Ir al contenido

Ir al índice

CAPÍTULO 3

Na̱ kúʼvi̱-ini xíni Ndióxi̱ ndaka̱xiún koo migoún

Na̱ kúʼvi̱-ini xíni Ndióxi̱ ndaka̱xiún koo migoún

“Na̱ xíka xíʼin na̱ ndíchi ndíchi koona, soo na̱ xíka xíʼin na̱ kíʼvi kǒo ña̱ va̱ʼa ndakiʼinna” (PROVERBIOS 13:20).

1-3. a) Ka̱ʼa̱n ndáaña kúni̱ kachi ña̱ va̱xi nu̱ú Proverbios 13:20. b) ¿Nda̱chun xíniñúʼu ndaka̱xin viíyó na̱ koo migoyó?

¿Á XA̱A̱ kíʼún kuenta ndáa ki̱ʼva xíto iin na̱ lée loʼo nu̱ú na̱ yivána? Nda̱a̱ tá kúma̱níka kixáʼana ka̱ʼa̱nna xa̱a̱ kíxáʼa sákuaʼana ndiʼi ña̱ xítona xíʼin ña̱ xíniso̱ʼona. Tá xáʼnuna ku̱a̱ʼa̱nna kíxáʼa kéʼéna ña̱ kéʼé na̱ yivána. Saátu íxaa miíyó na̱ yiví na̱ xa̱a̱ chée, kíxáʼa ndákanixi̱níyó á kéʼéyó nda̱a̱ táki̱ʼva kéʼé na̱ yiví na̱ kítáʼanníyó xíʼin.

2 Nu̱ú Proverbios 13:20 káchiña: “Na̱ xíka xíʼin na̱ ndíchi ndíchi koona”. Tá va̱ʼaní kítáʼanyó xíʼin iinna ku̱a̱ʼání tiempo xíkayó xíʼinna. Ta kíxáʼa kúʼvi̱ní-iniyó xíniyóna ta kútóoníyó kutáʼanyó xíʼinna. Na̱ yiví na̱ ku̱a̱ʼání tiempo xíkayó xíʼin kíxáʼayó kéʼéyó táki̱ʼva kéʼé miína.

3 Na̱ migoyó kivi chindeétáʼanna xíʼinyó ña̱ keʼéyó ña̱ va̱ʼa á kivitu chika̱a̱na miíyó yichi̱ ña̱ va̱ása va̱ʼa. Inka táʼví ña̱ Proverbios 13:20 káchiña: “Na̱ xíka xíʼin na̱ kíʼvi kǒo ña̱ va̱ʼa ndakiʼinna”. Tá na̱ migoyó kúʼvi̱-inina xínina Ndióxi̱, chindeétáʼanna xíʼinyó ña̱ keʼéyó ña̱ va̱ʼa nu̱úra á ña̱ nda̱kú koo iniyó xíʼinra. Ña̱ va̱ʼa ndaka̱xinyó na̱ kutáʼan xíʼinyó, xíniñúʼu kunda̱a̱-iniyó ndáana ndáka̱xin Ndióxi̱ kúú migora.

¿NDÁANA KÚÚ MIGO NDIÓXI̱?

4. a) ¿Nda̱chun iin ña̱ va̱ʼaní kúú ña̱ kooyó migo Jehová? b) ¿Nda̱chun ni̱ka̱ʼa̱n Jehová ña̱ kúú ta̱ Abrahán migora?

4 Jehová kúú ta̱ káʼnu iníísaá ñuyǐví soo táxira ña̱ kooyó migora. Ña̱yóʼo iin ña̱ va̱ʼaní kúúña. Soo Jehová viíní ndáka̱xinra na̱ migora. Na̱ kúʼvi̱-ini xíniñaʼá ta kándíxanara, na̱kán kúú na̱ kúú migora. Tá kúú ta̱ Abrahán ndiʼi tiempo ni̱xi̱yo tu̱ʼvara ña̱ keʼéra nda̱a̱ ndáaka ña̱ xi̱ka̱ʼa̱n Ndióxi̱ xíʼinra. Ku̱a̱ʼání yichi̱ ni̱na̱ʼa̱ra ña̱ xi̱kandíxara Ndióxi̱ ta xi̱niso̱ʼora ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra. Nda̱a̱ ka̱ndíxara ña̱ kaʼníra se̱ʼera ta̱ Isaac. Ta̱ Abrahán “ka̱ndíxara ña̱ kuchiñu Ndióxi̱ sandátakura se̱ʼera ni ná kuvivara” (Hebreos 11:17-19; Génesis 22:1, 2, 9-13). Xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ʼaní ka̱ndíxa ta̱ Abrahán ta ke̱ʼéra ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n Jehová xíʼinra, ni̱xa̱a̱ra ku̱ura migora (Isaías 41:8; Santiago 2:21-23).

