Ir al contenido

Ir al índice

¿Á kuchiñui̱ sandákoi̱ ña̱ kusíkí ndaʼíi̱ xíʼin kaʼíi̱?

¿Á kuchiñui̱ sandákoi̱ ña̱ kusíkí ndaʼíi̱ xíʼin kaʼíi̱?

CAPÍTULO 25

¿Á kuchiñui̱ sandákoi̱ ña̱ kusíkí ndaʼíi̱ xíʼin kaʼíi̱?

“Ki̱xáʼíi̱ sásikí ndaʼíi̱ xíʼin kaʼíi̱ tá kúúmiíi̱ u̱na̱ ku̱i̱ya̱. Tá ni̱ya̱ʼa tiempo ku̱ndaa̱-inii̱ ndáaña ndákanixi̱ní Ndióxi̱ xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo, ta, tá xi̱keʼé tukui̱ña xi̱ndakavaní-inii̱ ta xi̱kachii̱ ‘Ndióxi̱ kǒo kúni̱ra xínira yi̱ʼi̱’”. (Ta̱ Luis)

NANI ku̱a̱ʼa̱n xáʼnu na̱ va̱lí kúni̱nína ku̱su̱nna xíʼin inkana xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo kíxáʼana sísikí ndaʼa̱na xíʼin kaʼána. a Savana kivi ka̱ʼa̱nna xíʼún ña̱ kǒo ku̱a̱chiví, saáchi kǒo kéʼún ña̱ʼa kini xíʼin inkana soo íyo iin ña̱ʼa ña̱ va̱ʼa chindeétáʼan xíʼún ña̱ kǒo keʼún ña̱yóʼo. Koto ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ apóstol Pablo: “Sandíʼi-xa̱ʼa̱ndó ndiʼi ña̱ kútóo ku̱ñundó [...] ña̱ kuni̱níndó ku̱su̱nndó xíʼin inkana” (Colosenses 3:5). Soo mií ña̱ nda̱a̱, tá sísikína xíʼin kaʼána kǒo sandíʼi-xa̱ʼa̱na ña̱ kúni̱ ku̱ñuna chi saá kúú ña̱ kúni̱kana ku̱su̱nna xíʼin inkana. Soo su̱ví ña̱yóʼo kuití kéʼé ña̱yóʼo:

● Na̱ yiví na̱ kéʼé ña̱yóʼo kéʼéna ña̱ kúni̱ miína, chi kéʼéna ña̱ sákusi̱í kuití inina.

● Kíxáʼana xítona na̱ yiví na̱ kúni̱na keʼéna ña̱ kini xíʼin táki̱ʼva íyo iin ña̱ʼa ña̱ sákusi̱í-inina.

● Tá kéʼéna ña̱ sákusi̱í kuití ini miína, íxayo̱ʼvi̱ña xíʼinna ña̱ xa̱a̱na ku̱su̱nna xíʼin ñá síʼina.

Ña̱ va̱ʼa keʼéna kúú, ka̱ʼnu̱-inina ta va̱ása kusíkí ndaʼa̱na xíʼin kaʼána (1 Tesalonicenses 4:​4, 5). Tá saá, ¿ndáaña keʼún ña̱ va̱ʼa ka̱ʼnu̱-iniún? Ña̱ Biblia káxiní káʼa̱nña xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo: kǒo keʼún á kotoún ña̱ʼa ña̱ kivi chindaʼá yóʼó keʼún ña̱ va̱ása va̱ʼa (Proverbios 5:8, 9). Soo, ¿ndáaña keʼún tá ki̱xáʼún kéʼún ña̱yóʼo? Sana xa̱a̱ kúni̱ún ndakoúnña soo kǒo kúchiñún. Sana ndakanixi̱níún ña̱ va̱ása kuchiñún ndakoún ña̱yóʼo, ta saátu sana ndakanixi̱níún ña̱ va̱ása kuchiñún keʼún ña̱ kúni̱ Ndióxi̱. Ña̱yóʼo kúú ña̱ nda̱kanixi̱ní iin ta̱ loʼo naní Pedro. Ta̱yóʼo káʼa̱nra: “Ku̱suchíní-inii̱ tá xi̱keʼé tukui̱ ña̱yóʼo, chi nda̱kanixi̱níi̱ ña̱ kǒo nda̱a̱ ni iin ña̱ʼa kivi chindeétáʼan xíʼi̱n. Ta ni va̱ása ní kivi ka̱ʼi̱n xíʼin Ndióxi̱”.

