Ña̱ ka̱ʼyí ta̱ Mateo 5:1-48

  • ÑA̱ NI̱KA̱ʼA̱NNDOSÓ TA̱ JESÚS CHÍ YUKU̱ (1-48)

    • Ta̱ Jesús ki̱xáʼara káʼa̱nndosóra (1, 2)

    • I̱i̱n ña̱ sákusi̱í-iniyó (3-12)

    • Ñi̱i̱ xíʼin ñuʼu̱ (13-16)

    • Ta̱ Jesús ki̱xira sa̱xínura ña̱ káʼa̱n Ley (17-20)

    • Ña̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ ña̱ vií kutáʼanna (21-26), ña̱ va̱ása ku̱su̱nna xíʼin na̱ kǒo nítindaʼa̱ xíʼinna (27-30), ña̱ sándakootáʼanna (31, 32), ña̱ kíndo̱ona keʼéna (33-37), ña̱ keʼéna xíʼin inkana nda̱a̱ táki̱ʼva kéʼéna xíʼinna (38-42), kuʼvi̱-inina kunina na̱ sáa̱-ini xíniñaʼá (43-48)

5  Tá xi̱ni ta̱ Jesús ku̱a̱ʼání na̱ yiví, nda̱ara nu̱ú iin xi̱kí. Tándi̱ʼi xi̱kundúʼura ta ku̱yatin na̱ discípulora nu̱úra.  Ta ki̱xáʼara sánáʼa̱rana. Ta káchira xíʼinna:  “Si̱íní íyo na̱ kúnda̱a̱-ini ña̱ xíniñúʼuna Ndióxi̱, saáchi Reino Ndióxi̱ ña̱ íyo chí ndiví kuenta na̱yóʼo kooña.  ”Si̱íní íyo na̱ ndeéní kúsuchí-ini, saáchi sandíkona-ini na̱yóʼo.  ”Si̱íní íyo na̱ vitá-ini,* saáchi Ndióxi̱ taxira ñuʼú ndaʼa̱ na̱yóʼo.  ”Si̱íní íyo na̱ kúni̱ní ña̱ ná koo ña̱ va̱ʼa saáchi Ndióxi̱ sáxi̱nura ña̱ kúni̱na.  ”Si̱íní íyo na̱ kúndáʼvi-ini xíni inkana, saáchi inkana kundáʼvi-inina kuninana.  ”Si̱íní íyo na̱ kǒo nda̱a̱ ni iin ña̱ yaku̱a̱ ñúʼu níma̱, saáchi kunina Ndióxi̱.  ”Si̱íní íyo na̱ ndúkú ndáa ki̱ʼva keʼéna ña̱ va̱ʼa kǒo ku̱a̱chi koo, saáchi se̱ʼe Ndióxi̱ xa̱a̱na koona. 10  ”Si̱íní íyo ini na̱ íxandi̱va̱ʼana xíʼin xa̱ʼa̱ ña̱ kéʼéna ña̱ va̱ʼa, saáchi ku̱ʼu̱nna ndakutáʼanna xíʼin na̱ kaʼndachíñu chí ndiví. 11  ”Si̱íní íyo ini ndóʼó tá káʼa̱n-ndi̱va̱ʼana xíʼinndó, ndíku̱nna sa̱tándó ta ku̱a̱ʼání ña̱ vatá* káʼa̱nna xa̱ʼa̱ndó xa̱ʼa̱ ña̱ níʼindó ki̱víi̱. 12  Kusi̱íní-inindó ta kanditandó xa̱ʼa̱ ña̱ kúsi̱í-inindó, saáchi káʼnuní ña̱ ndakiʼinndó chí ndiví, chi saátu i̱xaana xíʼin na̱ profeta na̱ xi̱ndoo xi̱naʼá. 13  ”Ndóʼó kúú na̱ íyo táki̱ʼva íyo ñi̱i̱ ña̱ ñuyǐví yóʼo. Soo tá ná ndiʼi-xa̱ʼa̱ ña̱ o̱ʼva̱ña, ¿á kivi nduu o̱ʼva̱ tukuña? Va̱ása va̱ʼakaña, chi ña̱ katavana kooña ta ku̱a̱ñi̱* na̱ yivíña. 14  ”Ndóʼó kúú ñuʼu̱ ña̱ ñuyǐví yóʼo. Va̱ása kívi koo se̱ʼé iin ñuu ña̱ íyo chí xi̱kí súkun. 