Ir al contenido

Ir al índice

ARTÍCULO ÑA̱ KAʼVIYÓ 4

Iin reunión ña̱ ndáyáʼvi, náʼa̱ña nu̱úyó ña̱ va̱ʼa ña̱ kúúmií ta̱ Jesús

Iin reunión ña̱ ndáyáʼvi, náʼa̱ña nu̱úyó ña̱ va̱ʼa ña̱ kúúmií ta̱ Jesús

“Ña̱yóʼo íyoña táki̱ʼva íyo ku̱ñui̱. Ña̱yóʼo íyoña táki̱ʼva íyo ni̱íi̱” (MAT. 26:26-28).

YAA 16 Ná ndasakáʼnuyó Jehová xa̱ʼa se̱ʼera

ÑA̱ KA̱ʼA̱NYÓ XA̱ʼA̱ *

1, 2. a) ¿Nda̱chun sa̱náʼa̱ ta̱ Jesús ña̱ va̱ása yo̱ʼvi̱ xíniñúʼu koo ña̱ ndakaʼányó xa̱ʼa̱ra tá ná kuvira? b) ¿Ndáaña va̱ʼa xi̱kuumií ta̱ Jesús ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱?

¿Á KIVI ka̱ʼún nda̱saa xíyo ña̱ conmemoración ku̱i̱ya̱ tá ku̱i̱ya̱? Sana kiviva ka̱ʼún xa̱ʼa̱ña chi reunión yóʼo va̱ása yo̱ʼvi̱ xíyoña chi va̱ása xíniñúʼuna ku̱a̱ʼá ña̱ʼa ña̱ kéʼénaña. Soo sana iinna kivi nda̱ka̱tu̱ʼun xíʼin miína: “¿Nda̱chun ni ndáyáʼviní reunión yóʼo va̱ása xíniñúʼuna ku̱a̱ʼá ña̱ʼa ña̱ kéʼénaña?”.

2 Tá ni̱xi̱yo ta̱ Jesús nu̱ú ñuʼú yóʼo, va̱ʼaníva sa̱náʼa̱ra ta va̱ása yo̱ʼvi̱ níxi̱yo ña̱ sa̱náʼa̱ra (Mat. 7:28, 29). Saátu tá sa̱náʼa̱ra ña̱ nda̱saa ndakaʼányó xa̱ʼa̱ra tá ná kuvira * va̱ása níka̱ʼa̱nra ña̱ kuniñúʼuyó ku̱a̱ʼá ña̱ʼa, soo ku̱a̱ʼání ña̱ kivi sakuaʼayó xíʼin ña̱yóʼo. Ná ka̱ʼa̱nyó ta ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo, ta saátu xa̱ʼa̱ ña̱ ke̱ʼéra xíʼin ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra. Saá kivi kunda̱a̱ va̱ʼaka iniyó xa̱ʼa̱ ña̱ vitání ni̱xi̱yo inira, xa̱ʼa̱ ña̱ ndakúní ni̱xi̱yo inira ta saátu xíʼin ña̱ xi̱kuʼvi̱ní-inira xi̱xinira na̱ yiví. Saátu sakuaʼayó ndáaña keʼéyó ña̱ va̱ʼa kundiku̱nyó yichi̱ra.

ÑA̱ VITÁNÍ NI̱XI̱YO INI TA̱ JESÚS

Si̱táva̱ʼa xíʼin tá vino ña̱ xíyo conmemoración sándakaʼánña miíyó xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱xi̱ʼi̱ ta̱ Jesús xa̱ʼa̱yó, ta vitin kúúra rey chí ndiví. (Koto párrafo 3 nda̱a̱ 5).

3. Tá káʼviyó Mateo 26:26-28, ¿nda̱chun kúnda̱a̱-iniyó ña̱ va̱ása xíniñúʼu kuniñúʼuyó ku̱a̱ʼá ña̱ʼa ña̱ ndakaʼányó xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱xi̱ʼi̱ ta̱ Jesús, ta ndáaña kúni̱ kachi si̱táva̱ʼa xíʼin tá vino?