Tá saá ndóʼo miíún, va̱ása ndakava-iniún. Kuchiñuvaún sandákoún ña̱yóʼo, saáchi nda̱a̱ na̱ va̱lí xíʼin na̱ chée xa̱a̱ kúchiñuvana sándakoona ña̱yóʼo. Tá na̱kán ku̱chiñuna, saátu miíún kuchiñuvaún.

Ña̱ ke̱ʼéna sándakavaña-inina

Nda̱a̱ táki̱ʼva xi̱niyó, na̱ sísikí ndaʼa̱ xíʼin kaʼá ndákava-inina nda̱a̱ táki̱ʼva káʼa̱n 2 Corintios 7:​11, ña̱ kúsuchíní-inina. Su̱ví ña̱ va̱ása va̱ʼaví kúú ña̱ ndakava-iniún saáchi ña̱yóʼo kivi chindeétáʼanña xíʼún ña̱ ndakoún ña̱ kéʼún. Tá ndákanixi̱níún ña̱ va̱ása kuchiñún, kivi sándakavaña-iniún ta va̱ása kuchiñún ndakoún ña̱yóʼo (Proverbios 24:10).

Mií ña̱ nda̱a̱, ña̱ yaku̱a̱ kúú ña̱ kusíkí ndaʼa̱na xíʼin kaʼána, iin ña̱ʼa ña̱ va̱ása va̱ʼa kúú ña̱yóʼo chi kúni̱yó keʼéyó ña̱ kúni̱ ku̱ñuyó ta nása̱ma ña̱ kéʼéyó xíʼin inkana (Tito 3:⁠3). Su̱ví ku̱a̱chi ndeéví kúú ña̱yóʼo táki̱ʼva ña̱ ku̱su̱nna xíʼin inkana (Judas 7). Ña̱kán va̱ása ndakanixi̱níún ña̱ kusíkí ndaʼún xíʼin kaʼún ña̱ xa̱a̱ ni̱ki̱ʼviún ku̱a̱chi ta va̱ása ixakáʼnu-ini Ndióxi̱ xa̱ʼún. Ña̱ ndáyáʼvi kúú ña̱ chika̱ún ndee̱ ña̱ ka̱ʼnu̱-iniún ta kǒo ndakava-iniún.

Ta saátu, va̱ása ndakava-iniún tá ki̱xáʼún kéʼé tukún ña̱yóʼo. Ndakaʼán ña̱ káʼa̱n Proverbios 24:16: “Sana nda̱a̱ u̱xa̱ yichi̱ ndakava na̱ kéʼé ña̱ nda̱kú, soo ndako̱ovana; soo na̱ ndi̱va̱ʼa-ini mií ña̱ kéʼéna sandákavañaʼá”. Tá kéʼún iin ña̱ʼa ña̱ va̱ása va̱ʼa kǒo kúni̱ kachiña ña̱ kúún iin na̱ yiví na̱ va̱ása va̱ʼa. Ndakanixi̱ní ndáa xa̱ʼa̱ kúú ña̱ ki̱xáʼún kéʼún ña̱ kini yóʼo ta ndáaña kivi keʼún ña̱ va̱ʼa va̱ása keʼékaúnña.

Ndakanixi̱ní ña̱ kúʼvi̱-ini Ndióxi̱ xínira yóʼó, ta saátu ña̱ va̱ʼa-inira xíʼún. Ta̱ David xi̱kunda̱a̱-inira ndáaña ndóʼoyó tá kéʼéyó ña̱ kúni̱ miíyó, ta koto ña̱ ka̱ʼyíra: “Nda̱a̱ táki̱ʼva kúndáʼvi-ini iin ta̱ íyo se̱ʼe xínira se̱ʼera, saá kúndáʼvi-ini Jehová xínira na̱ íxato̱ʼó-ñaʼá. Saáchi xíni̱ va̱ʼara ndáa ki̱ʼva ku̱vaʼayó, ta ndákaʼánra ña̱ xíʼin ñuʼú ku̱vaʼayó” (Salmo 103:13, 14). Ndióxi̱ kúnda̱a̱-inira ña̱ kúúyó na̱ yiví ku̱a̱chi ña̱kán íyo tu̱ʼvara ña̱ ixakáʼnu-inira xa̱ʼa̱yó (Salmo 86:5). Soo kúni̱ra ná chika̱a̱yó ndee̱ ña̱ nasamayó ña̱ kéʼéyó. Ná kotoyó sava ña̱ kivi chindeétáʼan xíʼún ña̱ sandákoún ña̱yóʼo.