15  Ni iinna kǒo nátuunna iin lámpara ta ndákasina nu̱úña xíʼin iin canasta, chi nu̱ú súkunva chínúunaña ña̱ va̱ʼa ndaye̱ʼe̱ña nu̱ú ndiʼi na̱ ndóo veʼe kán. 16  Táki̱ʼva saá xíniñúʼu keʼéndó, sandáye̱ʼe̱ndó ñuʼu̱ndó nu̱ú na̱ yiví. Ña̱kán ná kunina ña̱ va̱ʼa kéʼéndó ta ndasakáʼnuna yivándó ta̱ íyo chí ndiví. 17  ”Kǒo ndakanixi̱níndó ña̱ va̱xii̱ sandíʼi-xa̱ʼíi̱ Ley á ña̱ sandíʼi-xa̱ʼíi̱ ña̱ sa̱náʼa̱ na̱ Profeta. Va̱ása va̱xii̱ sandíʼi-xa̱ʼíi̱ña chi va̱xii̱ ña̱ va̱ʼa ná xi̱nuña. 18  Mií ña̱ nda̱a̱ káʼi̱n xíʼinndó nda̱a̱ táki̱ʼva kúnda̱a̱ káxi iniyó ña̱ va̱ása ndiʼi-xa̱ʼa̱ ndiví xíʼin ñuʼú, saátu kúnda̱a̱-iniyó ña̱ ni iin letra loʼo á ni iin táʼví loʼo Ley kǒo ndiʼi-xa̱ʼa̱ña chi ña̱ xi̱nu kúú ndiʼivaña. 19  Ña̱kán, nda̱a̱ ndáaka na̱ yáʼandosó chiñu ña̱ xáʼnda Ndióxi̱ ña̱ ndákanixi̱ní na̱ yiví ña̱ va̱ása ndáyáʼviña ta sánáʼa̱na inkana ña̱ saá keʼéna, na̱yóʼo kǒo ki̱ʼvina ti̱xin Reino Ndióxi̱ ña̱ íyo chí ndiví. Soo na̱ kándíxa ndiʼi ña̱ káʼa̱n Ndióxi̱ ta sánáʼa̱na inkana ña̱ saá keʼéna, na̱yóʼo kúú na̱ ki̱ʼvi ti̱xin Reino Ndióxi̱ ña̱ íyo chí ndiví. 20  Saáchi yi̱ʼi̱ káʼi̱n xíʼinndó tá su̱ví xíʼin ndiʼi níma̱ndó kéʼéndó ña̱ va̱ʼa, táki̱ʼva íyo na̱ maestro na̱ sánáʼa̱ ley* xíʼin na̱ fariseo saá íyondó, ta kǒo ki̱ʼvindó ti̱xin Reino Ndióxi̱ ña̱ íyo chí ndiví. 21  ”Ndóʼó xa̱a̱ kúnda̱a̱-inindó ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼin na̱ xi̱ndoo xi̱naʼá: ‘Va̱ása kaʼníún, soo nda̱a̱ ndáaka na̱ xáʼní ku̱ʼu̱nna xíʼinna nu̱ú na̱ chíñu’. 22  Soo yi̱ʼi̱ káʼi̱n xíʼinndó nda̱a̱ ndáaka na̱ sáa̱ xíʼin ñani táʼanna, ku̱ʼu̱nna xíʼinna nu̱ú na̱ chíñu ña̱ tiinna ku̱a̱chi xíʼinna. Ta na̱ káʼa̱n-ndi̱va̱ʼa xíʼin táʼan ta kúndasína xínitáʼanna, ku̱ʼu̱nna xíʼinna nu̱ú na̱ chíñu náʼnu. Soo nda̱a̱ ndáaka na̱ káʼa̱n: ‘Na̱ kíʼvi kúúndó’, i̱yo ku̱ʼu̱nna Gehena* nu̱ú xíxi̱ ñuʼu̱. 23  ”Ña̱kán, tá níʼún iin ña̱ʼa ku̱a̱ʼún taxiún ndaʼa̱ Ndióxi̱ nu̱ú xáʼmina ña̱ʼa ña̱ táxina ndaʼa̱ra,* ta kán ndákaʼún ña̱ iin na̱ táʼún sáa̱na xíʼún, 24  sandákoo ña̱ taxiún ndaʼa̱ra kán ta kúáʼan. Siʼnaka ndasaviún ku̱a̱chi xíʼin na̱ táʼún, tándi̱ʼi saá ndikóún ta taxiúnña ndaʼa̱ Ndióxi̱. 