Jueces 8:1-35

  • Na̱ efraimita káʼa̱nkúáchina xíʼin ta̱ Gedeón (1-3)

  • Ta̱ Gedeón ni̱xa̱ʼa̱nra xa̱ʼníra na̱ rey ñuu Madián (4-21)

  • Ta̱ Gedeón kǒo níxiinra kaʼndachíñura (22-27)

  • Ña̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ ndi̱ʼi ña̱ ke̱ʼé ta̱ Gedeón (28-35)

8  Tasaá na̱ ta̱a na̱ tribu ta̱ Efraín ni̱nda̱ka̱tu̱ʼunna ta̱ Gedeón: “¿Nda̱chun ke̱ʼún ña̱yóʼo xíʼinndi̱? ¿Nda̱chun kǒo nínatúʼún xíʼinndi̱ tá ni̱xa̱ʼún ka̱nitáʼún xíʼin na̱ ñuu Madián?”. Ta kininí ni̱nda̱ʼyi̱na nu̱úra.  Soo ta̱kán nda̱kuiinra: “Su̱ví ña̱ ndeéví kúú ña̱ ke̱ʼé yi̱ʼi̱ nu̱úka ña̱ ke̱ʼé ndóʼó, ¿chi á su̱ví va̱ʼaníkava ndiʼi ña̱ kíndo̱o nu̱ú chíʼi na̱ tribu ta̱ Efraín nu̱úka ndiʼi uva tí va̱ʼaní tí ndákaya na̱ veʼe ta̱ Abí-Ézer?  Ndióxi̱ nda̱taxira ta̱ Oreb xíʼin ta̱ Zeeb na̱ xi̱xaʼndachíñu nu̱ú na̱ ñuu Madián ndaʼa̱ miíndó. Ña̱kán, su̱ví ña̱ ndeéví kúú ña̱ níkeʼé yi̱ʼi̱ nu̱úka ña̱ ke̱ʼé ndóʼó”. Tá ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱yóʼo xíʼinna, ni̱ndi̱ko-inina.  Tándi̱ʼi, ta̱ Gedeón ni̱xa̱a̱ra nu̱ú ndíkaa̱ yu̱ta Jordán ta ni̱ya̱ʼara yu̱ta yóʼo. Ni ku̱naaníra ta saátu 300 saá na̱ ta̱a na̱ kítáʼan xíʼinra, nda̱kundeéna xi̱ndiku̱nna sa̱tá na̱ sáa̱-ini xíniñaʼá.  Xa̱ʼa̱ ña̱kán ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin na̱ ta̱a na̱ ñuu Sucot: “Ixandó ña̱ ma̱ní taxindó ña̱ kuxu na̱ ta̱a na̱ va̱xi xíʼi̱n, saáchi ku̱naanína ta ndíku̱nndi̱ ku̱a̱ʼa̱nndi̱ sa̱tá ta̱ Zébah xíʼin ta̱ Zalmuná, na̱ rey na̱ ñuu Madián”.  Soo na̱ níʼi yichi̱ nu̱ú na̱ ñuu Sucot ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼinra: “¿Nda̱chun xíniñúʼu taxindi̱ ña̱ kuxu na̱ ta̱a na̱ kítáʼan xíʼún? ¿Á xa̱a̱ ti̱invaún ta̱ Zébah xíʼin ta̱ Zalmuná?”.  Tasaá nda̱kuiin ta̱ Gedeón yuʼúna: “Xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nndó ña̱yóʼo, kuniñúʼi̱ tú iñú tú íyo nu̱ú ñuʼú yi̱chí ña̱ ndatái̱ ñii̱ndó tá ná ndataxi Jehová ta̱ Zébah xíʼin ta̱ Zalmuná ndaʼíi̱”.  