5. ¿Ndáa ki̱ʼva kítáʼan Jehová xíʼin na̱ íyo nda̱kú-ini xíʼinra?

5 Nu̱ú Jehová ndáyáʼviní na̱ migora. Ta ña̱ ndáyáʼvi va̱ʼaka nu̱ú na̱ migora kúú ña̱ nda̱kú koo inina xíʼinra (kaʼvi 2 Samuel 22:26). Nda̱kú íyo inina ta kándíxana ña̱ káʼa̱nra chi kúʼvi̱-inina xíninara. Ña̱ Biblia káchiña ndiʼi na̱ kándíxa ña̱ káʼa̱n Jehová va̱ʼaní kítáʼanna xíʼinra (Proverbios 3:32). Nu̱ú Salmo 15:1-5 káʼa̱nra xíʼinna ña̱ ná ndasakáʼnunara ta ná ka̱ʼa̱nna xíʼinra nda̱a̱ ndáaka hora kúni̱ miína.

6. ¿Ndáa ki̱ʼva náʼa̱yó ña̱ kúʼvi̱-iniyó xíniyó ta̱ Jesús?

6 Ta̱ Jesús ni̱ka̱ʼa̱nra: “Tá iinna kúʼvi̱-inina xínina yi̱ʼi̱, ta xíniso̱ʼona ña̱ káʼi̱n, yivái̱ kuʼvi̱-inira kunirana” (Juan 14:23). Xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo tá kúni̱yó kooyó migo Jehová xíniñúʼu kuʼvi̱-iniyó kuniyó ta̱ Jesús ta keʼéyó ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra. Tá kúú miíyó kándíxayó ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús ña̱ xíniñúʼu sanáʼa̱yó na̱ yiví xa̱ʼa̱ Reino Ndióxi̱ (Mateo 28:19, 20; Juan 14:15, 21). Xa̱ʼa̱ ña̱ kúʼvi̱-iniyó xíniyó ta̱ Jesús ndíku̱nyó yichi̱ ña̱ sa̱ndákoora (1 Pedro 2:21). Kúsi̱íní-ini Jehová xítora ña̱ chíka̱a̱níyó ndee̱ ña̱ kundiku̱nyó yichi̱ se̱ʼera xíʼin tu̱ʼun káʼa̱nyó á xíʼin ña̱ kéʼéyó.

7. ¿Nda̱chun xíniñúʼu ndaka̱xinyó na̱ kúú migo Jehová koo migoyó?

7 Na̱ migo Jehová kándíxanara, íyo nda̱kú-inina xíʼinra, xíniso̱ʼona ña̱ káʼa̱nra, ta kúʼvi̱tu-inina xínina ta̱ Jesús. ¿Á táki̱ʼva íyo na̱ migo Jehová saá íyo na̱ ndáka̱xinyó koo migoyó? Tá ndíku̱n na̱ migoyó yichi̱ ta̱ Jesús ta chíka̱a̱na ndee̱ ña̱ sanáʼa̱na inka na̱ yiví xa̱ʼa̱ Reino Ndióxi̱, chindeétáʼanna xíʼinyó ña̱ keʼéyó ña̱ va̱ʼa xíʼin ña̱ nda̱kú koo iniyó xíʼin Jehová.

NÁ SAKUAʼAYÓ XA̱ʼA̱ NA̱ XI̱NDOO XI̱NAʼÁ

8. ¿Ndáaña ndákanixi̱níún xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ʼaní xi̱kitáʼan ñá Rut xíʼin ñá Noemí?

