Ir al contenido

Ir al índice

ARTÍCULO ÑA̱ KAʼVIYÓ 51

¿Á xíni̱ va̱ʼayó Jehová?

¿Á xíni̱ va̱ʼayó Jehová?

“Ta na̱ xíni̱ xa̱ʼa̱ ki̱vi̱ún kandíxana yóʼó, ta yóʼó va̱ása sandákoo ndaʼún na̱ nándukú yóʼó, Jehová” (SAL. 9:10).

YAA 56 Keʼé ña̱ káʼa̱n Ndióxi̱

ÑA̱ KA̱ʼA̱NYÓ XA̱ʼA̱ *

1, 2. Nda̱a̱ táki̱ʼva ndo̱ʼo ta̱ Angelito, ¿ndáaña xíniñúʼu keʼé iin iinyó?

¿Á TESTIGO Jehová kúú na̱ yiváún? Tá saá íyoña, xíniñúʼu ndakaʼún chi va̱ása kúún migo Jehová xa̱ʼa̱ ña̱ kúú na̱ yiváún migora. Ni ndásakáʼnu na̱ yiváyó Ndióxi̱ á va̱ása, iin iin miíyó xíniñúʼu chika̱a̱yó ndee̱ ña̱ kooyó migo Jehová.

2 Ná kotoyó ña̱ ndo̱ʼo iin ta̱ hermano ta̱ naní Angelito, ndiʼi na̱ veʼera testigo Jehová kúúna. Tá ni̱xi̱yo loʼora, xi̱ndakanixi̱níra ña̱ va̱ása yatin íyora xíʼin Ndióxi̱. Ta̱yóʼo káchira: “Xi̱ndasakáʼnui̱ Jehová saáchi xi̱kuni̱i̱ keʼíi̱ ña̱ xi̱keʼé na̱ veʼi̱”. Soo, chi̱ka̱a̱-inira ña̱ tavára tiempo ña̱ kaʼvira Biblia, ta ndakanixi̱níra xa̱ʼa̱ ña̱ káʼvira ta saátu ki̱xáʼara káʼa̱n ni̱ʼira xíʼin Ndióxi̱. Miíra káʼa̱n ndáaña ku̱u: “Ki̱ʼii̱n kuenta ña̱ tá xíni̱i̱ va̱ʼi̱ Jehová, saá kúú ña̱ kivi koo yatii̱n xíʼinra”. Xíʼin ña̱ ndo̱ʼora yóʼo, ná ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ u̱vi̱ pregunta ña̱ ndáyáʼviní: ¿nda̱chun síín íyo ña̱ kunda̱a̱-iniyó xa̱ʼa̱ Jehová nu̱ú ña̱ kuxini̱ va̱ʼayóra? Ta, ¿nda̱saa kivi xa̱a̱yó kuxini̱kayó Jehová?

3. ¿Nda̱chun síín íyo ña̱ kuxini̱yó loʼo xa̱ʼa̱ Jehová nu̱ú ña̱ kuxini̱ va̱ʼayóra?

3 Sana ndákanixi̱níyó ña̱ xíni̱yó Jehová, saáchi kúnda̱a̱-iniyó xa̱ʼa̱ ki̱vi̱ra xíʼin sava ña̱ xa̱a̱ ke̱ʼéra á ni̱ka̱ʼa̱nra. Soo, va̱ása kúni̱ kachiña ña̱ xa̱a̱ xíni̱ va̱ʼayó xa̱ʼa̱ra. Chi xíniñúʼu taváyó tiempo, ña̱ sakuaʼayó xa̱ʼa̱ra xíʼin ndiʼi ña̱ va̱ʼa ña̱ kúúmiíra. Tasaá, kixáʼayó kunda̱a̱-iniyó nda̱chun káʼa̱nra sava ña̱ʼa á kéʼéraña. Tasaá kúú ña̱ kunda̱a̱-iniyó á kútóora ña̱ ndákanixi̱níyó xíʼin ña̱ kéʼéyó. Tá xa̱a̱ ku̱ndaa̱-iniyó xa̱ʼa̱ ña̱ kúni̱ Jehová keʼéyó, xíniñúʼu keʼéyóña.

4. ¿Nda̱saa kivi chindeétáʼan sava ejemplo ña̱ va̱xi nu̱ú Biblia xíʼinyó?

