Ir al contenido

Ir al índice

CAPÍTULO 8

“Na̱ congregación va̱ʼaní ni̱xi̱yona”

“Na̱ congregación va̱ʼaní ni̱xi̱yona”

Ta̱ Saulo, ta̱ xi̱ ixandi̱va̱ʼa xíʼin na̱ cristiano na̱samara ta va̱ʼaní ki̱xáʼara nátúʼunra xa̱ʼa̱ Ndióxi̱

Ka̱naña nu̱ú Hechos 9:1-43

1, 2. ¿Nda̱chun ni̱xa̱ʼa̱n ta̱ Saulo chí Damasco?

 SAVA na̱ ta̱a xa̱a̱ ku̱nu̱mí xa̱a̱na chí ñuu Damasco ta su̱ví ña̱ va̱ʼa kúni̱ na̱yóʼo keʼéna: ña̱ kúni̱na kúú ña̱ nandukúna na̱ discípulo ta̱ Jesús ña̱ tavánana veʼena ña̱ ixandi̱va̱ʼana xíʼinna ta saátu ña̱ kuniʼinana ku̱ʼu̱n xíʼinna chí ñuu Jerusalén nu̱ú na̱ Sanedrín ña̱ ná taxina castigo ndaʼa̱na.

2 Ta̱ xi̱niʼi yichi̱ nu̱ú na̱ ta̱a yóʼo xi̱kuu ta̱ Saulo. a Xa̱a̱ ku̱a̱chiva kúúmií ta̱yóʼo, saáchi sa̱kán loʼo tiempo íyo ña̱ ku̱si̱íní-inira tá xi̱tora ndáa ki̱ʼva xa̱ʼní inka na̱ judío ta̱ Esteban xíʼin yu̱u̱, ta̱yóʼo xi̱kuura discípulo ta̱ Cristo ta nda̱kúní ni̱xi̱yo inira (Hech. 7:57–8:1). Tá ni̱ya̱ʼa loʼo ki̱xáʼara íxandi̱va̱ʼara xíʼin na̱ ndíku̱n ta̱ Jesús na̱ xi̱ndoo chí Jerusalén, soo su̱ví ña̱yóʼo kuití níkeʼéra chi vitin ki̱xáʼara ndíku̱nra ndiʼi na̱ ndíku̱n yichi̱ Ndióxi̱ ña̱ sandíʼi-xa̱ʼa̱rana saáchi káchira ña̱ su̱ví na̱ yiví va̱ʼa kúúna (Hech. 9:1, 2; koto recuadro “ Ta̱ Saulo xi̱tiinra na̱ xi̱ndasakáʼnu Ndióxi̱ chí Damasco”).

3, 4 a) ¿Ndáaña ndo̱ʼo ta̱ Saulo? b) ¿Ndáa pregunta ndakuiinyó?

3 Iin kama nda̱ye̱ʼe̱ ñuʼu̱ chí ndiví sa̱tá ta̱ Saulo. Na̱ ku̱a̱ʼa̱n xíʼinra xi̱nina ñuʼu̱ yóʼo soo xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱yi̱ʼvínína kǒo níkivi ka̱ʼa̱nna. Ta̱ Pablo kǒo níkivi kotora ta nda̱kavara nu̱ú ñuʼú, tasaá xi̱niso̱ʼora iin tu̱ʼun ña̱ va̱xi chí ndiví ta ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼinra: “Saulo, Saulo, ¿nda̱chun ndíku̱ún sa̱tái̱?”. Nda̱kanda̱ní-inira tasaá ni̱nda̱ka̱tu̱ʼunra: “¿Ndáa ta̱ kúún táta?”. Ta nda̱kanda̱ kúúva inira xíʼin ña̱ nda̱kuiinna yuʼúra: “Ta̱ Jesús kúi̱, ta̱ ndíku̱ún sa̱tá” (Hech. 9:3-5; 22:9).

4 ¿Ndáaña sákuaʼayó xíʼin tu̱ʼun ña̱ nu̱ú ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús xíʼin ta̱ Saulo? ¿Ndáa ki̱ʼva chíndeétáʼan ña̱ ndo̱ʼo ta̱ Saulo xíʼinyó tá ndu̱ura discípulo ta̱ Jesús? ¿Ndáa ki̱ʼva va̱ʼaní xi̱niñúʼu na̱ congregación ña̱ va̱ʼaní ni̱xi̱yona tá ndu̱u ta̱ Saulo discípulo ta̱ Jesús? ¿Ta ndáaña sánáʼa̱ ña̱yóʼo miíyó?

“¿Nda̱chun ndíku̱ún sa̱tái̱?” (Hechos 9:1-5)

5, 6. ¿Ndáaña sákuaʼayó xíʼin ña̱ ni̱nda̱ka̱tu̱ʼun ta̱ Jesús ta̱ Saulo?

