Ir al contenido

Ir al índice

CAPÍTULO 1

Ndiʼi tiempo ná kuʼvi̱-iniyó kuniyó Ndióxi̱

Ndiʼi tiempo ná kuʼvi̱-iniyó kuniyó Ndióxi̱

“Ña̱yóʼo kúni̱ kachiña ña̱ kúʼvi̱-iniyó xíniyó Ndióxi̱: ña̱ ná kandíxayó chiñu xáʼndara ta chiñu xáʼndara su̱ví ña̱ yo̱ʼvi̱ kúúña” (1 JUAN 5:3).

1, 2. ¿Nda̱chun kúʼvi̱-iniún xíniún Jehová?

¿Á KÚʼVI̱-INIÚN xíniún Ndióxi̱? Sana xa̱ʼa̱ ña̱ kúʼvi̱ní-iniún xíniúnra nda̱taxiún miíún ndaʼa̱ra. Sana ndákanixi̱níún ña̱ kúúra migoún mií ta̱ kítáʼan va̱ʼún xíʼin. Soo siʼnakava Jehová kúú ta̱ ni̱kuʼvi̱-ini xi̱ni yóʼó. Ña̱ Biblia káchiña “kúʼvi̱-iniyó xíni táʼanyó ta kúʼvi̱tu-iniyó xíniyó Ndióxi̱, saáchi siʼna miíra xi̱kuʼvi̱-ini xi̱ni miíyó” (1 Juan 4:19).

2 Ndakanixi̱ní xa̱ʼa̱ ndiʼi ña̱ táxi Jehová ndaʼa̱yó xa̱ʼa̱ ña̱ kúʼvi̱-inira xínira miíyó. Liviní ñuʼú i̱xava̱ʼara kundooyó ta táxira ndiʼi ña̱ xíniñúʼuyó (Mateo 5:43-48; Revelación [Apocalipsis] 4:11). Kúni̱ra kooyó migora ta ta̱xira ku̱a̱ʼá ña̱ʼa ndaʼa̱yó ña̱ va̱ʼa sakuaʼayó xa̱ʼa̱ra. Tá káʼviyó Biblia nda̱a̱ táki̱ʼva íyo ña̱ xíniso̱ʼoyó Jehová saá íyoña. Ta miíra xíniso̱ʼora ña̱ káʼa̱nyó xíʼinra (Salmo 65:2). Saátu táxira yichi̱ nu̱úyó ta xíniñúʼura espíritu santora ña̱ táxira ndee̱ ndaʼa̱yó (Lucas 11:13). Nda̱a̱ chi̱ndaʼára se̱ʼera ki̱xira nu̱ú ñuʼú yóʼo ña̱ va̱ʼa nda̱tavára miíyó ndaʼa̱ ku̱a̱chi ta va̱ása kuvikayó (kaʼvi Juan 3:16; Romanos 5:8).

3. ¿Nda̱saa kivi kutáʼan va̱ʼayó xíʼin Jehová?

3 Ndakanixi̱ní xa̱ʼa̱ iin na̱ migoún na̱ va̱ʼaní kítáʼún xíʼin, na̱ chíndeétáʼan xíʼún ndiʼi tiempo tá va̱ʼa íyoún á tá va̱xi tu̱ndóʼo nu̱ún. Tá kúni̱yó koo migoyó na̱ íyo saá, xíniñúʼu chika̱a̱yó ndee̱. Ta saátu xíniñúʼu keʼéyó xíʼin Jehová. Ta nda̱a̱ kivi kutáʼanyó xíʼinra ndiʼi tiempo. Ña̱kán ña̱ Biblia káchiña: “Kuʼvi̱-inindó kunindó Ndióxi̱” (Judas 21). ¿Ndáa ki̱ʼva kivi keʼéyóña? Ña̱ Biblia káchiña: “Ña̱yóʼo kúni̱ kachiña ña̱ kúʼvi̱-iniyó xíniyó Ndióxi̱: ña̱ ná kandíxayó chiñu xáʼndara ta chiñu xáʼndara su̱ví ña̱ yo̱ʼvi̱ kúúña” (1 Juan 5:3).

“ÑA̱YÓʼO KÚNI̱ KACHIÑA ÑA̱ KÚʼVI̱-INIYÓ XÍNIYÓ NDIÓXI̱”

4, 5. ¿Nda̱chun ki̱xáʼún kúʼvi̱-iniún xíniún Jehová?