4 Sava na̱ yiví, sana kixáʼana kusikindaana miíyó saáchi kúni̱yó ndasakáʼnuyó Jehová, ta ndeéka kixáʼana kasina nu̱úyó tá ná kixáʼayó ku̱ʼu̱nyó reunión. Soo, tá kándíxayó Ndióxi̱, va̱ása sándakoora miíyó. Saá kúú ña̱ kixáʼayó kitáʼanyó xíʼinra, ta ña̱yóʼo ndiʼi tiempo kooña. ¿Á ndixa kivi xa̱a̱yó kuxini̱ va̱ʼayó Jehová? Kiviva. Tá kúú ejemplo, ta̱ Moisés xíʼin ta̱ rey David náʼa̱ña nu̱úyó ña̱ kiviva kuxini̱yó Jehová. Yóʼo sákuaʼayó xa̱ʼa̱ ña̱ ke̱ʼéna, ta kotoyó nda̱saa ni̱xa̱a̱na sa̱kuaʼakana xa̱ʼa̱ Jehová, ta ndáaña kivi sakuaʼayó xíʼin ejemplona.

TA̱ MOISÉS XI̱NIRA TA̱ KǑO KÍVI KUNIYÓ

5. ¿Ndáaña chi̱ka̱a̱-ini ta̱ Moisés keʼéra?

5 Ta̱ Moisés ke̱ʼéra ña̱ sa̱kuaʼara. Tá xi̱kuumiíra 40 ku̱i̱ya̱, chi̱ka̱a̱-inira ña̱ ndakutáʼanra xíʼin na̱ ñuu Ndióxi̱ na̱ xi̱kuu hebreo, nu̱úka ña̱ koora “se̱ʼe ñá se̱ʼe ta̱ Faraón” (Heb. 11:24). Ta̱ Moisés va̱ása níxiinra kuumiíra iin chiñu káʼnu. Tá nda̱kutáʼanra xíʼin na̱ hebreo, na̱ xi̱kuu esclavo ña̱ ñuu Egipto, ku̱ndaa̱-inira ña̱ sa̱a̱ní ta̱ faraón xíʼinra, iin ta̱ chíñu káʼnu ta̱ ni̱xi̱yo táki̱ʼva íyo iin ndióxi̱ nu̱ú na̱ ñuu Egipto. Soo, ta̱ Moisés ni̱na̱ʼa̱ra ña̱ xi̱kandíxaníra Jehová. Xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo, va̱ʼaní xi̱táʼanra xíʼin Jehová ndiʼi tiempo ña̱ xi̱takura (Prov. 3:5).

6. ¿Ndáaña sákuaʼayó xíʼin ejemplo ta̱ Moisés?

6 ¿Ndáaña sákuaʼayó? Nda̱a̱ táki̱ʼva i̱xaa ta̱ Moisés, ndiʼiyó xíniñúʼu ndaka̱xin á ndasakáʼnuyó Jehová ta kitáʼanyó xíʼin na̱ ñuura á va̱ása. Tá ná ndasakáʼnuyó Jehová sana xíniñúʼu sandákooyó keʼéyó sava ña̱ʼa, ta nda̱a̱ saxo̱ʼvi̱ na̱ yiví na̱ va̱ása xíni̱ xa̱ʼa̱ra miíyó. Soo tá ná kandíxaníyó yiváyó ta̱ íyo chi ndiví, va̱ása kaka-iniyó ña̱ chindeétáʼanvara xíʼinyó.

7, 8. ¿Ndáaña nda̱kundeé ta̱ Moisés sa̱kuaʼara?

