Jueces 1:1-36

  • Ñuʼú ña̱ nda̱kiʼin na̱ tribu ta̱ Judá xíʼin na̱ tribu ta̱ Simeón (1-20)

  • Na̱ jebuseo ni̱ndo̱ona ndóona ñuu Jerusalén (21)

  • Ta̱ José ku̱chiñura nda̱kiʼinra ñuu Betel (22-26)

  • Va̱ása nítavána ndiʼi na̱ cananeo (27-36)

1  Tá ni̱ya̱ʼa tiempo ña̱ ni̱xi̱ʼi̱ ta̱ Josué, na̱ ñuu Israel ni̱nda̱ka̱tu̱ʼunna Jehová: “¿Ndáana kúú na̱ siʼna ku̱ʼu̱n kanitáʼan xíʼin na̱ ndóo chí Canaán?”.  Tasaá nda̱kuiin Jehová: “Na̱ tribu ta̱ Judá kúú na̱ ku̱ʼu̱n, ta ndataxii̱ ñuʼú yóʼo ndaʼa̱na”.  Saá ni̱ka̱ʼa̱n na̱ tribu ta̱ Judá ña̱yóʼo xíʼin na̱ tribu ta̱ Simeón, saáchi táʼanna xi̱kuuna: “Kúni̱ndi̱ ná ku̱ʼu̱nndó xíʼinndi̱ nu̱ú ñuʼú ña̱ nda̱kiʼinndi̱, ta inkáchi kanitáʼanyó xíʼin na̱ ndóo chí Canaán. Tándi̱ʼi saátu ku̱ʼu̱nndi̱ xíʼinndó nu̱ú ñuʼú ña̱ nda̱kiʼinndó”. Ña̱kán ni̱xa̱ʼa̱nva na̱ tribu ta̱ Simeón xíʼin na̱ tribu ta̱ Judá.  Jehová nda̱taxira na̱ cananeo xíʼin na̱ perizita ndaʼa̱ na̱ tribu ta̱ Judá. Ña̱kán xa̱ʼnína 10,000 na̱ ta̱a chí Bézec.  Ta chí Bézec nda̱ni̱ʼína ta̱ Adoni-Bézec ta ka̱nitáʼanna xíʼinra. Ta ku̱chiñutuna ka̱nitáʼanna xíʼin na̱ cananeo ta saátu xíʼin na̱ perizita.  Soo tá xi̱nu ta̱ Adoni-Bézec, xi̱ndiku̱nna ni̱xa̱ʼa̱nna sa̱tára ta ti̱innara ta xa̱ʼndana nu̱ú ndaʼa̱ra* ña̱ nduʼú ta saátu nu̱ú xa̱ʼa̱ra ña̱ nduʼú.  Ña̱kán, ta̱ Adoni-Bézec ka̱chira: “Íyo 70 na̱ rey na̱ xa̱ʼndai̱ nu̱ú ndaʼa̱ ña̱ nduʼú ta saátu nu̱ú xa̱ʼa̱na ña̱ nduʼú, ta ndákayana ña̱ kuxuna ti̱xin mesai̱. Nda̱a̱ táki̱ʼva ke̱ʼíi̱ xíʼin na̱kán saátu ke̱ʼé Ndióxi̱ xíʼin miíi̱ vitin”. Tándi̱ʼi nda̱kiʼinnara ku̱a̱ʼa̱n xíʼinna chí Jerusalén, ta kán ni̱xi̱ʼi̱ra.  Na̱ tribu ta̱ Judá ka̱nitáʼanna xíʼin na̱ ñuu Jerusalén ta ku̱chiñuna nda̱kiʼinna ñuu yóʼo. Xa̱ʼnína ndiʼi na̱ yiví na̱ ni̱xi̱yo ñuu yóʼo xíʼin espada ta xa̱ʼmina ñuu yóʼo.  Ta na̱ tribu ta̱ Judá nda̱kiʼinna ku̱a̱ʼa̱nna kanitáʼanna xíʼin na̱ cananeo na̱ ndóo chí nu̱ú íyo yuku̱, chí Négueb ta saátu chí Sefelá. 