4 Ta̱ apóstol Juan ni̱ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱ ña̱ kúʼvi̱-iniyó xíniyó Ndióxi̱. ¿Á ndákaʼún ama kúú ña̱ ki̱xáʼún kúʼvi̱-iniún xíniún Jehová?

Tá ndátaxiún miíún ndaʼa̱ Jehová ta ndákuchiún, saá kúú ña̱ náʼún ña̱ kúʼvi̱-iniún xíniúnra ta kúni̱ún keʼún ña̱ káʼa̱nra ndiʼi tiempo.

5 ¿Á ndákaʼún nda̱saa ndo̱ʼún tá na̱kunda̱a̱-iniún ña̱ kúni̱ Jehová koún ndiʼi tiempo nu̱ú ñuyǐví xa̱á? Sa̱kuaʼún xa̱ʼa̱ ndiʼi ña̱ ke̱ʼé Ndióxi̱ ña̱ chi̱ndaʼára se̱ʼera ki̱xira nu̱ú ñuʼú yóʼo xa̱ʼa̱yó, ta na̱kunda̱a̱-iniún ña̱ ndáyáʼviní ña̱yóʼo (Mateo 20:28; Juan 8:29; Romanos 5:12, 18). Tá na̱kunda̱a̱-iniún xa̱ʼa̱ ña̱ kúʼvi̱ní-ini Jehová xínira yóʼó, nda̱a̱ ni̱xa̱a̱ña níma̱ún ta ki̱xáʼún kúʼvi̱-iniún xíniúnra (kaʼvi 1 Juan 4:9, 10).

6. a) ¿Ndáa ki̱ʼva náʼa̱yó ña̱ kúʼvi̱-iniyó xíniyó iin na̱ yiví? b) ¿Ndáaña ke̱ʼún xa̱ʼa̱ ña̱ kúʼvi̱-iniún xíniún Jehová?

6 Soo ni xa̱a̱ ki̱xáʼa kúʼvi̱va-iniún xíniún Ndióxi̱, íyokava ña̱ xíniñúʼu keʼún. Tá kúú tá kúʼvi̱-iniyó xíniyó iin na̱ yiví, su̱ví kuití káʼa̱nyóña xíʼinna. Chi nda̱a̱ kéʼéyó ku̱a̱ʼá ña̱ʼa ña̱ kútóona ña̱ va̱ʼa sákusi̱íyó-inina. Ta saátu íyo ña̱yóʼo, xa̱ʼa̱ ña̱ kúʼvi̱-iniún xíniún Jehová ki̱xáʼún kéʼún ña̱ kútóora. Tá ki̱xáʼa kúʼvi̱ va̱ʼaka iniún xíniúnra sana nda̱a̱ nda̱taxiún miíún ndaʼa̱ra ta nda̱kuchiún. Saá kúú ña̱ ni̱ka̱ʼún xíʼin Jehová ña̱ ndiʼi tiempo kachíñún nu̱úra (kaʼvi Romanos 14:7, 8). ¿Ndáaña kivi chindeé yóʼó ña̱ saxínún ña̱ ni̱ka̱ʼún xíʼin Jehová?

“NÁ KANDÍXAYÓ CHIÑU XÁʼNDARA”

7. a) ¿Ndáaña keʼéyó tá kúʼvi̱-iniyó xíniyó Jehová? b) ¿Ndáaña kúú sava chiñu ña̱ xáʼnda Jehová nu̱úyó?

7 Ña̱ va̱ʼa na̱ʼa̱yó ña̱ kúʼvi̱-iniyó xíniyó Jehová xíniñúʼu “kandíxayó chiñu xáʼndara”. Nu̱ú Biblia káʼa̱nra xíʼinyó ndáaña kúni̱ra keʼéyó. Tá kúú ña̱ va̱ása va̱ʼa koʼoyó ndixi, ña̱ va̱ása ixakuíʼnáyó, ña̱ ka̱ʼa̱nyó tu̱ʼun vatá, ña̱ ku̱su̱nyó xíʼin na̱ kǒo kúú ñá síʼíyó á yiíyó á ña̱ ndasakáʼnuyó iin ña̱ʼa á iin na̱ yiví (1 Corintios 5:11; 6:18; 10:14; Efesios 4:28; Colosenses 3:9).