5 Tá ki̱ta ta̱ Jesús nu̱ú ta̱ Saulo chí yichi̱ ña̱ Damasco kǒo níka̱ʼa̱nra xíʼinra: “¿Nda̱chun ndíku̱ún sa̱tá na̱ discípuloi̱?” chi ka̱chira: “¿nda̱chun ndíku̱ún sa̱tái̱?” (Hech. 9:4). Ña̱kán tá xóʼvi̱ na̱ discípulo ta̱ Jesús, xóʼvi̱tu miívara (Mat. 25:34-40, 45).

6 Ña̱kán tá xóʼvi̱ún xa̱ʼa̱ ña̱ ndásakáʼnún Ndióxi̱, kǒo kaka-iniún ña̱ kíʼin Jehová xíʼin ta̱ Jesús kuenta xíʼin ña̱ ndóʼún (Mat. 10:22, 28-31). Xíniñúʼu ndakaʼányó ña̱ tu̱ndóʼo ña̱ yáʼayó kǒo ndi̱ku̱n kama ya̱ʼaña. Ta kúú tá chi̱ndeétáʼan ta̱ Saulo xíʼin na̱ xa̱ʼní ta̱ Esteban á tá ta̱vána na̱ hermano veʼena chí ñuu Jerusalén, ta̱ Jesús xi̱nivara ña̱yóʼo soo kǒo ndi̱ku̱n níchindeétáʼanra xíʼinna (Hech. 8:3). Soo ndakaʼán ña̱ xi̱niñúʼu Jehová ta̱ Jesús ña̱ va̱ʼa taxira ndee̱ ndaʼa̱ ta̱ Esteban xíʼin inkaka na̱ discípulo ña̱ va̱ʼa nda̱kú koo inina.

7. ¿Ndáaña keʼéyó ña̱ va̱ʼa ndakú koo iniyó nu̱ú tu̱ndóʼo?

7 ¿Ndáaña chindeétáʼan xíʼún ña̱ nda̱kú koo iniún tá yáʼún nu̱ú tu̱ndóʼo? Ña̱ nu̱ú, ni nda̱a̱ ndáaka tu̱ndóʼo ná ya̱ʼún nu̱ú, ndaka̱xin ña̱ nda̱kú koo iniún xíʼin Jehová. Ña̱ u̱vi̱, ka̱ʼa̱n xíʼin Jehová ña̱ ná chindeétáʼanra xíʼún (Filip. 4:6, 7). Ña̱ u̱ni̱, taxi ña̱ mií Jehová ná ndatiin ku̱a̱chi (Rom. 12:17-21). Ña̱ ku̱mí, kandíxa ña̱ miíra taxi ndee̱ ndaʼún ña̱ ya̱ʼún nu̱ú tu̱ndóʼo yóʼo nda̱a̱ tá ná sandíʼi-xa̱ʼa̱raña (Filip. 4:12, 13).

“Saulo, ñani, ta̱ táta Jesús [...] chi̱ndaʼára yi̱ʼi̱” (Hechos 9:6-17)

8, 9 ¿Ndáaña ndo̱ʼo ta̱ Ananías tá ku̱ndaa̱-inira xa̱ʼa̱ chiñu ña̱ keʼéra?

8 Tándi̱ʼi ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin ta̱ Saulo ndáa ta̱ kúúra, ña̱yóʼo ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús xíʼinra: “ndakundichi ta kúáʼan chí ñuu kán ta kán ka̱ʼa̱nna xíʼún ndáaña keʼún” (Hech. 9:6). Xa̱ʼa̱ ña̱ kǒo níkivi koto ta̱ Saulo ti̱inna ndaʼa̱ra ña̱ va̱ʼa ku̱ʼu̱nra chí ñuu Damasco, ta yóʼo u̱ni̱ ki̱vi̱ ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin Ndióxi̱ ta saátu kǒo níxixira. Ta̱ Jesús ni̱ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱ ta̱ Saulo xíʼin ta̱ Ananías, ta̱ xi̱kaʼa̱n va̱ʼa ndiʼi na̱ judío na̱ xi̱ndoo ñuu kán xa̱ʼa̱ (Hech. 22:12).

