Ir al contenido

Ir al índice

Na̱ va̱lí, ¿á chíka̱a̱ndó ndée ña̱ kachíñundó nu̱ú Ndióxi̱?

Na̱ va̱lí, ¿á chíka̱a̱ndó ndée ña̱ kachíñundó nu̱ú Ndióxi̱?

“Ka̱ʼa̱n xíʼin Jehová xa̱ʼa ndiʼi ña̱ kúni̱ún keʼún, tasaá kana ndiʼi ña̱ kúni̱ún keʼún” (PROV. 16:3).

YAA: sjj 135, sjj-S 144

1-3. a) ¿Ndáaña ndóʼo ndiʼi na̱ va̱lí kúa̱an, ta ndáaña kivi chitáʼanyó xíʼinña? (Koto na̱ʼná ña̱ va̱xi chí xa̱ʼa). b) ¿Ndáaña kivi keʼé na̱ va̱lí kúa̱an na̱ kúú testigo Jehová ña̱ va̱ʼa ya̱ʼana nu̱ú ña̱yóʼo?

NDAKANIXI̱NÍ ña̱ ku̱ʼu̱n xíkaún xíʼin iin autobús ña̱ va̱ʼa ku̱ʼún keʼún iin ña̱ ndáyáʼviní. Tá ki̱xa̱ún nu̱ú terminal ta nda̱a̱ ndíʼi̱-iniún chi íyo ku̱a̱ʼání na̱ yiví ta íyo ku̱a̱ʼání autobús. Soo xa̱ʼa ña̱ xa̱a̱ xíni̱ún ndáa mií kúni̱ún ku̱ʼún, ku̱a̱ʼún nu̱ú níndichi autobús tú ku̱a̱ʼa̱n nu̱ú kúni̱ún ku̱ʼún. Ta va̱ása ku̱ʼún xíʼin iin tú autobús tú ku̱a̱ʼa̱n inka ñuu.

2 Ña̱ tákuyó táki̱ʼva íyo iin viaje saá íyoña, ta na̱ va̱lí kúa̱an íyona táki̱ʼva íyo na̱ yiví na̱ ni̱xa̱a̱ terminal. Soo xa̱ʼa ña̱ íyo ku̱a̱ʼání ña̱ kivi ndaka̱xinna keʼéna sana kíxaʼá sándi̱ʼi̱ña-inina. Soo tá xíni̱ va̱ʼana ndáaña kúni̱na keʼéna va̱ása ixayo̱ʼvi̱ña xíʼinna ña̱ ndaka̱xinnaña.

3 Ña̱ artículo yóʼo chindeé táʼanña xíʼin na̱ va̱lí kúa̱an ña̱ va̱ʼa sakusi̱ína-ini Jehová. Ña̱yóʼo kúni̱ kachiña ña̱ kiʼinna kuenta xíʼin ña̱ kúni̱ Jehová xíʼin ndiʼi ña̱ kéʼéna tá kúú nu̱ú káʼvina, nu̱ú káchíñuna xíʼin ti̱xin veʼena. Ta saátu xíniñúʼu chika̱a̱na ndeé ña̱ keʼéna ku̱a̱ʼá chiñu ti̱xin ñuu Ndióxi̱. Na̱ va̱lí kúa̱an na̱ chíka̱a̱ ndée ña̱ káchíñuna nu̱ú Jehová kándíxavana ña̱ taxira bendición ndaʼa̱na ta chindeé táʼanra xíʼinna ña̱ va̱ʼa kutakuna (kaʼvi Proverbios 16:3). *

¿NDA̱CHUN XÍNIÑÚʼU NDAKA̱XIÚN NDÁA CHIÑU KEʼÚN NU̱Ú NDIÓXI̱?

4. ¿Ndáaña ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa ti̱xin artículo yóʼo?