8, 9. Tá kǒo iin ley ña̱ káʼa̱n káxi xa̱ʼa̱ iin ña̱ʼa, ¿nda̱saa kivi kunda̱a̱-iniyó á va̱ʼaña nu̱ú Jehová? Ka̱ʼa̱n xa̱ʼa̱ iin ejemplo.

8 Soo su̱ví ña̱yóʼo kuití kúú ña̱ xíniñúʼu kandíxayó ta xa̱a̱ va̱ʼaví. Chi Jehová kǒo iin lista káʼnu nu̱ú va̱xi leyra nítaxira ndaʼa̱yó ña̱ va̱ʼa kotoyó ndáaña keʼéyó iin iin yichi̱. Ña̱kán sava yichi̱ kǒo iin ley ña̱ káʼa̱n káxi xíʼinyó nu̱ú Biblia ndáaña va̱ʼa keʼéyó ta ndáaña kǒo kívi keʼéyó. Tá saá, ¿nda̱saa ndaka̱xin viíyó ña̱ keʼéyó? (Efesios 5:17). Nu̱ú Biblia va̱xi tu̱ʼun ña̱ táxi yichi̱ nu̱úyó, ña̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ ndáaña ndákanixi̱ní Jehová xa̱ʼa̱ ña̱ kéʼéyó. Tá káʼviyó Biblia saá kúú ña̱ kúnda̱a̱-iniyó ndáaña kútóo Jehová ta ndáaña kúndasíra xínira, ta saátu ndáaña ndákanixi̱níra xa̱ʼa̱ inkaka ña̱ʼa (kaʼvi Salmo 97:10; Proverbios 6:16-19; koto nota 1).

9 Tá kúú ná ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo, ¿ndáaña keʼéyó ña̱ va̱ʼa ndaka̱xinyó ndáaña kotoyó nu̱ú tele á nu̱ú Internet? Jehová va̱ása káʼa̱nra xíʼinyó ndáaña xíniñúʼu kotoyó. Soo táxivara yichi̱ nu̱úyó ña̱ kivi chindeé miíyó ña̱ vií ndaka̱xinyó ña̱ kotoyó. Chi tiempo vitin nina ña̱ kiniva kúú ña̱ íyo. Nu̱ú Biblia, Jehová káʼa̱nra ña̱ “kúndasíra xínira ndiʼi na̱ kéʼé ña̱ kini” ta saátu ña̱ “tiinra ku̱a̱chi xíʼin na̱ kísi̱ xíʼin inkana” (Salmo 11:5; Hebreos 13:4). ¿Ndáa ki̱ʼva chíndeé ña̱yóʼo miíyó ña̱ viíní ndaka̱xinyó ña̱ keʼéyó? Xíniñúʼu kundasíyó kuniyó ndiʼi ña̱ kǒo kútóo Jehová.

10, 11. ¿Nda̱chun kándíxayó ña̱ káʼa̱n Jehová?

10 ¿Nda̱chun kándíxayó ña̱ káʼa̱n Jehová? Va̱ása kéʼé kuitíyó ña̱yóʼo xa̱ʼa̱ ña̱ kǒo kúni̱yó ndakiʼinyó castigo á xa̱ʼa̱ ña̱ kǒo kúni̱yó kixi tu̱ndóʼo nu̱úyó (Gálatas 6:7). Chi kéʼéyóña xa̱ʼa̱ ña̱ kúʼvi̱-iniyó xíniyó Jehová. Nda̱a̱ táki̱ʼva íyo iin ta̱ loʼo ta̱ kúni̱ sákusi̱í-ini na̱ yivára saá íyoyó, kúni̱yó sakusi̱íyó-ini Jehová, chi ña̱yóʼo kúú ña̱ va̱ʼaní (Salmo 5:12; Proverbios 12:2; koto nota 2).