7 Ta̱ Moisés nda̱kundeéra sa̱kuaʼara xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ʼa ña̱ kúúmií Jehová, ta ke̱ʼéra ña̱ kúni̱ra. Tá kúú, tá ni̱ka̱ʼa̱n Jehová xíʼinra ña̱ ná sakǎkura na̱ ñuu Israel, ta̱ Moisés xi̱ndakanixi̱níra ña̱ va̱ása kuchiñura, xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo ku̱a̱ʼá yichi̱ ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin Jehová, ña̱ va̱ása kuchiñura saxínura chiñu yóʼo. Soo, Ndióxi̱ ni̱na̱ʼa̱ra ña̱ ku̱ndáʼvi-inira xi̱nirara ta chi̱ndeétáʼanra xíʼinra (Éx. 4:10-16). Xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo, ta̱ Moisés ku̱chiñura ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin ta̱ faraón xa̱ʼa̱ castigo ña̱ taxi Ndióxi̱ ndaʼa̱ra. Ta tá ni̱ya̱ʼa loʼo, xi̱nira nda̱saa xi̱niñúʼu Jehová ndee̱ra ña̱ sa̱kǎkura na̱ ñuu Israel, ta saátu tá sa̱ndiʼi-xa̱ʼa̱ra ta̱ faraón xíʼin na̱ kítáʼan xíʼinra chí mar Rojo (Éx. 14:26-31; Sal. 136:15).

8 Tá ni̱ya̱ʼa tiempo ña̱ ta̱vá ta̱ Moisés na̱ ñuu Israel chí ñuu Egipto, ki̱xáʼana káʼa̱n kúáchinína. Ndiʼi tiempo kán, ta̱ Moisés xi̱nira ña̱ kúee ni̱xi̱yo ini Jehová xíʼin na̱ ñuu kán, na̱ nda̱tavára nu̱ú tu̱ndóʼo (Sal. 78:40-43). Ta saátu, xi̱nira ña̱ vitání-ini Jehová, chi tá ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinra ña̱ ná va̱ása sandiʼi-xa̱ʼa̱ra na̱ ñuu Israel, Jehová ka̱ndíxavarara (Éx. 32:9-14).

9. ¿Ndáa ki̱ʼva káʼa̱n Hebreos 11:27 xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ʼaní xi̱kitáʼan ta̱ Moisés xíʼin Jehová?

9 Tá ke̱ena ña̱ ñuu Egipto, va̱ʼaníka ni̱xa̱a̱ ta̱ Moisés xi̱táʼanra xíʼin Jehová, ta nda̱a̱ tá íyo ta̱ xítora saá ni̱xi̱yora (kaʼvi Hebreos 11:27). * Ta saátu, ña̱ Biblia káchiña: “Jehová xi̱ka̱ʼa̱nra xíʼin ta̱ Moisés, nda̱a̱ táki̱ʼva káʼa̱n iin ta̱a xíʼin inkara” (Éx. 33:11).

10. ¿Ndáaña xíniñúʼu keʼéyó ña̱ kuxini̱ va̱ʼayó Jehová?

10 ¿Ndáaña sákuaʼayó xíʼin ña̱yóʼo? Tá kúni̱yó kuxini̱ va̱ʼayó Jehová, su̱ví nda̱saa ña̱ va̱ʼa ña̱ kúúmiíra sákuaʼayó xa̱ʼa̱, chi saátu xíniñúʼu keʼéyó ña̱ kúni̱ra. Ta, ¿ndáaña kúni̱ra tiempo vitin? Ña̱ Biblia káchiña: “Kúni̱ra ná ka̱ku ndiʼi na̱ yiví ta ná xa̱a̱na kunda̱a̱-inina xa̱ʼa̱ mií ña̱ nda̱a̱” (1 Tim. 2:3, 4). Iin ki̱ʼva ña̱ keʼéyó ña̱ kúni̱ra, kúú ña̱ sanáʼa̱yó inka na̱ yiví xa̱ʼa̱ra.

11. ¿Nda̱chun va̱ʼaníka xáa̱yó sákuaʼayó xa̱ʼa̱ Jehová tá sánáʼa̱yó inkana xa̱ʼa̱ra?

11 Va̱ʼaníka xáa̱yó sákuaʼayó xa̱ʼa̱ Jehová tá sánáʼa̱yó inkana xa̱ʼa̱ra. Tá kúú, xítoyó ña̱ kúndáʼvi-inira xínira na̱ yiví tá chíndeétáʼanra xíʼinyó, ña̱ ndani̱ʼíyó na̱ yiví na̱ kúni̱ sákuaʼa xa̱ʼa̱ra (Juan 6:44; Hech. 13:48). Saátu, xítoyó ndee̱ ña̱ kúúmií tu̱ʼunra, tá kíxáʼa na̱ káʼviyó xíʼin sándakoona ña̱ va̱ása va̱ʼa ña̱ kéʼéna, ta kíxáʼana nása̱mana (Col. 3:9, 10). Ta xítoyó, ña̱ kúee íyo inira saáchi táxira ña̱ tuku ta tuku ku̱ʼu̱nyó natúʼunyó xíʼin na̱ yiví, ña̱ va̱ʼa sakuaʼana xa̱ʼa̱ra ta ka̱kuna (Rom. 10:13-15).