9 Ta nda̱kanda̱ní-ini ta̱ Ananías xíʼin ndiʼi ña̱ ku̱u yóʼo. Mií ta̱ Jesús ta̱ xa̱a̱ nda̱taku ta̱ kúú mií xi̱ní ña̱ congregación, ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinra ña̱ ná keʼéra iin chiñu ña̱ ndáyáʼviní: ña̱ ku̱ʼu̱nra ka̱ʼa̱nra xíʼin ta̱ Saulo. Iin chiñu ña̱ ndáyáʼviní xi̱kuu ña̱yóʼo soo saátu xi̱yiʼvíra keʼéraña, xa̱ʼa̱ ña̱kán nda̱kuiinra yuʼú ta̱ Jesús: “Táta, xa̱a̱ ku̱a̱ʼánína nátúʼun xa̱ʼa̱ ta̱ ta̱a yóʼo saátu xa̱ʼa̱ ña̱ i̱xandi̱va̱ʼaníra xíʼin na̱ discípuloún chí ñuu Jerusalén. Ta yóʼo ki̱xaa̱ra i̱xaa na̱ náʼnuka nu̱ú na̱ su̱tu̱ ña̱ va̱ʼa tiinra ndiʼi na̱ kándíxa yóʼó” (Hech. 9:13, 14).

10. ¿Ndáaña sákuaʼayó xa̱ʼa̱ ta̱ Jesús xíʼin ki̱ʼva ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin ta̱ Ananías?

10 Ta̱ Jesús kǒo nísa̱a̱ra xíʼin ta̱ Ananías tá ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinra xa̱ʼa̱ ña̱ sándi̱ʼi-inira; soo ni̱ka̱ʼa̱n káxiva ta̱yóʼo xíʼinra ndáa ña̱ kúú ña̱ keʼéra. Ta saátu va̱ʼaní ni̱xi̱yo inira saáchi nda̱kanira nu̱ú ta̱ Ananías nda̱chun xi̱kuni̱ra ña̱ ná ku̱ʼu̱n ta̱yóʼo keʼéra chiñu yóʼo ta ka̱chira: “Kúáʼan, chi nda̱kaxii̱n ta̱ ta̱a yóʼo ña̱ natúʼunra xa̱ʼíi̱ xíʼin na̱ ñuu, xíʼin na̱ rey ta saátu xíʼin na̱ se̱ʼe na̱ ñuu Israel. Yi̱ʼi̱ ka̱ʼa̱n káxii̱ xíʼinra ndiʼi ña̱ kundoʼora xa̱ʼa̱ ki̱víi̱” (Hech. 9:15, 16). Ta ndi̱ku̱n ke̱ʼé ta̱ Ananías ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús xíʼinra keʼéra, ta ki̱tara ku̱a̱ʼa̱nra kotora ta̱a ta̱ i̱xandi̱va̱ʼaní xíʼin na̱ hermano, tasaá ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Ananías ña̱yóʼo: “Saulo, ñani, ta̱ táta Jesús, ta̱ ki̱ta nu̱ún tá va̱xiún yichi̱, chi̱ndaʼára yi̱ʼi̱ ña̱ va̱ʼa ná ndaʼa nu̱ún ta ndakiʼún espíritu santo” (Hech. 9:17).

11, 12. ¿Ndáaña sákuaʼayó nu̱ú relato ña̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ ta̱ Jesús, ta̱ Ananías xíʼin ta̱ Saulo?

11 ¿Ndáaña sákuaʼayó xíʼin relato yóʼo? Iin ña̱ sákuaʼayó kúú ña̱ va̱ʼaní sáxi̱nu ta̱ Jesús ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ va̱ʼaní kuniʼira yichi̱ nu̱úyó ti̱xin ña̱ predicación (Mat. 28:20). Tiempo vitin kǒo káʼa̱nra xíʼin na̱ yiví soo va̱ʼaní xíniñúʼura ta̱ esclavo ta̱ nda̱kúní-ini, ta̱ ndíchiní, ña̱ kiʼinra kuenta xíʼin ña̱ predicación ta saátu ña̱ kundaara na̱ káchíñu ti̱xin veʼera (Mat. 24:45-47). Ta̱ Jesús xíniñúʼura na̱ Cuerpo Gobernante ña̱ ná kiʼinna kuenta xíʼin na̱ publicador, precursor xíʼin na̱ misionero ña̱ ná ku̱ʼu̱nna nandukúna na̱ yiví na̱ kúni̱ kunda̱a̱-ini xa̱ʼa̱ra. Nda̱a̱ táki̱ʼva xi̱toyó nu̱ú capítulo ña̱ ni̱ya̱ʼa yóʼo, ku̱a̱ʼání na̱ yiví xa̱a̱ ke̱ʼéna oración nu̱ú Jehová ta tándi̱ʼi ni̱xa̱ʼa̱n iin na̱ testigo Jehová xi̱tonana (Hech. 9:11).

