Ir al contenido

Ir al índice

CAPÍTULO 5

Ná koo xíkayó nu̱ú ñuyǐví yóʼo

Ná koo xíkayó nu̱ú ñuyǐví yóʼo

“Su̱ví na̱ ñuyǐví yóʼo kúúndó” (JUAN 15:19).

1. ¿Ndáaña ni̱ndi̱ʼi̱ní-ini ta̱ Jesús xa̱ʼa̱ ñuú tá kúma̱níka kuvira?

ÑUÚ tá kúma̱níka kuvi ta̱ Jesús, ni̱ndi̱ʼi̱ní-inira xa̱ʼa̱ na̱ discípulora chi xi̱kunda̱a̱-inira ña̱ si̱lóʼo tiempo ta kǒokara koo xíʼinna. Ñuú saá ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinna: “Su̱ví na̱ ñuyǐví yóʼo kúúndó” (Juan 15:19). Tándi̱ʼi, ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin yivára xa̱ʼa̱na: “Su̱ví na̱ ñuyǐví kúúna, saá yi̱ʼi̱ su̱ví ta̱ ñuyǐví kúi̱” (Juan 17:15, 16). ¿Ndáaña ku̱ni̱ kachi ta̱ Jesús xíʼin tu̱ʼun yóʼo?

2. ¿Ndáaña kúú “ñuyǐví” ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús xa̱ʼa̱?

2 “Ñuyǐví” ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús xa̱ʼa̱ kúú na̱ yiví na̱ kǒo ndásakáʼnu Ndióxi̱ ta ñúʼuna ndaʼa̱ ta̱ Ndi̱va̱ʼa (Juan 14:30; Efesios 2:2; Santiago 4:4; 1 Juan 5:19). ¿Ndáaña keʼéyó ña̱ va̱ʼa ná kǒo ki̱ʼviyó xíʼin na̱ ñuyǐví yóʼo? Nu̱ú capítulo yóʼo sakuaʼayó xa̱ʼa̱ sava ña̱ xíniñúʼu keʼéyó. Ña̱ nu̱ú, xíniñúʼu nda̱kú ná koo iniyó xíʼin Reino Ndióxi̱ ta va̱ása ki̱ʼviyó xíʼin ni iin partido. Ña̱ u̱vi̱, ndakúní ná kooyó nu̱ú ta̱chí ndi̱va̱ʼa ña̱ íyo ñuyǐví yóʼo. Ña̱ u̱ni̱, ná kiʼinyó kuenta xíʼin ki̱ʼva ña̱ ndíxiyó á ña̱ ndásaviíyó miíyó. Ña̱ ku̱mí, kuentaní ná kooyó xíʼin xu̱ʼún. Ta ña̱ u̱ʼu̱n, ná kuniñúʼuyó ndiʼi ña̱ʼa ña̱ táxi Ndióxi̱ ndaʼa̱yó (koto nota 16).

NDA̱KÚ NÁ KOO INIYÓ XÍʼIN REINO NDIÓXI̱

3. ¿Ndáaña xi̱ndakanixi̱ní ta̱ Jesús xa̱ʼa̱ ña̱ política ta ndáaña ke̱ʼéra?