12. Nda̱a̱ táki̱ʼva káchi Éxodo 33:13, ¿ndáaña ndu̱kú ta̱ Moisés ta nda̱chun?

12 Ña̱ xi̱kitáʼan ta̱ Moisés xíʼin Jehová xi̱ndayáʼviníña nu̱úra. Ni chi̱ndeétáʼan Jehová xíʼinra ña̱ ke̱ʼéra ku̱a̱ʼání milagro, xíʼin ña̱ to̱ʼó ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinra ña̱ ná taxira sakuaʼakara xa̱ʼa̱ra (kaʼvi Éxodo 33:13). * Yáʼaka 80 ku̱i̱ya̱ kúúmií ta̱ Moisés, soo xi̱kunda̱a̱-inira ña̱ kúma̱ní ku̱a̱ʼáníka ña̱ sakuaʼara xa̱ʼa̱ Jehová.

13. ¿Ndáa ki̱ʼva kivi na̱ʼa̱yó ña̱ ndáyáʼvi ña̱ kítáʼanyó xíʼin Ndióxi̱ nu̱úyó?

13 ¿Ndáaña sákuaʼayó? Ña̱ xíniñúʼu kundayáʼvi ña̱ kítáʼanyó xíʼin Jehová nu̱úyó, ni xa̱a̱ nda̱saaka tiempo kúú ña̱ káchíñuyó nu̱úra. Iin ki̱ʼva ña̱ kivi na̱ʼa̱yó ña̱ ndáyáʼvi ña̱ kítáʼanyó xíʼinra, kúú ña̱ ka̱ʼa̱nyó xíʼinra ti̱xin ña̱ oración.

14. ¿Nda̱chun ndáyáʼviní keʼéyó oración ña̱ va̱ʼa kuxini̱ va̱ʼakayó Jehová?

14 Tá viíní nátúʼun xíʼin táʼan u̱vi̱ na̱ yiví, saá kúú ña̱ va̱ʼaníka xáa̱na kítáʼanna. Xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo, ná ka̱ʼa̱n ni̱ʼiyó xíʼin Jehová, ta ná va̱ása yi̱ʼvíyó ña̱ ka̱ʼa̱nyó xíʼinra xa̱ʼa̱ ña̱ ndóʼoyó xíʼin ña̱ ndákanixi̱níyó (Efes. 6:18). Iin ñá hermana ñá ñuu Turquía, ñá naní Krista káchiñá: “Tá káʼi̱n xíʼin Jehová xa̱ʼa̱ ña̱ ndákanixi̱níi̱, ta xítoi̱ nda̱saa chíndeétáʼanra xíʼi̱n, kúni̱níkai̱ xínii̱ra ta kándíxaníkai̱ra. Tá kíʼii̱n kuenta nda̱saa ndákuiinra oración ña̱ káʼi̱n xíʼinra, chíndeétáʼanña xíʼi̱n ña̱ kotoi̱ra nda̱a̱ táki̱ʼva íyo yivái̱ xíʼin migoi̱”.

IIN TA̱A TA̱ SÁKUSI̱ÍNÍ NÍMA̱I̱

15. ¿Ndáaña ni̱ka̱ʼa̱n Jehová xa̱ʼa̱ ta̱ rey David?

15 Ta̱ rey David ka̱kura iin ñuu nu̱ú xi̱ndasakáʼnuna Ndióxi̱. Soo, su̱ví kuití níkeʼéra táʼan ña̱ xi̱keʼé na̱ veʼera. Chi ta̱yóʼo, ni̱xa̱a̱ra ku̱ura migo Jehová, ta xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo xi̱kuʼvi̱ní-ini Jehová xi̱xinirara. Nda̱a̱ ni̱ka̱ʼa̱nra, ña̱ ta̱ David xi̱kuura iin ta̱a ta̱ sákusi̱íní níma̱ra (Hech. 13:22). ¿Nda̱saa ni̱xa̱a̱ ta̱ David va̱ʼaní ki̱táʼanra xíʼin Jehová?