12 Va̱ʼaní xi̱niso̱ʼo ta̱ Ananías, ta ke̱ʼéra chiñu ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús xíʼinra ta xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo ku̱a̱ʼání bendición ta̱xi Jehová ndaʼa̱ra. Ta miíyó, ¿á sáxi̱nuyó chiñu ña̱ ta̱xina ndaʼa̱yó ña̱ natúʼunyó xíʼin na̱ yiví xa̱ʼa̱ Reino Ndióxi̱ ni íxayo̱ʼvi̱ña xíʼinyó? Sava na̱ cristiano kíxáʼa ndíʼi̱ní-inina tá ndákanixi̱nína ña̱ ku̱ʼu̱nna veʼe tá veʼe á ña̱ natúʼunna xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ xíʼin na̱ yiví na̱ kǒo xíni̱na. Ta inkatuna íxayo̱ʼvi̱ña xíʼinna natúʼunna xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ chí negocio, chí calle á xíʼin teléfono á xíʼin carta. Tá saá ndóʼoyó ná kundiku̱nyó yichi̱ ta̱ Ananías. Ta̱yóʼo ni ni̱yi̱ʼvíra soo chi̱kaa̱níra ndee̱ saáchi va̱ʼaní chi̱ndeétáʼanra xíʼin ta̱ Saulo ña̱ va̱ʼa ndakiʼinra espíritu santo. b Va̱ʼaní ni̱xa̱a̱ra sa̱xínura chiñu ña̱ ta̱xi ta̱ Jesús ndaʼa̱ra chi xi̱kandíxaníra ta̱yóʼo ta nda̱a̱ táki̱ʼva kéʼéra xíʼin ñanira saá ke̱ʼéra xíʼinra. Ta saátu miíyó kǒo yi̱ʼvíyó tá kándíxayó ña̱ ta̱ Jesús kúú ta̱ níʼi yichi̱ nu̱úyó ti̱xin ña̱ predicación, saátu tá ndákanixi̱níyó ndáaña ndóʼo na̱ yiví, ná ndakaʼányó chi nda̱a̱ na̱ yiví na̱ íxandi̱va̱ʼa xíʼinyó kivi xa̱a̱na koona na̱ hermanoyó (Mat. 9:36).

“Ki̱xáʼara nátúʼunra [...] xa̱ʼa̱ ta̱ Jesús” (Hechos 9:18-30)

13, 14. Tá xa̱a̱ sákuaʼún xa̱ʼa̱ Biblia soo ta̱ʼán nda̱kuchiún, ¿ndáaña sákuaʼún xíʼin ña̱ ke̱ʼé ta̱ Saulo?

13 Ndi̱ku̱n kama ki̱xáʼa ta̱ Saulo kéʼéra ña̱ sa̱kúaʼara. Tá xa̱a̱ nda̱ʼa nu̱úra, nda̱kuchira ta ki̱xáʼara ndákutáʼanra xíʼin na̱ discípulo chí Damasco. Tasaá, “ndi̱ku̱n ki̱xáʼara nátúʼunra chí sinagoga xa̱ʼa̱ ta̱ Jesús ña̱ kúúra se̱ʼe Ndióxi̱” (Hech. 9:20).

14 Tá xa̱a̱ sákuaʼún xa̱ʼa̱ Biblia soo ta̱ʼán ndakuchiún, ¿ndáaña sákuaʼún xíʼin ña̱ ke̱ʼé ta̱ Saulo? Iin ña̱ ndáyáʼviní kúú ña̱ keʼún ña̱ xa̱a̱ sa̱kúaʼún. Mií ña̱ nda̱a̱ ta̱ Saulo xi̱ninu̱úra iin milagro ña̱ ke̱ʼé ta̱ Cristo ta ña̱yóʼo kúú ña̱ chi̱ndeétáʼan xíʼinra ña̱ na̱samara. Soo ná ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ inka na̱ yiví na̱ xi̱ninu̱ú milagro ña̱ ke̱ʼé ta̱ Jesús, ta kúú sava na̱ fariseo xi̱nina ña̱ sa̱ndáʼara ndaʼa̱ iin ta̱a ta̱ ni̱yi̱chi̱ ndaʼa̱, ta saátu ku̱a̱ʼá na̱ judío ni̱xa̱a̱na ku̱ndaa̱-inina ta̱ Jesús sa̱ndátakura ta̱ Lázaro soo ni saá ku̱a̱ʼání na̱yóʼo kǒo níxiinna kuniso̱ʼona, ni̱sa̱a̱na ta kǒo níxiinna nasamana (Mar. 3:1-6; Juan 12:9, 10). Soo ta̱ Saulo kǒo níxi̱yora nda̱a̱ táki̱ʼva ni̱xi̱yo na̱yóʼo saáchi na̱samavara. ¿Nda̱chun? Saáchi xi̱ ixato̱ʼóra Ndióxi̱ nu̱úka na̱ yiví ta xíʼin ndinuʼu-inira ta̱xira tíxa̱ʼvi ndaʼa̱ ta̱ Jesús xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱na̱ʼa̱ ta̱yóʼo ña̱ ku̱ndáʼvi-inira xi̱nirara (Filip. 3:8). Tá ndíku̱ún yichi̱ ta̱ Saulo, kǒo taxiún ña̱ kasi nda̱a̱ ni iin ña̱ʼa á na̱ yiví nu̱ún ña̱ kitaún natúʼun xíʼin na̱ yiví xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ tasaá xa̱ún koo tu̱ʼvaún ña̱ ndakuchiún.

