Ir al contenido

Ir al índice

CAPÍTULO 2

Va̱ʼaní ná koo ña̱ xínitúni̱yó nu̱ú Ndióxi̱

Va̱ʼaní ná koo ña̱ xínitúni̱yó nu̱ú Ndióxi̱

“Va̱ʼaní ná koo ña̱ xínitúni̱ndó” (1 PEDRO 3:16).

1, 2. a) ¿Nda̱chun xíniñúʼuyó ña̱ na̱ʼa̱ iinna yichi̱ nu̱úyó tá va̱ása xíni̱yó yichi̱ nu̱ú ku̱a̱ʼa̱nyó? b) ¿Ndáaña ta̱xi Jehová ndaʼa̱yó ña̱ kuniʼiña yichi̱ nu̱úyó?

NDAKANIXI̱NÍ ña̱ xíkaún ku̱a̱ʼún nu̱ú kǒo ni iin na̱ yiví ndóo. Kivi ndañúʼún á nda̱a̱ kivi kuviún. Ña̱ va̱ʼa ná kǒo ndañúʼún, xíniñúʼu nda̱ka̱tu̱ʼún iinna ña̱ va̱ʼa ná na̱ʼa̱na yichi̱ nu̱ún. Tasaá kúú ña̱ va̱ʼa xa̱ún nu̱ú ku̱a̱ʼún.

2 Saátu íyo tiempo ña̱ ndóoyó vitin, ku̱a̱ʼání tu̱ndóʼo va̱xi nu̱úyó ta sava yichi̱ ni va̱ása xíni̱yó ndáaña keʼéyó. Soo Jehová íyo iin ña̱ ta̱xira ndaʼa̱yó ña̱ va̱ʼa kuniʼiña yichi̱ nu̱úyó, ña̱yóʼo kúú: ña̱ xínitúni̱yó (Santiago 1:17). Yóʼo sakuaʼayó ndáa ki̱ʼva káchíñuña. Tándi̱ʼi kunda̱a̱-iniyó ndáa ki̱ʼva sanáʼa̱yóña, nda̱chun xíniñúʼu ixato̱ʼóyó ña̱ xínitúni̱ inkana ta ndáa ki̱ʼva chindeétáʼanña xíʼinyó tá vií ná sanáʼa̱yóña.

¿NDÁA KI̱ʼVA KÁCHÍÑU ÑA̱ XÍNITÚNI̱YÓ?

3. ¿Ndáa ki̱ʼva íyo ña̱ xínitúni̱yó?

3 Ña̱ xínitúni̱yó iin regalo ña̱ ta̱xi Jehová ndaʼa̱yó kúúña. Nda̱a̱ táki̱ʼva íyo iin ña̱ káʼa̱n xíʼinyó saá íyoña, káʼa̱nña ndáaña va̱ʼa keʼéyó ta ndáaña va̱ása va̱ʼa keʼéyó. Tá va̱ʼa káchíñu ña̱ xínitúni̱yó chindeétáʼanña xíʼinyó ña̱ kotoyó ndáa ki̱ʼva íyoyó á ndáa ki̱ʼva íyo ña̱ ndákanixi̱níyó á ña̱ ñúʼu níma̱yó. Kivi na̱ʼa̱ña nu̱úyó ndáaña kúú ña̱ va̱ʼa ta sakúxíkaña miíyó nu̱ú ña̱ va̱ása va̱ʼa. Kivitu taxiña ña̱ si̱íní koo iniyó tá íyo ña̱ va̱ʼa kéʼéyó, soo tá kéʼéyó iin ña̱ va̱ása va̱ʼa sándi̱ʼi̱ña-iniyó (koto nota 5).

4, 5. a) ¿Ndáaña ku̱u xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ása níxiniso̱ʼo ta̱ Adán xíʼin ñá Eva ña̱ xínitúni̱na? b) ¿Ndáa ejemplo ña̱ va̱xi nu̱ú Biblia táxi kúnda̱a̱-iniyó ndáa ki̱ʼva káchíñu ña̱ xínitúni̱yó?