11 Miíyó va̱ása ndáka̱xinyó ndáa ley ña̱ táxi Jehová kúú ña̱ kandíxayó ta ndáaña va̱ása kandíxayó, ta ni kǒo kándíxa kuitíyóra tá va̱ása yo̱ʼvi̱ ña̱ ndúkúra nu̱úyó á xa̱ʼa̱ ña̱ kǒoka inka ña̱ keʼéyó (Deuteronomio 12:32). Ndiʼi ña̱ káʼa̱n Jehová kándíxayó, nda̱a̱ táki̱ʼva i̱xaa ta̱ ka̱ʼyí salmo ña̱ káchi: “Kúsi̱íní-inii̱ xíʼin chiñu ña̱ xáʼndaún nu̱úi̱, chi kúʼvi̱ní-inii̱ xínii̱ña” (Salmo 119:47; Romanos 6:17). Kúni̱yó kooyó táki̱ʼva ni̱xi̱yo ta̱ Noé, chi xa̱ʼa̱ ña̱ ka̱ndíxara ndiʼi ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n Jehová xíʼinra ni̱na̱ʼa̱ra ña̱ kúʼvi̱-inira xínirara. Ña̱ Biblia káchiña “míí ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n Ndióxi̱ xíʼinra ña̱kán ke̱ʼéra” (Génesis 6:22). ¿Á kǒo kútóún ña̱ saá ná ka̱ʼa̱n Jehová xa̱ʼún?

12. ¿Nda̱saa kivi sakusi̱íyó-ini Jehová?

12 ¿Á kúsi̱í-ini Jehová tá xíniso̱ʼoyó ña̱ káʼa̱nra? Kúsi̱íníva-inira (Proverbios 11:20; 27:11). Ndakanixi̱ní xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo. Kivi sakusi̱íyó-ini mií ta̱ i̱xava̱ʼa ñuyǐví yóʼo tá xíniso̱ʼoyó ña̱ káʼa̱nra. Soo va̱ása íxandúxara xíʼinyó ña̱ kandíxayó ña̱ káʼa̱nra. Chi táxira ndaka̱xin miíyó ndáaña kúni̱yó keʼéyó. Jehová kúni̱ra viíní ná ndaka̱xinyó ña̱ keʼéyó xa̱ʼa̱ ña̱ kúʼvi̱-iniyó xíniyóra chi saá kúú ña̱ va̱ʼaní kundooyó (Deuteronomio 30:15, 16, 19, 20; koto nota 3).

“CHIÑU XÁʼNDARA SU̱VÍ ÑA̱ YO̱ʼVI̱ KÚÚÑA”

13, 14. ¿Nda̱chun va̱ʼa kúnda̱a̱-iniyó ña̱ va̱ása yo̱ʼvi̱ ña̱ káʼa̱n Jehová xíʼinyó keʼéyó? Ka̱ʼa̱n xa̱ʼa̱ iin ejemplo.

13 ¿Á va̱ʼa ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ chiñu ña̱ xáʼnda Jehová ña̱ yo̱ʼvi̱níña ta ndásiníña nu̱úyó? Ña̱ Biblia káxiní káʼa̱nña: “Chiñu xáʼndara su̱ví ña̱ yo̱ʼvi̱ kúúña” (1 Juan 5:3). Ña̱ Nuevo Testamento ta̱ Pedro Ortiz káchiña siʼa: “Chiñu ña̱ xáʼndara su̱ví ña̱ ve̱e kúúña”. Ña̱yóʼo kúni̱ kachiña su̱ví ña̱ ndeé kúú ña̱ ndúkúra nu̱úyó keʼéyó. Ndiʼi ña̱ káʼa̱nra xíʼinyó keʼéyó ña̱ va̱ʼa miívayó kúúña.

14 Ndakanixi̱ní xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo. Iin táta ku̱a̱ʼa̱nra xíʼin ta̱ loʼo se̱ʼera xa̱ʼa̱ titu̱n. Ta̱yóʼo va̱ása ka̱ʼa̱nra xíʼin ta̱ loʼo se̱ʼera ña̱ ku̱a̱ʼání titu̱n kuisora chi kúnda̱a̱-inira ña̱ va̱ása kundeéra kuisoranú ta sana nda̱a̱ kivi tukue̱ʼe̱ra. Saátu íyo Jehová, va̱ása ka̱ʼa̱nra xíʼinyó ña̱ keʼéyó iin chiñu ña̱ yo̱ʼvi̱ní (Deuteronomio 30:11-14). Jehová kúnda̱a̱va-inira ndáa ki̱ʼva íyoyó, chi “miíra xíni̱ va̱ʼara ndáa ki̱ʼva na̱kuva̱ʼayó, ta ndákaʼánra ña̱ xíʼin ñuʼú na̱kuva̱ʼayó” (Salmo 103:14).

15. ¿Nda̱chun ndiʼi chiñu ña̱ xáʼnda Jehová nu̱úyó ña̱ va̱ʼa miíyó kúúña?