15, 16. ¿Ndáaña ki̱xáʼa kéʼé ta̱ Saulo chí sinagoga, ta ndáaña ke̱ʼé na̱ judío na̱ ni̱xi̱yo chí Damasco?

15 Ndakanixi̱ní ndáaña ke̱ʼé na̱ judío tá xi̱nina ña̱ nátúʼun ta̱ Saulo xa̱ʼa̱ ta̱ Jesús chí sinagoga, sana nda̱kanda̱ní-inina, ni̱sa̱ka̱ xi̱nína á nda̱a̱ ni̱sa̱a̱na ta nda̱a̱ xi̱ndaka̱tu̱ʼunna ña̱yóʼo miína: “¿Á su̱ví ta̱ ta̱a yóʼo kúú ta̱ xi̱ ixandi̱va̱ʼa xíʼin na̱ xi̱ka̱ʼa̱n xa̱ʼa̱ ki̱vi̱ ta̱ táta Jesús chí ñuu Jerusalén?” (Hech. 9:21). Ña̱ va̱ʼa ndakani ta̱ Saulo nu̱úna nda̱chun na̱samara ña̱ kándíxara, ki̱xáʼara “káxiní xi̱sanáʼa̱ra na̱ ñuu Damasco ña̱ kúú ta̱ Jesús ta̱ Cristo” (Hech. 9:22). Soo ni káxiní sa̱náʼa̱ra na̱ yiví, kǒo nísaxínu̱ra ini ndiʼina. Saáchi ña̱yóʼo kǒo kivi nasamaña ña̱ ndákanixi̱ní na̱ yiví á ña̱ ñúʼu níma̱na xa̱ʼa̱ costumbre ña̱ kúúmiína xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱nuní kúnina, soo ta̱ Saulo kǒo nísandákoora ña̱ ndakanira ña̱yóʼo nu̱úna.

16 Tá ni̱ya̱ʼa u̱ni̱ ku̱i̱ya̱, na̱ judío na̱ ñuu Damasco ni̱xi̱yokana contrara ta tándi̱ʼi ndu̱kúna ndáa ki̱ʼva kaʼnínara (Hech. 9:23; 2 Cor. 11:32, 33; Gál. 1:13-18). Tá ku̱ndaa̱-ini ta̱ Saulo ña̱ xi̱kuni̱na kaʼnínara, ki̱ta se̱ʼéra ñuu kán. Ta̱ Lucas ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ chi̱kaa̱nara ini iin canasta ña̱ va̱ʼa sanúunara ti̱xin iin ya̱vi̱ kándíka nama̱ kán, ta tá ñuú ku̱u ña̱yóʼo. ¿Ndáana chi̱ndeétáʼan xíʼinra? Na̱ “discípulora” (Hech. 9:25). Ña̱yóʼo kúni̱ kachiña ña̱ sava na̱ yiví na̱ xi̱niso̱ʼo ña̱ sa̱náʼa̱ra chí Damasco ka̱ndíxana ta ki̱xáʼana ndíku̱nna ta̱ Cristo.

17. a) ¿Ndáa ki̱ʼva ndóʼo na̱ yiví tá nátúʼunyó xíʼinna xa̱ʼa̱ Biblia? b) ¿Ndáaña xíniñúʼu keʼéyó, ta nda̱chun?

17 ¿Ndáa ki̱ʼva ndo̱ʼo na̱ veʼún, na̱ migoún á na̱ xínitáʼan xíʼún tá ki̱xáʼún káʼviún Biblia? Tá ki̱xáʼún nátúʼun xíʼinna xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ sana xi̱kuni̱ún ña̱ kixáʼana kandíxana ña̱ nda̱a̱ ña̱ va̱xi nu̱ú Biblia, sana savana ka̱ndíxavana soo sana ku̱a̱ʼána kǒo níxiinna kandíxana. Sana na̱ veʼe miíún nda̱a̱ ke̱ʼéna xíʼún nda̱a̱ táki̱ʼva kéʼéna xíʼin iin na̱ sáa̱-inina xínina (Mat. 10:32-38). Tá saá kéʼéna xíʼún kǒo ndakava-iniún, sana nasamavana ki̱ʼva ña̱ kéʼéna xíʼún tá ndákundeún vií íyo ña̱ kéʼún ta saátu ndákundeún viíka sakúaʼún ña̱ va̱ʼa ndakaniún ña̱ va̱xi nu̱ú Biblia nu̱úna (Hech. 17:2; 1 Ped. 2:12; 3:1, 2, 7).