4 Ña̱ ndaka̱xinyó ndáa chiñu kúú ña̱ keʼéyó nu̱ú Ndióxi̱ iin ña̱ va̱ʼaní kúú ña̱yóʼo. ¿Nda̱chun? Nu̱ú artículo yóʼo sakuaʼayó xa̱ʼa u̱ni̱ ña̱ʼa. Ña̱ nu̱ú xíʼin ña̱ u̱vi̱ ka̱ʼa̱nña xa̱ʼa na̱ va̱lí tá chíka̱a̱na ndée ña̱ kachíñuna nu̱ú Ndióxi̱ va̱ʼaka xa̱a̱na koona migo Jehová. Ta ña̱ u̱ni̱ ka̱ʼa̱nña xa̱ʼa ña̱ va̱ʼa ndakiʼinna tá válíkana ndáka̱xinna kachíñuna nu̱ú Ndióxi̱.

5. ¿Nda̱chun kúú ña̱ xíniñúʼu ndaka̱xiún ndáa chiñu keʼún nu̱ú Ndióxi̱?

5 ¿Nda̱chun xíniñúʼu ndaka̱xiún ndáa chiñu keʼún nu̱ú Ndióxi̱? Ña̱ va̱ʼa taxiún tixaʼvi ndaʼa̱ra xa̱ʼa ña̱ kúʼvi̱-inira xínira yóʼó xíʼin xa̱ʼa ndiʼi ña̱ táxira ndaʼún. Iin ta̱ xi̱kachíñu nu̱ú Ndióxi̱ ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱yóʼo: “Va̱ʼaní ña̱ taxindi̱ tixaʼvi ndaʼún Jehová”. Ta ni̱ka̱ʼa̱nkara: “Saáchi sákusi̱íún-inii̱, Jehová, xa̱ʼa ndiʼi ña̱ kéʼún; xa̱ʼa ndiʼi ña̱ ke̱ʼún xíʼin ndaʼún kúsi̱íní-inii̱” (Sal. 92:1, 4). Ndóʼó na̱ va̱lí ndakanixi̱níndó xa̱ʼa ña̱ ta̱xi Jehová ndaʼa̱ndó tá kúú: ña̱ tákundó, ña̱ va̱ʼa ni̱xa̱a̱ndó sa̱kuaʼandó ña̱ nda̱a̱ xa̱ʼara, ña̱ táxira Biblia ndaʼa̱ndó, ña̱ xáʼa̱nndó congregación xíʼin ña̱ ndátundó koo chí nu̱únínu. Tá ná chika̱a̱ndó ndée ña̱ siʼnaka ña̱ kúni̱ Ndióxi̱ keʼéndó, su̱ví nda̱saa sakusi̱índó-inira chi xa̱a̱ndó va̱ʼaka koondó migora.

6. a) Tá ná ndaka̱xiún chiñu ña̱ keʼún nu̱ú Jehová ¿nda̱saa chindeé táʼanña xíʼún? b) ¿Ndáa chiñu kivi ndaka̱xin na̱ va̱lí keʼéna nu̱ú Ndióxi̱?

6 Ña̱ u̱vi̱, tá chíka̱ún ndée ña̱ keʼún chiñu nu̱ú Ndióxi̱, kéʼún ña̱ʼa ña̱ va̱ʼa ta Jehová xítovara ña̱ kéʼún. Ta ña̱yóʼo chindeéña yóʼó ña̱ va̱ʼaka xa̱ún koún migora. Ta̱ apóstol Pablo ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱yóʼo: “Saáchi Ndióxi̱ su̱ví ta̱ ndi̱va̱ʼa-ini kúúra ña̱ nandósóra xa̱ʼa chiñu ña̱ kéʼéndó nu̱úra xíʼin xa̱ʼa ña̱ náʼa̱ndó ña̱ kúʼvi̱-inindó xínindó ki̱vi̱ra” (Heb.6:10). Ndiʼivana kivi ndaka̱xin ndáa chiñu keʼéna nu̱ú Ndióxi̱ ni na̱ va̱lí kúúna. Ná ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa savana. Ñá Christine 10 ku̱i̱ya̱ xi̱kuumiíñá tá chi̱ka̱a̱-iniñá ña̱ kaʼviñá ña̱ nátúʼun xa̱ʼa na̱ Testigo na̱ nda̱kúní ni̱xi̱yo ini. Ta̱ Toby 12 ku̱i̱ya̱ xi̱kuumiíra tá chi̱ka̱a̱-inira ña̱ kaʼvira Biblia ndiʼi ki̱vi̱ tasaá ndakuchira. Ta̱ Maxim 11 ku̱i̱ya̱ xi̱kuumiíra ta ku̱ʼvara 10 ku̱i̱ya̱ xi̱kuumiíñá tá nda̱kuchina. Tá u̱vi̱ saána chi̱ka̱a̱na ndée ña̱ va̱ʼa ku̱ʼu̱nna kachíñuna Betel. Ña̱ va̱ása nandósó-inina xa̱ʼa ña̱yóʼo chi̱núundaana iin solicitud ña̱ ku̱ʼu̱nna Betel nama̱ veʼena. Ta miíún, ¿á kivi ndakanixi̱níún ndáa chíñu kúni̱ún kéʼún nu̱ú Ndióxi̱ ta chika̱ún ndée ña̱ xa̱ún keʼúnña? (Kaʼvi Filipenses 1:10, 11). *

