Ir al contenido

Ir al índice

CAPÍTULO 13

“Ta ndeéní ni̱na̱ána”

“Ta ndeéní ni̱na̱ána”

Ndáka̱tu̱ʼu̱nna na̱ cuerpo gobernante á xíniñúʼuví ta̱ʼnda̱ nu̱ú yi̱i̱na

Ka̱naña nu̱ú Hechos 15:1-12

1-3. a) ¿Ndáa tu̱ndóʼo ni̱xi̱yo nu̱ú congregación ña̱ siglo nu̱ú? b) ¿Ndáa ña̱ va̱ʼa ndákiʼinyó ta kaʼviyó ña̱ va̱xi nu̱ú Hechos?

 TA̱ PABLO xíʼin ta̱ Bernabé ndi̱kó tukuna chí ñuu Antioquía ña̱ Siria tá ni̱xa̱ʼa̱nna yichi̱ nu̱ú ña̱ sanáʼa̱na na̱ yiví. Kúsi̱íní-inina saáchi Jehová chi̱ndeétáʼan xíʼin “na̱ kǒo kúú judío ña̱ va̱ʼa ni̱xa̱a̱na ka̱ndíxanara” (Hech. 14:26, 27). Iníí ñuu káʼa̱nna xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo, saáchi “ku̱a̱ʼání na̱ yiví” na̱ va̱ása kúú judío, ni̱xa̱a̱na ndu̱una cristiano (Hech. 11:20-26).

2 Ku̱a̱ʼá na̱ cristiano na̱ ñuu Judea kǒo níkusi̱í-inina tá ni̱xa̱a̱na ku̱ndaa̱-inina xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo. Xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo, ki̱xáʼana káʼa̱n kúáchina, saáchi íyo na̱ káʼa̱n ña̱ xíniñúʼu ta̱ʼnda̱ nu̱ú yi̱i̱na ña̱ va̱ʼa xa̱a̱na koona cristiano ta íyo inkatuna káʼa̱n ña̱ va̱ása xíniñúʼu kooña saá. ¿Ndáa ki̱ʼva xíniñúʼu ndakutáʼan na̱ cristiano na̱ kúú judío xíʼin na̱ cristiano na̱ inka ñuu? ¿Á xíniñúʼu kuniso̱ʼo na̱ cristiano na̱ inka ñuu Ley ta̱ Moisés? Xa̱ʼa̱ ña̱ ndeéní káʼa̱n kúáchina xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo, nda̱a̱ kivi xa̱a̱ congregación ndataʼvíña. ¿Á íyo iin ña̱ kivi chindeétáʼan xíʼinna?

3 Ña̱ sakúaʼayó yóʼo, va̱ʼaní chindeétáʼanña xíʼinyó ña̱ kunda̱a̱-iniyó ndáaña keʼéyó tá íyo iin ña̱ʼa ña̱ kivi ndataʼví congregación.

“Tá ná kǒo kaʼndandó nu̱ú yi̱i̱ndó” (Hechos 15:1)

4. ¿Ndáaña xi̱sanáʼa̱ sava na̱ cristiano na̱ kúú judío, ta ndáaña xíniñúʼu nda̱ka̱tu̱ʼunyó miíyó?

4 Ta̱ Lucas ka̱ʼyíra ña̱yóʼo: “Sava na̱ ta̱a ke̱ena chí Judea ta ki̱xáʼana sánáʼa̱na na̱ hermano ta káchina: ‘Tá ná kǒo kaʼndandó nu̱ú yi̱i̱ndó táki̱ʼva káʼa̱n Ley ta̱ Moisés kǒo kivi ka̱kundó’” (Hech. 15:1). Va̱ása xíni̱yó á na̱ ta̱a na̱ ni̱ka̱ʼa̱nna xa̱ʼa̱ yóʼo xi̱kuuna fariseo tá kúma̱níka nduuna cristiano; soo kúnda̱a̱-iniyó, na̱yóʼo xi̱ndakaniníxi̱nína nda̱a̱ táki̱ʼva xi̱ndakanixi̱ní na̱ fariseo chi xi̱kuni̱na ña̱ ná kuniso̱ʼo ndiʼina ña̱ xi̱kaʼa̱n Ley. Ta nda̱a̱ sana xi̱kaʼa̱nna, na̱ apóstol xíʼin na̱ anciano na̱ ñuu Jerusalén kúú na̱ xi̱kaʼa̱n xíʼinna ña̱ ná keʼéna ña̱yóʼo (Hech. 15:23, 24). Soo, 13 ku̱i̱ya̱ tá ya̱chi̱ Ndióxi̱ xa̱a̱ ni̱ka̱ʼa̱nvara xíʼin ta̱ Pedro ña̱ xa̱a̱ nda̱kiʼinvara na̱ yiví na̱ kǒo níta̱ʼnda̱ nu̱ú yi̱i̱ ti̱xin ña̱ congregación. Tásaá, ¿nda̱chun ni̱xi̱yoka na̱ cristiano judío na̱ xi̱kaʼa̱n ña̱ xíniñúʼu ta̱ʼnda̱ka nu̱ú yi̱i̱na? (Hech. 10:24-29, 44-48). a

5, 6. a) ¿Nda̱chun xi̱ka̱ʼa̱n sava na̱ cristiano na̱ xi̱kuu judío ña̱ xíniñúʼu ta̱ʼnda̱ nu̱ú yi̱i̱na? b) ¿Nda̱chun va̱ása inkáchi íyo ña̱ trato ña̱ ta̱ʼnda̱ nu̱ú yi̱i̱na xíʼin trato ña̱ ke̱ʼé Ndióxi̱ xíʼin ta̱ Abrahán? (Koto nota).