4 Iin iin miíyó xíniñúʼu ndaka̱xinyó á kandíxayó ña̱ xínitúni̱yó á va̱ása kandíxayóña. Ta̱ Adán xíʼin ñá Eva kǒo níxiniso̱ʼona ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ña̱ xínitúni̱na, ña̱kán ni̱ki̱ʼvina ku̱a̱chi. Tándi̱ʼi va̱ása va̱ʼa níkunina, soo kǒoka ña̱ níkivi keʼéna chi xa̱a̱ ni̱ki̱ʼvivana ku̱a̱chi nu̱ú Ndióxi̱ (Génesis 3:7, 8). Na̱yóʼo xi̱kunda̱a̱va-inina ña̱ va̱ása va̱ʼa ya̱ʼandosóna ña̱ káʼa̱n Ndióxi̱ chi va̱ʼaní ni̱xi̱yo ña̱ xínitúni̱na. Soo ni saá kǒo níkandíxanara.

5 Savatuna ni xi̱kuuna na̱ yiví ku̱a̱chi xi̱niso̱ʼona ña̱ xínitúni̱na. Ta̱ i̱xaa saá kúú ta̱ Job. Xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱kandíxara ña̱ xi̱ka̱ʼa̱n ña̱ xínitúni̱ra, ka̱chira: “Ña̱ kéʼíi̱ ndiʼi ki̱vi̱ va̱ása sándi̱ʼi̱ña-inii̱” (Job 27:6). Ta̱ David va̱ása níxiniso̱ʼora ña̱ xínitúni̱ra ta ke̱ʼéra ña̱ kǒo kútóo Jehová. Tá kúú iin yichi̱ va̱ása ní ixato̱ʼóra ta̱ rey Saúl, ña̱kán va̱ása va̱ʼa níkunira ta ni̱ndi̱ʼi̱ní-inira (1 Samuel 24:5). Ña̱ xínitúni̱ ta̱ David ki̱xáʼaña káʼa̱nña xíʼinra ña̱ su̱ví ña̱ va̱ʼa kúú ña̱ níkeʼéra. Tá ná kandíxaraña, va̱ása ndoʼo tukura saá.

6. ¿Nda̱chun va̱ʼa kúnda̱a̱-iniyó ña̱ ta̱xi Ndióxi̱ ña̱ xínitúni̱ ndiʼi miíyó na̱ yiví?

6 Na̱ yiví na̱ va̱ása ndásakáʼnu Jehová kúnda̱a̱tu-ini na̱yóʼo ndáaña kúú ña̱ va̱ʼa ta ndáaña va̱ása va̱ʼa. Ña̱ Biblia káchiña: “Ña̱ xínitúni̱na káʼa̱nña xíʼinna á ña̱ va̱ʼa kúú ña̱ kéʼéna á ña̱ va̱ása va̱ʼa kúúña” (Romanos 2:14, 15). Tá kúú ku̱a̱ʼá na̱ yiví xíni̱na ña̱ va̱ása va̱ʼa kaʼnína á ña̱ kiʼinna ña̱ʼa inkana. Ni kǒo kúnda̱a̱-inina, soo ña̱ káʼa̱n xíʼinna kúú ña̱ xínitúni̱na. Chi ña̱yóʼo kúú ña̱ ta̱xi Jehová ndaʼa̱ ndiʼiyó ña̱ ka̱ʼa̱nña xíʼinyó ndáaña kúú ña̱ va̱ʼa ta ndáaña va̱ása va̱ʼa. Na̱yóʼo kándíxatuna tu̱ʼun Ndióxi̱ ña̱ táxi yichi̱ nu̱úyó, chi ña̱yóʼo kúú ña̱ ta̱xira ndaʼa̱yó ña̱ chindeétáʼanña xíʼinyó ña̱ viíní ndaka̱xinyó ndáaña keʼéyó.