7, 8. a) ¿Nda̱chun va̱ʼaka tá siʼna ná ndaka̱xiún ndáa chiñu keʼún chí nu̱únínu? b) ¿Nda̱chun nda̱ka̱xin iin ñá loʼo ña̱ va̱ása ku̱ʼu̱nñá universidad?

7 Vitin ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa ña̱ u̱ni̱. Tá kúúndó na̱ va̱lí kúa̱an saá kúú ña̱ ndaka̱xinndó ndáaña kúni̱ndó kaʼvindó, ndáa chiñu keʼéndó xíʼin inkaka ña̱ʼa. Ña̱ ndaka̱xiún iin ña̱ keʼún, táki̱ʼva íyo ña̱ ndaka̱xiún ndáa yichi̱ ku̱ʼún saá íyoña. Soo tá xa̱a̱ xíni̱ va̱ʼún nu̱ú kúni̱ún ku̱ʼún, va̱ása ixayo̱ʼvi̱ña xíʼún ndaka̱xiún nu̱ú ku̱ʼún. Ta saá íyoña xíʼin ña̱ tákún tá xa̱a̱ xíni̱ún ndáaña kúni̱ún keʼún, va̱ása ixayo̱ʼvi̱ña xíʼún ña̱ ndaka̱xiún ña̱ keʼún. Proverbios 21:5 káʼa̱nña tá xa̱a̱ siʼna ndákanixi̱níyó xa̱ʼa ña̱ keʼéyó, va̱ʼava kanaña. Tá kamaka ná ndaka̱xiún ña̱ keʼún ña̱ va̱ʼa, kamaka ndakiʼún ña̱ va̱ʼa. Ña̱yóʼo kúú ña̱ ndo̱ʼo iin ñá loʼo ñá naní Damarís tá nda̱ka̱xinñá iin ña̱ keʼéñá.

8 Ñá Damarís tá sa̱ndiʼiñá ka̱ʼviñá prepa va̱ʼaní calificación ta̱váñá, ta kúni̱na taxina iin beca ndaʼa̱ñá ña̱ ku̱ʼu̱nñá universidad kaʼviñá ña̱ kooñá licenciada. Soo va̱ʼaka nda̱ka̱xinñá kachíñuñá loʼo kuití ki̱vi̱ iin banco. ¿Nda̱chun? Miíñá káʼa̱n: “Xa̱a̱ chi̱ka̱a̱-inii̱ ña̱ kui̱ precursora. Ta xa̱ʼa ña̱yóʼo xi̱xiniñúʼu kachíñui̱ loʼo kuití ki̱vi̱. Tá ná kaʼvii̱ koi̱ licenciada sana ku̱a̱ʼání xu̱ʼún kuumiíi̱, soo va̱ása kivi xa̱i̱ kachíñui̱ loʼo tiempo xíʼin ña̱yóʼo”. Tiempo vitin ñá Damarís xa̱a̱ ki̱ʼva o̱ko̱ ku̱i̱ya̱ kúúñá precursora. ¿Á ndándikó-iniñá xa̱ʼa ña̱ nda̱ka̱xinñá keʼéñá tá ni̱xi̱yo loʼoñá? Va̱ása. Miíñá káʼa̱n: “Ini banco ña̱ káchíñui̱ ndákutáʼi̱n xíʼin ku̱a̱ʼání na̱ licenciado, ta kéʼéna ña̱ keʼé yi̱ʼi̱ tá níkaʼvii̱ ña̱ koi̱ licenciada. Soo ku̱a̱ʼánína va̱ása kúsi̱í-inina xíʼin chiñuna. Xa̱ʼa ña̱ nda̱ka̱xi̱n ña̱ kúi̱ precursora kǒo ña̱yóʼo ndóʼi̱ ta va̱ʼaní kúnii̱ ndiʼi ku̱i̱ya̱ ña̱ káchíñui̱ nu̱ú Jehová”.