10  Na̱ tribu ta̱ Judá nda̱kiʼinna ku̱a̱ʼa̱nna kanitáʼanna xíʼin na̱ cananeo na̱ ndóo chí Hebrón (tá ya̱chi̱ Hebrón xi̱naníña Quiryat-Arbá) ta ku̱chiñuna ka̱nitáʼanna xíʼin ta̱ Sesái, ta̱ Ahimán xíʼin ta̱ Talmái. 11  Tándi̱ʼi, ni̱xa̱ʼa̱nna ka̱nitáʼanna xíʼin na̱ ndóo chí Debir (tá ya̱chi̱ ñuu Debir xi̱naníña Quiryat-Séfer). 12  Tasaá ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Caleb: “Ta̱a ta̱ ná kuchiñu kanitáʼan xíʼin na̱ ñuu Quiryat-Séfer ta ndakiʼinraña, taxii̱ se̱ʼi̱ ñá Acsá ña̱ kooñá ñá síʼira”. 13  Ta̱ Otniel se̱ʼe ta̱ Quenaz ñani ta̱ Caleb ta̱ loʼo kúú ta̱ ku̱chiñu nda̱kiʼin ñuu yóʼo, ña̱kán ta̱ Caleb ta̱xira se̱ʼera ñá Acsá ña̱ kooñá xíʼinra. 14  Tá ku̱a̱ʼa̱nna chí veʼena, ñáyóʼo xa̱kundáʼviñá nu̱ú ta̱ Otniel ña̱ ná ka̱ʼa̱nra xíʼin yiváñá ña̱ taxira iin ñuʼú ndaʼa̱na. Tasaá nu̱uñá sa̱tá burro* ta ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Caleb xíʼinñá: “¿Ndáaña kúni̱ún?”. 15  Ñáyóʼo ni̱ka̱ʼa̱nñá xíʼinra: “Ixaún ña̱ ma̱ní, saníʼún iin ñuʼú yi̱ʼi̱ ña̱ va̱ʼa na̱ʼún ña̱ táxiún bendición ndaʼíi̱. Xa̱a̱ ta̱xivaún iin ñuʼú ndaʼíi̱ chí sur* soo saátu kúni̱i̱ ña̱ ná taxiún Gulot-Maim* ndaʼíi̱”. Ña̱kán ta̱ Caleb ta̱xira Gulot Alto xíʼin Gulot Bajo ndaʼa̱ñá. 16  Ta na̱ se̱ʼe ta̱ quenita ta̱ xi̱kuu si̱so ta̱ Moisés, inkáchi ke̱ena xíʼin na̱ tribu ta̱ Judá chí ñuu nu̱ú íyo tú ñu̱u̱* ta nda̱kiʼinna ku̱a̱ʼa̱nna chí nu̱ú ñuʼú yi̱chí ña̱ kúú kuenta na̱ tribu ta̱ Judá, ña̱ kíndo̱o chí sur ña̱ Arad. Ta kán ni̱xa̱a̱na xi̱kundoona xíʼin na̱ ñuu yóʼo. 17  Soo na̱ tribu ta̱ Judá xíʼin na̱ tribu ñanira ta̱ Simeón, nda̱kiʼinna ku̱a̱ʼa̱nna kanitáʼanna xíʼin na̱ cananeo na̱ ndóo chí Zefat ta sa̱ndíʼi-xa̱ʼa̱na ñuu yóʼo. Tándi̱ʼi na̱samana ki̱vi̱ ñuu yóʼo, ta nda̱kunaníña Hormá.* 18  Ta na̱ tribu ta̱ Judá nda̱kiʼinna ñuu Gaza xíʼin ñuʼú ña̱ íyo kán, ñuu Asquelón xíʼin ñuʼú ña̱ íyo kán, ta saátu ñuu Ecrón xíʼin ñuʼú ña̱ íyo kán. 19  Mií Jehová chi̱ndeétáʼan xíʼin na̱ tribu ta̱ Judá ta ku̱chiñuna nda̱kiʼinna ñuʼú ña̱ íyo chí nu̱ú íyo yuku̱. Soo va̱ása níkuchiñuna tavána na̱ ndóo chí yoso̱, saáchi na̱yóʼo xi̱kuumiína carreta tú xi̱xaʼa̱n nu̱ú ku̱a̱chi tú ñúʼu ka̱a ña̱ xi̱ín* nu̱ú xa̱ʼa̱. 