5 Sana na̱ cristiano kán, ni̱xi̱yo ku̱a̱ʼáva ña̱ xi̱ndakanixi̱nína xa̱ʼa̱. Chi mií Jehová kúú ta̱ ni̱ka̱ʼa̱n xíʼin ndiʼi na̱ ta̱a ña̱ xíniñúʼu ta̱ʼnda̱ nu̱ú yi̱i̱na, ña̱yóʼo xi̱kuni̱ kachiña ña̱ va̱ʼaní xi̱kitáʼanna xíʼin Ndióxi̱. Na̱ siʼna ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼin ña̱ ná ta̱ʼnda̱ nu̱ú yi̱i̱na, xi̱kuu ta̱ Abrahán xíʼin ndiʼi na̱ ta̱a na̱ ni̱xi̱yo veʼera ta tá ni̱ya̱ʼa tiempo ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ ná ka̱ʼyi ña̱yóʼo nu̱ú trato ña̱ Ley ña̱ ku̱a̱ʼa̱n ndaʼa̱ ndiʼi na̱ ñuu Israel (Lev. 12:2, 3). b Ley xi̱kaʼa̱n káxiña xíʼin na̱ yiví na̱ inka ñuu, tá xi̱kuni̱na keʼéna sava ña̱ʼa xíʼin na̱ ñuu Ndióxi̱ tá kúú ña̱ Pascua, xi̱niñúʼu ta̱ʼnda̱ nu̱ú yi̱i̱na (Éx. 12:43, 44, 48, 49). Xa̱ʼa̱ ña̱kán na̱ judío xi̱kaʼa̱nna tá va̱ása níta̱ʼnda̱ nu̱ú yi̱i̱ iin ta̱ ta̱a, ta̱ yaku̱a̱ kúúra ta va̱ása kivi ndasakáʼnura Ndióxi̱ (Is. 52:1).

6 Na̱ cristiano na̱ kúú judío, xi̱niñúʼu kandíxana ta vitá koo inina ña̱ nasa̱mana ta saátu ña̱ keʼéna nda̱a̱ táki̱ʼva xi̱kuni̱ Jehová. Ña̱ trato xa̱á ni̱ki̱ʼviña nu̱ú trato ña̱ Ley, ña̱kán ni tá kákuvína xa̱a̱ kúúna judío, ña̱yóʼo va̱ása kúni̱ kachiña ña̱ ndi̱ku̱n xáa̱na koona táʼan na̱ ñuu Ndióxi̱. Xa̱ʼa̱ ña̱kán, na̱ cristiano na̱ xi̱ndoo ñuu válí nu̱ú ni̱xi̱yo na̱ judío tá kúú na̱ xi̱ndoo chí Judea, xi̱niñúʼu ndakúní koo inina ña̱ ka̱ʼa̱nna ña̱ kándíxana ta̱ Jesús ta ndásakáʼnuna Ndióxi̱ xíʼin na̱ cristiano na̱ kǒo níta̱ʼnda̱ nu̱ú yi̱i̱ (Jer. 31:31-33; Luc. 22:20).

7. ¿Ndáaña kúú ña̱ kǒo níkunda̱a̱-ini na̱ ta̱a na̱ ki̱xi chí ñuu Judea?

7 Ña̱yóʼo va̱ása kúni̱ kachiña ña̱ na̱sama ña̱ káʼa̱n Jehová. Nu̱ú Ley ta̱ Moisés va̱xi ña̱ xi̱kuni̱ Jehová ná keʼéyó ta ña̱ trato xa̱á xi̱ndiku̱nña ña̱ xi̱kaʼa̱n ña̱yóʼo (Mat. 22:36-40). Ña̱yóʼo ka̱ʼyi ta̱ Pablo tá ni̱ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱ ña̱ ta̱ʼnda̱ nu̱ú yi̱i̱na: “Na̱ ndixa kúú judío, xíʼin ndiʼi níma̱na náʼa̱naña, ta ña̱ chíndeétáʼan xíʼinna ña̱ na̱ʼa̱na ña̱yóʼo xíʼin ndiʼi níma̱na kúú ña̱ espíritu santo Ndióxi̱, ta su̱ví ña̱ kúúmiína iin ley kúúña” (Rom. 2:29; Deut. 10:16). Tá kúú na̱ ta̱a na̱ ki̱xi chí ñuu Judea, va̱ása níkunda̱a̱-inina xíʼin ndiʼi ña̱yóʼo, xa̱ʼa̱ ña̱kán xi̱ka̱ʼa̱nnína ña̱ mií Jehová kúú ta̱ xi̱kaʼa̱n ña̱ xíniñúʼu ta̱ʼnda̱ nu̱ú yi̱i̱ ndiʼi na̱ ndásakáʼnura. ¿Á kandíxana nasa̱mana ña̱ ndákanixi̱nína?

