Ir al contenido

Ir al índice

CAPÍTULO 3

¿Nda̱saa kúni̱ Jehová koo ñuʼú yóʼo?

¿Nda̱saa kúni̱ Jehová koo ñuʼú yóʼo?
  • ¿Nda̱saa kúni̱ Jehová koo na̱ yiví?

  • ¿Ndáa tu̱ʼun vatá ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Ndi̱va̱ʼa xa̱ʼa Ndióxi̱?

  • ¿Nda̱saa kundooyó nu̱ú ñuʼú yóʼo chí nu̱únínu?

1. ¿Nda̱saa kúni̱ Jehová koo ñuʼú yóʼo?

NDIÓXI̱ kúni̱ra liviní koo nu̱ú ñuʼú yóʼo: kúni̱ra si̱íní ná kundoo na̱ yiví ta kǒo kue̱ʼe̱ koo nu̱úna. Ña̱ Biblia káʼa̱nña “Jehová i̱xava̱ʼara iin ñuʼú livi nu̱ú Edén” tasaá “Jehová Ndióxi̱ ta̱xira xa̱ʼnu ndiʼi yitu̱n tú kána ku̱i̱ʼi ndaʼa̱ ña̱ va̱ʼa xáxina”. Tándi̱ʼi i̱xava̱ʼara ta̱ Adán xíʼin ñá Eva, ta liviní nu̱ú chi̱ndoorana ta ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinna: “Ná kaku se̱ʼendó, ku̱a̱ʼá ná koona, ta sakutúndó nu̱ú ñuʼú, ta kundaandóña” (Génesis 1: 28; 2: 8, 9, 15). Ndióxi̱ xi̱kuni̱ra ña̱ koo se̱ʼena, ta ndasalivina iníísaá nu̱ú ñuʼú, ta kundaana kití tí íyo nu̱úña.

2. a) ¿Nda̱chun va̱ʼa kandíxayó ña̱ saxínu Ndióxi̱ ña̱ kúni̱ra koo nu̱ú ñuʼú yóʼo chí nu̱únínu? b) ¿Ndáa na̱ yiví kúú na̱ kundoo nu̱ú ñuʼú livi káchi Biblia?

2 ¿Á túvi miíún kixa̱a̱ iin ki̱vi̱ koo ña̱ kúni̱ Jehová nu̱ú ñuʼú yóʼo ña̱ kundoo na̱ yiví nu̱ú iin ñuʼú livi? Jehová ni̱ka̱ʼa̱nra: ʻÑa̱ ni̱ka̱ʼi̱n keʼíi̱, ña̱ saxínui̱ kúúñaʼ (Isaías 46:9-11; 55:11). Ña̱ nda̱a̱ kúúña, Ndióxi̱ saxínura ña̱ kúni̱ra koo. Miíra káʼa̱n ña̱ i̱xava̱ʼara ñuʼú “ta kǒo ní ixava̱ʼaraña ña̱ koo miíña, chi i̱xava̱ʼaraña ña̱ kundoona nu̱úña” (Isaías 45:18). ¿Ndáa na̱ yiví kúú na̱ xi̱kuni̱ Ndióxi̱ kundoo nu̱ú ñuʼú, ta nda̱saa tiempo kundoona nu̱úña? Ña̱ Biblia káchiña: “Na̱ yiví va̱ʼa kúú na̱ koo nu̱ú ñuʼú, ta ndiʼi tiempo kundoona nu̱úña” (Salmo 37:29; Revelación 21:3, 4).

3. ¿Ndáaña kúu nu̱ú ñuʼú yóʼo tiempo vitin, ta sava yichi̱ ndáaña ndáka̱tu̱ʼunyó miíyó?

3 Soo, kúma̱níva xi̱nu ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n Ndióxi̱ koo nu̱ú ñuʼú yóʼo. Chi na̱ yiví kíʼin kue̱ʼe̱ miína ta xíʼi̱na, ta savana xáʼní táʼanna. Jehová ni loʼo kǒo níkuni̱ra koo ñuʼú yóʼo saá. Tá saá, ¿ndáaña ku̱u? ¿Nda̱chun va̱ása káa ñuʼú yóʼo táki̱ʼva xi̱kuni̱ Jehová? Ni iin libro ña̱ káʼyí na̱ yiví kǒo ndani̱ʼíyó xa̱ʼa ña̱yóʼo, saáchi chí ndiví ki̱xaʼá xa̱ʼa ku̱a̱chi.