7. ¿Nda̱chun sava yichi̱ kivi sándaʼvi ña̱ xínitúni̱yó miíyó?

7 Soo ña̱ xínitúni̱yó sava yichi̱ kiviva sándaʼviña miíyó. Xa̱ʼa̱ ña̱ kúúyó na̱ yiví ku̱a̱chi ña̱ ndákanixi̱níyó kivi sáti̱víñaña ta va̱ása chindeékaña miíyó ña̱ kakayó yichi̱ va̱ʼa. Ña̱ vií ná kachíñu ña̱ xínitúni̱yó, siʼna xíniñúʼu sanáʼa̱yóña. Tá kúú ta̱ José, ku̱chiñura ni̱ya̱ʼara nu̱ú tu̱ndóʼo chi va̱ʼaní sa̱náʼa̱ra ña̱ xínitúni̱ra (Génesis 39:1, 2, 7-12). Saátu miíyó kivitu sanáʼa̱yó ña̱ xínitúni̱yó chi Jehová táxira espíritu santora ndaʼa̱yó xíʼin tu̱ʼun ña̱ táxi yichi̱ nu̱úyó (Romanos 9:1). Ná sakuaʼayó ndáa ki̱ʼva sanáʼa̱yóña.

¿NDÁA KI̱ʼVA SANÁʼA̱YÓ ÑA̱ XÍNITÚNI̱YÓ?

8. a) Ña̱ ndákanixi̱níyó ¿ndáaña kivi keʼéña xíʼin ña̱ xínitúni̱yó? b) ¿Ndáaña xíniñúʼu nda̱ka̱tu̱ʼunyó miíyó tá kúma̱níka ndaka̱xinyó ña̱ keʼéyó?

8 Sava na̱ yiví ndákanixi̱nína ña̱ kundiku̱nna ña̱ káʼa̱n ña̱ xínitúni̱na kúni̱ kachiña keʼéna ña̱ kúni̱ miína tá ña̱ va̱ʼa kúúña túvina. Soo xa̱ʼa̱ ña̱ kúúyó na̱ yiví ku̱a̱chi ña̱ ndákanixi̱níyó kivi sándaʼviña miíyó ta kivi sáti̱víña ña̱ xínitúni̱yó. Ña̱ Biblia káchiña: “Níma̱yó kuchiñuña sandáʼviña miíyó. Ta sándi̱ʼi̱níña miíyó, ¿ndáana kivi kunda̱a̱-ini xíʼinña?” (Jeremías 17:9). Xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo kivi ndakanixi̱níyó ña̱ va̱ʼaníva ña̱ kéʼéyó ni va̱ása va̱ʼavaña. Tá kúú ta̱ apóstol Pablo tá kúma̱níka kuura discípulo ta̱ Cristo, i̱xandi̱va̱ʼaníra xíʼin na̱ hermano. Xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱ndakanixi̱níra ña̱ va̱ʼa kúú ña̱ kéʼéra, va̱ása nísandi̱ʼi̱ña-inira. Soo tá ni̱ya̱ʼa tiempo na̱kunda̱a̱-inira ña̱ xíniñúʼu va̱ʼaní koo ña̱ xínitúni̱ra, nda̱a̱ táki̱ʼva íyo ña̱ káʼa̱n Jehová (Hechos 23:1; 1 Corintios 4:4; 2 Timoteo 1:3). Tá sa̱kuaʼa ta̱ Pablo ndáaña ndákanixi̱ní Jehová xa̱ʼa̱ ña̱ kéʼéra, na̱kunda̱a̱-inira ña̱ xíniñúʼu nasamara ña̱ kéʼéra. Xíʼin ña̱yóʼo kúnda̱a̱-iniyó tá kúma̱níka ndaka̱xinyó ña̱ keʼéyó, xíniñúʼu nda̱ka̱tu̱ʼunyó miíyó ña̱yóʼo: “¿Ndáaña kúni̱ Jehová keʼíi̱?”.