20  Ta ta̱xina Hebrón ndaʼa̱ ta̱ Caleb saáchi saá ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Moisés. Ta̱yóʼo ku̱chiñura ta̱vára u̱ni̱ saá na̱ se̱ʼe ta̱ Anac nu̱ú ñuʼú yóʼo. 21  Na̱ tribu ta̱ Benjamín va̱ása nítavána na̱ jebuseo na̱ xi̱ndoo chí Jerusalén. Xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo, na̱ jebuseo ndóokana ñuu Jerusalén xíʼin na̱ tribu ta̱ Benjamín nda̱a̱ ki̱vi̱ vitin.* 22  Soo na̱ veʼe ta̱ José ni̱xa̱ʼa̱nna ka̱nitáʼanna xíʼin na̱ ñuu Betel, ta mií Jehová chi̱ndeétáʼan xíʼinna. 23  Na̱ veʼe ta̱ José chi̱ndaʼána sava na̱ ta̱a ña̱ ku̱ʼu̱nna kotona̱nína* ñuu Betel (tá ya̱chi̱ ñuu yóʼo xi̱naníña Luz). 24  Ta na̱ ta̱a na̱ ni̱xa̱ʼa̱n xi̱tona̱ní ñuu yóʼo xi̱nina ña̱ ki̱ta iin ta̱a ñuu kán ta ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼinra: “Ixaún ña̱ ma̱ní, ka̱ʼa̱n xíʼinndi̱ ndáa míí kivi ki̱ʼvindi̱ ñuu yóʼo ta va̱ása ixandi̱va̱ʼandi̱ xíʼún”.* 25  Ña̱kán, ta̱ ta̱a yóʼo ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinna ndáa míí kivi ki̱ʼvina ñuu kán. Tasaá ni̱ki̱ʼvina ñuu kán ta xa̱ʼnína ndiʼi na̱ ndóo kán xíʼin espada, soo va̱ása níxaʼnína ta̱ ta̱a yóʼo xíʼin ndiʼi na̱ veʼera. 26  Tasaá ta̱ ta̱a yóʼo nda̱kiʼinra ku̱a̱ʼa̱nra chí nu̱ú ñuʼú na̱ hitita ta kán i̱xava̱ʼara iin ñuu ta chi̱núura ki̱vi̱ña ña̱ kunaníña Luz, tasaá naníña nda̱a̱ ki̱vi̱ vitin. 27  Na̱ tribu ta̱ Manasés va̱ása nítavána na̱ xi̱ndoo chí Bet-Seán ni na̱ ñuu na̱ xi̱ndoo yatin kán, ni na̱ ñuu Taanac ni na̱ ñuu na̱ xi̱ndoo yatin kán, ni na̱ ñuu Dor ni na̱ ñuu na̱ xi̱ndoo yatin kán, ni na̱ ñuu Ibleam ni na̱ ñuu na̱ xi̱ndoo yatin kán, ni na̱ ñuu Meguidó ni na̱ ñuu na̱ xi̱ndoo yatin kán. Ta na̱ cananeo va̱ása níxiinna keena nu̱ú ñuʼú kán. 28  Tá ndu̱ku̱a̱ʼáka na̱ ñuu Israel, i̱xandúxana xíʼin na̱ cananeo ña̱ kachíñundáʼvina nu̱úna. Soo va̱ása nítavána ndiʼi na̱yóʼo ñuuna. 