MÍÍ KI̱XI TA̱ CONTRA NDIÓXI̱

4, 5. a) ¿Ndáana xi̱niñúʼu tí ko̱o̱ ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nrí xíʼin ñá Eva? b) ¿Nda̱chun iin na̱ yiví va̱ʼa xáa̱na ndúuna na̱ kui̱ʼná?

4 Libro ña̱ Génesis ña̱ kíxaʼá nu̱ú Biblia káʼa̱nña xíʼinyó nu̱ú ñuʼú livi kán ki̱ta ta̱ contra Ndióxi̱. Ta “ko̱o̱” káʼa̱nna xíʼinra, soo su̱ví iin ko̱o̱ tí ndixa kúúra. Libro ña̱ Revelación ña̱ va̱xi nu̱ú ndíʼi Biblia káʼa̱nña naníra ‘ta̱ Ndi̱va̱ʼa, ta sándáʼvira ndiʼi na̱ ndóo nu̱ú ñuʼú’. Ta nanítura “ko̱o̱ tí nu̱ú” (Génesis 3:1; Revelación 12:9). Iin ángel xi̱kuura, ta̱yóʼo kúú ta̱ xi̱niñúʼu tí ko̱o̱ ña̱ va̱ʼa ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin ñá Eva. Ta̱ ángel yóʼo xi̱nira tá i̱xava̱ʼa Ndióxi̱ ñuʼú ña̱ va̱ʼa kundoo na̱ yiví nu̱úña (Job 38:4, 7).

5 Xíni̱yó ndiʼi ña̱ íxava̱ʼa Jehová ña̱ va̱ʼaní kúúña. Tá saá, ¿ndáana i̱xava̱ʼa ta̱ “Ndi̱va̱ʼa”? Iin ángel se̱ʼe Ndióxi̱ xi̱kuura, soo xa̱ʼa ña̱ kúni̱ miíra ndu̱ura ta̱ Ndi̱va̱ʼa. ¿Nda̱chun i̱xaara saá? Nda̱a̱ táki̱ʼva íyo sava na̱ yiví, na̱ yiví va̱ʼa kúúna vitin tá yáʼa tiempo ndúuna na̱ kui̱ʼná, saá i̱xaara. ¿Nda̱chun ndúuna na̱ kui̱ʼná? Saáchi táxina kíʼvi ña̱ kini níma̱na tá kǒo sándákoona ña̱ ndákanixi̱nína xa̱ʼa ña̱yóʼo, tasaá kíxa̱a̱ iin ki̱vi̱ kéʼévanaña (kaʼvi Santiago 1:13-15).

6. ¿Nda̱chun ni̱xa̱a̱ iin ángel se̱ʼe Ndióxi̱ ndu̱ura ta̱ Ndi̱va̱ʼa?

6 Ña̱yóʼo kúú ña̱ ndo̱ʼo ta̱ Ndi̱va̱ʼa. Sana xi̱niso̱ʼora tá ni̱ka̱ʼa̱n Jehová xíʼin ta̱ Adán xíʼin ñá Eva ña̱ koo ku̱a̱ʼá se̱ʼena ta sakutúna nu̱ú ñuʼú yóʼo (Génesis 1:27, 28). Sana ña̱yóʼo nda̱kanixi̱níra: “Ndiʼi na̱ yiví yóʼo va̱ʼa ndasakáʼnuna yi̱ʼi̱ su̱víka Ndióxi̱”. Ña̱ nda̱kaniníxi̱níra ña̱yóʼo, ki̱xa̱a̱ iin ki̱vi̱ sa̱ndáʼvira ñá Eva ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ vatá xa̱ʼa Ndióxi̱ xíʼinñá (kaʼvi Génesis 3:1-5). Xa̱ʼa ndiʼi ña̱ ke̱ʼéra yóʼo, ni̱na̱ʼa̱ra ña̱ kúúra ta̱ vatá ta ndu̱ura contra Ndióxi̱. Ña̱kán nu̱ú tu̱ʼun original ña̱ ni̱ka̱ʼyi̱ nu̱ú Biblia u̱vi̱ kúú ki̱vi̱ “ta̱ Ndi̱va̱ʼa”. Iin ña̱ kúni̱ kachi “ta̱ káʼa̱n tu̱ʼun va̱tá” inkaña kúni̱ kachi “ta̱ contra Ndióxi̱”.