9. ¿Ndáaña kúni̱ kachi ña̱ yi̱ʼvíyó kuniyó Ndióxi̱?

9 Tá kúni̱yó xíniyó iinna ni loʼo kǒo kúni̱yó keʼéyó ña̱ʼa ña̱ kǒo kútóona. Ta xa̱ʼa̱ ña̱ kúʼvi̱-iniyó xíniyó Jehová, kǒo kúni̱yó keʼéyó ni iin ña̱ʼa ña̱ kǒo kútóora. Xíniñúʼu yi̱ʼvíníyó kuniyó Ndióxi̱, ña̱yóʼo kúni̱ kachiña yi̱ʼvíníyó ña̱ keʼéyó ña̱ʼa ña̱ kǒo kútóora. Ná ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ ta̱ Nehemías, ni xi̱kuura ta̱ chíñu va̱ása níxiinra ndakiʼinra xu̱ʼún na̱ ñuu ña̱ ndukúikára xíʼinña. ¿Nda̱chun va̱ása níxiinra? Miíra ni̱ka̱ʼa̱n ña̱ xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱yi̱ʼvíra xi̱nira Ndióxi̱ kúúña (Nehemías 5:15). Va̱ása níkuni̱ra keʼéra ña̱ʼa ña̱ kǒo kútóo Jehová. Nda̱a̱ táki̱ʼva ni̱xi̱yo ta̱ Nehemías saátu miíyó yíʼviyó keʼéyó ña̱ va̱ása va̱ʼa nu̱ú Jehová. Ta nu̱ú Biblia sákuaʼayó ndáaña kútóora ta ndáaña va̱ása kútóora (koto nota 6).

10, 11. ¿Ndáa texto kúú ña̱ kivi chindeétáʼan xíʼinyó ña̱ ndaka̱xinyó á koʼoyó ndixi á va̱ása koʼoyórá?

10 Tá kúú ná ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ ndixi á koʼoyórá á va̱ása koʼoyórá. ¿Ndáa texto kúú ña̱ chindeétáʼan xíʼinyó? Ná kotoyó savaña. Ña̱ Biblia kǒo káʼa̱nña ña̱ va̱ása kívi koʼoyó ndixi. Chi nda̱a̱ káʼa̱nña iin regalo ña̱ táxi Jehová ndaʼa̱yó kúúrá (Salmo 104:14, 15). Ta̱ Jesús ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin na̱ discípulora ña̱ va̱ása xíniñúʼu koʼona ku̱a̱ʼání ndixi (Lucas 21:34). Ta̱ Pablo ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin na̱ cristiano ña̱ ná kǒo ku̱ʼu̱nna vikó nu̱ú kininí kéʼéna ta ni ná kǒo koʼona ndixi nda̱a̱ xi̱nina (Romanos 13:13). Ta saátu ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ ndiʼi na̱ xíʼi nda̱a̱ xíniina “kǒo ndakiʼinna ña̱ va̱ʼa tá ná kaʼndachíñu Ndióxi̱” (1 Corintios 6:9, 10).

