Ña̱ ka̱ʼyí ta̱ Lucas 12:1-59

  • Na̱ fariseo íyona nda̱a̱ táki̱ʼva íyo ña̱ sáxi̱ya̱ yuxa̱n (1-3)

  • Ndióxi̱ yi̱ʼvíyó kuniyó, su̱ví na̱ yiví (4-7)

  • Na̱ʼa̱yó ña̱ kítáʼanyó xíʼin ta̱ Cristo (8-12)

  • Ilustración ña̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ ta̱ ku̱i̱ká ta̱ kíʼvi (13-21)

  • “Sandákoondó ña̱ kundi̱ʼi̱-inindó” (22-34)

    • Iin tiʼvi ndikachi (32)

  • Koo tu̱ʼvandó (35-40)

  • Mayordomo ta̱ nda̱kúní-ini xíʼin ta̱ va̱ása nda̱kú-ini (41-48)

  • Xa̱ʼa̱ ña̱ ki̱xi ta̱ Jesús taʼví-táʼan na̱ yiví (49-53)

  • Sakúaʼandó ndakunindó tiempo (54-56)

  • Ndasaviíndó ku̱a̱chi ña̱ kúúmiíndó (57-59)

12  Tasaá nda̱taka ku̱a̱ʼání na̱ yiví nu̱úra ta nda̱a̱ kánindaa táʼanna. Tasaá ki̱xáʼara káʼa̱nra siʼna xíʼin na̱ discípulora: “Kuentaní koondó xíʼin yuxa̱n iyá na̱ fariseo, chi na̱ sándaʼvi kúúna.  Chi kǒo ni iin ña̱ʼa ña̱ íyo se̱ʼé ña̱ kǒo ndatu̱vi xa̱ʼa̱ ta kǒo ni iin ña̱ʼa ña̱ íyo se̱ʼé ña̱ kǒo kunda̱a̱-inina xa̱ʼa̱.  Saáchi ndiʼi ña̱ káʼa̱nna nu̱ú naá kunda̱a̱-ini ndiʼina xa̱ʼa̱ña, ta ña̱ káʼa̱n se̱ʼéna ini iin veʼe nda̱a̱ chí xi̱ní veʼe ka̱ʼa̱nna xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo.  Saátu káʼi̱n xíʼin ndóʼó na̱ kúú migoi̱: va̱ása yi̱ʼvíndó nu̱ú na̱ kivi kaʼní miíndó saáchi tá ná ndiʼi nda̱a̱ ni iin ña̱ʼa kǒo kivi keʼéna.  Soo Ndióxi̱ kúú ta̱ xíniñúʼu yi̱ʼvíndó nu̱ú, saáchi ta̱kán kúú ta̱ kivi kaʼní ndóʼó ta chika̱a̱ra ndóʼó ini ña̱ Gehena.* Ña̱kán, ta̱yóʼo kúú ta̱ xíniñúʼu yi̱ʼvíndó.  ¿Á su̱ví u̱vi̱ xu̱ʼún ña̱ loʼoní ndáyáʼvi cháʼvina xa̱ʼa̱ u̱ʼu̱n saa* válí tá íxi̱kónarí? Soo Ndióxi̱ va̱ása nándósóra xa̱ʼa̱ ni iin tíyóʼo.  Soo ndóʼó, nda̱a̱ yixí xi̱níndó kúnda̱a̱ va̱ʼa inira nda̱saa kúú ña̱ íyo. Va̱ása yi̱ʼvíndó. Ndáyáʼviníkava ndóʼó nu̱ú ku̱a̱ʼá tí saa válí.  ”Yi̱ʼi̱ káʼi̱n xíʼinndó, tá iinna káʼa̱nna xa̱ʼíi̱ ña̱ kúúna discípuloi̱ nu̱ú na̱ yiví, saátu ta̱ kúú se̱ʼe ta̱a ka̱ʼa̱n va̱ʼara xa̱ʼa̱na nu̱ú na̱ ángel Ndióxi̱.  Soo, tá iinna káʼa̱nna ña̱ va̱ása xíni̱na yi̱ʼi̱ nu̱ú na̱ yiví, saátu yi̱ʼi̱ ka̱ʼi̱n ña̱ va̱ása xíni̱i̱na nu̱ú na̱ ángel Ndióxi̱. 10  Ta ndiʼi na̱ káʼa̱n ña̱ va̱ása va̱ʼa xa̱ʼa̱ ta̱ kúú se̱ʼe ta̱a, koo káʼnuva-ini Ndióxi̱ xa̱ʼa̱ ku̱a̱chi na̱yóʼo; soo nda̱a̱ ndáaka na̱ káʼa̱n-ndi̱va̱ʼa xa̱ʼa̱ espíritu santo, va̱ása koo káʼnu-inira xa̱ʼa̱ na̱yóʼo. 11  Tá ná kuniʼina ndóʼó ku̱ʼu̱nndó nu̱ú íyo ku̱a̱ʼá na̱ yiví,* á ku̱ʼu̱nna xíʼinndó nu̱ú na̱ chíñu, va̱ása kundi̱ʼi̱ní-inindó ña̱ ndakanixi̱níndó nda̱saa ka̱ʼa̱nndó á ndáa ki̱ʼva ka̱ʼa̱nndó xa̱ʼa̱ ña̱ ndakiʼinndó tu̱ʼunndó, 12  saáchi ña̱ espíritu santo sanáʼa̱ ndóʼó mií ña̱ xíniñúʼu ka̱ʼa̱nndó ki̱vi̱ kán”. 