“Ndeéní ni̱na̱ána xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo” (Hechos 15:2)

8. ¿Nda̱chun ni̱xa̱ʼa̱nna ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼin na̱ cuerpo gobernante xa̱ʼa̱ ña̱ ta̱ʼnda̱ nu̱ú yi̱i̱na?

8 Ta̱ Lucas ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱yóʼo “ta̱ Pablo xíʼin ta̱ Bernabé kǒo níkitáʼan tu̱ʼunna xíʼinna”, na̱yóʼo kúú na̱ ta̱a na̱ ki̱xi chí ñuu Judea. Tasaá, “ndeéní ni̱na̱ána xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo, tasaá na̱ hermano chi̱ndaʼána ta̱ Pablo xíʼin ta̱ Bernabé xíʼin savakana ña̱ ná ku̱ʼu̱nna nu̱ú na̱ apóstol xíʼin nu̱ú na̱ anciano na̱ ndóo ñuu Jerusalén ña̱ va̱ʼa ka̱ʼa̱nna xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo” (Hech. 15:2). c Na̱ hermano na̱ ñuu Antioquía “ndeéní ni̱na̱ána” saáchi ni̱xi̱yo na̱ xi̱kandíxa ña̱ xíniñúʼu ta̱ʼnda̱ nu̱ú yi̱i̱na ta saátu ni̱xi̱yo na̱ va̱ása níxi̱kandíxa ña̱yóʼo, soo tá ke̱ʼéna ña̱yóʼo ndakúní ni̱xi̱yo inina. Xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ása inkáchi níxikitáʼan tu̱ʼunna, soo xi̱kuni̱na ña̱ vií kundoona ta va̱ása taʼví-táʼanna, na̱ anciano na̱ congregación nda̱kaxinna iin ña̱ va̱ʼaní ke̱ʼéna ña̱ ku̱ʼu̱nna nu̱ú na̱ “apóstol xíʼin nu̱ú na̱ anciano na̱ ndóo chí ñuu Jerusalén”, ta na̱yóʼo xi̱kuu na̱ cuerpo gobernante. ¿Ndáaña sákuaʼayó xíʼin ña̱ ke̱ʼé na̱ anciano na̱ xi̱ndoo chí ñuu Antioquía?

Savana xi̱ka̱ʼa̱nna ña̱ xi̱xiniñúʼu kaʼndana chiñu nu̱ú na̱ inka ñuu ña̱ xíniñúʼu keʼéna ña̱ káʼa̱n Ley.

9, 10. ¿Ndáaña sákuaʼayó xíʼin ña̱ ke̱ʼé na̱ hermano na̱ ñuu Antioquía ta saátu ña̱ keʼé ta̱ Pablo xíʼin ta̱ Bernabé?

9 Ña̱ nu̱ú, xíniñúʼu kandíxaníyó na̱ ñuu Ndióxi̱. Ná kotoyó nda̱chun káʼa̱nyó ña̱yóʼo. Na̱ hermano na̱ ñuu Antioquía xi̱xini̱na ña̱ ndiʼi na̱ cuerpo gobernante na̱ judío xi̱kuuna. Soo ni saá na̱yóʼo xi̱kunda̱a̱ káxi inina, ña̱ na̱ hermano yóʼo kuniñúʼuna tu̱ʼun Ndióxi̱ ña̱ ndasaviína tu̱ndóʼo ña̱ xi̱ka̱ʼa̱n xa̱ʼa̱ ña̱ taʼnda̱ nu̱ú yi̱i̱na. ¿Nda̱chun? Saáchi xi̱kunda̱a̱-inina ña̱ mií Jehová kúú ta̱ xi̱niʼi yichi̱ nu̱ú na̱yóʼo ta saátu xi̱niñúʼura espíritu santora xíʼin ta̱ Jesucristo ta̱ níʼi yichi̱ núu ña̱ congregación ña̱ va̱ʼa keʼéra ña̱yóʼo (Mat. 28:18, 20; Efes. 1:22, 23). Tiempo vitin tá kúú iin tu̱ndóʼo ña̱ yo̱ʼvi̱ní, ná kundiku̱nyó yichi̱ na̱ cristiano na̱ ñuu Antioquía ta ná kundaa-iniyó na̱ ñuu Ndióxi̱ xíʼin na̱ Cuerpo Gobernante.