16. ¿Ndáaña sa̱kuaʼa ta̱ David, tá xi̱xitora ña̱ i̱xava̱ʼa Jehová?

16 Ta̱ David sa̱kuaʼara xa̱ʼa̱ Jehová chi xi̱xitora ña̱ i̱xava̱ʼara. Tá ni̱xi̱yo loʼora, ku̱a̱ʼání tiempo ni̱xi̱kara yuku̱ chi xi̱ndaara ndikachi sa̱na̱ yivára. Sana, saá kúú ña̱ ki̱xáʼara nda̱kanixi̱níra xa̱ʼa̱ ña̱ʼa ña̱ i̱xava̱ʼa Jehová. Tá kúú, tá xi̱xitora chí ndiví tá ñuú, su̱ví kuití ki̱mi níxixitora, chi xi̱ndakanixi̱níra xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ʼa ña̱ kúúmií ta̱ i̱xava̱ʼa ndiʼirí. Xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo ka̱ʼyíra: “Ndiví nátúʼunña xa̱ʼa̱ ña̱ káʼnu ña̱ kúúmií Ndióxi̱, ta ndiʼi ña̱ʼa ña̱ súkun káʼa̱nña xa̱ʼa̱ ña̱ ke̱ʼéra xíʼin ndaʼa̱ra” (Sal. 19:1, 2). Ta saátu, xi̱xitora ña̱ ndíchi ña̱ kúúmií Jehová, tá xi̱ndakanixi̱níra xa̱ʼa̱ nda̱saa ku̱va̱ʼa na̱ yiví (Sal. 139:14). Tá ku̱ndaa̱-inira xa̱ʼa̱ ndiʼi ña̱ʼa ña̱ i̱xava̱ʼa Jehová, ki̱ʼinra kuenta ña̱ káʼnuníka Jehová nu̱úra (Sal. 139:6).

17. ¿Ndáaña kivi sakuaʼayó tá ná ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱ i̱xava̱ʼa Jehová?

17 ¿Ndáaña sákuaʼayó? Ná kotoyó ndiʼi ña̱ʼa ña̱ i̱xava̱ʼa Jehová. Ta su̱ví nda̱saa koo kuitíyó nu̱ú ñuʼú ña̱ i̱xava̱ʼara, chi xíniñúʼu kotoyó ndiʼi ña̱ʼa ña̱ íyo nu̱úña. Tá kéʼéyó chiñuyó, ná ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ndiʼi ña̱ʼa ña̱ íyo nu̱ú ñuʼú yóʼo, tá kúu: planta, kití xíʼin na̱ yiví. Tá saá ná keʼéyó ndiʼi ki̱vi̱, ku̱a̱ʼání ña̱ sakuaʼayó xa̱ʼa̱ yiváyó ta̱ kúʼvi̱ní-ini xíni miíyó (Rom. 1:20). Ta ña̱ kúʼvi̱-iniyó xíniyóra kuaʼnukaña.

18. Nda̱a̱ táki̱ʼva káchi Salmo 18, ¿ndáaña na̱kunda̱a̱-ini ta̱ David?

18 Ta̱ David na̱kunda̱a̱-inira ña̱ chi̱ndeétáʼan Jehová xíʼinra. Tá kúú, tá ku̱chiñura sa̱kǎkura ndikachi sa̱na̱ yivára nu̱ú iin oso xíʼin iin tí león, ta̱ David nda̱kunira ña̱ ku̱chiñura xa̱ʼníra tí kití kán chi Ndióxi̱ chi̱ndeétáʼan xíʼinra. Tá ku̱chiñura ka̱nitáʼanra xíʼin ta̱ Goliat, xi̱nira ña̱ mií Jehová xi̱niʼi yichi̱ nu̱úra (1 Sam. 17:37). Ta saátu, na̱kunda̱a̱-inira ña̱ mií Jehová chi̱ndeétáʼan xíʼinra ña̱ xi̱nura nu̱ú ta̱ rey Saúl (Sal. 18, ña̱ va̱xi chí xi̱ní). Iin na̱ yiví na̱ ni̱nu kúni, kivi ka̱ʼa̱nna ña̱ miína ku̱chiñu ke̱ʼé ndiʼi ña̱yóʼo. Soo, ta̱ David vitání ni̱xi̱yo inira, xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo xi̱nira ña̱ chi̱ndeétáʼan Jehová xíʼinra ndiʼi tiempo ña̱ xi̱takura (Sal. 138:6).