29  Ta ni na̱ tribu ta̱ Efraín va̱ása nítavána na̱ cananeo na̱ xi̱ndoo chí Guézer, chi na̱yóʼo nda̱kundeéna xi̱ndoona xíʼinna chí Guézer. 30  Ta ni na̱ tribu ta̱ Zabulón va̱ása nítavána na̱ cananeo na̱ xi̱ndoo chí Quitrón ni na̱ xi̱ndoo chí Nahalol, chi na̱yóʼo nda̱kundeéna xi̱ndoona xíʼinna. Ta i̱xandúxana xíʼin na̱ cananeo yóʼo ña̱ kachíñundáʼvina nu̱úna. 31  Ta ni na̱ tribu ta̱ Aser va̱ása nítavána na̱ xi̱ndoo chí Akkó ni na̱ xi̱ndoo chí Sidón, ni na̱ xi̱ndoo chí Ahlab, Aczib, Helbá, Afic xíʼin Rehob. 32  Xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ása nítavána na̱ cananeo na̱ xi̱ndoo nu̱ú ñuʼú kán, na̱ aserita ki̱xáʼana ndóona xíʼinna kán. 33  Ta ni na̱ tribu ta̱ Neftalí va̱ása nítavána na̱ xi̱ndoo chí Bet-Semes ni na̱ xi̱ndoo chí Bet-Anat. Ta ki̱xáʼana ndóona xíʼin na̱ cananeo na̱ xi̱ndoo kán, ta i̱xandúxana xíʼin na̱ xi̱ndoo chí Bet-Semes ta saátu chí Bet-Anat ña̱ kachíñundáʼvina nu̱úna. 34  Na̱ amorreo i̱xandúxana xíʼin na̱ tribu ta̱ Dan ña̱ kindo̱ona kundoona chí nu̱ú íyo yuku̱, saáchi va̱ása nítaxina ña̱ ku̱ʼu̱nna kundoona chí yoso̱. 35  Na̱ amorreo xi̱ndakundeéna xi̱ndoona chí yuku̱ Heres, chí Ayalón ta saátu chí Saalbim. Tá ndu̱ku̱a̱ʼá na̱ veʼe ta̱ José, i̱xandúxana xíʼin na̱ amorreo yóʼo ña̱ kachíñundáʼvina nu̱úna. 36  Ta ñuʼú na̱ amorreo xi̱kuu ndiʼi ña̱ ni̱xi̱yo chí Acrabim ta saátu ña̱ ni̱xi̱yo chí Sela xíʼin ndiʼika ñuʼú ña̱ ku̱a̱ndaa chí ni̱nu.

Nota

Inka variante “luku ndaʼa̱ra”, “nduku ndaʼa̱ra”.
Á sana “ka̱nindaʼa̱ñá tá kánuuñá sa̱tá tí burro”.
Á “chí Négueb”.
Ña̱ kúni̱ kachi ‘ya̱vi̱ nu̱ú ñúʼu ti̱kui̱í’.
Ña̱yóʼo káʼa̱nña xa̱ʼa̱, ñuu Jericó.
Ña̱ kúni̱ kachi ‘ña̱ ndi̱ʼi-xa̱ʼa̱’.
Inka variante “si̱i̱n”, “see̱n”.
Ña̱yóʼo káʼa̱nña xa̱ʼa̱, tiempo ña̱ ni̱ka̱ʼyi̱ libro yóʼo.
Inka variante “kotose̱ʼéna”, “kotoniʼnivíxína”.
Tu̱ʼun ña̱ ni̱ka̱ʼyi̱ña káchiña “na̱ʼa̱ndi̱ ña̱ ndixaní kúʼvi̱-inindi̱ xínindi̱ yóʼó”.