9. ¿Nda̱chun xíniñúʼu ka̱ʼa̱nyó xíʼin na̱ va̱lí kúa̱an ña̱ va̱ʼaní kéʼéna?

9 Ti̱xin congregación ña̱ íyo iníísaá ñuyǐví íyo na̱ va̱lí kúa̱an na̱ chíka̱a̱ní ndeé ña̱ káchíñuna nu̱ú Jehová xíʼin ndiʼi níma̱na ta xíniñúʼu taxiyó ndée ndaʼa̱na xa̱ʼa ña̱ kéʼéna. Kúsi̱íva-inina xíʼin ña̱ kéʼéna. Ta saátu sákuaʼana kundiku̱nna ña̱ káʼa̱n Jehová xa̱ʼa ña̱ ndaka̱xinna ndáa escuela kaʼvina, ndáa chiñu kachíñuna xíʼin ña̱ keʼéna ti̱xin veʼena. Ta̱ rey Salomón ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ ná kandíxayó Jehová xíʼin ndiʼi níma̱yó. Ta ni̱ka̱ʼa̱ntura: “Ndiʼi ña̱ kúni̱ún keʼún ka̱ʼa̱n xíʼinra, ta miíra na̱ʼa̱ yichi̱ nu̱ún” (Prov. 3:5, 6). Na̱ va̱lí kúa̱an ndáyáʼvinína nu̱ú Jehová. Ta̱kán kúni̱níra xínirana, ndáarana, ta náʼa̱ra nu̱úna ndáa ña̱ va̱ʼa keʼéna ta táxira bendición ndaʼa̱na.

VIÍ VA̱ʼA SAKUAʼÚN ÑA̱ VA̱ʼA NATÚʼÚN XA̱ʼA JEHOVÁ

10. a) ¿Nda̱chun ndáyáʼviní ña̱ keún natúʼún xa̱ʼa Ndióxi̱? b) ¿Ndáaña kivi chindeé yóʼó ña̱ va̱ʼaníka natúʼún xíʼin na̱ yiví?

10 Tá iin na̱ va̱lí kúni̱na sakusi̱ína-ini Jehová xíniñúʼu keena natúʼunna xa̱ʼara. Ta̱ Jesús ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ iin chiñu ña̱ kamaní xíniñúʼu keʼéyó kúú ña̱yóʼo tá ni̱ka̱ʼa̱nra: “Siʼna xíniñúʼu natúʼunna xa̱ʼa Ndióxi̱” (Mar. 13:10). Táki̱ʼva káchi ña̱yóʼo, ña̱ keún natúʼún xa̱ʼa Ndióxi̱ kúú ña̱ ndáyáʼvika. Xa̱ʼa ña̱yóʼo, ¿á xa̱a̱ nda̱kanixi̱níún ña̱ ku̱a̱ʼáka tiempo natúʼún xa̱ʼa Ndióxi̱ á ña̱ xa̱ún koún precursor? Ta vitin ¿ndáaña kivi keʼún tá va̱ása kútóún keún natúʼún xa̱ʼa Ndióxi̱? Ta ¿ndáaña kivi chindeé táʼan xíʼún ña̱ va̱ʼaníka natúʼún xa̱ʼara? Íyo u̱vi̱ ña̱ʼa ña̱ ndáyáʼviní keʼún: vií va̱ʼa sakuaʼún ta kǒo sandákoún ña̱ natúʼún xíʼin inkana xa̱ʼa ña̱ xíni̱ún. Sana nda̱a̱ ndakanda̱-iniún tá ná kuniún ña̱ si̱íní kuniún xa̱ʼa ña̱ keʼún.

¿Ndáaña kéʼún ña̱ va̱ʼa ka̱ʼún xíʼin inkana xa̱ʼa Jehová? (Koto párrafo 11 xíʼin 12).