25  ”Tá iinna níʼina yóʼó ku̱a̱ʼa̱nna nu̱ú na̱ chíñu, kamaka ndasaviún ku̱a̱chi xíʼin na̱ táxi ku̱a̱chi xa̱ʼún tá kúma̱níka xa̱a̱ndó nu̱ú na̱ chíñu, chi sana ndataxina yóʼó ndaʼa̱ ta̱ juez, ta ta̱yóʼo ndataxira yóʼó ndaʼa̱ na̱ chika̱a̱ yóʼó veʼeka̱a. 26  Mií ña̱ nda̱a̱ káʼi̱n xíʼún ña̱ va̱ása kitaún nda̱a̱ ná chaʼviún ndiʼi ña̱ níkáún. 27  ”Ndóʼó xa̱a̱ kúnda̱a̱-inindó ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nna: ‘Va̱ása ku̱su̱ún xíʼin na̱ kǒo nítindaʼa̱ xíʼún’.* 28  Soo yi̱ʼi̱ káʼi̱n xíʼinndó nda̱a̱ ndáaka na̱ xíto nu̱ú iin ñaʼá ta kúni̱na ku̱su̱nna xíʼinñá xa̱a̱ ni̱ki̱ʼvina ku̱a̱chi* xíʼin ñáyóʼo xíʼin níma̱na. 29  Ña̱kán tá nduchúnu̱ú kúaʼún sándakavarí yóʼó ndaʼa̱ ku̱a̱chi, tavárí ta sákana xíkárí. Chi va̱ʼaka ná ndiʼi-xa̱ʼa̱ iin nduchúnu̱ún nu̱úka ña̱ ku̱ʼu̱n iníísaún ña̱ Gehena.* 30  Ta saátu tá ndaʼa̱ kúaʼún sándakavaña yóʼó ndaʼa̱ ku̱a̱chi, kaʼndaña ta sákana xíkáña. Chi va̱ʼaka ná ndiʼi-xa̱ʼa̱ iin ndaʼún nu̱úka ña̱ ku̱ʼu̱n iníísaún ña̱ Gehena.* 31  ”Saátu ni̱ka̱ʼa̱nna: ‘Nda̱a̱ ndáaka na̱ sándakoo ñá síʼi, ná taxina iin certificado ndaʼa̱ñá ña̱ xa̱a̱ ni̱ndo̱oñá’. 32  Soo yi̱ʼi̱ káʼi̱n xíʼinndó ndiʼi ta̱ sándakoo ñá síʼi, tá su̱ví xa̱ʼa̱ ña̱ níkeʼéñá ku̱a̱chi kini* kúúña, i̱yo sandákavarañá ndaʼa̱ ku̱a̱chi, ta nda̱a̱ ndáaka ta̱a ná tindaʼa̱ xíʼin ñá ni̱ndo̱o yóʼo, ki̱ʼvitu ta̱yóʼova ku̱a̱chi. 33  ”Ndóʼó xa̱a̱ kúnda̱a̱-inindó ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼin na̱ xi̱ndoo xi̱naʼá: ‘Kǒo kindo̱ún* ña̱ keʼún iin ña̱ʼa ta tándi̱ʼi kǒo saxínúnña; saxínu ña̱ kíndo̱ún xíʼin Jehová’.* 34  Soo yi̱ʼi̱ káʼi̱n xíʼinndó: ni iin yichi̱ kǒo kindo̱ondó xa̱ʼa̱ ni iin ña̱ʼa. Kǒo kindo̱ondó ta ka̱ʼa̱nndó: ‘ndiví kúú testigoi̱’, chi tayi̱ nu̱ú xáʼndachíñu Ndióxi̱ kúúña; 35  ni xa̱ʼa̱ ñuʼú, chi yóʼo kúú nu̱ú ndákindee̱ xa̱ʼa̱ra; ni xa̱ʼa̱ Jerusalén chi yóʼo kúú ñuu Rey ta̱ káʼnu. 36  Ni kǒo kindo̱ún xa̱ʼa̱ xi̱níún, saáchi kǒo kívi ndasayaún á ndasatu̱ún ni iin yixí xi̱níún. 37  Tá xa̱a̱ káʼa̱nndó keʼéndó iin ña̱ʼa, keʼéndóña. Tá xa̱a̱ káʼa̱nndó ña̱ kǒo keʼéndóña, va̱ása keʼéndóña. Nda̱a̱ ndáaka tu̱ʼun ná chinúundó ka̱ʼa̱nndó xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo xa̱a̱ kuenta ta̱ Ndi̱va̱ʼa kúúña. 