11 Ná nda̱ka̱tu̱ʼunyó miíyó: “¿Á kútóoníi̱ koʼi̱ ndixi? ¿Á xíniñúʼu koʼi̱rá ña̱ va̱ʼa kunii̱? ¿Á xíʼii̱rá ña̱ va̱ʼa ndakúka koo inii̱? ¿Á kíʼi̱n kuenta xíʼin nda̱saa ndixi xíʼii̱ ta á xíʼi ni̱ʼiníi̱rá? * ¿Á va̱ʼa ndakutáʼi̱n xíʼin na̱ migoi̱ ña̱ koo si̱í loʼondi̱ ni kǒo ndixi koo?”. Xíniñúʼutu ka̱ʼa̱nyó xíʼin Jehová ná chindeétáʼanra xíʼinyó ña̱ ndaka̱xinyó ña̱ va̱ʼa keʼéyó (kaʼvi Salmo 139:23, 24). Tá ndákanixi̱níyó xíʼin tu̱ʼun ña̱ táxi yichi̱ nu̱úyó, saá kúú ña̱ sánáʼa̱yó ña̱ xínitúni̱yó ña̱ chindeéña miíyó ña̱ keʼéyó ña̱ va̱xi nu̱ú Biblia. Soo ná sakuaʼakayó xa̱ʼa̱ ndáakaña xíniñúʼu keʼéyó.

¿NDA̱CHUN XÍNIÑÚʼU KIʼINYÓ KUENTA XÍʼIN ÑA̱ XÍNITÚNI̱ INKANA?

12, 13. a) ¿Nda̱chun síín íyo ña̱ xínitúni̱ iin iinyó? b) ¿Ndáaña keʼéyó tá su̱ví inkáchi ndákanixi̱níyó?

12 Xa̱a̱ síín íyo ña̱ xínitúni̱ iin iinyó. Kivi taxiña ndakanixi̱níyó ña̱ va̱ʼa keʼéyó iin ña̱ʼa ta inkatuna kivi taxiña ndakanixi̱nína ña̱ va̱ása kívi keʼénaña. Tá kúú yóʼó sana va̱ʼava nu̱ú miíún ña̱ koʼún ndixi, soo inkana va̱ása koʼonará kachina. ¿Nda̱chun sava síín ndákanixi̱ní iin iinyó?

Tá viíní íyo ña̱ xínitúni̱ún chindeéña yóʼó ña̱ ndaka̱xiún á koʼún ndixi á va̱ása koʼúnrá.

13 Íyo ku̱a̱ʼá xa̱ʼa̱ kúú ña̱ síín ndákanixi̱ní iin iinyó, sava kúúña xa̱ʼa̱ ñuu nu̱ú xa̱ʼnuyó, xa̱ʼa̱ na̱ veʼeyó á xa̱ʼa̱ ña̱ ndo̱ʼoyó tá ya̱chi̱. Tá kúú tá ndixi, sana savana ndo̱ʼona tu̱ndóʼo xíʼinrá xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱xiʼinará tá ya̱chi̱ ta xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo vitin va̱ása xíínkana koʼonará (1 Reyes 8:38, 39). Ndakanixi̱ní ña̱ táxiún ndixi koʼo iinna, soo va̱ása xíínna koʼonará. ¿Ndáaña keʼún? ¿Á sa̱ún? ¿Á ixandúxaún xíʼinna ña̱ koʼonará? ¿Á ka̱ʼún xíʼinna nda̱a̱ ná ka̱ʼa̱nna xíʼún nda̱chun va̱ása xíínna koʼonará? Va̱ása keʼún saá xíʼinna chi íxato̱ʼún ña̱ xínitúni̱na.

14, 15. a) ¿Ndáaña ku̱u tá tiempo ta̱ Pablo? b) ¿Ndáa consejo va̱ʼaní ta̱xi ta̱ Pablo ndaʼa̱yó?

14 Tá tiempo ta̱ apóstol Pablo, íyo iin ña̱ ku̱u ña̱ náʼa̱ nu̱úyó ña̱ síín íyo ña̱ xínitúni̱ iin iinyó. Sava ku̱ñu ña̱ xi̱xi̱kóna nu̱ú ya̱ʼvi xi̱taxinaña ndaʼa̱ ndióxi̱ vatá. Soo ta̱ Pablo su̱ví ku̱a̱chiví kúúña nu̱úra ña̱ satára ku̱ñu kán ta kuxuraña (1 Corintios 10:25). Nu̱ú ta̱ Pablo, Jehová kúú ta̱ táxi ndiʼi ña̱ xíxiyó. Soo sava na̱ cristiano na̱ xi̱ndasakáʼnu ndióxi̱ vatá tá ya̱chi̱ va̱ása va̱ʼa túvina ña̱ kuxuna ku̱ñu kán. Ta̱ Pablo kivi ndakanixi̱níra: “Kǒo ku̱a̱chi xa̱ʼa̱ña túvi yi̱ʼi̱. Miíi̱ xíni̱va, va̱ʼa kuxui̱ nda̱a̱ ndáaka ña̱ kúni̱ miívai̱”.