11, 12. a) ¿Ndáaña kivi keʼé na̱ va̱lí ña̱ koo tu̱ʼvana ña̱ ndakuiinna yuʼú na̱ yiví? b) ¿Ndáaña ke̱ʼé iin ta̱ loʼo ña̱ va̱ʼa na̱túʼunra xa̱ʼa Jehová escuela nu̱ú káʼvira?

11 Ña̱ nu̱ú, sakuaʼa kúee ña̱ va̱ʼa ndakuiún iin ña̱ kivi nda̱ka̱tu̱ʼunna yóʼó escuela nu̱ú káʼviún, tá kúú ña̱yóʼo: ¿nda̱chun kándíxaún Ndióxi̱? Nu̱ú ña̱ sitio jw.org va̱xi ku̱a̱ʼání ña̱ kivi chindeé táʼan xíʼin na̱ va̱lí kúa̱an ña̱ ndakuiinna yuʼú na̱ ndáka̱tu̱ʼun-ñaʼá. Ki̱ʼvi nu̱ú sección ENSEÑANZAS BÍBLICAS > JÓVENES > PONLO POR ESCRITO. Nu̱ú ña̱yóʼo va̱xi iin tutu ña̱ naní “¿Qué razones tengo para creer en Dios?”. Ña̱ tutu yóʼo chindeé táʼanña xíʼún ña̱ va̱ʼa ndakuiún yuʼúna. Ta saátu va̱xi u̱ni̱ texto ña̱ kivi kuniñúʼún tá káʼún xíʼinna: Hebreos 3:4, Romanos 1:20 xíʼin Salmo 139:14. Nu̱ú ña̱ tutu yóʼo va̱xi ku̱a̱ʼáníka ña̱ kivi chindeé táʼan xíʼún ña̱ va̱ʼa ndakuiún yuʼú na̱ ndáka̱tu̱ʼun yóʼó (kaʼvi 1 Pedro 3:15). *

12 Tá xa̱a̱ ná kivi, ka̱ʼa̱n xíʼin na̱ kaʼvi escuela xíʼún ña̱ ná ki̱ʼvina nu̱ú ña̱ jw.org. Ña̱yóʼo kúú ña̱ ke̱ʼé ta̱ Luca iin ki̱vi̱ tá ki̱xaʼána káʼa̱nna xa̱ʼa ndiʼi religión. Xi̱nira nu̱ú libro ña̱ káʼvira escuela káʼa̱nña sava ña̱ʼa ña̱ vatá xa̱ʼa na̱ testigo Jehová. Ni yíʼvivara. Ndu̱kúra permiso nu̱ú ñá maestra ña̱ ka̱ʼa̱nra nda̱chun su̱ví ña̱ ndixa kúu ña̱ va̱xi nu̱ú libro yóʼo. Ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ kándíxara Ndióxi̱ ta ni̱na̱ʼa̱ra ña̱ sitio ña̱ va̱xi nu̱ú Internet nu̱úna. Ñá maestra ta̱xiñá tarea ndaʼa̱ na̱ va̱lí ña̱ kotona ña̱ Video ña̱ dibujo Va̱ʼava ndakiʼún miíún kǒo xíniñúʼu kaniviúnna. Ta̱ Luca kúsi̱íní-inira xa̱ʼa ña̱ na̱túʼunra xa̱ʼa Jehová.

13. ¿Nda̱chun va̱ása xíniñúʼu ndakava-iniún tá ná kixi tu̱ndóʼo nu̱ún?

