Ir al contenido

ENTREVISTA | RACQUEL HALL

Iin ñá judía káʼa̱nñá nda̱chun na̱ndukú va̱ʼañá xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱kandíxañá

Iin ñá judía káʼa̱nñá nda̱chun na̱ndukú va̱ʼañá xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱kandíxañá

Na̱ judío xi̱kuu na̱ veʼe ñá Racquel Hall, siʼíñá ke̱eñá chí Israel ta yiváñá chí Austria. Na̱ xi̱íñá na̱ sionistas xi̱kuuna ta sa̱ndákoona ñuu Israel tá ku̱i̱ya̱ 1948, tá ki̱xáʼa mií ñuu yóʼo xáʼndachíñuña. ¡Despertad! ni̱nda̱ka̱tu̱ʼunna ñá Racquel nda̱chun kúú ña̱ na̱samañá ña̱ kándíxañá.

Natúʼun loʼo xíʼinndi̱ xa̱ʼún.

Ka̱kui̱ tá ku̱i̱ya̱ 1979 chí Estados Unidos. Tá kúúmiíi̱ u̱ni̱ ku̱i̱ya̱ na̱ yivái̱ sa̱ndákoo táʼanna. Siʼíi̱ sa̱náʼa̱ñá yi̱ʼi̱ keʼíi̱ nda̱a̱ táki̱ʼva kéʼé na̱ judío, ta ndiʼi tiempo xi̱xaʼi̱n escuela nu̱ú xáʼa̱n na̱ judío, ña̱ naní yeshivás. Tá xi̱kuumiíi̱ u̱xa̱ ku̱i̱ya̱ ku̱a̱ʼa̱nndi̱ chí Israel koondi̱, escuela nu̱ú xi̱xaʼi̱n xi̱xiyoña ini iin kibutz, saá xi̱ka̱ʼa̱nna xíʼin nu̱ú íyo na̱ xi̱chiʼi. Tá ni̱ya̱ʼa iin ku̱i̱ya̱ ku̱a̱ʼa̱nndi̱ chí México.

Ni kǒo sinagoga níxi̱yo yatin kán, xi̱keʼévai̱ ña̱ kéʼé na̱ judío tá kúú: xi̱ndakaʼmii̱ tíma ki̱vi̱ sábado, xi̱kaʼvii̱ ña̱ Torá [iin libro ña̱ yi̱i̱ ña̱ xi̱kaʼvi na̱ judío] ta xi̱xiniñúʼi̱ ña̱ sidur, ña̱ ka̱ʼi̱n xíʼin ndióxi̱, ña̱yóʼo kúú iin libro nu̱ú va̱xi ña̱ káʼa̱nna xíʼin ndióxi̱. Xi̱kutói̱ ka̱ʼi̱n xíʼin na̱ xi̱kaʼvi xíʼi̱n, ña̱ religión miíi̱ kúú ña̱ nda̱a̱. Nda̱a̱ ni iin yichi̱ ta̱ʼán ka̱ʼvi ña̱ naní Nuevo Testamento, nu̱ú va̱xi ña̱ xi̱keʼé ta̱ Jesús ta saátu ña̱ xi̱sanáʼa̱ra, siʼíi̱ ni̱ka̱ʼa̱nñá xíʼi̱n ña̱ va̱ása kaʼvii̱ ña̱yóʼo, chi tá ná keʼíi̱ña sakáña xi̱níi̱.

¿Nda̱chun ki̱xáʼún káʼviún ña̱ Nuevo Testamento?

Tá ni̱xi̱nui̱ 17 ku̱i̱ya̱ ndi̱kói̱ chí Estados Unidos ña̱ va̱ʼa sandíʼi̱ kaʼvii̱. Iin ta̱ migoi̱ ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼi̱n ña̱ kúúra cristiano, ta ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼi̱n tá va̱ása kándíxai̱ ta̱ Jesús va̱ása va̱ʼa kana ña̱ kéʼíi̱.

Ta ni̱ka̱ʼi̱n xíʼinra: Na̱ yiví na̱ kándíxa ta̱ Jesús na̱ sa̱ndáʼvivana kúú na̱yóʼo.

¿Á xa̱a̱ ka̱ʼviún ña̱ Nuevo Testamento?

Va̱ása.