Tasaá nda̱kiʼinra ku̱a̱ʼa̱nra chí Penuel, ta táʼan ña̱ ndu̱kúra nu̱ú na̱ ñuu Sucot ndu̱kútura nu̱ú na̱ ta̱a na̱ ñuu Penuel, soo na̱yóʼo ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼinra nda̱a̱ táki̱ʼva ni̱ka̱ʼa̱n na̱ ñuu Sucot.  Xa̱ʼa̱ ña̱kán, saátu ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin na̱ ta̱a na̱ ñuu Penuel: “Tá xa̱a̱ ku̱chiñui̱ ka̱nitáʼi̱n xíʼinna ta ndi̱kói̱, saá sandíʼi-xa̱ʼíi̱ veʼe súkun ña̱ kúúmiíndó”. 10  Soo ta̱ Zébah xíʼin ta̱ Zalmuná xi̱ndoona chí Carcor xíʼin ki̱ʼva 15,000 na̱ soldado. Ndáa na̱yóʼo kuití kúú na̱ soldado na̱ xi̱kindo̱o na̱ ke̱e chí oriente, saáchi xa̱a̱ ni̱xi̱ʼi̱ 120,000 na̱ soldado na̱ xi̱kuumií espada. 11  Ta̱ Gedeón nda̱kundeéra ni̱xa̱ʼa̱nra chí yichi̱ nu̱ú xíka na̱ yiví na̱ xíkanuu, chí este ña̱ Nóbah xíʼin Jogbehá, ta ki̱xáʼana kánitáʼanna xíʼin na̱ sáa̱-ini xíniñaʼá, ta na̱yóʼo va̱ása níxi̱yo tu̱ʼvana. 12  Soo ta̱ Zébah xíʼin ta̱ Zalmuná na̱ xi̱kuu rey ñuu Madián, xi̱nuvana. Soo ta̱ Gedeón xi̱ndiku̱nra sa̱tána ta ti̱invarana, ta xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo ni̱yi̱ʼvíní na̱ soldado na̱ xi̱ndoo xíʼinna kán. 13  Tándi̱ʼi, ta̱ Gedeón se̱ʼe ta̱ Joás ndi̱kóra chí yichi̱ ña̱ xi̱yaʼa ku̱a̱ʼa̱n chí Heres tá xa̱a̱ ndi̱kóra ña̱ ni̱xa̱ʼa̱nra ka̱nitáʼanra xíʼinna. 14  Tá ku̱a̱ʼa̱nra chí yichi̱, ti̱inra iin ta̱ loʼo ta̱ ñuu Sucot ta sa̱náʼma̱rara.* Ta̱ loʼo yóʼo ka̱ʼyira ki̱vi̱ na̱ kúúmií chiñu ña̱ ndáyáʼvi ñuu Sucot ta saátu na̱ xi̱niʼi yichi̱ nu̱ú na̱ ñuu* yóʼo, ta 77 xi̱kuu na̱ ta̱a yóʼo. 15  Tasaá ni̱xa̱a̱ ta̱ Gedeón nu̱ú ndóo na̱ ta̱a na̱ ñuu Sucot ta ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinna: “Yóʼo ki̱xaa̱ ta̱ Zébah xíʼin ta̱ Zalmuná, chi xa̱ʼa̱ na̱yóʼo kúú ña̱ ku̱sikindaandó yi̱ʼi̱. Tá ka̱chindó: ‘¿Nda̱chun xíniñúʼu taxindi̱ ña̱ kuxu na̱ ta̱a na̱ kítáʼan xíʼún na̱ ku̱naa? ¿Á xa̱a̱ ti̱invaún ta̱ Zébah xíʼin ta̱ Zalmuná?’”. 16  Tándi̱ʼi, ti̱inra na̱ xi̱kuaʼa̱ na̱ ñuu Sucot ta ka̱nirana xíʼin tú iñú tú ni̱xi̱yo nu̱ú ñuʼú yi̱chí. Ña̱yóʼo kúú ña̱ ke̱ʼéra xíʼin na̱ ta̱a na̱ ñuu Sucot. 