13  Tasaá iin ta̱ ndíka̱a̱ nu̱ú ñúʼu ku̱a̱ʼání na̱ yiví kán ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinra: “Maestro, ka̱ʼa̱n xíʼin ñanii̱ ña̱ ná ndataʼvíra herencia xíʼi̱n”. 14  Ta̱kán nda̱kuiinra yuʼúra: “¿Ndáana ni̱ka̱ʼa̱n xa̱ʼíi̱ ña̱ kui̱ ta̱ juez á ta̱ ndataʼví ña̱ herencia xíʼinndó?”. 15  Tasaá ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinna: “Kiʼinndó kuenta ña̱ va̱ása kutóoníndó ña̱ʼa, saáchi ni ku̱a̱ʼání kúú ña̱ʼa ña̱ kúúmií iin na̱ yiví va̱ása taxiña ña̱ kutakuna”. 16  Ta ni̱ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱ iin ilustración xíʼinna: “Ñuʼú iin ta̱a kúiká va̱ʼaní ni̱xi̱yo ña̱ʼa nu̱úña. 17  Ña̱kán ki̱xáʼara ndákanixi̱níra: ‘¿Ndáaña keʼíi̱ vitin chi kǒo nu̱ú ndataán va̱ʼi̱ ña̱ʼa ña̱ sa̱kéi̱?’. 18  Tasaá ka̱chira: ‘Ña̱yóʼo kúú ña̱ keʼíi̱: sandíʼi-xa̱ʼíi̱ ya̱ka̱ ña̱ kúúmiíi̱ ta keʼíi̱ inka ña̱ káʼnuka, ta kán ndataán va̱ʼi̱ ña̱ sa̱kéi̱ xíʼin ndiʼika ña̱ʼa. 19  Tasaá ka̱ʼi̱n: “Ku̱a̱ʼání ña̱ʼa nda̱taán va̱ʼi̱ ña̱ kuniñúʼi̱ ku̱a̱ʼání ku̱i̱ya̱; ña̱kán ndakindei̱, kuxui̱, koʼi̱ ta kusi̱í-inii̱”’. 20  Soo Ndióxi̱ ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinra: ‘Ta̱ kíʼvi kúún chi ñuú vitin kuvivaún.* Ta ¿ndáana kindo̱o xíʼin ndiʼi ña̱ʼa ña̱ nda̱taán va̱ʼún?’. 21  Saá ndóʼo na̱ táxiva̱ʼa ña̱ʼa xa̱ʼa̱ mií kuitína soo su̱ví na̱ kúiká kúúna xíʼin Ndióxi̱”. 22  Tasaá ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin na̱ discípulora: “Ña̱kán káʼi̱n xíʼinndó sandákoondó ña̱ kundi̱ʼi̱-inindó xa̱ʼa̱ ña̱ kutakundó, xa̱ʼa̱ ña̱ kuxundó, á xa̱ʼa̱ ña̱ kundixindó. 23  Saáchi ndáyáʼvika miíndó nu̱ú ña̱ kuxundó xíʼin ña̱ kundixindó. 24  Koto va̱ʼandó ndáa ki̱ʼva íyo tí saa ndáá: kǒo chíʼirí ta ni kǒo sákeerí ni va̱ása ndátaán va̱ʼarí ña̱ kuxurí ti̱xin ya̱ka̱, soo Ndióxi̱ sákuxurarí. ¿Á kǒo ndáyáʼvika ndóʼó nu̱ú tí saa? 25  ¿Ndáa ndóʼó, xa̱ʼa̱ ña̱ ndíʼi̱ní-inindó kivi kutakundó ku̱a̱ʼáka tiempo? 26  Ña̱kán tá nda̱a̱ ña̱yóʼo kǒo kívi keʼéndó, ¿nda̱chun xíniñúʼu kundi̱ʼi̱ní-inindó xa̱ʼa̱ inkaka ña̱ʼa? 27  Kotondó ndáa ki̱ʼva xáʼnu yita. Kǒo káchíñuña ta ni kǒo kúkuña;* soo yi̱ʼi̱ káʼi̱n xíʼinndó ni ta̱ Salomón ta̱ kúikání ni̱xi̱yo kǒo níxindixira táki̱ʼva íyo ña̱yóʼo. 28  Tá liviní sákundixi Ndióxi̱ yita ña̱ íyo yuku̱,* ta vitin íyoña ta taa̱n xa̱a̱ xáʼminaña, saátu taxira ña̱ kundixi ndóʼóva na̱ yiví na̱ va̱ása kándíxa. 