19. ¿Ndáaña sánáʼa̱ ejemplo ta̱ David miíyó?

19 ¿Ndáaña sánáʼa̱ ejemplo ta̱ David miíyó? Ña̱ va̱ása ndukú kuitíyó ña̱ ná chindeétáʼan Jehová xíʼinyó, chi xíniñúʼu kotoyó nda̱saa kéʼéraña ta ama kéʼéraña. Tá vitá íyo iniyó, ta kúnda̱a̱-iniyó ña̱ íyo sava ña̱ʼa ña̱ va̱ása kivi keʼéyó, káxiníka kunda̱a̱-iniyó ña̱ táxi Jehová ña̱ xíniñúʼuyó. Tá ná kuniyó ña̱ chíndeétáʼanra xíʼinyó, ña̱ kítáʼanyó xíʼinra ndundakúkaña. Saá ndo̱ʼo ta̱ Isaac, iin ta̱ hermano ta̱ ñuu Fiyi ta̱ xa̱a̱ ku̱a̱ʼání ku̱i̱ya̱ káchíñu nu̱ú Jehová. Káchira: “Tá ndákanixi̱níi̱ xa̱ʼa̱ ña̱ tákui̱, kíʼii̱n kuenta ña̱ mií Jehová chíndeétáʼan xíʼi̱n, nani tá ki̱xáʼíi̱ káʼvii̱ Biblia. Ta xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo yatinka íyora xíʼi̱n túvii̱”.

20. ¿Ndáaña va̱ʼa nda̱kiʼin ta̱ David xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ʼaní xi̱táʼanra xíʼin Ndióxi̱, ta ndáaña sákuaʼayó xíʼinña?

20 Ta̱ David xi̱kuumiíra táʼan ña̱ va̱ʼa ña̱ kúúmií Jehová. Ta kivi kundiku̱nyó yichi̱ Jehová saáchi saá i̱xava̱ʼara miíyó (Gén. 1:26). Tá ná sakuaʼakayó xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ʼa ña̱ kúúmií Jehová, saá kúú ña̱ va̱ʼaka kundiku̱nyó yichi̱ra. Ta̱ David va̱ʼaní ni̱xi̱yo inira xíʼin na̱ yiví, nda̱a̱ táki̱ʼva kéʼé mií Jehová, saáchi xi̱xini̱ va̱ʼarara. Ná ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱ ndo̱ʼo ta̱ rey yóʼo. Ni̱ki̱ʼvira ku̱a̱chi nu̱ú Jehová, tá ni̱ki̱si̱ra xíʼin ñá Bat-Seba ta saátu tá ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin inkana ña̱ ná kaʼnína yiíñá. Soo ni saá ke̱ʼéra, Jehová i̱xakáʼnu-inira xa̱ʼa̱ra (2 Sam. 11:1-4, 15). ¿Nda̱chun? Saáchi xi̱ndiku̱nra yichi̱ Ndióxi̱, ta saátu xi̱ ixakáʼnu-inira xa̱ʼa̱ inkana. Xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ʼaní xi̱táʼan ta̱ David xíʼin Jehová, ni̱xa̱a̱ra ku̱ura iin rey ta̱ kúni̱nína xínina, ta saátu xi̱kuura iin ejemplo va̱ʼaní nu̱ú na̱ inka rey ña̱ ñuu Israel (1 Rey. 15:11; 2 Rey. 14:1-3).

21. Nda̱a̱ táki̱ʼva káchi Efesios 4:24 xíʼin 5:1, ¿ndáaña va̱ʼa ndakiʼinyó tá ná kundiku̱nyó yichi̱ Ndióxi̱?

21 ¿Ndáaña sákuaʼayó? Xíniñúʼu kundiku̱nyó yichi̱ Ndióxi̱. Ta ku̱a̱ʼání ña̱ va̱ʼa ndakiʼinyó, ta saátu va̱ʼaníka kuxini̱yóra. Tá kéʼéyó nda̱a̱ táki̱ʼva kéʼé Ndióxi̱, saá náʼa̱yó ña̱ kúúyó se̱ʼera (kaʼvi Efesios 4:24; * 5:1). *

NÁ CHIKA̱A̱YÓ NDEE̱ ÑA̱ KUXINI̱ VA̱ʼAKAYÓ JEHOVÁ

22, 23. ¿Ndáaña kuu tá ná keʼéyó ndiʼi ña̱ sákuaʼayó xa̱ʼa̱ Jehová?