3 Ta̱ Jesús ni̱na̱ʼa̱ra nu̱ú na̱ 11 apóstol na̱ ni̱xi̱yo nda̱kú-ini xíʼinra nda̱saa ndakaʼánna xa̱ʼa̱ra tá ná kuvira. Xi̱niñúʼura si̱táva̱ʼa ña̱ va̱ása níxiyá, ta saátu xi̱niñúʼura vino, ña̱ ni̱ndo̱o tá xi̱xina ña̱ pascua (kaʼvi Mateo 26:26-28). * Ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin na̱ apóstol ña̱ u̱vi̱ saá ña̱yóʼo, si̱táva̱ʼa xíʼin tá vino, íyoña nda̱a̱ táki̱ʼva íyo ku̱ñura xíʼin ni̱i̱ra ña̱ taxira xa̱ʼa̱na, chi va̱ása níxikuumiíra ku̱a̱chi. Na̱ apóstol va̱ása níndaka̱nda-inina tá xi̱nina ña̱ va̱ása níxiniñúʼura ku̱a̱ʼá ña̱ʼa tá xi̱xira xíʼinna. ¿Nda̱chun va̱ása níndaka̱nda-inina?

4. ¿Ndáa consejo ña̱ ta̱xi ta̱ Jesús ndaʼa̱ ñá Marta náʼa̱ nu̱úyó ña̱ va̱ása xíniñúʼu keʼéyó ku̱a̱ʼá ña̱ʼa ña̱ ndakaʼányóra?

4 Ná ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ ña̱ ku̱u tá xa̱a̱ ku̱a̱ʼa̱n u̱ni̱ ku̱i̱ya̱ ña̱ xíka ta̱ Jesús sánáʼa̱ra. Tá ni̱xa̱ʼa̱nra xi̱tora na̱ migora ta̱ Lázaro, ñá Marta xíʼin ñá María, ki̱xáʼara sánáʼa̱rana. Ni íyova ñá Marta veʼeñá, soo ni̱ndi̱ʼi̱ka-iniñá ña̱ keʼéñá iin ña̱ yo̱ʼvi̱ní kúva̱ʼa ña̱ kuxu ta̱ Jesús. Soo ta̱yóʼo va̱ʼaní ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinñá ña̱ va̱ása xíniñúʼu keʼéñá iin ña̱ʼa ña̱ yo̱ʼvi̱ní ña̱ kuxura (Luc. 10:40-42). Saátu ke̱ʼéra tá kúma̱ní si̱lóʼo hora ña̱ kuvira, ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ va̱ása yo̱ʼvi̱ xíniñúʼu koo ña̱ ndakaʼánnara. ¿Ndáaña sánáʼa̱ ña̱yóʼo miíyó xa̱ʼa̱ ta̱ Jesús?

5. ¿Ndáaña sákuaʼayó xa̱ʼa̱ ta̱ Jesús ña̱ va̱ása yo̱ʼvi̱ koo ña̱ ndakaʼánnara, ta nda̱saa kítáʼanña xíʼin Filipenses 2:5-8?

5 Ta̱ Jesús ni̱na̱ʼa̱ra ña̱ vitání ni̱xi̱yo inira xíʼin ndiʼi ña̱ ke̱ʼéra, ta saátu xíʼin ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra. Saátu ni̱na̱ʼa̱ra ña̱yóʼo tá kúma̱níka kuvira (Mat. 11:29). Ku̱nda̱a̱-inira ña̱ si̱lóʼo tiempo kúma̱ní ña̱ keʼéra iin ña̱ ndáyáʼviní, ña̱ kuvira xa̱ʼa̱yó, tasaá Jehová sandátakurara ta taxira chiñu ndaʼa̱ra ña̱ kaʼndachíñura chí ndiví. Ni saá, va̱ása níka̱ʼa̱nra ña̱ xíniñúʼu keʼéna ku̱a̱ʼání ña̱ʼa ña̱ ndakaʼánna xa̱ʼa̱ra tá ná kuvira. Ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin na̱ xi̱ndíku̱nñaʼá ña̱ iin yichi̱ nu̱ú ku̱i̱ya̱ xíniñúʼu ndakaʼánna xa̱ʼa̱ra ta va̱ása xíniñúʼu keʼéna ku̱a̱ʼá ña̱ʼa (Juan 13:15; 1 Cor. 11:23-25). Saá ni̱na̱ʼa̱ra ña̱ va̱ása ni̱nu kúnira. Kúsi̱íní-iniyó ña̱ vitání íyo ini ta̱ Jesús (kaʼvi Filipenses 2:5-8). *