7. a) ¿Nda̱chun ni̱xi̱ʼi̱ ta̱ Adán xíʼin ñá Eva? b) ¿Nda̱chun ndúchéeyó ta xíʼi̱yó?

7 Ta̱ Ndi̱va̱ʼa xi̱niñúʼura tu̱ʼun vatá ña̱ sa̱ndáʼvira ta̱ Adán xíʼin ñá Eva ña̱ kǒo kandíxana Ndióxi̱ (Génesis 2:17; 3:6). Xa̱ʼa ña̱yóʼo ni̱xi̱ʼi̱ u̱vi̱ saána, táki̱ʼva ni̱ka̱ʼa̱n Ndióxi̱ xíʼinna (Génesis 3:17-19). Saáchi ta̱ Adán ndu̱ura ta̱ ku̱a̱chi xa̱ʼa ña̱ kǒo níxiniso̱ʼora ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n Ndióxi̱, tasaá ndiʼi na̱ se̱ʼera ndu̱una na̱ ku̱a̱chi (kaʼvi Romanos 5:12). Ná ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa iin tú yitu̱n loʼo tú távána ndo̱ʼo tá túyóʼo ni̱kuyakuánú, ¿ndáa ki̱ʼva kana ndiʼi ndo̱ʼo? Ndiʼiña yakuá kanaña. Saá ndóʼo ndiʼi miíyó na̱ yiví, xa̱ʼa ña̱ ke̱ʼé ta̱ Adán ndiʼiyó kúú na̱ yiví ku̱a̱chi. Xa̱ʼa ña̱yóʼo ndiʼiyó ndúchéeyó ta xíʼi̱yó (Romanos 3:23).

8, 9. a) ¿Ndáa ña̱ vatá ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Ndi̱va̱ʼa xa̱ʼa Jehová? b) ¿Nda̱chun kǒo nísandíʼi-xa̱ʼa Jehová u̱ni̱ saána?

8 Ta̱ Ndi̱va̱ʼa kúú ta̱ nu̱ú ni̱ka̱ʼa̱n ña̱ vatá, saáchi sa̱ndáʼvira ta̱ Adán xíʼin ñá Eva ta kǒo níxiniso̱ʼokana ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n Ndióxi̱. Ña̱yóʼo kúni̱ kachi ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Ndi̱va̱ʼa: “Su̱ví iin rey va̱ʼa kúúra chi sándáʼvira na̱ yiví ta kǒo kúni̱ra kundoo va̱ʼana. Kǒo xíniñúʼu kaʼndachíñu Ndióxi̱ nu̱úna, xíni̱ miívana ndáaña keʼéna. Va̱ʼaka kundoona tá ná kuniso̱ʼona ña̱ káʼi̱n”. Xíʼin ndiʼi ña̱yóʼo ni̱na̱ʼa̱ra ña̱ kǒo yichi̱ Ndióxi̱ kaʼndachíñura nu̱ú na̱ yiví. ¿Ndáaña keʼé Ndióxi̱ vitin? Savana káchina, va̱ʼaka níxaʼníra u̱ni̱ saána. Tá níxaʼníra ta̱ Ndi̱va̱ʼa, ¿á va̱ʼa kunda̱a̱-iniyó á ndixa ña̱ nda̱a̱ ni̱ka̱ʼa̱nra? ¿Á va̱ʼa kunda̱a̱-iniyó á ndixa kǒo kúchiñu Ndióxi̱ kaʼndachíñura nu̱úyó?