3 Tá ni̱xi̱yo ta̱ Jesús nu̱ú ñuʼú yóʼo xi̱nira ña̱ ku̱a̱ʼání tu̱ndóʼo xi̱kuumií na̱ yiví ta yo̱ʼvi̱ní ni̱xi̱yo ña̱ xi̱takuna. Xi̱ndi̱ʼi̱va-inira xa̱ʼa̱na ta xi̱kuni̱ra chindeérana. Soo va̱ása níki̱ʼvira xíʼin ña̱ política. Xi̱kunda̱a̱-inira ña̱ xíniñúʼu kaʼndachíñu Reino Ndióxi̱ nu̱úna, ta ña̱yóʼo kúú mií ña̱ xi̱ka̱ʼa̱n va̱ʼakara xa̱ʼa̱. Ta chí nu̱únínu miíra xa̱a̱ koo rey (Daniel 7:13, 14; Lucas 4:43; 17:20, 21). Ta̱ Jesús va̱ása níki̱ʼvira xíʼin ña̱ política. Tá ni̱xa̱ʼa̱nra nu̱ú ta̱ chíñu ñuu Roma ta̱ Poncio Pilato, ka̱chira: “Reinoi̱ su̱ví ña̱ ñuyǐví yóʼo kúúña” (Juan 18:36). Saátu xi̱keʼé na̱ discípulora. Iin libro ña̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ ña̱ ku̱u tiempo tá ya̱chi̱ káchiña xa̱ʼa̱na “ña̱ va̱ása níxiinna ki̱ʼvina xíʼin ña̱ política” (On the Road to Civilization [Camino a la civilización]). Saátu kéʼé miíyó vitin, ña̱ Reino Ndióxi̱ kúú ña̱ kándíxayó ta va̱ása kíʼviyó xíʼin ña̱ política (Mateo 24:14).

¿Á kivi ka̱ʼún ndáa xa̱ʼa̱ kúú ña̱ nda̱kúní íyo iniún xíʼin ña̱ Reino Ndióxi̱?

4. ¿Ndáaña keʼéyó tasaá na̱ʼa̱yó ña̱ iinlá Reino Ndióxi̱ káʼa̱nyó xa̱ʼa̱?

4 Ta̱ Pablo ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin na̱ cristiano na̱ ku̱ʼu̱n chí ndiví: “Miíyó kúú na̱ chi̱ndaʼá Ndióxi̱” (2 Corintios 5:20). ¿Nda̱chun ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱yóʼo xíʼinna? Saáchi íyo sava país na̱ gobierno ndáka̱xinna sava na̱ yiví ña̱ ku̱a̱ʼa̱nna koona inka país ña̱ va̱ʼa ka̱ʼa̱nna xa̱ʼa̱ gobierno yóʼo ti̱xin país kán, ta kǒo kíʼvina xíʼin ña̱ política ti̱xin país nu̱ú xáa̱na káchíñuna. Ta saá íyo na̱ ku̱ʼu̱n chí ndiví. Ndátuna ña̱ ku̱ʼu̱nna kaʼndachíñuna xíʼin ta̱ Cristo ta káʼa̱nna xa̱ʼa̱ gobierno Ndióxi̱ tá ndóona nu̱ú ñuʼú yóʼo. Ña̱kán va̱ása kíʼvina xíʼin ña̱ política ni xíʼin na̱ chíñu ñuyǐví yóʼo (Filipenses 3:20). Ta chíndeétáʼanna xíʼin millón na̱ yiví na̱ ndóo nu̱ú ñuʼú yóʼo ña̱ va̱ʼa sakuaʼana xa̱ʼa̱ gobierno Ndióxi̱. Ta ndiʼi na̱ kundoo nu̱ú ñuʼú yóʼo, chíndeétáʼanna xíʼin na̱ ku̱ʼu̱n chí ndiví ta nda̱kútu íyo ini na̱yóʼova (Juan 10:16; Mateo 25:31-40). Miíyó na̱ ndásakáʼnu Ndióxi̱ va̱ása kíʼviyó xíʼin ña̱ política ñuyǐví yóʼo (kaʼvi Isaías 2:2-4).

5. Ka̱ʼa̱n ndáa xa̱ʼa̱ kúú ña̱ va̱ása xáʼa̱nyó guerra.

5 Ndiʼi na̱ kítáʼan xíʼinyó ña̱ ndásakáʼnuna Ndióxi̱ táki̱ʼva íyo na̱ veʼeyó saá íyona. Ni xa̱a̱ síín ñuu ke̱e iin iinvayó va̱ʼaní kítáʼanyó (1 Corintios 1:10). Tá ná ku̱ʼu̱nyó nu̱ú guerra, táki̱ʼva koo ña̱ kanitáʼanyó xíʼin na̱ veʼeyó saá kooña, ta va̱ása saxínukayó ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús ña̱ kuʼvi̱-iniyó kuni táʼanyó (Juan 13:34,35; 1 Juan 3:10-12). Ta̱ Jesús nda̱a̱ ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ ná kuʼvi̱-iniyó kuniyó na̱ sáa̱-ini xíni miíyó (Mateo 5:44; 26:52).