Tásaá ¿nda̱chun káʼún saá? Va̱ása va̱ʼa ka̱ʼún xa̱ʼa̱ iin ña̱ʼa tá va̱ása xíniúnña, na̱ kíʼví kúú na̱ kéʼé saá.

Nda̱kanda̱ní-inii̱ ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra saá, chi ña̱yóʼo nda̱kanixi̱nítu yi̱ʼi̱va. Kukaʼanní nu̱úi̱ tasaá ki̱ʼi̱n Biblia ndaʼa̱ra, tasaá ki̱xáʼíi̱ káʼvii̱ ña̱ Nuevo Testamento.

¿Á ku̱tóún ña̱ ka̱ʼviún?

Nda̱kanda̱ní-inii̱ tá ku̱nda̱a̱-inii̱ na̱ ka̱ʼyí ña̱ Nuevo Testamento kúú na̱ judío. Tá ku̱a̱ʼáka ki̱xáʼíi̱ káʼvii̱ ku̱nda̱a̱-inii̱ ña̱ va̱ʼaní ni̱xi̱yo ini ta̱ Jesús, ta vitání ni̱xi̱yo inira, ta xi̱kuni̱ra chindeétáʼanra xíʼin na̱ yiví ta va̱ása ní i̱xandi̱va̱ʼara xíʼinna. Ta nda̱a̱ ni̱xa̱ʼi̱n biblioteca ta ta̱vái̱ sava libro ña̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ra. Ta nda̱a̱ ni iin ña̱yóʼo va̱ása káʼa̱nña xa̱ʼa̱ra ña̱ kúúra ta̱ Mesías. Savaña xi̱ka̱ʼa̱nña ña̱ kúúra Ndióxi̱, ta va̱ása níxi̱kandíxai̱ ña̱yóʼo. Ta xi̱ndakanixi̱níi̱: “¿Ndáana xi̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús xíʼin tá xi̱keʼéra oración? ¿Á xíʼin miívara?”. Ta saátu ni̱xi̱ʼi̱ ta̱ Jesús, soo ña̱ Biblia káʼa̱nña xa̱ʼa̱ Ndióxi̱: “Yóʼó va̱ása kuviún”. *

¿Tasaá ndáaña ke̱ʼún?

Ña̱ nda̱a̱ va̱ása nása̱ma ña̱ káʼa̱nña, ta yi̱ʼi̱ xi̱kuni̱i̱ kunda̱a̱-inii̱ xa̱ʼa̱ ña̱ nda̱a̱. Ta saá xa̱kui̱ ta̱ ni̱ka̱ʼi̱n xíʼin ndiʼi níma̱i̱ xíʼin Ndióxi̱ ta saá xi̱kuu ña̱ yichi̱ nu̱ú ña̱ va̱ása níxiniñúʼi̱ ña̱ sidur ka̱ʼi̱n xíʼinra. Tándi̱ʼi ni̱ka̱ʼi̱n xíʼinra, ka̱ni ndaʼa̱na yéʼíi̱ ta na̱yóʼo xi̱kuuna na̱ testigo Jehová. Na̱túʼunndi̱ ta saá ta̱xina iin folleto ndaʼíi̱. Tutu yóʼo xíʼin ña̱ na̱túʼunndi̱ sa̱xínuña-inii̱ saáchi ña̱ kándíxana va̱xiña nu̱ú Biblia. Tá kúú, nu̱ú na̱ Testigo, ta̱ Jesús va̱ása kúúra táʼan ña̱ Trinidad, saáchi “se̱ʼe Ndióxi̱ kúúra”, * ta kúútura “ta̱ nu̱ú va̱ʼa i̱xava̱ʼa Ndióxi̱”. *

Tá ni̱ya̱ʼa loʼo ndi̱kói̱ chí México, ta kán sa̱kuaʼakai̱ xa̱ʼa̱ profecía xa̱ʼa̱ ta̱ Mesías xíʼin na̱ Testigo. Ku̱a̱ʼání kúú ña̱yóʼo. Ta ni saá ni̱xi̱ka loʼoka inii̱ xa̱ʼa̱ña. Xi̱ndakaníxi̱níi̱: “¿Á iinlá ta̱ Jesús kúú ta̱ sa̱xínu ña̱ profecía yóʼo? ¿Á ni̱ka̱ʼa̱n kuitíra ña̱ vatá ña̱ kúúra ta̱ Mesías ña̱ sandáʼvira na̱ yiví?”.