15 Soo su̱ví saá níndakanixi̱níra. Ña̱ xi̱ndi̱ʼi̱níka-inira xa̱ʼa̱ kúú ña̱ ndákanixi̱ní na̱ ñanira á ku̱ʼvara, nda̱a̱ chi̱ka̱a̱-inira sandákoora kuxura ku̱ñu. Ta̱ Pablo ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ ná “kǒo ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ mií kuitíyó” ta ni̱ka̱ʼa̱ntura: “Nda̱a̱ ta̱ Jesús kǒo níndakanixi̱níra xa̱ʼa̱ mií kuitíra” (Romanos 15:1, 3). Ta̱ Pablo su̱ví xa̱ʼa̱ miíra níxindi̱ʼi̱-inira, chi xi̱ndi̱ʼi̱ka-inira xa̱ʼa̱ inkana, nda̱a̱ táki̱ʼva ke̱ʼé ta̱ Jesús (kaʼvi 1 Corintios 8:13; 10:23, 24, 31-33).

16. ¿Nda̱chun va̱ása va̱ʼa ka̱ʼa̱nndaayó xa̱ʼa̱ iin na̱ hermano tá síín íyo ña̱ kéʼéna nu̱úyó?

16 Soo, ¿ndáaña keʼéyó tá ña̱ xínitúni̱ inkana táxivaña keʼéna iin ña̱ʼa soo nu̱ú miíyó va̱ása va̱ʼaña? Ná kiʼinníyó kuenta ña̱ kǒo ka̱ʼa̱nndaayó xa̱ʼa̱na ni ná kǒo ka̱ʼa̱nyó ña̱ kéʼé miíyó kúú ña̱ va̱ʼa ta su̱ví ña̱ va̱ʼa kúú ña̱ kéʼé inkana (kaʼvi Romanos 14:10). Jehová ta̱xira ña̱ xínitúni̱yó ña̱ va̱ʼa kiʼinyó kuenta xíʼin ña̱ kéʼé miíyó su̱ví ña̱ kéʼé inkana (Mateo 7:1). Va̱ása kúni̱yó ndataʼvíyó ña̱ congregación xíʼin ña̱ kéʼéyó, chi ña̱ kúni̱yó kúú ña̱ viíní ná kutáʼan ndiʼiyó (Romanos 14:19).

ÑA̱ NDÁKIʼINYÓ TÁ VA̱ʼA ÍYO ÑA̱ XÍNITÚNI̱YÓ

17. ¿Ndáaña kúu xíʼin ña̱ xínitúni̱ sava na̱ yiví?

17 Ta̱ apóstol Pedro ni̱ka̱ʼa̱nra: “Va̱ʼaní ná koo ña̱ xínitúni̱ndó” (1 Pedro 3:16). Soo sava na̱ yiví va̱ása kándíxana yichi̱ ña̱ táxi Jehová, ta tá yáʼa tiempo ña̱ xínitúni̱na va̱ása káʼa̱nkaña xíʼinna. Ta̱ Pablo ni̱ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱ na̱ yiví yóʼo ña̱ xínitúni̱na kíndo̱oña xíʼin iin marca “nda̱a̱ táki̱ʼva íyo iin marca ña̱ kánina tu̱ni̱” (1 Timoteo 4:2). ¿Á xa̱a̱ ndíi̱ún xíʼin ñuʼu̱ sava yichi̱? Tá ki̱vi̱ ndeéní ndíi̱yó, nu̱ú ni̱ndi̱i̱yó kíxáʼa kútéʼeña ta va̱ása tíxo̱ʼvi̱kaña. Saátu kúú xíʼin ña̱ xínitúni̱yó, tá iinna ndákundeéna kéʼéna ña̱ kini ta yáʼa tiempo ña̱yóʼo kǒo káʼa̱nkaña xíʼinna á kǒo sándi̱ʼi̱kañana.