29  Ña̱kán sandákoondó ña̱ ndukúníndó ndáaña kuxundó, ndáaña koʼondó ta sandákoondó ña̱ kundi̱ʼi̱ní-inindó. 30  Saáchi na̱ ñuyǐví yóʼova kúú na̱ ndíʼi̱ní-ini xa̱ʼa̱ ndiʼi ña̱yóʼo. Soo yivándó xíni̱vara ña̱ xíniñúʼundó ndiʼi ña̱yóʼo. 31  Ña̱kán va̱ʼaka Reino Ndióxi̱ kundi̱ʼi̱-inindó xa̱ʼa̱ tasaá miíra taxi ndiʼi ña̱yóʼo ndaʼa̱ndó. 32  ”Va̱ása yi̱ʼví ndóʼó na̱ iin tiʼvi ndikachi* saáchi yivándó kúni̱ra taxira Reinora ndaʼa̱ndó. 33  Xi̱kóndó ña̱ʼa ña̱ kúúmiíndó ta taxindóña ndaʼa̱ na̱ xíniñúʼuña. Keʼéndó bolsa válí ña̱ va̱ása ndíʼi-xa̱ʼa̱ nu̱ú kuñuʼu xu̱ʼún, ña̱yóʼo kúú ña̱ ku̱i̱ká ña̱ kǒo ndíʼi-xa̱ʼa̱ chí ndiví, nu̱ú kǒo ki̱ʼvi na̱ kui̱ʼná ta ni tí ti̱kixín va̱ása sandíʼi-xa̱ʼa̱ríña. 34  Saáchi nu̱ú íyo ña̱ʼa ña̱ ndíku̱ún sa̱tá, kán kundika̱a̱ níma̱ún. 35  ”Katúnndó iin ti̱ko̱to̱ tokóndó ta ná kutuu̱n ñuʼu̱ kuniʼindó; 36  xíniñúʼu koondó nda̱a̱ táki̱ʼva íyo na̱ ta̱a na̱ ndátu ña̱ ndikó ta̱ káchíñuna nu̱ú ña̱ ni̱xa̱ʼa̱nra ti̱ndaʼa̱ra, tá ná kani ndaʼa̱ra yéʼé ndi̱ku̱n kunána nu̱úra. 37  Si̱í koo na̱ káchíñu ndáʼvi tá ná ndikó ta̱ káchíñuna nu̱ú ta ná ndani̱ʼírana ña̱ ndítana ndáana. Káʼi̱n xíʼinndó, ta̱yóʼo ndakatúnra tokóra ta taxira ña̱ kuxuna, ta ka̱ʼa̱nra xíʼinna ña̱ ná koona nu̱ú mesa ta taxira ña̱ xíniñúʼuna. 38  Tá ná kixira sava ñuú,* á tá xa̱a̱ yatin túvi,* ta ná ndani̱ʼírana ña̱ íyo tu̱ʼvana, si̱íní koo na̱yóʼo. 39  Ndakanixi̱níndó xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo: tá iin ta̱ íyo iin veʼe ná kunda̱a̱-inira ndáa hora ña̱ ñuú kúú ña̱ ki̱ʼvi iin ta̱ kui̱ʼná veʼera, va̱ása taxira ña̱ ki̱ʼvira veʼera. 40  Saátu ndóʼó ndiʼi tiempo koo tu̱ʼvandó, saáchi ta̱ kúú se̱ʼe ta̱a kixira iin hora ña̱ va̱ása ndátundó”. 41  Tasaá ni̱nda̱ka̱tu̱ʼun ta̱ Pedro: “Táta, ¿á xíʼin ndi̱ʼi̱ káʼún ña̱ ilustración yóʼo á saátu káʼúnña xíʼin ndiʼivana?”. 42  Tasaá ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús: “¿Ndáa ta̱ kúú mií ta̱ ndixa kúú mayordomo ta̱ nda̱kúní-ini ta̱ ndíchiní, ta̱ ta̱xi ta̱ káchínura nu̱ú chiñu ndaʼa̱ ña̱ kundaara na̱ káchíñu ti̱xin veʼera ta taxira ña̱ xíniñúʼu kuxuna mií tiempo ña̱ xíniñúʼunaña? 43  Si̱íní koo ta̱ esclavo kán tá ná kixi ta̱ káchíñura nu̱ú ta ndani̱ʼírara ña̱ kéʼéra ña̱yóʼo. 44  Ña̱ nda̱a̱ káʼi̱n xíʼinndó: taxira chiñu ndaʼa̱ra ña̱ kundaara ndiʼi ña̱ʼa ña̱ kúúmiíra. 