10 Saátu sákuaʼayó ña̱ ndáyáʼviní ña̱ vitá koo iniyó xíʼin ña̱ kúee koo iniyó. Ná ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ta̱ Pablo xíʼin ta̱ Bernabé. Espíritu santo nda̱kaxin na̱yóʼo ña̱ va̱ʼa ku̱ʼu̱nna natúʼunna xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ inka ñuu. Ta ni saá va̱ása níndakanixi̱nína ña̱ xi̱kuumiína derecho ña̱ ndasavií miína ku̱a̱chi ña̱ xi̱ka̱ʼa̱nna xa̱ʼa̱ ña̱ ta̱ʼnda̱ nu̱ú yi̱i̱na (Hech. 13:2, 3). Ta saátu ta̱ Pablo ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ ni̱xa̱ʼa̱nra chí ñuu Jerusalén, xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱tu̱vi nu̱úra i̱xaa ta̱ Jesús, ña̱yóʼo náʼa̱ña ña̱ mií Ndióxi̱ kúú ta̱ xi̱niʼi yichi̱ nu̱úra (Gál. 2:2). Tiempo vitin na̱ anciano chíka̱a̱nína ndee̱ ña̱ kúee koo inina ta saátu ña̱ vitá koo inina tá íyo iin tu̱ndóʼo ña̱ kivi ndataʼví na̱ congregación. Nu̱úka ña̱ ka̱ʼa̱n kúáchina á keʼéna ña̱ kúni̱ miína, na̱yóʼo ndúkúna yichi̱ Jehová nu̱ú Biblia ta saátu ña̱ káʼa̱n ta̱ esclavo ta̱ nda̱kúní-ini (Filip. 2:2, 3).

11, 12. ¿Nda̱chun ndáyáʼviní kundatuyó ña̱ ná ndakani vií Jehová ña̱ʼa nu̱úyó?

11 Sava yichi̱, sana xíniñúʼu kundatuyó ña̱ chindeétáʼan Jehová xíʼinyó ña̱ kunda̱a̱ vií iniyó xa̱ʼa̱ sava ña̱ʼa. Ná ndakaʼányó chi tá ku̱i̱ya̱ 36 ña̱ tiempo vitin nda̱kiʼin ta̱ Cornelio espíritu santo, soo na̱ hermano xi̱ndatuna nda̱a̱ tá ku̱i̱ya̱ 49, chi ni̱ya̱ʼa 13 ku̱i̱ya̱ ña̱ va̱ʼa na̱ʼa̱ káxi Jehová nu̱úna á ta̱ʼnda̱ nu̱ú yi̱i̱ na̱ yiví na̱ inka ñuu á va̱ása. ¿Nda̱chun ta̱xi Jehová ña̱ ni̱ya̱ʼa ku̱a̱ʼání tiempo? Sana xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱kuni̱ra taxira tiempo ndaʼa̱ na̱ judío na̱ vitá-ini ña̱ ná nasamana ki̱ʼva ña̱ ndákanixi̱nína xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo. Soo ni saá na̱ ndásakáʼnu Ndióxi̱ xa̱a̱ 1,900 ku̱i̱ya̱ íyona ti̱xin pacto ña̱ ta̱ʼnda̱ nu̱ú yi̱i̱na, ña̱ ke̱ʼé mií Jehová xíʼin ta̱ Abrahán (Juan 16:12).

12 Iin ña̱ ndáyáʼviní kúúña nu̱úyó saáchi mií Jehová kúú ta̱ níʼi yichi̱ nu̱úyó ta kúeení íyo inira ña̱ chíndeétáʼanra xíʼinyó saáchi kúʼvi̱-inira xínira miíyó. Ta ndiʼi tiempo sánáʼa̱ Jehová miíyó xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ʼa miíyó (Is. 48:17, 18; 64:8). Ná va̱ása ni̱nu kuniyó xíʼin ña̱ ndákanixi̱níyó á ka̱ʼa̱n kúáchiyó xa̱ʼa̱ na̱ ñuu Ndióxi̱ tá násamana ki̱ʼva ña̱ kúnda̱a̱-inina xíʼin iin ña̱ʼa (Ecl. 7:8). Tá xa̱a̱ kiʼinyó kuenta ña̱ sana kúni̱yó keʼéyó ña̱yóʼo, ná ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ consejo ña̱ sánáʼa̱ tutu Hechos capítulo 15 miíyó ta ná ka̱ʼa̱nyó xíʼin Jehová ña̱ chindeétáʼanra xíʼinyó ña̱ keʼéyóña. d

13. ¿Ndáa ki̱ʼva kundiku̱nyó yichi̱ Jehová ña̱ kúee íyo inira tá sánáʼa̱yó na̱ yiví?