13 Kǒo ndakava-iniún tá íyo ña̱ sási nu̱ún ña̱ va̱ʼa xa̱ún keʼún ña̱ kúni̱ Ndióxi̱. Chika̱a̱ ndée ña̱ xa̱ún keʼúnña (2 Tim. 4:2). Ña̱yóʼo kúú ña̱ ke̱ʼé ñá Katharina. Tá xi̱kuumiíñá 17 ku̱i̱ya̱, chi̱ka̱a̱-iniñá ña̱ natúʼunñá xíʼin ndiʼi na̱ káchíñu xíʼinñá. Iin ta̱ káchíñu xíʼinñá ni̱ka̱ʼa̱n ndi̱va̱ʼara xíʼinñá, soo va̱ása níndakava-iniñá. Xa̱ʼa ña̱ to̱ʼóní ñaʼá kúúñá nda̱kanda̱ní-ini iin ta̱ káchíñu xíʼinñá ta̱ naní Hans. Xa̱ʼa ña̱yóʼo ki̱xaʼára káʼvira tutu ña̱ tává na̱ testigo Jehová, tándi̱ʼi ka̱ʼvina xíʼinra ta nda̱kuchira. Ñá Katharina kǒo níkunda̱a̱-iniñá xa̱ʼa ña̱yóʼo chi inka ñuu ku̱a̱ʼa̱nñá kooñá. Tá xa̱a̱ ni̱ya̱ʼa u̱xu̱ u̱ni̱ ku̱i̱ya̱, ñáyóʼo ni̱xa̱a̱ñá xíʼin na̱ veʼeñá ini veʼe nu̱ú ndákutáʼan na̱ testigo Jehová, ta nda̱kanda̱ní-iniñá tá xi̱niñá ta̱ Hans kúú ta̱ taxi discurso. Xa̱ʼa ña̱ na̱túʼunñá xíʼin ndiʼi na̱ xi̱kachíñuñá xíʼin kúú ña̱ va̱ʼa sa̱kuaʼa ta̱yóʼo.

VA̱ÁSA TAXIÚN SANDÁʼVI INKANA YÓʼÓ

14, 15. a) ¿Ndáaña xíniñúʼu ndakanixi̱níún xa̱ʼa tá íxanduxana xíʼún ña̱ keʼún iin ña̱ʼa? b) ¿Ndáaña keʼún ña̱ va̱ʼa ná kǒo keʼún ña̱ káʼa̱n inkana?

14 Nu̱ú ña̱ artículo yóʼo ni̱ka̱ʼa̱nña xíʼún ña̱ chika̱ún ndée ña̱ sakusi̱íún-ini Jehová ta ndaka̱xiún ndáa chiñu keʼún nu̱úra. Sanatu na̱ va̱lí na̱ kúúmií táʼan ku̱i̱ya̱ miíún kútóonína kaka si̱ína ta sana nda̱a̱ káʼa̱nna xíʼún ña̱ ku̱ʼún xíʼinna. Kixa̱a̱ ki̱vi̱ ña̱ na̱ʼún á ndixa kúú ña̱ kúni̱ún xa̱ún keʼún chiñu nu̱ú Ndióxi̱. Va̱ása taxiún sandáʼvi inkana yóʼó. Ndakanixi̱ní xa̱ʼa terminal tú autobús. Ni kúsi̱íní-ini na̱ ñúʼu ini tú autobús ta xáku̱na ku̱a̱ʼa̱nna tá su̱ví tú ku̱a̱ʼa̱n ñuu nu̱ú kúni̱ún ku̱ʼún kúúnú va̱ása ku̱ʼún xíʼinnú.

15 Íyo ku̱a̱ʼá ña̱ kivi keʼún ña̱ ná kǒo íxanduxa inka na̱ va̱lí xíʼún ña̱ keʼún táʼan ña̱ kéʼéna. Tá kúú ña̱yóʼo, kǒo keʼún ña̱ sana sandákava yóʼo nu̱ú tu̱ndóʼo (Prov. 22:3). Ta ndakanixi̱ní xa̱ʼa tu̱ndóʼo ña̱ kixi nu̱ún tá ná keʼún ña̱ va̱ása va̱ʼa (Gál. 6:7 ). Inka ña̱ xíniñúʼu keʼún kúú ña̱ taxiún chindeé táʼan inkana xíʼún. Tá na̱ vitá-ini kúún kandíxavaún consejo ña̱ taxi yiváún á inkakana ndaʼún (kaʼvi 1 Pedro 5:5, 6). *