45  Soo tá ta̱ esclavo kán ná ndakanixi̱níra ‘Ta̱ káchíñui̱ nu̱ú kúáchi̱níra’ ta kixáʼara kanira na̱ káchíñu xíʼinra, ta kixáʼara kuxura ta koʼoníra, ta nda̱a̱ xi̱niira, 46  ta̱ káchíñu ta̱ esclavo kán nu̱ú kixira iin ki̱vi̱ ña̱ va̱ása ndáturara xíʼin hora ña̱ va̱ása xíni̱ra ta ndeéní taxira castigo ndaʼa̱ra ta chika̱a̱rara xíʼin na̱ va̱ása nda̱kú-ini. 47  Tasaá ta̱ esclavo ta̱ na̱kunda̱a̱-ini ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ káchíñura nu̱ú ta kǒo níkeʼéra ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinra, ndeéní kanirara. 48  Soo na̱ kǒo níkunda̱a̱-ini ta ke̱ʼéna ña̱ va̱ása va̱ʼa loʼova kanina na̱yóʼo. Saáchi na̱ ku̱a̱ʼá ña̱ʼa nda̱kiʼin ku̱a̱ʼákaña ndukúna nu̱úna, ta na̱ ku̱a̱ʼákaña ta̱xina ndaʼa̱ ku̱a̱ʼáníkaña ndukúna nu̱úna. 49  ”Ki̱xai̱ ña̱ ndakaʼmii̱ ñuʼu̱ nu̱ú ñuʼú yóʼo ta xa̱a̱ nda̱kokovaña, ¿ndáakaví ña̱ kúni̱i̱? 50  Soo íyo iin tu̱ndóʼo ña̱ ya̱ʼi̱ nu̱ú,* ndeéní kundi̱ʼi̱-inii̱ nda̱a̱ ná ndiʼi ña̱yóʼo. 51  ¿Á túvindó ña̱ va̱xii̱ ña̱ vií koo na̱ yiví ta va̱ása kanitáʼanna nu̱ú ñuʼú yóʼo? Káʼi̱n xíʼinndó ña̱ su̱ví xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo va̱xii̱. Chi ki̱xai̱ ña̱ ndataʼvíi̱ na̱ yivíva. 52  Saáchi nda̱a̱ vitin iinsaá nda̱a̱ chí nu̱únínu ndata̱ʼvína ti̱xin veʼena tá u̱ʼu̱n kúúna: u̱ni̱na koo contra xíʼin u̱vi̱na ta u̱vi̱na koo contra xíʼin u̱ni̱na. 53  Ndata̱ʼvína, iin ta̱a koora contra xíʼin ta̱ loʼo se̱ʼera ta ta̱ loʼo se̱ʼera koora contra xíʼinra, ta iin ñaʼá kooñá contra xíʼin ñá loʼo se̱ʼeñá ta ñá loʼo se̱ʼeñá kooñá contra xíʼinñá, ñá íyo xa̱nu kooñá contra xíʼin xa̱nuñá ta ñá xa̱nuñá kooñá contra xíʼinñá”. 54  Ta saátu ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin na̱ yiví kán. Ka̱chira xíʼinna: “Tá xa̱a̱ xítondó iin vi̱kó chí nu̱ú kíʼvi ñu̱ʼu,* kamakaví káʼa̱nndó ‘Xa̱a̱ kuun sa̱vi̱’ ta ndixa saá kúuva. 55  Ta tá xa̱a̱ xítondó ña̱ káni ta̱chí chí sur, káchindó ‘Ndeéní niʼní koo’, ta ndixa saá kúuva. 56  Na̱ vatá* kúúndó, chi xíni̱ndó ndakunindó ña̱ íyo nu̱ú ñuʼú yóʼo ta saátu ña̱ íyo chí ndiví, ¿ta nda̱chun kúú ña̱ kǒo xíni̱ndó ndakunindó ña̱ kúu tiempo vitin? 57  ¿Nda̱chun kúú ña̱ kǒo kúnda̱a̱-inindó xíʼin ña̱ va̱ʼa ña̱ xíniñúʼu keʼéndó? 58  Tá ku̱a̱ʼún iin ku̱a̱chi xíʼin iin na̱ yiví nu̱ú iin na̱ chíñu, chika̱a̱ ndee̱ ña̱ ndasaviún ku̱a̱chi chí yichi̱ nu̱ú ku̱a̱ʼa̱nndó, ña̱kán va̱ása ku̱ʼu̱nna xíʼún nu̱ú ta̱ juez, ta ta̱ juez ndataxira yóʼó ndaʼa̱ na̱ chika̱a̱ yóʼó veʼeka̱a. 59  Mií ña̱ nda̱a̱ káʼi̱n xíʼún ña̱ va̱ása kitaún nda̱a̱ ná chaʼviún ndiʼi ña̱ níkáún”.