17  Ta saátu, sa̱ndúvara veʼe súkun ña̱ xi̱ndichi chí Penuel ta xa̱ʼníra na̱ ta̱a na̱ ñuu kán. 18  Tasaá ni̱nda̱ka̱tu̱ʼunra ta̱ Zébah xíʼin ta̱ Zalmuná: “¿Ndáa ki̱ʼva náʼa̱ na̱ ta̱a na̱ xa̱ʼníndó chí yuku̱ Tabor?”. Ta na̱kán nda̱kuiinna: “Nda̱a̱ táki̱ʼva náʼa̱ miíún saá xi̱naʼa̱na. Nda̱a̱ táki̱ʼva náʼa̱ se̱ʼe iin ta̱ rey saá xi̱naʼa̱ ndiʼina”. 19  Ta ta̱kán ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinna: “Ñanivai̱ xi̱kuuna, se̱ʼe siʼíi̱ xi̱kuuna. Chínaʼíi̱* xa̱ʼa̱ Jehová, Ndióxi̱ ta̱ táku, ña̱ va̱ása kaʼnívíi̱ ndóʼó tá kǒo níxaʼníndó na̱kán”. 20  Saá ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin se̱ʼenu̱úra ta̱ Jéter: “Kama koún, kaʼnína”. Soo ta̱ loʼo yóʼo va̱ása nítavára espadara. Ta̱yóʼo xi̱yiʼvívara saáchi ta̱ loʼova xi̱kuura. 21  Ña̱kán ta̱ Zébah xíʼin ta̱ Zalmuná ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼin ta̱ Gedeón: “Tá ndixa ta̱a kúún, kaʼní miíún ndi̱ʼi̱”. Tasaá ta̱ Gedeón xa̱ʼníra ta̱ Zébah xíʼin ta̱ Zalmuná, ta nda̱kiʼinra ña̱ʼa ña̱ xi̱ñuʼu su̱kún camello sa̱na̱na ña̱ xi̱na̱ʼa̱ nda̱a̱ táki̱ʼva náʼa̱ yo̱o̱. 22  Tá ni̱ya̱ʼa loʼo tiempo, na̱ ta̱a ñuu Israel ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼin ta̱ Gedeón: “Kaʼndachíñu nu̱úndi̱, saátu se̱ʼún ta saátu se̱ʼeñániún, saáchi yóʼó kúú ta̱ sa̱kǎku ndi̱ʼi̱ ndaʼa̱ na̱ ñuu Madián”. 23  Soo ta̱ Gedeón ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinna: “Va̱ása kaʼndachíñui̱ nu̱úndó ni se̱ʼi̱ va̱ása kaʼndachíñura nu̱úndó. Saáchi Jehová kúú ta̱ kaʼndachíñu nu̱úndó”. 24  Ta ni̱ka̱ʼa̱nka ta̱ Gedeón xíʼinna: “Ná ndukúi̱ iin ña̱ʼa nu̱úndó: iin tá iinndó taxindó iin siki̱ tí ñúʼu si̱ti̱n na̱ yiví ndaʼíi̱, tí nda̱kiʼinndó”. (Kachika na̱ ismaelita kúú na̱ ka̱nitáʼanna xíʼin, na̱yóʼo xi̱ñuʼu siki̱ tí oro si̱ti̱nna). 25  Ta na̱kán nda̱kuiinna: “Taxivandi̱rí ndaʼún”. Tasaá sa̱ndákaa̱na iin ti̱ko̱to̱ káni̱ ta nu̱ú ña̱kán iin tá iinna chi̱ndoona siki̱ tí ñúʼu si̱ti̱n na̱ yiví tí nda̱kiʼinna. 26  Ta ndiʼi siki̱ tí oro tí ñúʼu si̱ti̱n na̱ yiví tí nda̱kiʼinra, ve̱erí 19 kilo.