Rut 2:1-23

  • Ñá Rut ndákayañá cebada nu̱ú ñuʼú ta̱ Boaz (1-3)

  • Ñá Rut xínitáʼanñá xíʼin ta̱ Boaz (4-16)

  • Ñá Rut nátúʼunñá xíʼin ñá Noemí ña̱ va̱ʼaní-ini ta̱ Boaz (17-23)

2  Ta̱ Elimélec ta̱ xi̱kuu yii̱ ñá Noemí, ni̱xi̱yo iin táʼanra ta̱ kúikání, ta ta̱yóʼo xi̱naníra Boaz.  Ñá Rut ñá ñuu Moab ni̱ka̱ʼa̱nñá xíʼin ñá Noemí: “¿Á kivi ku̱ʼi̱n nu̱ú sákeena? Kúni̱i̱ kotoi̱ á íyo iin na̱ kivi taxi ña̱ ndakayai̱ cebada ña̱ kíndo̱o nu̱ú ñuʼúna”. Ta ñá Noemí ni̱ka̱ʼa̱nñá xíʼinñá: “Va̱ʼa ku̱ʼu̱nvaún siʼí”.  Tasaá ñá Rut nda̱kiʼinñá ku̱a̱ʼa̱nñá ta ki̱xáʼañá ndíku̱nñá sa̱tá na̱ sákee ña̱ va̱ʼa ndakayañá cebada ña̱ kíndo̱o. Ta nu̱ú ni̱xa̱a̱ñá kán ñuʼú ta̱ Boaz kúúña, ta̱ xi̱kuu táʼan ta̱ Elimélec.  Ta̱ Boaz ke̱era chí Belén ta ni̱xa̱a̱ra chí nu̱ú ñúʼu na̱ sákee ta ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinna: “Mií Jehová ná chindeétáʼan xíʼinndó”. Ta na̱kán nda̱kuiinna: “Mií Jehová ná taxi ña̱ va̱ʼa ndaʼún”.  Tasaá ta̱ Boaz ni̱nda̱ka̱tu̱ʼunra ta̱ kíʼin kuenta xíʼin na̱ sákee: “¿Míí ke̱e ñá loʼo káa? ¿Ndáana kúú na̱ veʼeñá?”.  Tasaá ta̱ kíʼin kuenta xíʼin na̱ sákee kán nda̱kuiinra yuʼúra: “Ñá ñuu Moab kúúñá ta xíʼin ñá Noemí ki̱xaa̱ñá.  Ta ni̱ka̱ʼa̱nñá xíʼi̱n á kivi kundiku̱nñá sa̱tá na̱ sákee ña̱ va̱ʼa ndakayañá cebada ña̱ kíndo̱o. Ta nani tá xi̱ta̱a̱nví* ki̱xáʼañá káchíñuñá ta sa̱kán ku̱a̱ʼa̱nvañá kooñá ini veʼe loʼo káa ña̱ va̱ʼa ndakindee̱ñá”.  Tá ni̱ya̱ʼa loʼo, ta̱ Boaz ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin ñá Rut: “Siʼí, va̱ása ku̱ʼún ndakayaún cebada nu̱ú ñuʼú inkana, va̱ʼaka yóʼo kindo̱ún xíʼin ná káchíñu nu̱úi̱.  Kotoún ndáa míí kúú nu̱ú sákeena ta kán ku̱ʼún xíʼin ná káchíñu nu̱úi̱. Xa̱a̱ ni̱ka̱ʼi̱n xíʼin ta̱ va̱lí ña̱ ná va̱ása keʼéra yóʼó. Tá kúni̱ún koʼún ti̱kui̱í, kivi koʼún tá tává ta̱ va̱lí tá xa̱a̱ ñúʼu ini ki̱si”. 10  Tá xi̱niso̱ʼoñá ña̱yóʼo xi̱kuxítíñá ta ni̱nda̱ka̱tu̱ʼunñára: “¿Nda̱chun va̱ʼaní-iniún xíʼi̱n? ¿Nda̱chun ndíʼi̱ní-iniún xa̱ʼíi̱ ni kúi̱ ñá inka ñuu?”. 11  Tasaá nda̱kuiin ta̱ Boaz yuʼúñá: “Na̱túʼunna xíʼi̱n xa̱ʼa̱ ndiʼi ña̱ ke̱ʼún xa̱ʼa̱ si̱soún nani tá ni̱xi̱ʼi̱ yii̱ún, ta sa̱ndákoún yiváún xíʼin siʼún ta saátu ñuún, ta ki̱xaún íyoún ñuu ña̱ va̱ása xíni̱ún. 12  Mií Jehová ná chaʼvi yóʼó xa̱ʼa̱ ña̱ ke̱ʼún, ta mií Jehová ta̱ kúú Ndióxi̱ na̱ ñuu Israel ná taxi ña̱ va̱ʼa ndaʼún, saáchi na̱ndukúnra ña̱ va̱ʼa kundaara yóʼó”. 13  Ta ñá Rut ni̱ka̱ʼa̱nñá xíʼinra: “Táta, kúni̱i̱ keʼíi̱ ña̱ sákusi̱í-iniún saáchi va̱ʼaní sa̱ndíkoún-inii̱ ta va̱ʼaní kúnii̱ xíʼin ña̱ ni̱ka̱ʼún xíʼi̱n, ni su̱ví ñá káchíñu nu̱ún kúi̱”. 