Nota

Inka variante “saala”.
Á sana “sinagoga”.
Koto glosario, alma.
Inka variante “kíkuña”.
Inka variante “xi̱kí”.
Inka variante “levo”.
Tu̱ʼun ña̱ ni̱ka̱ʼyi̱ña káchiña “vigilia u̱vi̱”. Hora ña̱ ni̱xi̱yo tá tiempo ta̱ Jesús ña̱yóʼo kíxáʼaña ki̱ʼva ka̱a i̱i̱n ñuú iinsaá nda̱a̱ ma̱ʼñú ñuú.
Tu̱ʼun ña̱ ni̱ka̱ʼyi̱ña káchiña “vigilia u̱ni̱”. Hora ña̱ ni̱xi̱yo tá tiempo ta̱ Jesús ña̱yóʼo kíxáʼaña ki̱ʼva ma̱ʼñú ñuú iinsaá nda̱a̱ ka̱a u̱ni̱ xi̱ta̱a̱n.
Tu̱ʼun ña̱ ni̱ka̱ʼyi̱ña káchiña “íyo inka ki̱ʼva ña̱ xíniñúʼu ndakuchii̱”.
Inka variante “ña̱ ka̱ndii”.
Ña̱yóʼo káʼa̱nña xa̱ʼa̱, na̱ yiví na̱ náʼa̱ ña̱ kúúna na̱ va̱ʼa soo su̱ví ña̱ ndixa kúúña.