6. ¿Ndáaña kivi keʼéyó ña̱ vitá koo iniyó táki̱ʼva ke̱ʼé ta̱ Jesús ni tá yáʼayó nu̱ú tu̱ndóʼo?

6 Ndíku̱nyó yichi̱ ta̱ Jesús ña̱ vitání ni̱xi̱yo inira tá siʼna ndíʼi̱-iniyó xa̱ʼa̱ inkana nu̱úka ña̱ ndi̱ʼi̱-iniyó xa̱ʼa̱ miíyó (Filip. 2:3, 4). Ná ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱ ke̱ʼéra ñuú tá kúma̱níka kuvira. Ni xa̱a̱ xíni̱ra ña̱ ndoʼora ta kuvira, soo ni̱ndi̱ʼi̱níka-inira xa̱ʼa̱ na̱ xi̱ndiku̱nñaʼá. Ña̱kán iníí ñuú saá sa̱náʼa̱rana, ta̱xira ndee̱ ndaʼa̱na ta sa̱ndíkora-inina (Juan 14:25-31). Ni̱na̱ʼa̱ra ña̱ ndíʼi̱-inira xa̱ʼa̱ inkana nu̱úka ña̱ ndi̱ʼi̱-inira xa̱ʼa̱ miíra. Va̱ʼaní yichi̱ sa̱ndákoora nu̱úyó ña̱ xíniñúʼu vitá koo iniyó.

NDAKÚNÍ NI̱XI̱YO INI TA̱ JESÚS

7. ¿Nda̱saa ni̱na̱ʼa̱ ta̱ Jesús ña̱ ndakúní ni̱xi̱yo inira tándi̱ʼi sa̱náʼa̱ra na̱ xi̱ndiku̱nñaʼá nda̱saa ndakaʼánna xa̱ʼa̱ra?

7 Tándi̱ʼi ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús xíʼin na̱ xi̱ndiku̱nñaʼá ña̱ ná ndakaʼánna xa̱ʼa̱ra, ni̱na̱ʼa̱ra ña̱ ndakúní íyo inira. ¿Nda̱saa ni̱na̱ʼa̱ra ña̱yóʼo? Chi̱ka̱a̱-inira ña̱ keʼéra ña̱ kúni̱ Ndióxi̱ ni ná keʼéna ña̱ va̱ása va̱ʼa xíʼinra ni ná ka̱ʼa̱nna ña̱ vatá xa̱ʼa̱ra ni ná kaʼnínara (Mat. 26:65, 66; Lucas 22:41, 42). Nda̱kúní ni̱xi̱yo inira ta nda̱sakáʼnura ki̱vi̱ Jehová, ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ kúúmií yivára yichi̱ ña̱ kaʼndachíñura ta saátu nda̱a̱ ni̱xi̱ʼi̱ra xa̱ʼa na̱ yiví na̱ ndándikó-ini xa̱ʼa̱ ku̱a̱china ña̱ va̱ʼa kutakuna ndiʼi tiempo. Saátu sa̱náʼa̱ra na̱ xi̱ndiku̱nñaʼá ndáaña keʼéna tá ná kixi tu̱ndóʼo nu̱úna.

8. a) ¿Ndáaña ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús xíʼin na̱ apóstolra? b) Tá ni̱ya̱ʼa ku̱a̱ʼá ku̱i̱ya̱ ña̱ ni̱xi̱ʼi̱ ta̱ Jesús, ¿nda̱saa ni̱na̱ʼa̱ na̱ discípulo ña̱ ndakú ni̱xi̱yo inina?