18, 19. a) ¿Ndáaña ku̱u xa̱ʼa̱ ña̱ chi̱ndeétáʼan ta̱ Bernabé xíʼin ta̱ Saulo? b) ¿Ndáa ki̱ʼva kundiku̱nyó yichi̱ ta̱ Bernabé xíʼin ta̱ Saulo?

18 Tá ndi̱kó ta̱ Saulo chí Jerusalén, na̱ hermano kǒo níkandíxana ña̱ xa̱a̱ ndu̱ura discípulo ta̱ Jesús. Soo xa̱ʼa̱ ña̱ chi̱ndeétáʼan ta̱ Bernabé xíʼin ta̱yóʼo, ku̱si̱íní-ini na̱ apóstol tá nda̱kiʼinna ta̱ Saulo, tasaá ni̱ndo̱o ta̱ Saulo xíʼinna loʼo tiempo (Hech. 9:26-28). Ni viíní xi̱ndaka̱xinra ña̱ xi̱keʼéra va̱ása níkukaʼan nu̱úra ña̱ natúʼunra xa̱ʼa̱ tu̱ʼun va̱ʼa xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ (Rom. 1:16). Chi ndakúní ni̱xi̱yo inira tá xi̱natúʼunra xa̱ʼa̱ tu̱ʼun va̱ʼa xíʼin na̱ yiví chí Jerusalén, nu̱ú xi̱ ixandi̱va̱ʼara xíʼin na̱ discípulo ta̱ Jesús tá ya̱chi̱, ta na̱ judío na̱ ñuu Jerusalén ni̱sa̱a̱-inina xi̱nina ta̱ xi̱niʼi yichi̱ nu̱úna xa̱ʼa̱ ña̱ nda̱kundiku̱nra ta̱ Jesús ta vitin xi̱kuni̱na kaʼnínara. Soo, “tá na̱kunda̱a̱-ini na̱ hermano xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo nda̱kiʼinnara ku̱a̱ʼa̱n xíʼinna chí ñuu Cesarea ta chi̱ndaʼánara ku̱a̱ʼa̱nra chí ñuu Tarso” (Hech. 9:30). Ta̱ Jesús xi̱niñúʼura na̱ congregación ña̱ va̱ʼa ka̱ʼa̱nra xíʼin ta̱ Saulo ndáaña xi̱niñúʼu keʼéra ta ta̱yóʼo va̱ʼaní xi̱niso̱ʼora, tasaá ta̱ Saulo xíʼin na̱ congregación ku̱a̱ʼání ña̱ va̱ʼa nda̱kiʼinna.

19 Ña̱ relato káʼa̱nña ña̱ mií ta̱ Bernabé kúú ta̱ xi̱kuni̱ chindeétáʼan xíʼin ta̱ Saulo. Ña̱yóʼo chi̱ndeétáʼanña xíʼin u̱vi̱ saána ña̱ va̱ʼaní ni̱xa̱a̱na ki̱táʼanna. Ta miíyó, ¿ndáa ki̱ʼva kundiku̱nyó yichi̱ ta̱ Bernabé? Ná chikaa̱yó ndee̱ ña̱ chindeétáʼanyó xíʼin na̱ publicador xa̱á ta kivi keʼéyó ña̱yóʼo tá ná keeyó natúʼunyó xíʼinna á ña̱ chindeétáʼanyó xíʼinna ña̱ kuaʼnuna xíʼin tu̱ʼun Ndióxi̱. Tá saá ná keʼéyó, ku̱a̱ʼání ña̱ va̱ʼa taxi Jehová ndaʼa̱yó. ¿Soo tá miíyó kúú na̱ publicador na̱ xa̱á? ¿Ndáa ki̱ʼva kundiku̱nyó yichi̱ ta̱ Saulo? Ña̱ kuniso̱ʼoyó ña̱ káʼa̱n na̱ hermano na̱ xa̱a̱ ku̱a̱ʼá ku̱i̱ya̱ ñúʼu ti̱xin ñuu Ndióxi̱. Saá kúú ña̱ sakúaʼayó viíníka natúʼunyó xíʼin na̱ yiví, kusi̱íníka-iniyó ta koo na̱ migoyó na̱ kutáʼan xíʼinyó ndiʼi tiempo.

“Ku̱a̱ʼánína ka̱ndíxa ta̱ táta Jesús” (Hechos 9:31-43)

20, 21. Na̱ xi̱ndasakáʼnu Ndióxi̱ na̱ xi̱ndoo tiempo xi̱naʼá xíʼin na̱ ndóo tiempo vitin, ¿ndáa ki̱ʼva xíniñúʼuna tiempo ña̱ va̱ʼaní ndóona?