8 Ña̱ Biblia káʼa̱nña xa̱ʼa̱ ku̱a̱ʼá na̱ va̱ʼaní xi̱kitáʼan. Tá kúú ñá Rut xíʼin nána si̱soñá ñá Noemí. Xa̱a̱ síín ñuu iin iinná, ta ñá Noemí xa̱a̱ chéekavañá nu̱ú ñá Rut. Ta va̱ʼaní miga xi̱kuuná saáchi inkáchi xi̱kuʼvi̱-ininá xi̱xininá Jehová. Tá ni̱ka̱ʼa̱n ñá Noemí sandákooñá ñuu Moab ta ndikóñá chí ñuu Israel, ñá Rut kǒo níxiinñá ndo̱oñá. Ni̱ka̱ʼa̱nñá xíʼin ñá Noemí: “Ñuún koo ñui̱, ta Ndióxi̱ún koo Ndióxi̱i̱” (Rut 1:14, 16). Ñá Rut va̱ʼaní ni̱xi̱yo iniñá xíʼin ñá Noemí. Tá ni̱xa̱a̱ná ñuu Israel, ñá Rut ka̱chíñuñá ña̱ va̱ʼa kundaañá ñá Noemí. Ñá Noemí xi̱kuʼvi̱kaví-iniñá xi̱xiniñá ñá Rut ta va̱ʼaní consejo xi̱taxiñá ndaʼa̱ñá. Xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱ndiku̱n ñá Rut consejo ña̱ xi̱taxi ñá Noemí ndaʼa̱ñá, ku̱a̱ʼání bendición nda̱kiʼin u̱vi̱ saáná (Rut 3:6).

9. ¿Ndáaña ndákanixi̱níún xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ʼaní xi̱kitáʼan ta̱ David xíʼin ta̱ Jonatán?

9 Ta̱ David xíʼin ta̱ Jonatán va̱ʼanítu xi̱kitáʼan na̱yóʼo ta nda̱kúní ni̱xi̱yo inina xíʼin Jehová. Ta̱ Jonatán ki̱ʼva o̱ko̱ u̱xu̱ ku̱i̱ya̱ chéekara nu̱ú ta̱ David, ta ta̱ Jonatán kúú ta̱ xa̱a̱ koo rey ñuu Israel (1 Samuel 17:33; 2 Samuel 5:4). Soo tá na̱kunda̱a̱-inira ña̱ nda̱ka̱xin Jehová ta̱ David ña̱ koora rey, va̱ása nísa̱a̱-inira kunirara ta ni kǒo níkuni̱ra keetáʼanra xíʼinra. Nda̱a̱ chi̱ka̱a̱kara ndee̱ ña̱ chi̱ndeétáʼanra xíʼin ta̱ David. Tá ndeéní tu̱ndóʼo ni̱ya̱ʼa ta̱ David nu̱ú, ta̱ Jonatán ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinra ña̱ ná kandíxaníra Jehová. Nda̱a̱ si̱lóʼo kuvira xa̱ʼa̱ ta̱ David (1 Samuel 23:16, 17). Saátu ta̱ David nda̱kúní ni̱xi̱yo inira xíʼin migora ta̱ Jonatán. Ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinra ña̱ kundaara na̱ veʼe ta̱yóʼo, ta sa̱xínura ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra ni ni̱xi̱ʼi̱ ta̱ Jonatán (1 Samuel 18:1; 20:15-17, 30-34; 2 Samuel 9:1-7).

10. ¿Ndáaña sákuaʼún xa̱ʼa̱ ña̱ ke̱ʼé u̱ni̱ na̱ va̱lí yóʼo ña̱ va̱ʼaní xi̱kitáʼanna?

10 Ta̱ Sadrac, ta̱ Mesac xíʼin ta̱ Abednego, u̱ni̱ saá na̱ va̱lí yóʼo na̱ ñuu Israel xi̱kuuna ta nda̱kiʼinnana ku̱a̱ʼa̱n xíʼinna chí ñuu Babilonia. Migo xi̱kuuna xíʼin táʼanna ta ni xíka ni̱xi̱yona nu̱ú na̱ veʼena, chi̱ndeétáʼanna xíʼin táʼanna ña̱ va̱ʼa nda̱kú koo inina xíʼin Jehová. Tá xa̱a̱ ku̱chéena xi̱niñúʼu ndakú koo inina ña̱ kandíxana Jehová, chi ta̱ rey Nabucodonosor ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinna ña̱ ná ndasakáʼnuna iin imagen ña̱ oro. Ta̱ Sadrac, ta̱ Mesac xíʼin ta̱ Abednego kǒo níxiinna keʼéna ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ rey ta ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼinra: “Kǒo ndasakáʼnundi̱ ndióxi̱ún ta ni kǒo kuxítíndi̱ nu̱ú ña̱ʼa ña̱ oro ña̱ i̱xava̱ʼún”. U̱ni̱ saána nda̱kúní ni̱xi̱yo inina xíʼin Ndióxi̱ tá ni̱ya̱ʼana nu̱ú tu̱ndóʼo (Daniel 1:1-17; 3:12, 16-28).