Kiʼin kuenta xíʼin ña̱ kútóún. ¿Á xítoún película ña̱ yáʼa nu̱ú tele á ña̱ íyo nu̱ú internet ña̱ chíndaʼá yóʼó ña̱ ndakanixi̱níún ña̱ kúni̱ún ku̱su̱ún xíʼin iinna? Koto ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n iin ta̱ ka̱ʼyí iin Salmo xíʼin Ndióxi̱ ti̱xin oración: “Chindeé yi̱ʼi̱ ná kǒo kotoi̱ ña̱ kini” (Salmo 119:37). b

Ixandúxa xíʼin miíún ña̱ ndakanixi̱níún xa̱ʼa̱ inka ña̱ʼa. Kundiku̱n ña̱ káʼa̱n iin ta̱ cristiano ta̱ naní William: “Tá kúma̱níka ku̱su̱ún, kaʼvi ña̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ Biblia. Ndáyáʼviní ña̱ ndakanixi̱níún xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ saátu xa̱ʼa̱ ña̱ Biblia tá kúma̱níka ku̱su̱ún” (Filipenses 4:8).

Natúʼún ña̱ ndóʼún xíʼin inkana. Ni kúkaʼanní nu̱ún natúʼún xa̱ʼa̱ ña̱ kéʼún soo ka̱ʼa̱n xíʼin inkana xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo. Ña̱yóʼo chindeétáʼan xíʼún ña̱ sandákoúnña. Saá íyo ña̱ ke̱ʼé iin ta̱ loʼo ta̱ naní David: “Na̱túʼi̱n xíʼin yivái̱ xa̱ʼa̱ ña̱ kéʼíi̱ ta va̱ása nándóso-inii̱ xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼi̱n. Xi̱tora ña̱ i̱xayo̱ʼvi̱níña xíʼi̱n natúʼi̱n xíʼinra xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo, ni̱xa̱ku̱ra ta ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼi̱n: ‘Kúsi̱íní-inii̱ ña̱ ni̱ka̱ʼún xíʼin xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo’. Ña̱yóʼo chi̱ka̱a̱níña ndee̱ xíʼi̱n. Ña̱kán chi̱kaa̱-inii̱ nasamai̱ ña̱ kéʼíi̱.

”Siʼna ka̱ʼvira sava texto nu̱úi̱ ña̱ va̱ása ndakava-inii̱, soo saátu ka̱ʼvira inkaña nu̱úi̱ ña̱ va̱ʼa kunda̱a̱-inii̱ ña̱ kini kúúña. Tándi̱ʼi, ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼi̱n ña̱ kǒo kusíkí ndaʼíi̱ xíʼin kaʼíi̱ nda̱a̱ fecha ña̱ ki̱ndoondi̱ chi saá natúʼun tukundi̱ xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo. Soo ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ kǒo kusuchí-inii̱ tá nda̱kavai̱ ta ke̱ʼé tukui̱ ña̱yóʼo, ta xi̱niñúʼu chika̱i̱ ndee̱ ña̱ kǒo keʼé tukui̱ ña̱yóʼo.” ¿Ndáaña ku̱ndaa̱-ini ta̱ David xa̱ʼa̱? Ta̱yóʼo káchira: “Xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱kuumiíi̱ iin na̱ xi̱ndiʼi-ini xa̱ʼíi̱ ña̱yóʼo va̱ʼaní chi̱ndeéña yi̱ʼi̱.” c

NU̱Ú INKA CAPÍTULO ¿Á ña̱ ndixa kúú ña̱ káʼa̱n sava na̱ yiví ña̱ su̱ví ña̱ kini kúú ña̱ ku̱su̱nna xíʼin inkana xa̱ʼa̱ ña̱ kusi̱í kuití inina?

[Nota]

a Ña̱ kusíkí ndaʼa̱na xíʼin kaʼána su̱ví iin kúú íyoña xíʼin ña̱ ya̱ʼa ndaʼa̱yó ta tiinyó kaʼáyó, tá kúú ta̱ va̱lí tá ndáko̱ora ñuú xíta̱ ndutára. Tá kúú ná ñaʼá ndóʼoná ña̱yóʼo tá kúma̱ní loʼo á tá ndi̱ʼi ni̱xi̱ta̱ ni̱i̱ná. Ña̱ káʼa̱nyó xa̱ʼa̱ ña̱ kusíkí ndaʼa̱na xíʼin kaʼána kúni̱ kachiña ña̱ kéʼé chiñuna ña̱yóʼo.

b Ndani̱ʼíkaún ña̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo nu̱ú capítulo 33 ña̱ volumen u̱vi̱.

c Ndani̱ʼíkaún ña̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo nu̱ú página 239 nda̱a̱ 241 ña̱ volumen u̱vi̱.