6. ¿Ndáa ki̱ʼva kéʼéyó xíʼin na̱ chíñu?

6 Ni kǒo kíʼviyó xíʼin ni iin na̱ partido político, soo chíka̱a̱yó ndee̱ ña̱ viíní kéʼéyó chiñu ñuu nu̱ú ndóoyó. Tá kúú ña̱ kándíxayó ley na̱ chíñu ta cháʼviyó ña̱ impuesto. Soo ndiʼi yichi̱ cháʼviyó “ña̱ʼa Ndióxi̱” ndaʼa̱ra (Marcos 12:17; Romanos 13:1-7; 1 Corintios 6:19, 20). Sava ña̱ xíniñúʼu chaʼviyó ndaʼa̱ Ndióxi̱ kúú ña̱ kuʼvi̱-iniyó kuniyóra, saátu ña̱ kandíxayó ndiʼi ña̱ káʼa̱nra ta ndasakáʼnuyóra. Nda̱a̱ chíka̱a̱-iniyó ña̱ kuviyó nu̱úka ña̱ ya̱ʼandosóyó ña̱ káʼa̱nra (Lucas 4:8; 10:27; kaʼvi Hechos 5:29; Romanos 14:8).

NDAKÚ NÁ KOOYÓ NU̱Ú “ESPÍRITU ÑA̱ ÑUYǏVÍ YÓʼO”

7, 8. a) ¿Nda̱saa íyo “espíritu ña̱ ñuyǐví yóʼo”? b) ¿Ndáa ki̱ʼva káva espíritu ñuyǐví yóʼo na̱ yiví?

7 Ña̱ koo xíkayó nu̱ú ñuyǐví ta̱ Ndi̱va̱ʼa kúni̱ kachiña kǒo taxiyó kava “espíritu ña̱ ñuyǐví yóʼo” miíyó. Espíritu yóʼo kúú ki̱ʼva ña̱ ndákanixi̱ní na̱ yiví xíʼin ña̱ kéʼéna ña̱ kúni̱ ta̱ Ndi̱va̱ʼa, ta kávaña na̱ yiví na̱ kǒo ndásakáʼnu Jehová. Soo miíyó chíka̱a̱níyó ndee̱ ña̱ ndakú kooyó nu̱ú espíritu yóʼo. Táki̱ʼva ka̱chi ta̱ apóstol Pablo, “miíyó kǒo ndákiʼinyó espíritu ña̱ ñuyǐví yóʼo, chi espíritu ña̱ táxi Ndióxi̱ ndaʼa̱yó ña̱kánva ndákiʼinyó” (1 Corintios 2:12; Efesios 2:2, 3; koto nota 17).

8 Ña̱ espíritu ñuyǐví yóʼo kávaña na̱ yiví ña̱ xa̱ʼa̱ mií kuitína kundi̱ʼi̱-inina, ña̱ kuta̱a-inina, ña̱ kǒo kandíxana ña̱ káʼa̱nna xíʼinna. Saátu ña̱ ndakanixi̱nína ña̱ kǒo xíniñúʼu keʼéna ña̱ káʼa̱n Ndióxi̱. Ta̱ Ndi̱va̱ʼa kúni̱ra ná keʼé na̱ yiví ndiʼi ña̱ kúni̱ miína ta ná kǒo ndakanixi̱nína xa̱ʼa̱ tu̱ndóʼo ña̱ kivi kixi nu̱úna. Kúni̱ra ná ndakanixi̱nína ña̱ va̱ʼaníka kúú ña̱ keʼéna ña̱ kútóo miína (1 Juan 2:16; 1 Timoteo 6:9, 10). Ta̱ Ndi̱va̱ʼa na̱ kúni̱kara sandáʼvira kúú na̱ káʼvi tu̱ʼun Ndióxi̱ ña̱ ná ndakanixi̱nína táki̱ʼva ndákanixi̱ní miíra (Juan 8:44; Hechos 13:10; 1 Juan 3:8).