11. ¿Nda̱chun va̱ʼaní xi̱kitáʼan ta̱ Pablo xíʼin ta̱ Timoteo?

11 Tá ki̱xáʼa ta̱ Pablo kítáʼanra xíʼin ta̱ Timoteo na̱kunda̱a̱-inira xa̱ʼa̱ra ña̱ kúʼvi̱ní-inira xínira Jehová, ta saátu ña̱ xi̱ndi̱ʼi̱ní-inira xa̱ʼa̱ na̱ congregación. Xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo ta̱ Pablo sa̱náʼa̱ra ta̱ Timoteo ña̱ va̱ʼa chindeétáʼanra xíʼin na̱ hermano na̱ xa̱a̱ síín síín ñuu (Hechos 16:1-8; 17:10-14). Ta̱ Timoteo chi̱ka̱a̱níra ndee̱ ña̱kán ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Pablo xa̱ʼa̱ra: “Ka̱chíñuníra xíʼi̱n ña̱ va̱ʼa ni̱xi̱kandi̱ na̱túʼunndi̱ xa̱ʼa̱ Ndióxi̱”. Ta̱ Pablo xi̱xini̱ra ña̱ va̱ʼaní kundaa ta̱ Timoteo na̱ hermano. Ta̱ Pablo xíʼin ta̱ Timoteo xa̱ʼa̱ ña̱ chi̱ka̱a̱nína ndee̱ ña̱ inkáchi nda̱sakáʼnuna Ndióxi̱ va̱ʼaní ni̱xa̱a̱na xi̱kitáʼanna (Filipenses 2:20-22; 1 Corintios 4:17).

VIÍ NÁ NDAKA̱XINYÓ NA̱ KOO MIGOYÓ

12, 13. a) ¿Nda̱chun nda̱a̱ ti̱xin congregación xíniñúʼu viíní ndaka̱xinyó na̱ koo migoyó? b) ¿Nda̱chun ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ apóstol Pablo ña̱ va̱xi nu̱ú 1 Corintios 15:33?

12 Ti̱xin ña̱ congregación, va̱ʼa sakuaʼayó xíʼin ña̱ kéʼé na̱ ñaniyó xíʼin ná ku̱ʼvayó ta va̱ʼatu chindeétáʼanyó xíʼin táʼanyó ña̱ nda̱kú koo iniyó xíʼin Jehová (kaʼvi Romanos 1:11, 12). Ti̱xin ñuu Ndióxi̱ ku̱a̱ʼání nu̱ú kúúyó ñúʼu, ta xa̱a̱ síín costumbre iin iinyó ta xa̱a̱ síín ñuu iin iinyó. Ña̱kán nda̱a̱ ti̱xin congregación xíniñúʼu vií ndaka̱xinyó na̱ migoyó. Savana sa̱kán loʼo tiempo ñúʼuna ta savatuna xa̱a̱ ku̱a̱ʼání ku̱i̱ya̱ ñúʼuna. Nda̱a̱ táki̱ʼva íyo ku̱i̱ʼi ku̱a̱ʼá tiempo yáʼa ta saá chíchiña, saátu na̱ yiví xíniñúʼu ku̱a̱ʼá tiempo ya̱ʼa ña̱ va̱ʼa xa̱a̱na kutáʼanna xíʼin Jehová. Ña̱kán xíniñúʼu kuʼvi̱-iniyó kuni táʼanyó ta kúee koo iniyó xíʼin táʼanyó, ta ndiʼi yichi̱ xíniñúʼu vií ndaka̱xinyó na̱ koo migoyó (Romanos 14:1; 15:1; Hebreos 5:12–6:3).