13 Xíniñúʼu kúeení koo iniyó xíʼin na̱ yiví na̱ káʼviyó xíʼi̱n, na̱ íxayo̱ʼvi̱ña xíʼin sandákoona costumbre ña̱ kúúmiína xa̱ʼa̱ ña̱ kúʼvi̱-inina xíninaña. Tá saá íyoña ná taxiyó ya̱ʼa tiempo nda̱a̱ ná chindeétáʼan mií espíritu santo Jehová xíʼinna ña̱ nasa̱mana (1 Cor. 3:6, 7). Ta saátu ná ka̱ʼa̱nyó xíʼin Ndióxi̱ ña̱ ná chideétáʼanra xíʼinyó chi miíra kúú ta̱ na̱ʼa̱ nu̱úyó ndáaña kúú ña̱ xíniñúʼu keʼéyó mií tiempo ña̱ xíniñúʼu keʼéyóña (1 Juan 5:14).

Na̱túʼunna xíʼinna ña̱ ndo̱ʼona ña̱ chika̱a̱ní ndee̱ xíʼinna (Hechos 15:3-5)

14, 15. a) ¿Ndáa ki̱ʼva ni̱na̱ʼa̱ na̱ congregación ña̱ Antioquía ña̱ kúʼvi̱ní-inina xínina ta̱ Pablo, ta̱ Bernabé xíʼin na̱ ku̱a̱ʼa̱n xíʼinna? b) ¿Ndáa ki̱ʼva nda̱chika̱a̱ ta̱ Pablo xíʼin na̱ ku̱a̱ʼa̱n xíʼinra ndee̱ xíʼin na̱ hermano na̱ ñuu Fenicia xíʼin Samaria?

14 Ña̱ ka̱ʼyí ta̱ Lucas káchikaña: “Na̱ congregación ni̱xa̱ʼa̱nna xíʼin ta̱ Pablo xíʼin ta̱ Bernabé ta chí yichi̱ sa̱ndákoonana ta ndi̱kóna. Tasaá na̱yóʼo nda̱kiʼinna ku̱a̱ʼa̱nna ta ni̱xa̱a̱na chí Fenicia xíʼin Samaria. Ta ndeéní ni̱kusi̱í-ini na̱ hermano yóʼo chi na̱túʼunna xíʼinna xa̱ʼa̱ na̱ yiví na̱ inka ñuu ña̱ ki̱xáʼana ndásakáʼnuna Ndióxi̱” (Hech. 15:3). Na̱ congregación ni̱xa̱ʼa̱nna xíʼin ta̱ Pablo xíʼin ta̱ Bernabé xíʼin inkakana ku̱a̱ʼa̱n xíʼinna ta chí yichi̱ sa̱ndákoonana ta ndi̱kóna. Xíʼin ña̱ ke̱ʼéna ni̱na̱ʼa̱na ña̱ kúʼvi̱ní-inina xíninana ta saátu xi̱kuni̱na ña̱ ná ndákiʼin na̱yóʼo bendición Ndióxi̱. Tuku va̱ʼaní yichi̱ sa̱ndákoo na̱ hermano na̱ ñuu Antioquía nu̱úyó. Ña̱kán iin ña̱ kivi nda̱ka̱tu̱ʼunyó miíyó kúú: “¿Á náʼi̱ ña̱ kúʼvi̱-inii̱ xínii̱ na̱ hermano na̱ íyo ti̱xin congregación, tá kúú na̱ anciano na̱ chíkaa̱ní ndee̱ ña̱ sánáʼa̱na xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ ta káʼa̱nna xa̱ʼa̱ña?” (1 Tim. 5:17).

15 Tá ku̱a̱ʼa̱nna chí Jerusalén ta̱ Pablo xíʼin na̱ ku̱a̱ʼa̱n xíʼinra na̱túʼun ndiʼina xíʼin na̱ hermano na̱ ñuu Fenicia xíʼin Samaria ndáa ki̱ʼva natúʼunna xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ xíʼin na̱ va̱ása kúú judío ta ña̱yóʼo chi̱kaa̱níña ndee̱ xíʼinna. Ta sana xíʼin na̱ cristiano yóʼo xi̱ñuʼu sava na̱ judío na̱ xi̱nu ku̱a̱ʼa̱n tá xa̱ʼnína ta̱ Esteban. Saátu kúú tiempo vitin chíkaa̱níña ndee̱ xíʼinyó tá xíniso̱ʼoyó ña̱ chíndeétáʼanní Jehová xíʼin na̱ hermano ti̱xin predicación tá kúú tá yáʼayó nu̱ú iin tu̱ndóʼo ña̱ yo̱ʼvi̱ní. Ta ña̱ chíkaa̱ní ndee̱ xíʼinyó kúú ña̱ xíniso̱ʼoyó ti̱xin reunión, ti̱xin asamblea, tá nátúʼunna experiencia, ña̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ na̱ hermano ña̱ kána nu̱ú revista ta saátu ña̱ kána nu̱ú sitio ña̱ Internet jw.org. ¿Á káʼvi ndiʼiyó ña̱yóʼo?

16. ¿Ndáaña náʼa̱ ña̱ ta̱ʼnda̱ nu̱ú yi̱i̱na ni̱xa̱a̱ña ndu̱uña iin ku̱a̱chi káʼnu?