¿Ndáaña kúú ña̱ sa̱xínu-iniún?

Na̱ testigo ni̱na̱ʼa̱na profecía nu̱úi̱, ta nda̱a̱ ni iin na̱ yiví va̱ása kívi sáxi̱nu ña̱yóʼo. Tá kúú 700 ku̱i̱ya̱ chí sa̱tá, ta̱ Miqueas ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ kaku ta̱ Mesías chí Belén. * Nda̱a̱ ni iinna va̱ása kívi ndaka̱xin ndáa míí kakuna. Ta̱ Isaías ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ kaʼnína ta̱ Mesías nda̱a̱ táki̱ʼva kéʼéna xíʼin iin ta̱ kui̱ʼná, ta saátu ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ sandúxu̱nnara nda̱a̱ táki̱ʼva kéʼéna xíʼin iin ta̱ kúiká. * Ta ndiʼi ña̱ profecía yóʼo ta̱ Jesús kúú ta̱ sa̱xínuña.

Ña̱ va̱ʼaka ku̱nda̱a̱-ini xíʼin kúú ndáana xi̱kuu na̱ veʼe ta̱ Jesús. Biblia káʼa̱nña xa̱ʼa̱ ta̱ Mesías ña̱ ki̱xira ti̱xin veʼe ta̱ rey David. * Na̱ judío va̱ʼaní xi̱kaʼyína ndáa ti̱xin veʼe xi̱kixi na̱ yiví, ta tá va̱ása níkixi ta̱ Jesús ti̱xin veʼe ta̱ David, na̱ xi̱sa̱a̱ xi̱xini miíra ka̱ʼa̱n kúáchinína xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo. Va̱ása níkivi keʼéna ña̱yóʼo chi ki̱xira ti̱xin veʼe ta̱ David ta nda̱a̱ na̱ yiví xi̱ka̱ʼa̱n ña̱ kúúra “se̱ʼe ta̱ David”. *

Tá ku̱i̱ya̱ 70 tá ni̱ya̱ʼa 37 ku̱i̱ya̱ ni̱xi̱ʼi̱ ta̱ Jesús, na̱ soldado ñuu Roma sa̱ndíʼi-xa̱ʼa̱na ñuu Jerusalén, ta tutu ña̱ xi̱ka̱ʼa̱n xa̱ʼa̱ na̱ yiví ndi̱ʼi̱-xa̱ʼa̱ña. Ña̱kán ña̱ va̱ʼa kunda̱a̱-inina ndáa ti̱xin veʼe ki̱xi ta̱ Mesías xi̱niñúʼu kixira tá kuma̱níka kuu ña̱yóʼo.

¿Tásaá ndáaña ku̱nda̱a̱-iniún?

Nu̱ú Deuteronomio 18:18, 19, Ndióxi̱ ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ ti̱xin veʼe na̱ ñuu Israel kixi iin profeta nda̱a̱ táki̱ʼva ni̱xi̱yo ta̱ Moisés ta ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱yóʼo: “Na̱ yiví na̱ va̱ása xíín kuniso̱ʼo tu̱ʼi̱n ña̱ ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱ ki̱vi̱i̱, yi̱ʼi̱ ndukúi̱ kuenta nu̱úna”. Xa̱ʼa̱ ña̱ ka̱ʼvi va̱ʼi̱ iníísaá Biblia, sa̱xínuña-inii̱ ña̱ ta̱ Jesús ta̱ ñuu Nazaret kúú profeta ta̱ káʼa̱n ña̱yóʼo xa̱ʼa̱.

^ párr. 15 Habacuc 1:12.

^ párr. 20 Miqueas 5:2; Mateo 2:1.

^ párr. 20 Isaías 53:3, 7, 9; Marcos 15:43, 46.

^ párr. 21 Isaías 9:6, 7; Lucas 1:30-32. Nu̱ú Mateo capítulo 1 káʼa̱nña xa̱ʼa̱ na̱ xi̱kuu na̱ veʼe yivá ta̱ Jesús, ta nu̱ú Lucas capítulo 3, káʼa̱nña xa̱ʼa̱ na̱ xi̱kuu na̱ veʼe siʼíra.