13 Sava yichi̱ kivi kuu iin tu̱ndóʼo ña̱ káʼnu ti̱xin congregación. Tá saá ná kuu, xíniñúʼu kiʼinníyó kuenta. Sana iin na̱ hermano kixáʼana keʼéna sava ña̱ʼa ña̱ va̱ása va̱ʼa káchi Biblia. Á sanatu iinna ndiʼi yichi̱ nátúʼun kúáchina ta xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo kivi kaku ku̱a̱chi ti̱xin congregación. Soo va̱ása xíniñúʼu ndakanda̱-iniyó tá saá ná kuu, chi saátu ku̱u ti̱xin congregación ña̱ siglo nu̱ú. Ña̱kán ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ apóstol Pablo xíʼin na̱ cristiano na̱ xi̱ndoo tiempo saá: “Kǒo sándaʼvindó miíndó. Na̱ yiví na̱ kǒo kéʼé ña̱ va̱ʼa, kǒo ña̱ va̱ʼa sánáʼa̱na ndóʼó” (1 Corintios 15:12, 33). Ta̱ Pablo ta̱xitura consejo ndaʼa̱ ta̱ Timoteo ña̱ ná ndaka̱xin viíra na̱ koo migora. Ta saátu xíniñúʼu keʼé miíyó (kaʼvi 2 Timoteo 2:20-22).

14. ¿Ndáaña kivi ndoʼoyó tá ná kutáʼanyó xíʼin na̱ kéʼé ña̱ va̱ása va̱ʼa?

14 Ña̱ ndáyáʼviní kúúmiíyó kúú ña̱ kítáʼanyó xíʼin Jehová ta xíniñúʼu kundaaníyóña. Ña̱kán va̱ása ndaka̱xinyó koo migoyó na̱ yiví na̱ kǒo chíndeétáʼan xíʼinyó ña̱ kandíxakayó Jehová ta sákuxíkana miíyó nu̱úra. Ndakanixi̱ní xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo. Kǒo kívi ndakatayó ti̱ko̱to̱ xíʼin ti̱kui̱í yaku̱a̱ ta kundatuyó ña̱ limpio kooña. Saátu kǒo kívi koo migoyó na̱ yiví na̱ kéʼé ña̱ va̱ása va̱ʼa ta ndakanixi̱níyó ña̱ kǒo ña̱ ndoʼoyó. Xíniñúʼu viíní ndaka̱xinyó na̱ kutáʼan xíʼinyó (1 Corintios 5:6; 2 Tesalonicenses 3:6, 7, 14).

Kivi ndani̱ʼún na̱ koo migoún na̱ ndixa kúʼvi̱-ini xíni Jehová

15. ¿Ndáaña kivi keʼún ña̱ va̱ʼa koo migoún na̱ kúʼvi̱-ini xíni Jehová ti̱xin ña̱ congregación?

15 Ti̱xin congregación, ndani̱ʼíyó na̱ yiví na̱ ndixa kúʼvi̱-ini xíni Jehová ta kivi xa̱a̱na koona migoyó (Salmo 133:1). Va̱ása ndukún migoún na̱ táʼan ku̱i̱ya̱ mií kuitíún, na̱ inkáchi raza xíʼún á na̱ inkáchi ñuu xíʼún. Ndakaʼán xa̱ʼa̱ ta̱ Jonatán ta̱yóʼo chéekara nu̱ú ta̱ David ta ñá Rut loʼokañá nu̱ú ñá Noemí. Miíyó kúni̱yó keʼéyó ña̱ káʼa̱n Biblia ña̱ kuʼvi̱-iniyó kuniyó ndiʼi na̱ ndásakáʼnu Ndióxi̱ (kaʼvi 1 Pedro 2:17; 2 Corintios 6:13). Tá ná chika̱a̱níún ndee̱ ña̱ keʼún ña̱ kútóo Jehová ku̱a̱ʼákana kuni̱na koona migoún.

TÁ KÁKU KU̱A̱CHI XÍʼIN INKANA

16, 17. ¿Ndáaña va̱ása xíniñúʼu keʼéyó tá sásáa̱ iinna iniyó á sándakavana-iniyó?

16 Ti̱xin veʼeyó su̱ví inkáchi íyo ndiʼiyó, su̱ví inkáchi ndákanixi̱níyó ta su̱ví inkáchi kéʼéyó chiñu. Ta saátu kúu ti̱xin ña̱ congregación. Xa̱ʼa̱ ña̱ xa̱a̱ síín síín íyoyó, kivi sakuaʼayó xíʼin ña̱ kéʼé inkana, ta saátu na̱kán kivi sakuaʼana xíʼin ña̱ kéʼéyó. Soo xa̱ʼa̱ ña̱ xa̱a̱ síín síín íyoyó kivi sásáa̱ táʼanyó á kaku ku̱a̱chi xíʼin táʼanyó. Ta sava yichi̱ nda̱a̱ kusuchí-iniyó xíʼin ña̱ kéʼéna á nda̱a̱ sa̱a̱yó xíʼinña (Proverbios 12:18). ¿Á taxiyó ña̱ sandákava ku̱a̱chi yóʼo iniyó á nda̱a̱ kǒo ku̱ʼu̱nkayó congregación?