9. ¿Ndáa ki̱ʼva kivi kava espíritu ñuyǐví yóʼo miíyó?

9 Espíritu ña̱ ñuyǐví yóʼo nda̱a̱ táki̱ʼva íyo ta̱chí saá íyoña, iníí íyoña. Tá ná kǒo chika̱a̱yó ndee̱ ña̱ koo xíkayó nu̱úña, kivi kavaña miíyó (kaʼvi Proverbios 4:23). Kivi kixáʼaña kavaña miíyó loʼo tá loʼo. Sana kixáʼayó ndakanixi̱níyó á keʼéyó táki̱ʼva kéʼé na̱ yiví na̱ kǒo ndásakáʼnu Ndióxi̱ (Proverbios 13:20; 1 Corintios 15:33). Kivi kavatuña miíyó xíʼin ña̱ kini tá kúú ña̱ kotoyó nu̱ú kána na̱ yiví chálá, ña̱ kaʼviyó tutu na̱ káʼa̱n contra na̱ ñuu Ndióxi̱ á ña̱ kutóoyó keetáʼanyó tá sísikíyó (koto nota 18).

10. ¿Ndáaña xíniñúʼu keʼéyó ña̱ va̱ʼa kǒo taxiyó kava espíritu ñuyǐví yóʼo miíyó?

10 Tá saá, ¿ndáaña keʼéyó ña̱ va̱ʼa kǒo taxiyó kava espíritu ñuyǐví yóʼo miíyó? Xíniñúʼu yatin kooyó xíʼin Jehová ta kundiku̱nyó consejo ña̱ táxira ndaʼa̱yó. Ndiʼi yichi̱ ná ndukúyó ndee̱ nu̱úra. Ta ná kundi̱ʼi̱ní-iniyó xa̱ʼa̱ chiñura. Kǒo inkana íyo ndee̱ táki̱ʼva íyo ndee̱ Jehová, ña̱kán kǒo xíka-iniyó ña̱ kivi chindeéra miíyó ña̱ koo ndakú-iniyó nu̱ú espíritu ñuyǐví yóʼo (1 Juan 4:4).

VIÍ NÁ KUNDIXIYÓ ÑA̱KÁN VA̱ʼA NDASAKÁʼNUYÓ NDIÓXI̱

11. ¿Ndáa ki̱ʼva ndíxi na̱ yiví á ndásaviína miína xa̱ʼa̱ ña̱ káva espíritu ñuyǐví yóʼo miína?

11 Náʼa̱yó ña̱ va̱ása kúúyó na̱ ñuyǐví yóʼo tá kíʼinyó kuenta xíʼin ki̱ʼva ña̱ ndíxiyó á ña̱ ndásaviíyó miíyó. Ku̱a̱ʼání na̱ yiví xíʼin ti̱ko̱to̱ ndíxina náʼa̱na ña̱ kúni̱na ndiʼi na̱ yiví ná kuniñaʼá á ña̱ sákutóona inkana. Xíʼin ña̱yóʼo náʼa̱tuna ña̱ su̱ví na̱ yiví to̱ʼó-ini kúúna, á ña̱ kúni̱na ná kuni inkana ña̱ íyoní xu̱ʼúnna. Savatuna ni kǒo kíʼinna kuenta xíʼin miína á ni va̱ása ndásaviína miína, saá íyo yaku̱a̱na xíkana. Miíyó na̱ káʼvi tu̱ʼun Ndióxi̱ va̱ása kundixiyó á ndasaviíyó miíyó táki̱ʼva íxaa na̱kán.