Tá viíní íyo ña̱ xínitúni̱yó kivi kuniʼiña yichi̱ nu̱úyó, chindeétáʼanña xíʼinyó ña̱ si̱í kooyó ta va̱ʼaní kuniyó.

18, 19. a) ¿Ndáa ki̱ʼva chíndeétáʼan ña̱ xínitúni̱yó xíʼinyó tá sándi̱ʼi̱ña-iniyó? b) ¿Ndáaña kivi keʼéyó tá sándi̱ʼi̱kaña-iniyó ni xa̱a̱ ndi̱kóva-iniyó xa̱ʼa̱ ku̱a̱chi ña̱ ke̱ʼéyó?

18 Tá va̱ása va̱ʼa kúniyó sana ña̱ xínitúni̱yó káʼa̱nña xíʼinyó ña̱ va̱ása va̱ʼa ña̱ ke̱ʼéyó. Tasaá kúnda̱a̱-iniyó ña̱ va̱ása va̱ʼaña ta sándakooyóña. Kǒo kúni̱yó ndikó tukuyó keʼéyó ña̱ xa̱a̱ ke̱ʼéyó. Ná ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱ ndo̱ʼo ta̱ rey David. Ni ni̱ki̱ʼvira ku̱a̱chi, ña̱ xínitúni̱ra chi̱ndeétáʼanña xíʼinra ña̱ ndi̱kó-inira xa̱ʼa̱ ña̱ ke̱ʼéra. Ni̱xa̱a̱ra ku̱ndasíra xi̱niraña ta va̱ása níndikókara keʼéraña. Xa̱ʼa̱ ña̱ ndo̱ʼo ta̱ David ña̱yóʼo va̱ʼa ni̱ka̱ʼa̱nra: “Jehová, va̱ʼaní Ndióxi̱ kúún ta íyo tu̱ʼvaún ña̱ koo káʼnu-iniún xa̱ʼa̱ na̱ yiví” (Salmo 51:1-19; 86:5; koto nota 7).

19 Soo sana iin na̱ yiví táʼan sándi̱ʼi̱kaña-inina xa̱ʼa̱ iin ku̱a̱chi ña̱ ke̱ʼéna ni xa̱a̱ ndi̱kóva-inina xa̱ʼa̱ña. Tá va̱ása va̱ʼa kúniyó xa̱ʼa̱ ña̱ ke̱ʼéyó kivi ndakava-iniyó ta nda̱a̱ ndakanixi̱níyó ña̱ va̱ása ndáyáʼviyó. Tá saá ndóʼún ndakaʼán ña̱ va̱ása kívi nasamaún ña̱ xa̱a̱ ku̱u. Tá ni̱ki̱ʼviún iin ku̱a̱chi ni kúnda̱a̱-iniún ña̱ va̱ása va̱ʼaña ta ke̱ʼúnña á ni kǒo kúnda̱a̱-iniún ta ke̱ʼúnña, xa̱ʼa̱ ña̱ xa̱a̱ ndi̱kó-iniún xa̱ʼa̱ña, Jehová xa̱a̱ i̱xakáʼnu-inira xa̱ʼún ta xa̱a̱ nda̱katara ku̱a̱chiún. Kǒoka ku̱a̱chiún nu̱úra, ta kúnda̱a̱tu-ini miíún ña̱ kéʼún ña̱ va̱ʼa nu̱úra vitin. Sana sándi̱ʼi̱kaña yóʼó, soo ndakaʼán ña̱ káʼa̱n Biblia: “Ndióxi̱ káʼnukara nu̱ú níma̱yó” (kaʼvi 1 Juan 3:19, 20). Ña̱yóʼo kúni̱ kachiña, xa̱ʼa̱ ña̱ kúndáʼvi-inira ta kúʼvi̱-inira xínira yóʼó, kivi chindeétáʼanra xíʼún ña̱ va̱ása ndakanikaxi̱níún saá. Kivi kandíxaún ña̱ xa̱a̱ i̱xakáʼnu-inira xa̱ʼún. Tá ná kandíxaún ña̱yóʼo, va̱ása sándi̱ʼi̱ka ña̱ xínitúni̱ún yóʼó ta si̱íní kuniún kachíñún nu̱úra (1 Corintios 6:11; Hebreos 10:22).