17 Va̱ása keʼéyó ña̱yóʼo. Tá íyo ña̱ ke̱ʼéna xíʼinyó ná kǒo sandákooyó ña̱ ku̱ʼu̱nyó congregación. Su̱ví Jehová kúú ta̱ kúúmií ku̱a̱chi. Ta̱yóʼo kúú ta̱ táxi ndiʼi ña̱ kúúmiíyó ta ta̱xira ña̱ tákuyó, ña̱kán xíniñúʼu kuʼvi̱-iniyó kuniyóra ta nda̱kú koo iniyó xíʼinra (Revelación [Apocalipsis] 4:11). Ña̱ congregación iin regalo ña̱ ta̱xi Jehová ndaʼa̱yó kúúña ta chíndeétáʼanña xíʼinyó ña̱ kandíxakayóra (Hebreos 13:17). Kǒo kúni̱yó sandákooyóña xa̱ʼa̱ ña̱ sásáa̱ iinna iniyó á ña̱ sándakavana-iniyó (kaʼvi Salmo 119:165).

18. a) ¿Ndáaña chindeé miíyó ña̱ va̱ʼa kutáʼanyó xíʼin ñaniyó á ku̱ʼvayó? b) ¿Nda̱chun xíniñúʼu koo káʼnu-iniyó xa̱ʼa̱na?

18 Kúʼvi̱-iniyó xíniyó na̱ ñaniyó á ku̱ʼvayó ta kúni̱yó vií kutáʼanyó xíʼinna. Jehová va̱ása ndátura ña̱ ndiʼi ña̱ keʼéyó nina ña̱ va̱ʼaví kooña, ta saátu miíyó va̱ása xíniñúʼu kundatuyó ña̱ nina ña̱ va̱ʼaví keʼé na̱ ñaniyó á ku̱ʼvayó (Proverbios 17:9; 1 Pedro 4:8). Ndiʼiyó kíʼvi ku̱a̱chi, soo xa̱ʼa̱ ña̱ kúʼvi̱-iniyó xíni táʼanyó ña̱yóʼo chindeé miíyó ña̱ koo káʼnu-iniyó xa̱ʼa̱ táʼanyó (Colosenses 3:13). Tá ndixa kúʼvi̱-iniyó xíniyó na̱ ñaniyó, va̱ása taxiyó ña̱ iin ku̱a̱chi loʼo nduuña iin ku̱a̱chi káʼnu. Ña̱ nda̱a̱ kúúña tá iinna sásáa̱na miíyó íxayo̱ʼvi̱ña xíʼinyó ña̱ nandósóyó xa̱ʼa̱ña. Ña̱ kivi keʼéyó kúú ña̱ sa̱a̱yó xíʼinna á kǒo kuni̱yó ka̱ʼa̱nyó xíʼinna. Soo tá saá ná keʼéyó sákusuchíyó-iniyó ta sásáa̱yó miíyó. Ta ña̱ va̱ʼaníka kúúña tá ná koo káʼnu-iniyó xa̱ʼa̱na chi kǒo ña̱ sandi̱ʼi̱-iniyó, va̱ʼa kutáʼan ndiʼiyó ti̱xin congregación ta va̱ʼanítu kutáʼanyó xíʼin Jehová (Mateo 6:14, 15; Lucas 17:3, 4; Romanos 14:19).

TÁ KÍTA IINNA TI̱XIN CONGREGACIÓN

19. ¿Ama kúú ña̱ xíniñúʼu sandákooyó ña̱ kutáʼanyó xíʼin iinna ti̱xin congregación?