* Ta saátu nda̱kiʼinra siki̱ tí xi̱naʼa̱ nda̱a̱ táki̱ʼva náʼa̱ yo̱o̱, siki̱ so̱ʼona, ti̱ko̱to̱ ña̱ ku̱vaʼa xíʼin ixí* ndikachi ña̱ nda̱kaʼyi̱ color ndíʼí* ña̱ xi̱ndixi na̱ rey na̱ ñuu Madián ta saátu siki̱ tí xi̱ñuʼu su̱kún camello sa̱na̱na. 27  Ta̱ Gedeón xi̱niñúʼura oro kán ña̱ va̱ʼa keʼéra iin efod,* ta ni̱na̱ʼa̱raña nu̱ú ndiʼina chí Ofrá, ña̱ xi̱kuu ñuu miíra. Ta ndiʼi na̱ ñuu Israel ki̱xáʼana ndásakáʼnuna ña̱ efod yóʼo, ta xa̱ʼa̱ ña̱ ke̱ʼéra ña̱yóʼo, chi̱kaa̱ra miíra xíʼin na̱ veʼera ndaʼa̱ tu̱ndóʼo. 28  Saá kúú ña̱ ku̱chiñu na̱ ñuu Israel ka̱nitáʼanna xíʼin na̱ ñuu Madián. Ta va̱ása níkeʼéka na̱ ñuu Madián na̱ ñuu Israel. Ta 40 ku̱i̱ya̱ kúú ña̱ kǒoka ku̱a̱chi níxi̱yo nu̱ú ñuʼú kán tá tiempo ña̱ ni̱xi̱yo ta̱ Gedeón. 29  Ta̱ Jerubaal* se̱ʼe ta̱ Joás ndi̱kóra veʼera, ta kán ki̱ndoora ni̱xi̱yora. 30  Ta 70 xi̱kuu se̱ʼe ta̱ Gedeón, saáchi ku̱a̱ʼání ni̱xi̱yo ná síʼira. 31  Ta inka ñá síʼira* ñá ni̱xi̱yo chí Siquem ka̱kutu iin se̱ʼe ñáyóʼo ta chi̱núura ki̱vi̱ra ña̱ kunaníra Abimélec. 32  Ta̱ Gedeón se̱ʼe ta̱ Joás, ku̱si̱í-inira xa̱ʼa̱ ña̱ ku̱a̱ʼání tiempo xi̱takura, tasaá ni̱xi̱ʼi̱vara. Ta sa̱ndúxu̱nnara chí nu̱ú ni̱ndu̱xu̱n ta̱ Joás yivára, chí Ofrá ña̱ xi̱kuu kuenta na̱ abí-ezrita. 33  Tá ni̱xi̱ʼi̱ ta̱ Gedeón, na̱ ñuu Israel ki̱xáʼa tukuna ndásakáʼnuna ña̱ Baal, ta nda̱kaxinna ndasakáʼnuna ndióxi̱ Baal-Berit. 34  Ta na̱ ñuu Israel na̱ndóso-inina xa̱ʼa̱ Jehová Ndióxi̱na, ta̱ sa̱kǎku miína ndaʼa̱ ndiʼi na̱ xi̱saa̱-ini xi̱xiniñaʼá na̱ ni̱xi̱yo yatin nu̱ú ni̱xi̱yona. 35  Ta ni va̱ása nína̱ʼa̱na ña̱ ndixaní xi̱kuʼvi̱-inina* xi̱xinina na̱ veʼe ta̱ Jerubaal á ta̱ Gedeón, ni ku̱a̱ʼání ña̱ va̱ʼa ke̱ʼéra xa̱ʼa̱ na̱ ñuu Israel.

Nota

Á “ki̱xáʼara ndáka̱tu̱ʼunrara”.
Koto glosario, anciano.
Koto glosario, chinaʼá.
Tu̱ʼun ña̱ ni̱ka̱ʼyi̱ña káchiña “1,700 siclo”. Koto apéndice B14.
Inka variante “yisi̱”.
Á “morado”.
Koto glosario, efod.
Ña̱yóʼo káʼa̱nña xa̱ʼa̱, ta̱ Gedeón. Koto Jueces 6:32.
Tu̱ʼun ña̱ ni̱ka̱ʼyi̱ña káchiña “concubinara”. Koto glosario, concubina.