20, 21. a) ¿Ndáa ki̱ʼva chindeétáʼan libro yóʼo xíʼinyó? b) ¿Ndáaña ndaka̱xin miíyó keʼéyó?

20 Libro yóʼo chindeétáʼanña xíʼún ña̱ viíní sanáʼún ña̱ xínitúni̱ún ta saá kivi chindeéña yóʼó tiempo ña̱ yo̱ʼvi̱ní yóʼo. Chindeétuña yóʼó ña̱ kunda̱a̱-iniún ndáa ki̱ʼva kuniñúʼún tu̱ʼun Ndióxi̱ ña̱ táxi yichi̱ nu̱úyó. Soo libro yóʼo kǒo iin lista va̱xi nu̱úña ña̱ ka̱ʼa̱n ndiʼiña xíʼinyó ndáaña keʼéyó iin iin yichi̱. Miíyó ndíku̱nyó ley ta̱ Cristo, ña̱ ka̱na ti̱xin tu̱ʼun Ndióxi̱ ña̱ táxi yichi̱ nu̱úyó (Gálatas 6:2). Ni kǒova iin lista ña̱ káʼa̱n káxi xíʼinyó xa̱ʼa̱ ndiʼi ña̱ʼa, soo su̱ví ña̱yóʼo kúni̱ kachiña ña̱ keʼétuyó ña̱ va̱ása va̱ʼa (2 Corintios 4:1, 2; Hebreos 4:13; 1 Pedro 2:16). Chi ña̱ kéʼéyó kúú ña̱ ndáka̱xinyó kéʼéyó ña̱ kútóo Jehová ta saá náʼa̱yó ña̱ kúʼvi̱-iniyó xíniyóra.

21 Tá ndákanixi̱níyó xa̱ʼa̱ tu̱ʼun Ndióxi̱ ña̱ táxi yichi̱ nu̱úyó ta kéʼéyó ña̱ káʼa̱nña saá xáa̱yó kúnda̱a̱-iniyó ndáaña kúú ña̱ va̱ʼa ta ndáaña va̱ása va̱ʼa. Saátu sakuaʼayó ndakanixi̱níyó táki̱ʼva ndákanixi̱ní Jehová (Hebreos 5:14). Tá ná keʼéyó ña̱yóʼo, va̱ʼaní sakuaʼa ña̱ xínitúni̱yó ta kuniʼiña yichi̱ nu̱úyó ndiʼi tiempo ta chindeétáʼanña xíʼinyó ña̱ kuʼvi̱ka-iniyó kuniyó Ndióxi̱.

^ párr. 11 Ku̱a̱ʼání na̱ doctor káʼa̱nna ña̱ íxayo̱ʼvi̱níña xíʼin na̱ xíʼiní ndixi ña̱ kiʼinna kuenta nda̱saará koʼona. Káʼa̱nna ña̱ va̱ʼaka ná kǒo koʼonará.