22 Nda̱a̱ táki̱ʼva xa̱a̱ ku̱ndaa̱-iniyó, kivi sakuaʼayó xa̱ʼa̱ Jehová tá xítoyó ña̱ʼa ña̱ i̱xava̱ʼara, ta saátu tá káʼviyó Biblia. Nu̱ú ña̱yóʼo, va̱xi ku̱a̱ʼání ejemplo na̱ nda̱sakáʼnu Ndióxi̱ tiempo xi̱naʼá, na̱ kivi kundiku̱nyó yichi̱, tá kúú ta̱ Moisés xíʼin ta̱ David. Jehová xa̱a̱ chíndeétáʼanníra xíʼinyó, ña̱kán vitin miíyó xíniñúʼu chika̱a̱ ndee̱ ña̱ sakuaʼakayó xa̱ʼa̱ra.

23 Nda̱a̱ ni iin yichi̱ va̱ása sandakooyó ña̱ sakuaʼayó xa̱ʼa̱ Jehová (Ecl. 3:11). Soo, su̱ví ña̱ ndáyáʼvi kúú nda̱saa ña̱ʼa xíni̱yó xa̱ʼa̱ Jehová, chi ndáaña kéʼéyó xíʼin ña̱ xíni̱yó kúú ña̱ ndáyáʼvi. Tá ná keʼéyó ndiʼi ña̱ sákuaʼayó ta chika̱a̱yó ndee̱ ña̱ kundiku̱nyó yichi̱ Ndióxi̱, ta̱kán kuyatinkara nu̱úyó (Sant. 4:8). Nu̱ú tu̱ʼunra, káʼa̱nra xíʼinyó ña̱ va̱ása sandákoora na̱ nándukúñaʼá.

YAA 80 Ná kotoyó ña̱ va̱ʼaní-ini Ndióxi̱

^ párr. 5 Ku̱a̱ʼání na̱ yiví kándíxana ña̱ íyo Ndióxi̱, soo mií ña̱ nda̱a̱ va̱ása xíni̱nara. ¿Ndáaña kúni̱ kachi ña̱ kuxini̱yó Jehová? Ta, ¿ndáaña kivi sakuaʼayó xíʼin ña̱ ke̱ʼé ta̱ Moisés xíʼin ta̱ rey David, xa̱ʼa̱ ña̱ kutáʼan viíyó xíʼin Jehová? Nu̱ú ña̱ artículo yóʼo ndakuiinyó ña̱ pregunta yóʼo.

^ párr. 9 Hebreos 11:27: “Xa̱ʼa̱ ña̱ ka̱ndíxara sa̱ndákoora ñuu Egipto, ta va̱ása níyi̱ʼvíra ta̱ rey, saáchi xi̱kandíxaníra Ndióxi̱ nda̱a̱ táki̱ʼva íyo ta̱ xítora nu̱ú saá ni̱xi̱yora ni kǒo níxinirara”.

^ párr. 12 Éxodo 33:13: “Ta vitin tá ndixa kúsi̱í-iniún xíʼin ña̱ kéʼíi̱, sanáʼa̱ yi̱ʼi̱ yichi̱ ña̱ va̱ʼa, ña̱ va̱ʼa ná kunda̱a̱-inii̱ xa̱ʼún tasaá kusi̱í-iniún xíʼin ña̱ kéʼíi̱. Ta ndakaʼún ña̱ kúú na̱ ñuu yóʼo ñuu miíún”.

^ párr. 21 Efesios 4:24: “Ta xíniñúʼu nasamandó ña̱ kéʼéndó tasaá keʼéndó ña̱ nda̱kú táki̱ʼva kúni̱ Ndióxi̱”.

^ párr. 21 Efesios 5:1: “Ndóʼó kundiku̱nndó yichi̱ Ndióxi̱, chi se̱ʼera kúúndó ta kúʼvi̱ní-inira xínira ndóʼó”.