9 Jehová nina ña̱ va̱ʼa kéʼéra. Ña̱kán kǒo níxaʼníra na̱yóʼo. Xa̱ʼa ña̱yóʼo ta̱xira tiempo ña̱ va̱ʼa kunda̱a̱-iniyó xa̱ʼa ndiʼi ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Ndi̱va̱ʼa á ña̱ ndixa kúúña. Ndióxi̱ ta̱xira loʼo tiempo ndaʼa̱ na̱ yiví ña̱ kaʼndachíñuna nu̱ú miína chi saá kúni̱ ta̱ Ndi̱va̱ʼa. Soo nu̱ú libro yóʼo ña̱ capítulo 11 káʼa̱nkaña nda̱chun ndátuní Ndióxi̱ saáví tiinra ku̱a̱chi yóʼo. ¿Nda̱chun ka̱ndíxa ta̱ Adán xíʼin ñá Eva ta̱ Ndi̱va̱ʼa, ta ni kǒo ña̱ va̱ʼa nítaxira ndaʼa̱na? ¿Á va̱ʼa i̱xaana ña̱ nda̱kanixi̱nína xa̱ʼa Jehová ña̱ kúúra iin Ndióxi̱ ta̱ káʼa̱n tu̱ʼun vatá? ¿Ndáaña keʼún tá níxi̱yoún tiempo saá?

10. ¿Ndáaña xíniñúʼu keʼún tasaá na̱ʼún ña̱ kándíxaún Jehová ta kǒo kándíxaún ta̱ Ndi̱va̱ʼa?

10 Va̱ʼa ndakanixi̱níyó xa̱ʼa ña̱yóʼo, chi ndiʼiyó xíniñúʼu na̱ʼa̱yó á Jehová kándíxayó á ta̱ Ndi̱va̱ʼa kándíxayó. Soo miíún va̱ʼa kandíxaún Jehová tasaá na̱ʼún ña̱ kúni̱ún kaʼndachíñura nu̱ún, tasaá na̱ʼún ta̱ Ndi̱va̱ʼa tu̱ʼun vatá káʼa̱nra (Salmo 73:28; kaʼvi Proverbios 27:11). Soo ni ku̱a̱ʼáví na̱ yiví ndóo nu̱ú ñuʼú yóʼo, loʼova kúú na̱ kéʼé ña̱ kúni̱ Ndióxi̱, ta xa̱ʼa ña̱yóʼo xíniñúʼu kunda̱a̱-iniyó xa̱ʼa iin ña̱ʼa: ¿á káʼa̱n Biblia xa̱ʼa ta̱ Ndi̱va̱ʼa ña̱ kúúra ta̱ xáʼndachíñu ñuyǐví yóʼo?

¿NDÁANA XÁʼNDACHÍÑU ÑUYǏVÍ YÓʼO?

¿Á va̱ʼa taxi ta̱ Ndi̱va̱ʼa ndiʼi ña̱ íyo ñuyǐví yóʼo ndaʼa̱ ta̱ Jesús tá su̱ví ña̱ʼara kúúña?

11, 12. a) ¿Ndáaña ni̱na̱ʼa̱ ta̱ Ndi̱va̱ʼa nu̱ú ta̱ Jesús ña̱ kúúra ta̱ xáʼndachíñu ñuyǐví yóʼo? b) ¿Ndáaña kúú inka ña̱ náʼa̱ nu̱úyó ña̱ kúú ta̱ Ndi̱va̱ʼa ta̱ xáʼndachíñu ñuyǐví yóʼo?

11 Ta̱ Jesús kǒo níxika-inira xa̱ʼa ta̱ Ndi̱va̱ʼa ña̱ kúúra ta̱ xáʼndachíñu ñuyǐví yóʼo. Iin yichi̱, ta̱ Ndi̱va̱ʼa ni̱na̱ʼa̱ra “ndiʼi ña̱ ku̱i̱ká ña̱ íyo ñuyǐví” nu̱ú ta̱ Jesús, ta káchira xíʼinra: “Ndiʼi ña̱yóʼo taxii̱ ndaʼún tá ná kuxítíún nu̱íi̱ ta ndasakáʼnún yi̱ʼi̱” (Mateo 4:8, 9; Lucas 4:5, 6). Ndakanixi̱níún xa̱ʼa ña̱yóʼo, tá su̱ví ña̱ʼa ta̱ Ndi̱va̱ʼa kúú ña̱ íyo ñuyǐví yóʼo, ¿á túvi miíún ka̱ʼa̱nra taxira ña̱yóʼo ndaʼa̱ ta̱ Jesús? Ta̱ Jesús xíni̱vara ndiʼi ña̱ íyo ñuyǐví yóʼo kúúña ña̱ʼa ta̱ Ndi̱va̱ʼa.