16 Ki̱ʼva 550 kilómetro chí sur ni̱xa̱ʼa̱n na̱ hermano na̱ ke̱e chí Antioquía ta ni̱xa̱a̱na chí Jerusalén. Ta̱ Lucas ka̱ʼyíra: “Na̱ congregación, na̱ apóstol xíʼin na̱ anciano viíní nda̱kiʼinnana, ta na̱túʼunna xíʼinna xa̱ʼa̱ ndiʼi ña̱ ke̱ʼéna i̱xaa Ndióxi̱” (Hech. 15:4). “Soo sava na̱ xi̱ndiku̱n ña̱ sánáʼa̱ na̱ fariseo na̱ ni̱xa̱a̱ ka̱ndíxa ta̱ Jesucristo nda̱kunditana ta ni̱ka̱ʼa̱nna: ‘Xíniñúʼu ta̱ʼnda̱ nu̱ú yi̱i̱na ta xíniñúʼu ka̱ʼa̱nyó xíʼinna ná kundiku̱nna Ley ta̱ Moisés’” (Hech. 15:5). Ña̱ ta̱ʼnda̱ nu̱ú yi̱i̱na ni̱xa̱a̱ña ndu̱uña iin ku̱a̱chi káʼnu ta xi̱niñúʼu ndasaviínaña.

“Na̱ apóstol xíʼin na̱ anciano nda̱takana” (Hechos 15:6-12)

17. ¿Ndáana xi̱kuu na̱ cuerpo gobernante, ta nda̱chun xi̱ñuʼu na̱ anciano na̱ ñuu Jerusalén xíʼinna?

17 Proverbios 13:10 káchiña: “Na̱ ndúkú consejo ndíchi íyona”. Ña̱kán “na̱ apóstol xíʼin na̱ anciano nda̱takana ña̱ ka̱ʼa̱nna xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo”, ta va̱ʼaní xi̱ndiku̱nna consejo ña̱ va̱xi nu̱ú texto yóʼo (Hech. 15:6). Nda̱a̱ táki̱ʼva kéʼé na̱ Cuerpo Gobernante tiempo vitin, “na̱ apóstol xíʼin na̱ anciano” na̱ xi̱ndoo tiempo saá tá xi̱ndaka̱xinna keʼéna iin ña̱ʼa xi̱keʼénaña xa̱ʼa̱ ndiʼi na̱ congregación. Tá saá, ¿nda̱chun inkáchi ka̱chíñu na̱ anciano ña̱ ñuu Jerusalén xíʼin na̱ apóstol na̱ xi̱kuu cuerpo gobernante? Ná ndakaʼányó chi ta̱ apóstol Santiago xa̱ʼnínara, ta ta̱ apóstol Pedro xi̱ndika̱a̱ra iin tiempo veʼeka̱a. Tá ná kundoʼo inka na̱ apóstol táʼan ña̱ ndo̱ʼo na̱yóʼo, ña̱ koo ku̱a̱ʼáka na̱ ungido kúú ña̱ chindeétáʼan xíʼin na̱ hermano ña̱ kandíxana ña̱ ndiʼi tiempo koo na̱ kuniʼi yichi̱ nu̱ú na̱ ñuu Ndióxi̱.

18, 19. ¿Ndáaña nda̱kuiin ta̱ Pedro, ta ndáaña xi̱ndatura keʼé na̱ xi̱niso̱ʼo ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra?

18 Ta̱ Lucas ni̱ka̱ʼa̱nkara ña̱yóʼo: “Tá xa̱a̱ naʼání na̱túʼunna xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo, ta̱ Pedro nda̱kundichira ta ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinna: ‘Ñaniyó, xa̱a̱ xíni̱ndó ña̱ tá ya̱chi̱ví ta̱vá Ndióxi̱ yi̱ʼi̱ ti̱xin ndiʼi ndóʼó ña̱ va̱ʼa natúʼi̱n tu̱ʼun va̱ʼa xíʼin na̱ yiví na̱ inka ñuu ta kandíxana. Ndióxi̱ ta̱ xíni̱ níma̱ na̱ yiví, ni̱na̱ʼa̱ra ña̱ kíndo̱o-inira xíʼinna ta ta̱xira espíritu santo ndaʼa̱na, nda̱a̱ táki̱ʼva i̱xaara xíʼin miíyó. Ta nu̱ú ta̱kán inkáchi ni̱xi̱yoyó xíʼinna, ta ta̱vára ña̱ yaku̱a̱ ña̱ xi̱ndikaa̱ níma̱na xa̱ʼa̱ ña̱ kándíxanara’” (Hech. 15:7-9). Iin tutu káʼa̱nña, xa̱ʼa̱ tu̱ʼun griego ña̱ va̱xi nu̱ú versículo 7 ña̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ ña̱ “naʼání na̱túʼunna xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo” káʼa̱nña ña̱ na̱ndukúnína xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo ta saátu ke̱ʼénína pregunta. Saáchi xa̱a̱ síín síín xi̱ndakanixi̱ní sava na̱ hermano xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo, soo ni saá nda̱kutáʼan ndiʼina ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nna xa̱ʼa̱ña ta saá káxiní ni̱ka̱ʼa̱nna ndáaña xi̱ndakanixi̱nína ta saátu ndáaña xi̱ndoʼona.