¿Á náʼa̱yó xíʼin ña̱ ndíxiyó ña̱ íxato̱ʼóyó Jehová?

12, 13. ¿Ndáa texto kivi chindeé miíyó tá ndáka̱xinyó ti̱ko̱to̱ ña̱ kundixiyó?

12 Miíyó na̱ ndásakáʼnu Jehová chíka̱a̱níyó ndee̱ ña̱ ndiʼi yichi̱ vií koo ti̱ko̱to̱ ndíxiyó ta limpio kooña. Viíní ndáka̱xinyó ti̱ko̱to̱ ña̱ ndíxiyó ta xíʼin ña̱yóʼo na̱ʼa̱yó ña̱ ndásakáʼnuyó Ndióxi̱ (1 Timoteo 2:9, 10; Judas 21).

13 Xíʼin ki̱ʼva ña̱ ndíxiyó ka̱ʼa̱n va̱ʼa inkana xa̱ʼa̱ Jehová xíʼin xa̱ʼa̱ ndiʼiyó na̱ ndásakáʼnu-ñaʼá. Ña̱kán kúú ña̱ kúni̱yó ndasakáʼnuyó Ndióxi̱ xíʼin ndiʼi ña̱ kéʼéyó (1 Corintios 10:31). Tá íxato̱ʼóyó inkana, kiʼinyó kuenta xíʼin ña̱ ndákanixi̱nína xa̱ʼa̱ ti̱ko̱to̱ ña̱ ndíxiyó. Ña̱kán tá ndáka̱xinyó ti̱ko̱to̱ kundixiyó á ndáa ki̱ʼva ndasaviíyó miíyó xíniñúʼu ndakaʼányó ña̱ inkana xítona ña̱ kéʼéyó (1 Corintios 4:9; 2 Corintios 6:3, 4; 7:1).

14. ¿Ndáaña xíniñúʼu ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ tá ndáka̱xinyó ti̱ko̱to̱ ña̱ kundixiyó tá kéʼéyó chiñu Ndióxi̱?

14 Ná ndakanixi̱níyó ndáa ki̱ʼva ndíxiyó tá ku̱a̱ʼa̱nyó reunión á tá kéeyó nátúʼunyó xa̱ʼa̱ Ndióxi̱. ¿Á ndiʼina xítona ti̱ko̱to̱ ndíxiyó? ¿Á sákukaʼanyó nu̱ú inkana xa̱ʼa̱ ki̱ʼva ña̱ ndíxiyó? ¿Á ndákanixi̱níyó ña̱ miíyó xíni̱va ndáa ki̱ʼva kúni̱ miíyó kundixiyó? (Filipenses 4:5; 1 Pedro 5:6). Ña̱ nda̱a̱ kúúña ndiʼiyó kúni̱yó va̱ʼa kuna̱ʼa̱yó. Soo su̱ví ti̱ko̱to̱ ndíxiyó kúú ña̱ ndáyáʼvika chi chiñu kéʼéyó kúú ña̱ ndáyáʼvika, chi náʼa̱ña ndáa ki̱ʼva kúú mií ña̱ ndixa íyoyó, ta ña̱yóʼo kúú ña̱ kíʼin Jehová kuenta xíʼin (1 Pedro 3:3, 4).

15. ¿Nda̱chun kǒo iin lista nítaxi Jehová ndaʼa̱yó ña̱ ka̱ʼa̱nra xíʼinyó ndáa ki̱ʼva kundixiyó á ndasaviíyó miíyó?