8 Saátu ni̱na̱ʼa̱ ta̱ Jesús ña̱ ndakúní íyo inira tá ni̱ndi̱ʼi̱-inira xa̱ʼa̱ na̱ apóstol, su̱víka xa̱ʼa̱ miíra. Tándi̱ʼi ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin ta̱ Judas ña̱ ná kitara ku̱ʼu̱nra, saá kúú ña̱ sa̱náʼa̱ra na̱ xi̱ndiku̱nñaʼá nda̱saa ndakaʼánnara tá ná kuvira, ña̱yóʼo sandákaʼánña na̱ ku̱ʼu̱n chí ndiví xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ʼa ña̱ ndakiʼinna xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱xi̱ʼi̱ ta̱ Jesús xa̱ʼa̱na tasaá kivi kaʼndachíñuna xíʼinra (1 Cor. 10:16, 17). Ña̱ chindeétáʼanra xíʼinna ña̱ nda̱kú koo inina xíʼin Ndióxi̱ ta koona xíʼinra chí ndiví, ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinna ndáaña kúni̱ miíra xíʼin yivára ná keʼéna (Juan 15:12-15). Saátu na̱túʼunra xíʼinna ndáa tu̱ndóʼo ya̱ʼana nu̱ú. Tándi̱ʼi ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinna ña̱ ndakú ná koo inina táki̱ʼva íyo miíra (Juan 16:1-4a, 33). Tá xa̱a̱ ni̱ya̱ʼa ku̱a̱ʼá ku̱i̱ya̱ ña̱ ni̱xi̱ʼi̱ra, na̱ xi̱ndiku̱nñaʼá chi̱ka̱a̱kana ndee̱ ña̱ keʼéna ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinna ña̱ ndakú koo inina ta chindeé xíʼin táʼanna ni ná xo̱ʼvi̱na xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo (Heb. 10:33, 34).

9. ¿Nda̱saa kivi kundiku̱nyó yichi̱ ta̱ Jesús ña̱ ndakúní ni̱xi̱yo inira?

9 Saátu vitin ndíku̱nyó yichi̱ ta̱ Jesús ña̱ ndakúní ni̱xi̱yo inira. ¿Nda̱saa náʼa̱yó ña̱yóʼo? Náʼa̱yóña tá chíndeétáʼanyó xíʼin na̱ hermano na̱ yáʼa nu̱ú tu̱ndóʼo xa̱ʼa̱ ña̱ kándíxana Ndióxi̱. Savana táannana veʼeka̱a ni kǒo ku̱a̱china. Tá saá ndóʼona, ná chindeétáʼanyó xíʼinna (Filip. 1:14; Heb. 13:19). Inka ña̱ kivi keʼéyó ña̱ va̱ʼa na̱ʼa̱yó ña̱ ndakú íyo iniyó kúú ña̱ natúʼunyó xíʼin ndiʼi na̱ yiví, ta va̱ása yi̱ʼvíyó keʼéyó ña̱yóʼo (Hech. 14:3). Nda̱a̱ táki̱ʼva ke̱ʼé ta̱ Jesús saátu miíyó chíka̱a̱-iniyó ña̱ natúʼunkayó xa̱ʼa Reino Ndióxi̱ ni ná sa̱a̱-inina kunina miíyó. Soo, ¿ndáaña keʼéyó tá yíʼviyó?

10. ¿Ndáaña keʼéyó tá kúma̱ní loʼo ki̱vi̱ ña̱ ku̱ʼu̱nyó conmemoración, ta nda̱chun xíniñúʼu keʼéyóña?