20 ¿Ndáaña ku̱u tá ni̱xa̱a̱ ta̱ Saulo ndu̱ura discípulo ta saátu tá ki̱tara ñuu Jerusalén ta xi̱nura ku̱a̱ʼa̱nra inka ñuu? “Tasaá iníí chí Judea xíʼin Galilea ta saátu ñuu Samaria, na̱ congregación va̱ʼaní ni̱xi̱yona” (Hech. 9:31). Ta, ¿ndáa ki̱ʼva viíní xi̱niñúʼuna tiempo yóʼo? (2 Tim. 4:2). Ña̱ relato káʼa̱nña na̱ congregación ndu̱ndakúka-inina, saátu “xi̱xiniso̱ʼona ña̱ xi̱kaʼa̱n Jehová ta ndu̱ndakúkana i̱xaa espíritu santo”. Ndiʼi ña̱yóʼo va̱ʼaní ku̱uña tíxa̱ʼvi na̱ apóstol xíʼin na̱ ta̱a na̱ va̱ʼaní sa̱xínu chiñu ña̱ chi̱kaa̱na ndee̱ xíʼin na̱ discípulo ña̱ nda̱sandakúna ña̱ kándíxana Ndióxi̱, ta saátu va̱ʼaní xi̱niʼina yichi̱ nu̱úna ña̱ natúʼunna xa̱ʼa̱ Ndióxi̱. Tá kúú ta̱ Pedro ni̱xa̱ʼa̱nra chi̱kaa̱ra ndee̱ xíʼin na̱ hermano na̱ ndóo chí ñuu Lida, ña̱ kíndo̱o chí yoso̱ ña̱ Sarón. Tíxa̱ʼvi ña̱ ke̱ʼé ta̱ Pedro ñuu yóʼo ku̱a̱ʼání na̱ yiví na̱ xi̱ndoo yatin kán “ka̱ndíxana ta̱ táta Jesús” (Hech. 9:32-35). Ta saátu na̱ discípulo kǒo níndi̱ʼi-inina xa̱ʼa̱ chiñu mií kuitína saáchi ña̱ ni̱ndi̱ʼika-inina xa̱ʼa̱ kúú ña̱ chindeétáʼanna xíʼin inka na̱ hermano xíʼin ña̱ natúʼunna tu̱ʼun va̱ʼa xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ ta xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo na̱ congregación ku̱a̱ʼáka ndu̱una.

21 Tá xa̱a̱ ku̱nu̱mí ndiʼi ña̱ siglo o̱ko̱, na̱ testigo Jehová na̱ íyo ku̱a̱ʼání país saátu va̱ʼaní ni̱xi̱yona. Na̱ chíñu sa̱ndákoona ña̱ ixandi̱va̱ʼana xíʼin na̱ ñuu Ndióxi̱ ta saátu kǒo nísasikana nu̱úna ña̱ va̱ʼa natúʼunna xa̱ʼa̱ra. Ta ku̱a̱ʼání na̱ hermano va̱ʼaní xi̱niñúʼuna tiempo yóʼo ña̱ natúʼunna xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ xíʼin na̱ yiví ta xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo ku̱a̱ʼání ña̱ va̱ʼa nda̱kiʼinna.

22. ¿Ndáa ki̱ʼva viíní kuniñúʼuyó tiempo ña̱ va̱ʼaní íyoyó?

22 Tá na̱ chíñu na̱ íyo país nu̱ú íyoún kǒo sásina nu̱ún ña̱ natúʼún xa̱ʼa̱ Ndióxi̱, ¿á vií xíniñúʼún tiempo yóʼo? Ndakaʼán chi ta̱ Ndi̱va̱ʼa ña̱ kúni̱ra kúú ña̱ ná kundi̱ʼi-iniún xa̱ʼa̱ ña̱ koo ku̱a̱ʼá ña̱ʼa nu̱ún nu̱úka ña̱ kundi̱ʼi-iniún xa̱ʼa̱ chiñu Ndióxi̱ (Mat. 13:22). Va̱ása taxiún ña̱ sandáʼvi ta̱ Ndi̱va̱ʼa yóʼó. Va̱ʼaka viíní kuniñúʼún tiempo yóʼo ña̱ ndakani ndiʼún nu̱ú na̱ yiví xa̱ʼa̱ tu̱ʼun Ndióxi̱ ta saátu ña̱ chindeétáʼún xíʼin na̱ congregación. Chi iin kama kuití kivi nasa̱ma tiempo ña̱ íyoyó.

23, 24. a) ¿Ndáa u̱vi̱ ña̱ʼa sánáʼa̱ relato ñá Tabita miíyó? b) ¿Ndáaña kúú ña̱ xíniñúʼu chikaa̱-iniyó keʼéyó?