14  Tá xa̱a̱ kúúña hora ña̱ kuxuna, ta̱ Boaz ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinñá: “Naʼa yóʼo. Kiʼin loʼo si̱ta̱váʼa ta sandáxiña ini vinagre* kuxún”. Tasaá xi̱kooñá* xíʼin na̱ sákee. Ta ta̱xira cebada ña̱ ya̱tan ndaʼa̱ñá, ta xi̱xiñá nda̱a̱ chu̱tú-iniñá, ta nda̱a̱ ni̱ndo̱oka ña̱ xi̱xiñá. 15  Tá xa̱a̱ nda̱kiʼinñá ku̱a̱ʼa̱nñá ña̱ va̱ʼa ndakayañá cebada ña̱ kíndo̱o nu̱ú sákeena, ta̱ Boaz ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin na̱ káchíñu nu̱úra: “Taxindó ná ndakayañá ña̱ ni̱ndo̱o tañu cebada ña̱ xa̱a̱ núʼni, ta va̱ása keʼéndóñá. 16  Ta sakóyondó savaña ña̱ va̱ʼa ndakayañáña ta va̱ása keʼéndóñá”. 17  Ta ñá Rut nda̱kundeéñá nda̱kayañá ndiʼi ña̱ ni̱ndo̱o ta sa̱ndíʼiñá nda̱a̱ xi̱kuaá. Tá ki̱siñá ndiʼi ña̱ nda̱kayañá yóʼo, nda̱kiʼinñá ki̱ʼva 22 litro* ña̱ cebada. 18  Tasaá nda̱kiʼinñá ndiʼi ña̱ nda̱kayañá ta ku̱a̱ʼa̱nñá chí nu̱ú íyo si̱soñá, ta ni̱na̱ʼa̱ñá ña̱yóʼo nu̱úñá. Ta saátu ta̱váñá ña̱ ni̱ndo̱o tá xi̱xiñá ta ta̱xiñáña ndaʼa̱ si̱soñá. 19  Tasaá ni̱nda̱ka̱tu̱ʼun si̱soñáñá: “¿Ndáa míí ni̱xa̱ʼún ka̱chíñún ña̱ va̱ʼa nda̱kayaún ndiʼi ña̱yóʼo? Mií Ndióxi̱ ná taxi ña̱ va̱ʼa ndaʼa̱ na̱ chi̱ndeétáʼan xíʼún”. Tasaá ñá Rut na̱túʼunñá xíʼinñá míí ni̱xa̱ʼa̱nñá ka̱chíñuñá. Ñáyóʼo ka̱chiñá: “Nu̱ú ñuʼú iin ta̱a ta̱ naní Boaz ni̱xa̱ʼi̱n nda̱kayai̱ña”. 20  Tá xi̱niso̱ʼo ñá Noemí ña̱yóʼo, saá ni̱ka̱ʼa̱nñá: “Jehová kúú ta̱ náʼa̱ ña̱ ndixaní kúʼvi̱-inira* xínira na̱ táku ta saátu na̱ ni̱xi̱ʼi̱, miíra ná taxi ña̱ va̱ʼa ndaʼa̱ra”. Ta ni̱ka̱ʼa̱nkañá: “Táʼanvayó kúúra, ta̱yóʼo kúú ta̱ kivi ndasatá* miíyó”.* 21  Ta ñá Rut ni̱ka̱ʼa̱nkañá xíʼinñá: “Saátu ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼi̱n: ‘Yóʼo kindo̱ún xíʼin ná káchíñu nu̱úi̱ nda̱a̱ ná sandíʼina ndakayana ndiʼi ña̱ chi̱ʼii̱’”. 22  Ta ñá Noemí ni̱ka̱ʼa̱nñá xíʼinñá: “Ndixava siʼí, va̱ʼaka kúúña ná kitáʼún xíʼin ná káchíñu nu̱úra tasaá va̱ása ku̱ʼún nu̱ú ñuʼú inkana ta keʼéna yóʼó”. 23  Tasaá ñá Rut nda̱kundeéñá xi̱kitáʼanñá xíʼin ná xi̱kachíñu nu̱ú ta̱ Boaz, ña̱ va̱ʼa ndakayañá ña̱ xi̱kindo̱o nda̱a̱ tá ndi̱ʼi sa̱kéena ña̱ cebada ta saátu ña̱ trigo. Ta nda̱kundeéñá ni̱xi̱yoñá xíʼin si̱soñá.

Nota

Inka variante “ñaʼaví”.
Tá xi̱sakúiya̱na tá vino á inkaka ndixi saá xi̱kana tá vinagre yóʼo.
Inka variante “xi̱kundúʼuñá”.
Tu̱ʼun ña̱ ni̱ka̱ʼyi̱ña káchiña “iin efá”. Koto apéndice B14.
Inka variante “kueen”.
Á “Ta̱yóʼo kúú iin táʼanyó ta̱ kivi sakǎku miíyó”. Koto glosario, na̱ ndasatá.