10 Iin ña̱ chindeétáʼan xíʼinyó ña̱ ndakúka koo iniyó kúú ña̱ ná ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱ ndakiʼinyó chí nu̱únínu xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱xi̱ʼi̱ ta̱ Jesús xa̱ʼa̱yó (Juan 3:16; Efes. 1:7). Mií tiempo ña̱ va̱ʼa ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱ kúʼvi̱ní-ini Ndióxi̱ xi̱nira miíyó ña̱ ta̱xira se̱ʼera xa̱ʼa̱yó kúú tá si̱lóʼo tiempo kúma̱ní ña̱ koo ña̱ conmemoración. Tá kúma̱ní loʼo ki̱vi̱ ña̱ koo ña̱yóʼo, ná kaʼviyó ña̱ káʼa̱n Biblia xa̱ʼa̱ ña̱ ku̱u tiempo saá, ta ná ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ndiʼi ña̱ ndo̱ʼo ta̱ Jesús. Ña̱kán tá ná ndatakayó ña̱ ndakaʼányó xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱xi̱ʼi̱ra, kunda̱a̱ va̱ʼaka iniyó ndáaña kúni̱ kachi si̱táva̱ʼa xíʼin tá vino, ta nda̱saa kítáʼanña xíʼin ku̱ñu xíʼin ni̱i̱ ta̱ Jesús ña̱ ta̱xira xa̱ʼa̱yó. Tá kúnda̱a̱-iniyó xa̱ʼa ña̱ va̱ʼa ña̱ ke̱ʼé Jehová xíʼin ta̱ Jesús xa̱ʼa̱yó, ta saátu xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ʼa ña̱ ndakiʼinyó xíʼin na̱ veʼeyó, saá xáa̱yó kándíxakayó Ndióxi̱, ndakúka koo iniyó ta kundeé-iniyó nda̱a̱ ná ndiʼi-xa̱ʼa̱ ñuyǐví yóʼo (Heb. 12:3).

11, 12. ¿Ndáaña xa̱a̱ sa̱kuaʼayó?

11 Ku̱nda̱a̱-iniyó ña̱ ndakaʼányó xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱xi̱ʼi̱ ta̱ Jesús va̱ása kúni̱ kachiña ndakaʼán kuitíyó xa̱ʼa̱ ña̱ ke̱ʼéra xa̱ʼa̱yó, chi saátu xíniñúʼu ndakaʼányó xa̱ʼa̱ ña̱ vitání ni̱xi̱yo inira xíʼin ña̱ ndakúní ni̱xi̱yo inira. Táxiníyó tíxa̱ʼvi xíʼin ndiʼi níma̱yó xa̱ʼa̱ ña̱ náʼa̱ ta̱ Jesús ña̱yóʼo nda̱a̱ kivi vitin ta kúúra su̱tu̱ káʼnu ta̱ káʼa̱n xíʼin Ndióxi̱ xa̱ʼa̱yó (Heb. 7:24, 25). Ta ña̱ va̱ʼa náʼa̱yó ña̱ táxiyó tíxa̱ʼvi xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo, xíniñúʼu ndakaʼányó xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱xi̱ʼi̱ra (Luc. 22:19, 20). Kéʼéyó ña̱yóʼo ndiʼi ku̱i̱ya̱, táki̱ʼva va̱xiña nu̱ú calendario na̱ judío ña̱ ki̱vi̱ 14 tí yo̱o̱ nisán, iin fecha ña̱ ndáyáʼviní kúú ña̱yóʼo.

12 Tá ndákanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ása xíniñúʼu kuniñúʼuyó ku̱a̱ʼá ña̱ʼa tá ná ndakaʼányó xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱xi̱ʼi̱ ta̱ Jesús xa̱ʼa̱yó, saá kunda̱a̱-iniyó ndáaña chi̱ndeétáʼan xíʼinra ña̱ va̱ʼa ni̱xi̱ʼi̱ra xa̱ʼa̱yó. Ni̱na̱ʼa̱ra ña̱yóʼo tá ni̱xi̱yora nu̱ú ñuʼú yóʼo. Ná kotoyó ndáaña kúúña.

ÑA̱ KÚʼVI̱NÍ-INI TA̱ JESÚS XÍNIRA INKANA

13. ¿Nda̱saa náʼa̱ Juan 15:9 xíʼin 1 Juan 4:8-10 ña̱ kúʼvi̱ní-ini Jehová xíʼin ta̱ Jesús xínina miíyó, ta ndáana ndákiʼin ña̱ va̱ʼa xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo?