15 Jehová kǒo iin lista káʼnu nítaxira ndaʼa̱yó ña̱ káʼa̱n ndáa ki̱ʼva kundixiyó á ndasaviíyó miíyó. Ña̱ táxira ndaʼa̱yó kúú tu̱ʼunra ña̱ táxi yichi̱ nu̱úyó, ña̱ kivi chindeétáʼanña xíʼinyó ña̱ vií ndaka̱xinyó ña̱ keʼéyó (Hebreos 5:14). Ta̱kán kúni̱ra ña̱ vií ndaka̱xinyó ndiʼi ña̱ keʼéyó xa̱ʼa̱ ña̱ kúʼvi̱-iniyó xíniyóra xíʼin ña̱ kúʼvi̱-iniyó xíniyó inkana (kaʼvi Marcos 12:30, 31). Iníísaá ñuyǐví miíyó na̱ ndásakáʼnu Ndióxi̱ xa̱a̱ síín ndíxi iin iinyó chi xa̱a̱ síín íyo ñuu iin iinyó. Ta ña̱yóʼo iin ña̱ liviní kúúña.

KUENTANÍ NÁ KOOYÓ XÍʼIN XU̱ʼÚN

16. a) ¿Nda̱chun su̱ví inkáchi íyo ki̱ʼva ña̱ ndákanixi̱ní na̱ yiví xa̱ʼa̱ xu̱ʼún xíʼin ña̱ sa̱náʼa̱ ta̱ Jesús? b) ¿Ndáaña xíniñúʼu nda̱ka̱tu̱ʼunyó miíyó?

16 Ta̱ Ndi̱va̱ʼa kúni̱ra ná ndakanixi̱ní na̱ yiví ña̱ si̱íní koona tá ná koo ku̱a̱ʼá xu̱ʼúnna á ña̱ʼana. Soo miíyó na̱ ndásakáʼnu Jehová kúnda̱a̱-iniyó ña̱ vatá kúú ña̱yóʼo. Kándíxayó ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús: “Ni ku̱a̱ʼání ña̱ʼa ná kuumiíndó, su̱ví ña̱yóʼo taxi kutakundó” (Lucas 12:15). Ni ku̱a̱ʼáníva ná koo xu̱ʼúnyó va̱ása taxiña ña̱ si̱í kooyó. Ni kǒo taxiña na̱ koo migoyó, ni ña̱ vií kooyó, ni ña̱ kutakuyó ndiʼi tiempo. Ña̱ ndixa kúúvaña xíniñúʼuyó xu̱ʼún ña̱ kuumiíyó sava ña̱ʼa ta kúni̱tuyó vií kundooyó. Soo ta̱ Jesús ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ sákusi̱í-iniyó kúú ña̱ kutáʼanyó xíʼin Jehová ta siʼnaka chiñura kundi̱ʼi̱-iniyó xa̱ʼa̱ (Mateo 5:3; 6:22). Ña̱kán nda̱ka̱tu̱ʼun miíún ña̱yóʼo: “¿Á ki̱xáʼa ndákanixi̱níi̱ xa̱ʼa̱ xu̱ʼún nda̱a̱ táki̱ʼva íxaa na̱ ñuyǐví yóʼo? ¿Á ndiʼi tiempo ndákanixi̱níi̱ xa̱ʼa̱ xu̱ʼún ta káʼi̱n xa̱ʼa̱ña?” (Lucas 6:45; 21:34-36; 2 Juan 6).

17. ¿Ndáa ki̱ʼva kundooyó tá ná kǒo kundi̱ʼi̱ní-iniyó xa̱ʼa̱ xu̱ʼún?

17 Tá ná kundi̱ʼi̱ka-iniyó ña̱ ndasakáʼnuyó Jehová ta kǒo ndakanixi̱níyó táki̱ʼva ndákanixi̱ní na̱ ñuyǐví yóʼo xa̱ʼa̱ xu̱ʼún saa ndixa si̱íní kooyó (Mateo 11:29, 30). Ni loʼo kúú ña̱ʼa kúúmiíyó si̱í kuniyó kundooyó ta kǒo ña̱ʼa sandi̱ʼi̱-iniyó (Mateo 6:31, 32; Romanos 15:13). Kǒo kundi̱ʼi̱ní-iniyó xa̱ʼa̱ ña̱ koo ku̱a̱ʼá ña̱ʼayó (kaʼvi 1 Timoteo 6:9, 10). Ña̱ sákusi̱íka-iniyó kúú ña̱ chindeétáʼanyó xíʼin inkana (Hechos 20:35). Kivi ku̱a̱ʼáka tiempo kooyó xíʼin na̱ yiví na̱ kúʼvi̱-iniyó xíniyó. Ta nda̱a̱ va̱ʼaní ku̱su̱nyó (Eclesiastés 5:12).