16. Ka̱ʼa̱n xa̱ʼa iin experiencia ña̱ náʼa̱ ña̱ ndáyáʼviní vitá koo iniyó.

16 Ná kotoyó ña̱ ndo̱ʼo iin ta̱ loʼo naní Christoph, vitání ni̱xi̱yo inira ta ka̱ndíxara consejo ña̱ ta̱xina ndaʼa̱ra. Tá xa̱a̱ ni̱ya̱ʼa tiempo ña̱ nda̱kuchira, ki̱xaʼára ku̱a̱ʼa̱nra nu̱ú kéʼéna ejercicio. Kán ni̱ka̱ʼa̱n inka na̱ va̱lí xíʼinra ña̱ ku̱ʼu̱nra kusikíra xíʼinna. Ta̱yóʼo ni̱ka̱ʼa̱nraña xíʼin iin ta̱ anciano, ta ta̱yóʼo ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinra ña̱ siʼnaka ná ndakanixi̱níra ndáa tu̱ndóʼo kivi kixi nu̱úra, tá kúú ña̱ kixaʼára kutóoníra keetáʼanra xíʼin inkana. Soo ni saá ta̱ Christoph ki̱xaʼára sísikíra xíʼinna. Ni̱ya̱ʼa tiempo ki̱ʼinra kuenta ña̱ kininí keʼé na̱ sísikí yóʼo. Ni̱ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa ña̱yóʼo xíʼin ku̱a̱ʼá na̱ anciano ta va̱ʼaní consejo ta̱xina ndaʼa̱ra. Miíra káʼa̱n ña̱yóʼo: “Jehová chi̱ndaʼára ku̱a̱ʼá na̱ hermano ña̱ ta̱xina consejo ndaʼíi̱. Ni va̱ása kama níxiniso̱ʼi̱ ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nna, ni̱ya̱ʼa tiempo xi̱niso̱ʼovai̱ña”. Ta yóʼó, ¿á vitá-iniún ña̱ kuniso̱ʼún consejo ña̱ taxina ndaʼún?

17, 18. a) ¿Ndáaña kúni̱ Jehová keʼé na̱ va̱lí kúa̱an? b) ¿Ndáaña kivi keʼún vitin ña̱ ná kǒo ndandikó-iniún tá ná kuchéún? Ka̱ʼa̱n xa̱ʼa iin ejemplo.

17 Jehová káʼa̱nra xíʼún: “Na̱ va̱lí vitinka tá válíndó, sakusi̱índó-inindó, keʼé ndiʼindó ña̱ kúni̱ndó nda̱a̱ ndáaka ña̱ kúsi̱í-inindó xíʼin” (Ecl. 11:9). Ta̱kán kúni̱ra ña̱ si̱í ná koún. Nu̱ú ña̱ artículo yóʼo na̱kunda̱a̱-iniyó ndáaña va̱ʼa keʼéyó ña̱ va̱ʼa si̱í kooyó, tá kúú ña̱ ndaka̱xinyó ndáa chiñu keʼéyó nu̱ú Ndióxi̱ ta kiʼinyó kuenta xíʼin ndiʼi ña̱ kúni̱ra. Tá kamaka ná keʼún ña̱yóʼo, kamaka kuniún ña̱ chindeé táʼan Jehová xíʼún, kundaara yóʼó, taxira bendición ndaʼún. Ndakanixi̱ní xa̱ʼa ndiʼi consejo ña̱ táxira ndaʼún ña̱ va̱xi nu̱ú Biblia ta kuniso̱ʼo ña̱ káʼa̱n ña̱yóʼo: “Vitin tá válíndó ndakaʼánndó xa̱ʼa ta̱ i̱xava̱ʼa miíndó” (Ecl. 12:1, nota).

18 Su̱ví ndiʼi tiempo kooyó na̱ va̱lí. Nda̱a̱ tá ni̱xiniún xa̱a̱ kuchéevaún. Ku̱a̱ʼání na̱ xa̱a̱ ku̱chée ndándikó-inina xa̱ʼa ña̱ va̱ása níndaka̱xin viína ña̱ ke̱ʼéna, á savatuna ni iin ña̱ʼa va̱ása níndaka̱xinna keʼéna ta sákusuchíníña-inina. Soo na̱ va̱lí na̱ vií ndáka̱xin ña̱ kéʼéna vitin tá ná kuchéena va̱ʼaní kunina. Saá ndóʼó ñá Mirjana vitin. Tá ni̱xi̱yo loʼoñá va̱ʼaní xi̱sisikíñá ta nda̱a̱ ka̱nanañá ña̱ ku̱ʼu̱nñá kusikíñá nu̱ú sísikína ña̱ naní Juegos Olímpicos de Invierno. Soo ñáyóʼo nda̱ka̱xinñá kachíñuñá ku̱a̱ʼáka tiempo nu̱ú Jehová. Xa̱a̱ yáʼaka 30 ku̱i̱ya̱ káchíñuñá xíʼin yiíñá nu̱ú Jehová. Miíñá káʼa̱n ña̱yóʼo: “Ña̱ kuxini̱ ku̱a̱ʼání na̱ yiví miíyó, ña̱ kúúmiíyó ndée ta kuumiíyó ku̱a̱ʼání xu̱ʼún loʼova tiempo ta ndíʼiña, ta va̱ása ndáyáʼviña. Ña̱ ndixa ndáyáʼvi kúú ña̱ káchíñuyó nu̱ú Jehová ta chindeé táʼanyó xíʼin na̱ yiví ña̱ kunda̱a̱-inina xa̱ʼara”.