12 Xíni̱yó Jehová kúú ta̱ kúúmií ndiʼi ndée ta̱ i̱xava̱ʼa ndiʼi ña̱ʼa (Revelación 4:11). Nu̱ú Biblia va̱ása káʼa̱nña Ndióxi̱ kúú ta̱ xáʼndachíñu ñuyǐví yóʼo ta saátu ni kǒo káʼa̱nña xa̱ʼa ta̱ Jesús. Ta̱ Ndi̱va̱ʼa kúú ta̱ “xáʼndachíñu”, káchi ta̱ Jesús (Juan 12:31; 14:30; 16:11). Ña̱ Biblia káchiña ta̱ Ndi̱va̱ʼa ‘kúú ndióxi̱ ñuyǐví yóʼo’ (2 Corintios 4:3, 4). Ta̱ apóstol Juan ni̱ka̱ʼa̱nra: “Ñuyǐví yóʼo ndíka̱a̱ña ndaʼa̱ ta̱ Ndi̱va̱ʼa” (1 Juan 5:19).

NDIʼI-XA̱ʼA ÑUYǏVÍ TA̱ NDI̱VA̱ʼA

13. ¿Nda̱chun xíniñúʼuyó iin ñuyǐví xa̱á?

13 Ku̱i̱ya̱ tá ku̱i̱ya̱, ñuyǐví yóʼo ndéeka kini ku̱a̱ʼa̱n ndúuña. Íyoní ña̱ kini, íyo guerra, na̱ chíñu na̱ sándáʼvi na̱ yiví, na̱ níʼi yichi̱ ti̱xin veʼe-ñu̱ʼu va̱ása sánáʼa̱na ña̱ nda̱a̱, ta íyoní na̱ yiví na̱ íxandi̱va̱ʼa xíʼin inkana. Ña̱ ñuyǐví yóʼo ni iin na̱ yiví kǒo kuchiñu sandáʼaña. Ña̱ Biblia káʼa̱nña xíʼinyó xa̱a̱ kuyatin sandiʼi-xa̱ʼa Ndióxi̱ ña̱yóʼo tá ná kixi guerra ña̱ naní Armagedón, tasaá kúú ña̱ kundoo va̱ʼayó (Revelación 16:14-16).

14. a) ¿Ndáa ta̱ nda̱ka̱xin Ndióxi̱ kaʼndachíñu? b) ¿Ndáaña ni̱ka̱ʼa̱n Biblia xa̱ʼara tá kúma̱níka kakura?

14 Jehová nda̱ka̱xinra ta̱ Jesús ña̱ koora rey chí ndiví. Tiempo xi̱naʼáví ni̱ka̱ʼa̱n Biblia xa̱ʼa ta̱yóʼo: ‘Ka̱ku iin ta̱ loʼo, iin ta̱ loʼo ta̱xina ndaʼa̱ndi̱. Ka̱kura ña̱ va̱ʼa kaʼndachíñura. Ta kunaníra ta̱ táxi kundoo va̱ʼayó. Tá ná kaʼndachíñura nu̱ú na̱ yiví va̱ʼaní kundoona ndiʼi tiempo, ta va̱ása ndiʼi-xa̱ʼa ña̱ kaʼndachíñura’ (Isaías 9:6, 7). Ta̱ Jesús sa̱náʼa̱ra na̱ discípulo ña̱ ná ka̱ʼa̱nna xíʼin Ndióxi̱ xa̱ʼa ña̱ kaʼndachíñura, ña̱yóʼo ka̱ʼa̱nndó, káchira: “Ná kixa̱a̱ ña̱ kaʼndachíñún. Saá koo ña̱ kúni̱ miíún, táki̱ʼva íyo chí ndiví, saá ná koo nu̱ú ñuʼú yóʼo” (Mateo 6:10). Chí nu̱ú loʼoka sákuaʼayó, ta̱ rey yóʼo sandiʼi-xa̱ʼara ndiʼi na̱ chíñu ñuyǐví yóʼo ta iinlá miíra kaʼndachíñu (kaʼvi Daniel 2:44). Tasaá kúú ña̱ ndasalivira iníísaá nu̱ú ñuʼú yóʼo.