NÁ KUNIÑÚʼUYÓ “NDIʼI ÑA̱ʼA ÑA̱ TÁXI NDIÓXI̱” NDAʼA̱YÓ

18. ¿Ndáaña kúni̱ ta̱ Ndi̱va̱ʼa keʼéra xíʼinyó?

18 Ta̱ Ndi̱va̱ʼa kúni̱ra ná kǒo kutáʼankayó xíʼin Jehová, xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo xíniñúʼu kuentaní kooyó. Táki̱ʼva íyo na̱ kánitáʼan saá íyoyó xíʼin “na̱ ta̱chí ndi̱va̱ʼa” (Efesios 6:12). Ta̱ Ndi̱va̱ʼa xíʼin na̱ ta̱chí ndi̱va̱ʼa kǒo kúni̱na ña̱ si̱í kundooyó ta ni ña̱ kutakuyó ndiʼi tiempo (1 Pedro 5:8). Ni ndakúníva na̱yóʼo, chindeéva Jehová miíyó ña̱ kuchiñuyó xíʼinna.

19. Ka̱ʼa̱n ndáa ki̱ʼva íyo ña̱ táxi Jehová ndaʼa̱yó ña̱ va̱xi nu̱ú Efesios 6:14-18.

19 Tá tiempo xi̱naʼá íyo ña̱ xi̱ndixi na̱ soldado ña̱ va̱ʼa ku̱ʼu̱nna kanitáʼanna. Saátu miíyó, xíniñúʼu kuniñúʼuyó ndiʼi ña̱ʼa ña̱ táxi Jehová ndaʼa̱yó, chi ña̱yóʼo chindeétáʼanña xíʼinyó (Efesios 6:13). Ña̱ Biblia káʼa̱nña xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo: “Kundito nu̱úndó ta ña̱ nda̱a̱ xíʼin ña̱ nda̱kú ña̱ káʼa̱n Ndióxi̱ sakǎku miíndó ta kundaaña níma̱ndó, ta koo tu̱ʼvandó ña̱ ka̱ʼa̱nndó xa̱ʼa̱ tu̱ʼun va̱ʼa. Ta xíʼin ña̱ kándíxandó ná kooña táki̱ʼva íyo iin escudo ña̱ va̱ʼa ya̱ʼandó nu̱ú tu̱ndóʼo ña̱ táxi ta̱ Ndi̱va̱ʼa. Ta ña̱ sakǎku miíndó ná kooña táki̱ʼva íyo iin casco ta ndakiʼinndó espada ña̱ espíritu, ña̱yóʼo kúú tu̱ʼun Ndióxi̱, ta ndiʼi tiempo ka̱ʼa̱nndó xíʼin Ndióxi̱ ta kuniñúʼundó espíritura tá káʼa̱nndó xíʼinra” (Efesios 6:14-18).

20. Ndiʼi ña̱ʼa ña̱ táxi Ndióxi̱ ndaʼa̱yó, ¿ndáaña xíniñúʼu keʼéyó xíʼinña tá kúni̱yó chindeéña miíyó?

20 Tá iin na̱ soldado xi̱nandósó-inina xa̱ʼa̱ iin ña̱ xíniñúʼu kundixina, kivi kuni na̱ contra ña̱ kǒoña kúúmiína ta kivi sátukue̱ʼe̱nana. Ndiʼi ña̱ʼa ña̱ táxi Ndióxi̱ ndaʼa̱yó tá kúni̱yó chindeéña miíyó, ná kǒo nandósó-iniyó xa̱ʼa̱ ni iinña. Xíniñúʼutu kiʼinyó kuenta xíʼinña ta ndiʼi tiempo kuniñúʼuyóña. Chi ndakundeékavayó kanitáʼanyó xíʼin ta̱ Ndi̱va̱ʼa nda̱a̱ tá ná kixaa̱ ki̱vi̱ ña̱ ndiʼi-xa̱ʼa̱ra xíʼin na̱ ta̱chí ndi̱va̱ʼa (Revelación 12:17; 20:1-3). Tá íyo iin ña̱ íxayo̱ʼvi̱ xíʼún sandákoún, chika̱a̱ ndee̱ chi kuchiñuvaún (1 Corintios 9:27).