38  ”Ndóʼó xa̱a̱ kúnda̱a̱-inindó ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nna: ‘Tá iinna sátukue̱ʼe̱na* nduchúnu̱ú iinna, saátu satúkue̱ʼe̱na nduchúnu̱ú mií na̱yóʼo. Tá sándakavana nu̱ʼu iinna saátu xíniñúʼu sandákavana nu̱ʼu mií na̱yóʼo’. 39  Soo yi̱ʼi̱ káʼi̱n xíʼinndó: kǒo kanitáʼanndó xíʼin na̱ yiví na̱ kéʼé ña̱ va̱ása va̱ʼa. Tá iinna kánina xa̱ʼnda̱ iin xiyo kúaʼa nu̱úndó ta taxindó inka xiyo nu̱úndó ná kanina. 40  Tá iin na̱ yiví kúni̱na ku̱ʼu̱nna xíʼún nu̱ú na̱ chíñu ta kúni̱na kindo̱ona xíʼin iin ti̱ko̱to̱ún, taxi inka ña̱ ndíxiún ndaʼa̱na. 41  Tá iinna íxandúxana xíʼún ña̱ kuniʼún ña̱ʼa xíʼinna iin kilómetro, kúáʼan u̱vi̱ kilómetro xíʼinna. 42  Na̱ ndúkú ña̱ʼa nu̱ún taxiña ndaʼa̱na. Na̱ káʼa̱n xíʼún ña̱ sátatún iin ña̱ʼana,* kǒo kasiúnña nu̱úna. 43  ”Ndóʼó xa̱a̱ kúnda̱a̱-inindó ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nna: ‘Kuʼvi̱-iniún kuniún inka na̱ yiví ta sa̱a̱-iniún kuniún na̱ sáa̱-ini xíni yóʼó’. 44  Soo yi̱ʼi̱ káʼi̱n xíʼinndó kǒo sandákoondó ña̱ kuʼvi̱-inindó kunindó na̱ sáa̱-ini xíni ndóʼó ta kǒo sandákoondó ka̱ʼa̱nndó xíʼin Ndióxi̱ xa̱ʼa̱ na̱ íxandi̱va̱ʼa xíʼinndó. 45  Saá na̱ʼa̱ndó ña̱ kúúndó se̱ʼe yivándó tá íyo chí ndiví, chi ta̱yóʼo távára ñu̱ʼu* nu̱ú na̱ va̱ʼa ta saátu nu̱ú na̱ va̱ása va̱ʼa ta sákuuntura sa̱vi̱ sa̱tá na̱ va̱ʼa xíʼin na̱ va̱ása va̱ʼa. 46  Chi tá kúʼvi̱-inindó xínindó na̱ kúʼvi̱-ini xíni ndóʼó, ¿ndáaña va̱ʼa ndakiʼinndó? ¿Á su̱ví saátu kéʼé na̱ ndákaya xu̱ʼún ña̱ impuesto ndaʼa̱ na̱ yiví? 47  Tá na̱ ñani kuitíndó chíndeéndó,* ¿ndáaña ndeéní kúú ña̱ kéʼéndó? ¿Á su̱ví saátu kéʼé na̱ ñuyǐvíva? 48  Ña̱kán, ndóʼó ndiʼi yichi̱ xíniñúʼu keʼéndó táki̱ʼva kéʼé yivándó ta̱ íyo chí ndiví.

Nota

Á “maso”.
Inka variante “ña̱ to̱ʼón”.
Inka variante “ku̱niʼni”.
Á “na̱ escriba”.
Nu̱ú xi̱xaʼmina mi̱ʼí chí sa̱tá ñuu Jerusalén. Koto glosario.
Á “altar”. Koto glosario, altar.
Koto glosario, adulterio.
Koto glosario, adulterio.
Á “ña̱ ni̱ki̱ʼviñá xíʼin inkana”. Tu̱ʼun griego, pornéia. Koto glosario.
Á “chinaʼún”.
Inka variante “sándakue̱ʼe̱na”.
Inka variante “taxi tóún iin ña̱ʼa ndaʼa̱na”. Ña̱yóʼo kúni̱ kachiña va̱ása kiʼún si̱kí ña̱ táxiún ndaʼa̱na.
Inka variante “ña̱ ka̱ndii”.
Inka variante “káʼa̱n to̱ʼóndó xíʼin”, “káʼa̱n ndióxi̱ndó xíʼin”.