19 Xíʼin tu̱ʼun ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ apóstol Pedro sa̱ndákaʼánrana ña̱ xi̱nivara ña̱ nda̱kaxin Jehová na̱ kǒo níta̱ʼnda̱ nu̱ú yi̱i̱ tá ku̱i̱ya̱ 36, ta̱yóʼo xi̱kuu ta̱ Cornelio xíʼin na̱ veʼera. Ña̱kán su̱ví kuití na̱ judío ki̱xáʼa Jehová ndáka̱xinra chi saátu na̱ inka ñuu na̱ va̱ása kúú judío. Tá saá, ¿nda̱chun kixáʼa iin na̱ yiví ku̱a̱chi keʼéna ña̱yóʼo? Ta̱ Pedro ni̱ka̱ʼa̱nkara ña̱ kíndo̱o-ini Jehová xíʼin ña̱ kéʼé na̱ yiví nu̱úra xa̱ʼa̱ ña̱ kándíxana ta̱ Jesús ta su̱ví xa̱ʼa̱ ña̱ ndíku̱nna á xíniso̱ʼona ley ta̱ Moisés (Gál. 2:16).

20. ¿Nda̱chun ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Pedro ña̱ xítondosó na̱ ni̱ta̱ʼnda̱ nu̱ú yi̱i̱ Ndióxi̱?

20 Xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n Ndióxi̱ saátu xíʼin ki̱ʼva ña̱ xi̱niñúʼura espíritu santora, ta̱ apóstol Pedro sa̱ndíʼira ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱yóʼo: “Tá saá, ¿nda̱chun xítondosóndó Ndióxi̱ ta ku̱a̱ʼání ña̱ʼa káʼa̱nndó keʼé na̱ discípulo? Chi ni miíyó ni na̱ táʼanyó na̱ xi̱ndoo xi̱naʼá, kǒo níkivi keʼé ña̱yóʼo. Miíyó kándíxayó ña̱ ka̱kuyó saátu na̱kán kándíxana ña̱ ka̱kuna xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ʼa-ini tátayó Jesús” (Hech. 15:10, 11). Saáchi na̱ xi̱ta̱ʼnda̱ nu̱ú yi̱i̱ xi̱kuni̱na ixandúxana xíʼin na̱ cristiano na̱ inka ñuu ña̱ ná kundiku̱nna ley ta̱ Moisés ña̱ ta̱ʼnda̱ nu̱ú yi̱i̱na, ta nda̱a̱ mií na̱ judío va̱ása níxikuchiñuna kundiku̱nna ndiʼi ña̱ xi̱ka̱ʼa̱n ley ta̱ Moisés, xa̱ʼa̱ ña̱kán xi̱niñúʼu kuvina (Gál. 3:10). Xi̱niñúʼu taxina tíxa̱ʼvi ndaʼa̱ Jehová xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱na̱ʼa̱ra ña̱ va̱ʼaní-inira xíʼinna ta ta̱xira se̱ʼera ta̱ Jesús ni̱xi̱ʼi̱ra. Xa̱ʼa̱ ña̱kán ta̱ Pedro ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ xítondosóna Ndióxi̱ xíʼin ña̱ kéʼéna, ña̱ xi̱kunira kachira kúú ña̱ xítondosóna ña̱ kúee íyo inira.

21. ¿Ndáa ki̱ʼva chi̱ndeétáʼan ta̱ Bernabé xíʼin ta̱ Pablo ña̱ vií koo ña̱ ndaka̱xinna keʼéna ta na̱ʼa̱ña ña̱ ndákanixi̱ní Ndióxi̱?

21 Ku̱nda̱a̱va-inina xíʼin tu̱ʼun ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Pedro saáchi ndiʼina ku̱táxin yuʼúna. Tándi̱ʼi ta̱ Bernabé xíʼin ta̱ Pablo na̱túʼunna “xa̱ʼa̱ milagro ña̱ ke̱ʼéna i̱xaa Ndióxi̱ nu̱ú na̱ yiví na̱ inka ñuu xíʼin ña̱ʼa ña̱ nda̱kanda̱-inina xíʼin” (Hech. 15:12). Xíʼin ndiʼi ña̱yóʼo na̱ apóstol xíʼin na̱ anciano xa̱a̱ íyo tu̱ʼvana ña̱ vií nda̱kaxinna ndáaña keʼéna ta na̱ʼa̱ña ña̱ ndákanixi̱ní Ndióxi̱ xa̱ʼa̱ ña̱ ta̱ʼnda̱ nu̱ú yi̱i̱na.

22-24. a) ¿Ndáa ki̱ʼva ndíku̱n na̱ Cuerpo Gobernante yichi̱ na̱ apóstol xíʼin na̱ anciano na̱ ni̱xi̱yo tá siglo nu̱ú? b) ¿Ndáa ki̱ʼva náʼa̱ na̱ anciano ña̱ íxato̱ʼóna ndiʼi ña̱ xa̱a̱ nda̱kaxin Jehová?