XA̱A̱ KUYATIN NDUXA̱Á ÑUYǏVÍ YÓʼO

15. ¿Ndáaña kúni̱ kachi ñuʼú xa̱á?

15 Ña̱ Biblia káʼa̱nña ña̱ “íyo iin ndiví xa̱á xíʼin iin ñuʼú xa̱á ña̱ ndátuyó ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n Ndióxi̱ xa̱ʼa, tasaá koo ndiʼi míí ña̱ nda̱kú” (2 Pedro 3:13; Isaías 65:17). Tá káʼa̱n Biblia xa̱ʼa “ñuʼú” sava yichi̱ su̱ví ndixa ñuʼú káʼa̱nña xa̱ʼa, xa̱ʼa na̱ yiví na̱ ndóo nu̱úvaña káʼa̱nña (Génesis 11:1). “Ñuʼú xa̱á” ña̱ káʼa̱nña xa̱ʼa, kúú na̱ yiví na̱ kéʼé ña̱ kúni̱ Ndióxi̱.

16. ¿Ndáa ña̱ʼa taxi Ndióxi̱ ndaʼa̱ na̱ kéʼé ña̱ kúni̱ra, ta ndáaña xíniñúʼu keʼéyó ña̱ va̱ʼa taxiraña ndaʼa̱yó?

16 Ta̱ Jesús ni̱ka̱ʼa̱nra tá ná kixa̱a̱ ñuyǐví xa̱á, na̱ kéʼé ña̱ kúni̱ Ndióxi̱ na̱yóʼo kúú na̱ taxira kundoo ndiʼi tiempo (Marcos 10:30). Kuná nu̱ú Bibliaún ta nandukú Juan 3:16 xíʼin 17:3, ña̱ va̱ʼa kunda̱a̱-iniún ndáaña xíniñúʼu keʼéyó ña̱ va̱ʼa kutakuyó ndiʼi tiempo. Ta vitin ná sakuaʼayó ndáa ña̱ va̱ʼa kúú ña̱ koo ñuyǐví xa̱á nu̱ú kundoo na̱ kéʼé ña̱ kúni̱ Ndióxi̱.

17, 18. ¿Nda̱chun va̱ʼa kúnda̱a̱-iniyó ña̱ kǒoka ku̱a̱chi koo ta va̱ʼaní kundooyó?

17 Kǒoka tu̱ndóʼo koo, ni guerra nu̱ú xáʼní táʼanna, ni na̱ ndi̱va̱ʼa-ini. “Na̱ yiví na̱ kéʼé ña̱ ndi̱va̱ʼa ndiʼi-xa̱ʼana [...]. Ta na̱ vitá-ini taxira ñuʼú ndaʼa̱.” (Salmo 37:10, 11.) Kǒoka ku̱a̱chi koo, chi Ndióxi̱ “sandiʼi-xa̱ʼara ndiʼi ku̱a̱chi nu̱ú xáʼní táʼanna iníísaá ñuyǐví” (Salmo 46:9; Isaías 2:4). Tá ná kixa̱a̱ ki̱vi̱ yóʼo, “ku̱a̱ʼání na̱ yiví na̱ va̱ʼa kundoo, ta va̱ʼaní kundoona nda̱a̱ ki̱vi̱ ná ndiʼi-xa̱ʼa tí yo̱o̱”, ña̱yóʼo kúni̱ kachiña koona ndiʼi tiempo (Salmo 72:7).

18 Na̱ ndásakáʼnu Ndióxi̱ va̱ʼaní kundoona. Tá tiempo xi̱naʼá na̱ ñuu Israel tá xi̱kandíxana Ndióxi̱ va̱ʼaní xi̱ndoona (Levítico 25:18, 19). Si̱íkaví kundooyó nu̱ú ñuyǐví xa̱á. (kaʼvi Isaías 32:18; Miqueas 4:4.)