15 Ta̱ Moisés ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin na̱ ñuu Israel tá ná keʼéna chiñu ña̱ xáʼnda Jehová ña̱ va̱ʼa miívana kuuña, ta chindeétáʼanña xíʼinna ña̱ kutakuna ku̱a̱ʼá tiempo (Deuteronomio 5:28-33; 6:24). Saátu íyo tiempo vitin. Ndiʼi ña̱ káʼa̱n Jehová xíʼinyó ña̱ va̱ʼa miíyó kúúña (kaʼvi Isaías 48:17). Yiváyó Jehová xíni̱ va̱ʼara ndáaña kúú ña̱ chindeé miíyó (Romanos 11:33). Ña̱ Biblia káchiña, Ndióxi̱ “kúʼvi̱-inira xínira miíyó” (1 Juan 4:8). Ña̱yóʼo kúni̱ kachiña ndiʼi ña̱ káʼa̱n Jehová xíʼinyó á ndiʼi ña̱ kéʼéra xa̱ʼa̱ ña̱ kúʼvi̱-inira xínira miíyó kúú ña̱ kéʼéraña.

16. ¿Nda̱chun kiviva kandíxayó ña̱ káʼa̱n Jehová ni kúúyó na̱ yiví ku̱a̱chi ta ndóoyó nu̱ú ñuyǐví ña̱ kini?

16 Sava yichi̱ íxayo̱ʼvi̱ña xíʼinyó kuniso̱ʼoyó ña̱ káʼa̱n Jehová. Ñuyǐví nu̱ú ndóoyó yóʼo ta̱ Ndi̱va̱ʼa kúú ta̱ xáʼndachíñu nu̱úña, ta kúni̱ra ña̱ ndiʼi na̱ yiví ná keʼé ña̱ kini (1 Juan 5:19). Xa̱ʼa̱ ña̱ kúúyó na̱ yiví ku̱a̱chi xíniñúʼu kundaayó ña̱ ndákanixi̱níyó chi kivi sandáʼviña miíyó (Romanos 7:21-25). Soo xa̱ʼa̱ ña̱ kúʼvi̱-iniyó xíniyó Jehová, ña̱yóʼo kúú ña̱ chíndeétáʼan xíʼinyó ña̱ va̱ʼa keʼéyó ña̱ káʼa̱nra. Ndióxi̱ kúnda̱a̱-inira ña̱ chíka̱a̱yó ndee̱ ña̱ keʼéyó ña̱ kútóora ta táxira espíritu santora ndaʼa̱yó (1 Samuel 15:22, 23; Hechos 5:32). Xa̱ʼa̱ ña̱ táxira espíritura ndaʼa̱yó kiviva sakuaʼayó keʼéyó ña̱ kúni̱ra (Gálatas 5:22, 23).

17, 18. a) ¿Ndáaña sakuaʼayó nu̱ú libro yóʼo? b) ¿Ndáaña sakuaʼayó nu̱ú inka capítulo?

17 Nu̱ú libro yóʼo sakuaʼayó xa̱ʼa̱ ndáaña kúni̱ Jehová keʼéyó, ta nda̱saa túvira xíʼin ña̱ ndáka̱xinyó keʼéyó ki̱vi̱ tá ki̱vi̱. Ndakaʼún chi Jehová va̱ása íxandúxara xíʼinyó ña̱ keʼéyó ña̱ káʼa̱nra. Tá ná keʼéyóña si̱íní kundooyó tiempo vitin ta ku̱a̱ʼáníka ña̱ va̱ʼa ndakiʼinyó chí nu̱únínu. Ta xíʼin ña̱yóʼo na̱ʼa̱yó ña̱ kúʼvi̱ní-iniyó xíniyóra (koto nota 4).

18 Jehová ta̱xira ña̱ xínitúni̱yó ndaʼa̱yó ña̱ chindeéña miíyó kunda̱a̱-iniyó ndáaña kúú ña̱ va̱ʼa ta ndáaña va̱ása va̱ʼa. Tá vií ná sanáʼa̱yóña, chindeéña miíyó ña̱ keʼéyó ña̱ káʼa̱n Ndióxi̱ xíʼinyó. Nu̱ú inka capítulo sakuaʼayó ndáa ki̱ʼva íyo ña̱ xínitúni̱yó tá ndáa ki̱ʼva sanáʼa̱yóña.