23 Ná ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ñá Tabita (saátu naníñá Dorcas), c iin ñá hermana ñá nda̱kúní ni̱xi̱yo ini xíʼin Ndióxi̱ ta ni̱xi̱yoñá chí ñuu Jope ña̱ xi̱ndikaa̱ yatin xíʼin ñuu Lida. Va̱ʼaní xi̱xiniñúʼu ñáyóʼo tiempoñá xíʼin ña̱ʼa ña̱ xi̱kuumiíñá ta ku̱a̱ʼání ña̱ va̱ʼa xi̱keʼéñá chi xi̱chindeétáʼanñá xíʼin na̱ ndáʼvi. Soo iin kama ka̱ni kue̱ʼe̱ miíñá ta ni̱xi̱ʼi̱ñá, na̱ cristiano na̱ xi̱ndoo chí ñuu Jope ku̱suchíní-inina, soo ku̱suchíníka-ini ná ñaʼá ná ni̱xi̱ʼi̱ yii̱ ná xi̱chindeétáʼanñá xíʼin. Tasaá ki̱xaa̱ ta̱ Pedro veʼe nu̱ú ndásaviínañá ña̱ va̱ʼa sandúxu̱nnañá. Ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin Ndióxi̱ ta ke̱ʼéra iin milagro ña̱ kǒo níkeʼé ni iinka apóstol: sa̱ndátakurañá. Tándi̱ʼi ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin ná ñaʼá ná ni̱xi̱ʼi̱ yii̱ xíʼin inkaka na̱ hermano ña̱ ná ki̱ʼvina veʼe nu̱ú kánduʼúñá, ta ku̱si̱íní-inina tá xi̱nina ña̱ nda̱taku ñá Tabita. Ña̱yóʼo chi̱kaa̱níña ndee̱ xíʼinna ña̱ ndundakú-inina nu̱ú tu̱ndóʼo ña̱ kixi nu̱úna. Tasaá ndiʼi na̱ ñuu Jope ku̱ndaa̱-inina xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo ta ku̱a̱ʼánína ka̱ndíxa ta̱ táta Jesús (Hech. 9:36-42).

¿Ndáa ki̱ʼva kundiku̱nyó yichi̱ ñá Tabita?

24 U̱vi̱ ña̱ʼa ña̱ ndáyáʼviní sánáʼa̱ relato yóʼo miíyó. Ña̱ nu̱ú, iin sana kivi kuviyó; ña̱kán ná kuniñúʼu viíyó ña̱ tákuyó tasaá ndakaʼán Ndióxi̱ xa̱ʼa̱yó (Ecl. 7:1). Ña̱ u̱vi̱, ña̱ ndinuʼu-iniyó kandíxayó ña̱ ndataku na̱ ni̱xi̱ʼi̱. Jehová ki̱ʼinníra kuenta xíʼin ndiʼi ña̱ va̱ʼa ña̱ ke̱ʼé ñá Tabita ta ta̱xira ku̱a̱ʼání ña̱ va̱ʼa ndaʼa̱ñá. Ta saátu kiʼinra kuenta xíʼin ndiʼi ña̱ va̱ʼa ña̱ kéʼéyó ta tá ná kuviyó tá kúma̱níka kixaa̱ Armagedón, sandátakuvara miíyó (Heb. 6:10). Ña̱kán ná keʼéyó ña̱yóʼo: ni yáʼayó nu̱ú tiempo ña̱ yo̱ʼvi̱ní á ni va̱ʼaní ndóoyó, ná kǒo sandákooyó ña̱ natúʼunyó xíʼin na̱ yiví xa̱ʼa̱ ta̱ Cristo (2 Tim. 4:2).

a Koto recuadro “ Ta̱ Saulo, ta̱ fariseo”.

b Iinlá na̱ apóstol kúú na̱ xi̱kivi sayáʼa ndee̱ ña̱ táxi espíritu santo ndaʼa̱ inkana. Soo mií ta̱ Jesús kúú ta̱ ni̱ka̱ʼa̱n xíʼin ta̱ Ananías ña̱ ná sayáʼara ña̱yóʼo ndaʼa̱ ta̱ Saulo. Ku̱a̱ʼá tiempo ta̱ Saulo kǒo xa̱a̱ra kutáʼanra xíʼin na̱ apóstol soo kixáʼa kúee ta̱yóʼo natúʼunra xíʼin na̱ yiví xa̱ʼa̱ Ndióxi̱. Xa̱ʼa̱ ña̱kán, ta̱ Jesús ta̱xira ndee̱ ndaʼa̱ ta̱ Saulo ña̱ va̱ʼa keʼéra chiñu ña̱ ta̱xira ndaʼa̱ra ña̱ natúʼunra xa̱ʼa̱ Ndióxi̱.