19. ¿Nda̱chun va̱ʼa kúnda̱a̱-iniyó ña̱ kooní ña̱ʼa nu̱ú ñuyǐví xa̱á?

19 Kǒoka so̱ko koo. “Nu̱ú ñuʼú ku̱a̱ʼání ña̱ʼa koo kuxuna, chí yuku̱ ku̱a̱ʼáka ña̱ koo” (Salmo 72:16). Jehová taxira bendición ndaʼa̱ na̱ ndásakáʼnu-ñaʼá xíʼin ndiʼi-inina, ta “kooní ña̱ʼa nu̱ú ñuʼú” (Salmo 67:6).

20. ¿Nda̱chun va̱ʼa kúnda̱a̱-iniyó ña̱ iníísaá ñuyǐví nduliviña?

20 Iníísaá ñuyǐví liviní nduuña. Ñuʼú ña̱ ndóoyó vitin, liviní nduuña (kaʼvi Isaías 65:21-24; Revelación 11:18). Tá yáʼa tiempo ku̱a̱ʼa̱nña saátu ñuʼú yóʼo loʼo loʼo nduliviña nda̱a̱ táki̱ʼva ni̱xi̱yo ñuʼú ña̱ xi̱naní Edén saá nduu iníísaáña. Ndióxi̱ ‘kunára ndaʼa̱ra ta taxira ndiʼi ña̱ xíniñúʼuyó’ ndiʼi tiempo (Salmo 145:16).

21. ¿Nda̱saa káʼa̱n Biblia koo na̱ yiví xíʼin tí kití?

21 Tí kití va̱ása kue̱ʼe̱ka koorí xíʼin na̱ yiví ni na̱yóʼo kǒoña keʼéna xíʼinrí. Tí kití yuku̱ xíʼin tí íyo veʼe inkáchi kutáʼanrí kaxáʼanrí, ni ta̱ loʼochín va̱ása yi̱ʼvírarí (kaʼvi Isaías 11:6-9; 65:25).

22. ¿Á kooka kue̱ʼe̱ ñuyǐví xa̱á?

22 Kǒoka kue̱ʼe̱ koo. Ta̱ Jesús kuu rey, ta chí nu̱únínu ku̱a̱ʼáka na̱ yiví sandáʼara nu̱ú na̱ sa̱ndáʼara tá ki̱xira nu̱ú ñuʼú yóʼo (Mateo 9:35; Marcos 1:40-42; Juan 5:5-9). “Na̱ kundoo kán ni iinna kǒo ka̱ʼa̱nka: ‘Kue̱ʼe̱ kúúmiíi̱’.” (Isaías 33:24; 35:5, 6.)

23. ¿Nda̱chun va̱ʼa kusi̱í-iniyó xa̱ʼa ña̱ ndataku na̱ ni̱xi̱ʼi̱?

23 Na̱ táʼanyó na̱ ni̱xi̱ʼi̱ ndatakuna ta va̱ʼa koona ndiʼi tiempo. Ndiʼi na̱ ni̱xi̱ʼi̱ na̱ ñúʼu ki̱vi̱ xi̱ní Ndióxi̱ ndatakuna. “Ndataku na̱ ke̱ʼé ña̱ va̱ʼa ta saátu na̱ va̱ása níkeʼé ña̱ va̱ʼa” (Hechos 24:15; kaʼvi Juan 5:28, 29).

24. ¿Á kútóún koún ñuyǐví xa̱á?

24 Ku̱a̱ʼání ña̱ va̱ʼa ndakiʼin na̱ ndásakáʼnu Jehová tá sákuaʼakana xa̱ʼara. Ta̱ Jesús xa̱ʼa ñuyǐví xa̱á ña̱ koo chí nu̱únínu kúú ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa xíʼin ta̱ xi̱tikaa xíʼinra ndaʼa̱ yitu̱n, ta káchira: “Koún xíʼi̱n nu̱ú ñuʼú livi” (Lucas 23:43). Ña̱ va̱ʼaní kúúña tá ná sakuaʼakayó xa̱ʼa ta̱ Jesús, chi tixaʼvi ta̱yóʼo ku̱a̱ʼání bendición ndakiʼinyó.