22 Tiempo vitin, ki̱vi̱ tá ndákutáʼan na̱ Cuerpo Gobernante, viíní nándukúna nu̱ú tu̱ʼun Ndióxi̱ ta káʼa̱n ndáʼvina xíʼinra ña̱ ná taxira espíritu santora ndaʼa̱na ña̱ va̱ʼa vií koo ña̱ ndaka̱xinna ta kitáʼanña xíʼin ña̱ kúni̱ra (Sal. 119:105; Mat. 7:7-11). Ndiʼina xa̱a̱ ya̱chi̱ka ndákiʼinna lista ña̱ ka̱ʼa̱nna xa̱ʼa̱ tasaá vií ndákanixi̱nína xa̱ʼa̱ ña̱ ndaka̱xinna keʼéna (Prov. 15:28). Tá xa̱a̱ ndákutáʼan na̱ hermano ungido yóʼo, ndiʼi tiempo xíniñúʼuna ña̱ Biblia ta xíʼin ndinuʼu-inina káʼa̱nna xa̱ʼa̱ ña̱ ndákanixi̱nína ta xíʼin ña̱ to̱ʼó kéʼéna ña̱yóʼo.

23 Na̱ anciano na̱ íyo ti̱xin congregación va̱ʼaní kéʼéna ña̱ ndíku̱nna yichi̱ na̱ hermano yóʼo. Soo, ¿ndáaña kúú tá ti̱xin iin reunión yóʼo kǒo níkindo̱o yuʼúna xa̱ʼa̱ iin ña̱ʼa ña̱ ndáyáʼviní? Tá saá kúú, kivi nda̱ka̱tu̱ʼunna na̱ sucursal á na̱ chíndeétáʼan xíʼinna, tá kúú ta̱ superintendente ña̱ circuito. Soo, tá na̱ sucursal xíniñúʼu ka̱ʼa̱nna xíʼin inkana, na̱yóʼo kivi ka̱ʼa̱nna xíʼin na̱ Cuerpo Gobernante.

24 Jehová táxira ña̱ va̱ʼa ndaʼa̱ na̱ íxato̱ʼó ña̱ chi̱ndúʼú miíra ta kéʼéna ña̱yóʼo xíʼin ña̱ vitá-ini, nda̱kú íyo inina ta kúee íyo inina. Táxira bendición ndaʼa̱na ña̱ ndixa táxi̱n íyo inina, xáʼnuna xíʼin tu̱ʼunra ta va̱ʼaní kítáʼanna xíʼin na̱ inkáchi ndásakáʼnu miíra, nda̱a̱ táki̱ʼva sakúaʼayó nu̱ú inka capítulo.

a Koto recuadro ña̱ naní “ Ña̱ xi̱kandíxa na̱ judaizante”.

b Trato ña̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ ña̱ ta̱ʼnda̱ nu̱ú yi̱i̱na va̱ása kítáʼanña xíʼin trato ña̱ ke̱ʼé Ndióxi̱ xíʼin ta̱ Abrahán. Trato ña̱ ke̱ʼé Ndióxi̱ xíʼin ta̱ Abrahán (á ta̱ Abrán) ki̱xáʼaña íyoña tá ku̱i̱ya̱ 1943 tá tiempo xi̱naʼá, tá ni̱ya̱ʼara nu̱ú yu̱ta Éufrates ña̱ va̱ʼa ku̱ʼu̱nra ñuu Canaán ta nda̱a̱ tiempo vitin íyokaña. Tiempo saá, 75 ku̱i̱ya̱ xi̱kuumií ta̱ Abrahán. Tá ku̱i̱ya̱ 1919 tiempo xi̱naʼá tá xi̱kuumií ta̱ Abrahán 99 ku̱i̱ya̱ saá kúú ña̱ ki̱xáʼa trato ña̱ ta̱ʼnda̱ nu̱ú yi̱i̱na (Gén. 12:1-8; 17:1, 9-14; Gál. 3:17).

c Iin ta̱ cristiano ta̱ ni̱xa̱ʼa̱n xíʼinna chí ñuu Jerusalén xi̱kuu ta̱ Tito, ta̱ griego xi̱kuura ta kǒo níta̱ʼnda̱ nu̱ú yi̱i̱ra, ta va̱ʼaní ni̱xa̱a̱ra ki̱táʼanra xíʼin ta̱ Pablo ta saátu chi̱ndeétáʼanra xíʼin ta̱yóʼo (Gál. 2:1; Tito 1:4). Ta̱ hermano yóʼo va̱ʼaní yichi̱ sa̱ndákoora nu̱ú na̱ yiví na̱ inka ñuu na̱ va̱ása níta̱ʼnda̱ nu̱ú yi̱i̱ ña̱ va̱ʼa xa̱a̱na ndakiʼinna espíritu santo Ndióxi̱ (Gál. 2:3).