TEXTO ÑA̱ KÁXINÍ KÁʼA̱N

“Kǒo keʼún ña̱ kútóoní na̱ va̱lí kúa̱an keʼéna, va̱ʼaka chika̱a̱níún ndee̱ ña̱ keʼún ña̱ va̱ʼa, ña̱ kandíxaníún Ndióxi̱, ña̱ kuʼvi̱-iniún kuniún inkana ta kǒo kundi̱ʼi̱-iniún. Keʼé ndiʼi ña̱yóʼo ta kutáʼan xíʼin na̱ kándíxa Ndióxi̱ xíʼin ndinuʼu-inina.” (2 Timoteo 2:⁠22)

ÑA̱ KIVI KEʼÚN

Ka̱ʼa̱n xíʼin Jehová Ndióxi̱ tá kúma̱níka ndundeé ña̱ kúni̱ún keʼún ña̱ va̱ása va̱ʼa. Ka̱ʼa̱n xíʼinra ña̱ ná taxira ndee̱ ndaʼún ña̱ ná kǒo ndakavaún keʼún ña̱yóʼo (2 Corintios 4:7).

¿Á XA̱A̱ XÍNI̱ÚN XA̱ʼA̱ ÑA̱YÓʼO?

Va̱ása yo̱ʼvi̱ví kixáʼana ndakanixi̱nína ña̱ ku̱su̱nna xíʼin inkana. Soo na̱ yiví na̱ ndakú íyo ini xíʼin tu̱ʼun Ndióxi̱ xáʼnu-inina ña̱ kǒo ndákanixi̱nína xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo, ta chíka̱a̱nína ndee̱ ña̱ kǒo keʼéna ña̱yóʼo tá kǒo nda̱a̱ ni iinna xíto miína.

ÑA̱ XÍNIÑÚʼU KEʼÚN

¿Ndáaña xíniñúʼu keʼíi̱ ña̱ va̱ʼa ndakanixi̱níi̱ xa̱ʼa̱ ña̱ʼa ña̱ va̱ʼa?

¿Ndáaña xíniñúʼu keʼíi̱ ña̱ va̱ʼa kǒo ndakavai̱ keʼíi̱ ña̱ va̱ása va̱ʼa yóʼo?

¿Ndáaña kúnii̱ nda̱ka̱tu̱ʼíi̱n yivái̱ á siʼíi̱ xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo?

TA YÓʼÓ, ¿NDÁAÑA NDÁKANIXI̱NÍÚN?

● ¿Nda̱chun ndáyáʼviní ndakaʼún ña̱ íyo tu̱ʼva Jehová ña̱ ixakáʼnu-inira xa̱ʼún? (Salmo 86:5.)

● Ndióxi̱ kúú ta̱ i̱xava̱ʼa miíyó ta kúnda̱a̱-inira ña̱ kúni̱yó ku̱su̱nyó xíʼin inkana ta káʼa̱nra xíʼinyó ña̱ ná ka̱ʼnu̱-iniyó ña̱ kǒo ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo, saáchi kúnda̱a̱-inira ña̱ kiviva keʼéyó ña̱yóʼo.

[Comentario]

“Nda̱a̱ tá sa̱ndákoi̱ kéʼíi̱ ña̱yóʼo va̱ʼaní íyo ña̱ xíni̱túni̱i̱ ta ña̱yóʼo kúú ña̱ sákusi̱íní-inii̱ vitin.” (Sara)

[Na̱ʼná]

Tá xínuún ku̱a̱ʼún ta ndákavaún, kama ndákundichiún ta ndákundeéún xínún. Ña̱kán, tá xa̱a̱ chi̱kaa̱-iniún ña̱ kǒo kusíkíka ndaʼún xíʼin kaʼún soo ndíko tukún kéʼún ña̱yóʼo, ña̱yóʼo kǒo kúni̱ kachiña ña̱ kǒo ndáyáʼviví ña̱ xa̱a̱ ke̱ʼún