱ nu̱ú chinúún xa̱ʼún”.
Tu̱ʼun ña̱ ni̱ka̱ʼyi̱ña káchiña “ni̱ʼíndó espíritu santo”.
Á “ña̱ taxina ña̱ʼa ndaʼa̱ táʼanna”.
Inka variante “xi̱ndakaʼnda-ini”.