19 Ti̱xin veʼeyó tá ndiʼiyó kúni̱yó xíni táʼanyó, chíka̱a̱yó ndee̱ ña̱ ndiʼiyó ná koo si̱í. Ná kachiyó iin na̱ íyo ti̱xin veʼeyó kíxáʼana íxaso̱ʼona. Ndiʼiyó chíka̱a̱ ndee̱ ña̱ chíndeétáʼanyó xíʼinna, soo kǒo xíínna kuniso̱ʼona. Nda̱a̱ kítana ku̱a̱ʼa̱nna koona inka veʼe, á sana na̱ yiváyó káʼa̱n xíʼinna ña̱ ná ku̱ʼu̱nna. Ta saátu kivi kuu ti̱xin congregación. Sana iinna ndákundeéna kéʼéna ña̱ va̱ása va̱ʼa nu̱ú Jehová ta xa̱ʼa̱ ña̱ kéʼéna íxayaku̱a̱na congregación. Sana kǒo xíínna kuniso̱ʼona consejo ña̱ táxina ndaʼa̱na ta xíʼin ña̱ kéʼéna náʼa̱na ña̱ kǒo kúni̱kana kundika̱a̱na ti̱xin congregación. Sana nda̱a̱ sándakoona congregación á nda̱a̱ távánana ti̱xin ña̱yóʼo ña̱ kuuna expulsado. Tá saá kúu, ña̱ Biblia káxiní káʼa̱nña ña̱ xíniñúʼu sandákooyó ña̱ kutáʼanyó xíʼinna (kaʼvi 1 Corintios 5:11-13; 2 Juan 9-11). Sana ña̱yóʼo ixayo̱ʼvi̱ña xíʼinyó tá na̱ veʼeyó kúúna á na̱ migoyó kúúna. Soo tá kúu ña̱yóʼo, iinlá Jehová kúú ta̱ xíniñúʼu nda̱kúka koo iniyó xíʼin nu̱úka inka na̱ yiví (koto nota 8).

20, 21. a) ¿Nda̱chun iin ña̱ va̱ʼa kúúña tá távána na̱ kǒo xíín keʼé ña̱ va̱ʼa ti̱xin congregación? b) ¿Nda̱chun xíniñúʼu viíní ndaka̱xinyó na̱ koo migoyó?

20 Jehová ta̱xira chiñu ndaʼa̱ na̱ anciano ña̱ kotona tá iinna kǒo xíínna sandákoona ku̱a̱chi ña̱ kéʼéna xíniñúʼu kitana ti̱xin congregación. Ta saá kúú ña̱ ndáana congregación nu̱ú na̱ kǒo xíín keʼé ña̱ káʼa̱n Jehová (1 Corintios 5:7; Hebreos 12:15, 16). Tá kéʼé na̱ anciano ña̱yóʼo, saá náʼa̱na ña̱ kúʼvi̱-inina xínina Jehová, kúʼvi̱-inina xínina ki̱vi̱ra xíʼin chiñu ña̱ xáʼndara. Tá ndíku̱nyó ña̱ káʼa̱n Jehová xa̱ʼa̱ ndáa ki̱ʼva keʼéyó xíʼin na̱ ke̱e ti̱xin ñuura náʼa̱yó ña̱ kúʼvi̱-iniyó xíniyóra xíʼin chiñu ña̱ xáʼndara (1 Pedro 1:15, 16). Tá ki̱vi̱ tává na̱ anciano na̱ kíʼvi ku̱a̱chi ta kǒo xíínna ndikó-inina xa̱ʼa̱ ña̱ kéʼéna, Jehová náʼa̱ra ña̱ kúʼvi̱-inira xínirana. Chi xa̱ʼa̱ ña̱ kéena kivi chindeétáʼanña xíʼinna ña̱ kunda̱a̱-inina ña̱ kéʼéna su̱ví ña̱ va̱ʼa kúúña ta xíniñúʼu nasamana miína. Ku̱a̱ʼá na̱ xi̱kuu expulsado tá ya̱chi̱ ni̱ya̱ʼa tiempo ndi̱kóna nu̱ú Jehová, ta na̱ congregación va̱ʼaní nda̱kiʼinnana (Hebreos 12:11).

21 Na̱ migoyó kivi sákunina miíyó ña̱ keʼéyó ña̱ kéʼéna. Ña̱kán viíní ná ndaka̱xinyó na̱ kutáʼan xíʼinyó. Tá kúʼvi̱-iniyó xíniyó na̱ kúʼvi̱-ini Jehová xínira, na̱yóʼo chindeétáʼanna xíʼinyó ña̱ nda̱kú koo iniyó xíʼinra ndiʼi tiempo.