21. ¿Ndáa ki̱ʼva kuchiñuyó kanitáʼanyó xíʼin ta̱ Ndi̱va̱ʼa?

21 Ta̱ Ndi̱va̱ʼa ndakúkara nu̱úyó, soo kuchiñuvayó xíʼinra xíʼin ndee̱ ña̱ táxi Jehová ndaʼa̱yó. Ña̱ kivi nda̱kú koo iniyó xíʼin Jehová xíniñúʼu ka̱ʼa̱nyó xíʼinra, kaʼviyó tu̱ʼunra ta ku̱ʼu̱nyó reunión (Hebreos 10:24, 25). Ña̱yóʼo kúú ña̱ chindeé miíyó ña̱ nda̱kú koo iniyó xíʼin Jehová ta koo tu̱ʼvayó ni nda̱a̱ ndáakaña ná kixi nu̱úyó.

NÁ KOO TU̱ʼVAYÓ NI NDA̱A̱ NDÁAKAÑA NÁ KIXI NU̱ÚYÓ

22, 23. a) ¿Ndáaña chindeétáʼan xíʼinyó ña̱ koo tu̱ʼvayó ni nda̱a̱ ndáakaña ná kixi nu̱úyó? b) ¿Ndáaña sakuaʼayó xa̱ʼa̱ nu̱ú inka capítulo?

22 Xíniñúʼu koo tu̱ʼvayó ni nda̱a̱ ndáakaña ná kixi nu̱úyó (Juan 15:19). Xa̱ʼa̱ ña̱ kúúyó testigo Jehová, síín íyo ña̱ ndákanixi̱níyó xíʼin ña̱ kéʼéyó nu̱úka inka na̱ yiví. Ña̱kán ná nda̱ka̱tu̱ʼunyó miíyó: “¿Á kúnda̱a̱ va̱ʼa inii̱ ndáa xa̱ʼa̱ kúú ña̱ kǒo kéʼéyó táki̱ʼva kéʼé na̱ ñuyǐví yóʼo? ¿Á ndixa kándíxai̱ ña̱ va̱xi nu̱ú Biblia xíʼin ña̱ sánáʼa̱ na̱ ñuu Ndióxi̱ kúú ña̱ nda̱a̱?” (Mateo 24:45; Juan 17:17). “¿Á kúsi̱í-inii̱ xa̱ʼa̱ ña̱ kúi̱ testigo Jehová?” (Salmo 34:2; Mateo 10:32, 33). “¿Á kuchiñui̱ ka̱ʼi̱n xíʼin inkana xa̱ʼa̱ ña̱ kándíxai̱?” (kaʼvi 1 Pedro 3:15).

23 Sava yichi̱ va̱ása íxayo̱ʼvi̱ña xíʼinyó kunda̱a̱-iniyó ndáaña keʼéyó ña̱ koo xíkayó nu̱ú ñuyǐví yóʼo. Soo sava yichi̱ íxayo̱ʼvi̱vaña xíʼinyó. Ta̱ Ndi̱va̱ʼa ku̱a̱ʼání ña̱ xíniñúʼura ña̱ kúni̱ra sandákavara miíyó. Iin ña̱ xíniñúʼura kúú ña̱ sísikíyó á ña̱ xítonde̱ʼéyó. ¿Ndáa ki̱ʼva ndaka̱xin viíyó ña̱yóʼo? Nu̱ú inka capítulo sakuaʼayó xa̱ʼa̱ña.