19. ¿Ndáaña va̱ʼa ndakiʼún tá ná ndaka̱xiún ndáa chiñu keʼún nu̱ú Ndióxi̱?

19 Na̱ va̱lí ni íyo tu̱ndóʼo nu̱úna ta káchíñuna nu̱ú Ndióxi̱ xíniñúʼu ka̱ʼa̱nyó xíʼinna ña̱ va̱ʼaní ña̱ kéʼéna. Chíka̱a̱na ndée ña̱ keʼéna inkaka chiñu nu̱ú Ndióxi̱, va̱ʼaní kéena nátúʼunna xa̱ʼara ta va̱ása táxina sandáʼvi inka na̱ yiví miína. Ndóʼó na̱ va̱lí ndiʼindi̱ kúʼvi̱ní-inindi̱ xínindi̱ ndóʼó ta kúni̱ndi̱ chindeé táʼanndi̱ xíʼinndó kǒo nandósóndó xa̱ʼa ña̱yóʼo. Tá ná kundiku̱nndó ña̱ káʼa̱n Jehová, ña̱ʼa ña̱ kúni̱ndó keʼéndó va̱ʼaníva kanaña.

^ párr. 3 Proverbios 16:3: “Ka̱ʼa̱n xíʼin Jehová xa̱ʼa ndiʼi ña̱ kúni̱ún keʼún, tasaá kana ndiʼi ña̱ kúni̱ún keʼún”.

^ párr. 6 Filipenses 1:10, 11: “Kundi̱ʼi̱ka-inindó xa̱ʼa ña̱ʼa ña̱ ndáyáʼvika, tasaá tá ná ndikó ta̱ Cristo kǒo ña̱ va̱ása va̱ʼa ka̱ʼa̱nna xa̱ʼandó tasaá va̱ása sandákavandó ni iinna nda̱a̱ ná ki̱xa̱a̱ ta̱ Cristo, ta xa̱ʼa ndée ña̱ táxi ta̱ Cristo ndaʼa̱ndó va̱ʼaní koo ña̱ keʼéndó, tasaá na̱ yiví ndasakáʼnuna Ndióxi̱ xa̱ʼa ña̱ kéʼéndó”.

^ párr. 11 1 Pedro 3:15: “Ndasakáʼnundó ta̱ Cristo xíʼin níma̱ndó, ta ndiʼi yichi̱ koo tu̱ʼvandó ña̱ va̱ʼa ka̱ʼa̱nndó xíʼin inka na̱ yiví xa̱ʼa ña̱ kándíxandó, soo vitání koo inindó ka̱ʼa̱nndó xíʼinna ta to̱ʼóní keʼéndóña”.

^ párr. 15 1 Pedro 5:5, 6: “Saátu miíndó na̱ válí xíniñúʼu keʼéndó ña̱ káʼa̱n na̱ náʼnuka nu̱úndó. Ndiʼindó xíniñúʼu ixato̱ʼóndó na̱yóʼo ta vitání koo inindó chi Ndióxi̱ kǒo kúni̱ra xínira na̱ ni̱nu kúni̱ soo kúʼvi̱-inira xínira na̱ vitá-ini. Va̱ása ndasakáʼnundó miíndó nu̱ú Ndióxi̱ ña̱ va̱ʼa kixa̱a̱ ki̱vi̱ ña̱ ndasakáʼnura ndóʼó”.