13 Xíʼin ndiʼi ña̱ ke̱ʼé ta̱ Jesús, ni̱na̱ʼa̱ra ña̱ kúʼvi̱ní-ini Jehová xínira miíyó (kaʼvi Juan 15:9; * 1 Juan 4:8-10). * Ta xa̱ʼa̱ ña̱ kúʼvi̱ní-ini ta̱ Jesús xínira miíyó nda̱a̱ ni̱xi̱ʼi̱ra xa̱ʼa̱yó. Kúúyó na̱ ku̱ʼu̱n chí ndiví á na̱ koo nu̱ú ñuʼú yóʼo, ndákiʼinyó ña̱ va̱ʼa xa̱ʼa̱ ña̱ kúʼvi̱ní-ini Jehová xíʼin ta̱ Jesús xínina miíyó, ta náʼa̱na ña̱yóʼo xíʼin ña̱ ke̱ʼéna xa̱ʼa̱yó (Juan 10:16; 1 Juan 2:2). Saátu ná kotoyó nda̱saa ni̱na̱ʼa̱ ta̱ Jesús ña̱ xi̱kuʼvi̱ní-inira xi̱xinira na̱ discípulo tá ni̱na̱ʼa̱ra nda̱saa xíniñúʼu ndakaʼánna xa̱ʼa̱ra tá ná kuvira.

Ta̱ Jesús ni̱na̱ʼa̱ra ña̱ kúʼvi̱ní-inira xínira na̱ ndíku̱nñaʼá tá ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ va̱ása xíniñúʼu keʼéna ku̱a̱ʼání ña̱ʼa ña̱ ndakaʼánna xa̱ʼa̱ra, ni nda̱a̱ ndáaka tu̱ndóʼo ná kixi nu̱úna. (Koto párrafo 14 nda̱a̱ 16). *

14. ¿Nda̱saa ni̱na̱ʼa̱ ta̱ Jesús ña̱ xi̱kuʼvi̱ní-inira xi̱xinira na̱ discípulora?

14 Táki̱ʼva xa̱a̱ ku̱nda̱a̱-iniyó, ta̱ Jesús va̱ása ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin na̱ discípulora ña̱ keʼéna ku̱a̱ʼání ña̱ʼa ña̱ va̱ʼa ndakaʼánna xa̱ʼa̱ra. Ndiʼi ku̱i̱ya̱ ndákaʼánna xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱xi̱ʼi̱ra ni nda̱a̱ ndáaka ña̱ ndóʼona, ta savana ni ñúʼuna veʼeka̱a kéʼéna ña̱yóʼo (Rev. 2:10). ¿Á ndíku̱nna ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús? Ndíku̱nvana ña̱yóʼo.

15, 16. ¿Nda̱saa kéʼé sava na̱ hermano ña̱ va̱ʼa ndákaʼánna xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱xi̱ʼi̱ ta̱ Jesús ni íyo tu̱ndóʼo ña̱ yo̱ʼvi̱ nu̱úna?

15 Na̱ ndixa ndásakáʼnu Ndióxi̱ chíka̱a̱na ndee̱ ña̱ va̱ʼa ndakaʼánna xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱xi̱ʼi̱ ta̱ Jesús. Ta saátu chíka̱a̱na ndee̱ ña̱ kundíku̱nna ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús, ni sava íyo tu̱ndóʼo ña̱ ndeé nu̱úna. Ná kotoyó ña̱ ndo̱ʼo iin ta̱ hermano ta̱ xi̱naní Harold King. Ta̱yóʼo xi̱ndika̱a̱ra veʼeka̱a ña̱ ñuu China ta nda̱a̱ ni iinna va̱ása níkivi ka̱ʼa̱n xíʼinra, xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo xi̱niñúʼu ndakanixi̱níra ndáa ki̱ʼva keʼéra ña̱ conmemoración. Xi̱keʼé se̱ʼéra ña̱ kuniñúʼura ña̱ conmemoración xíʼin ña̱ xi̱kuumiíra. Ta saátu chi̱ka̱a̱ra ndee̱ ña̱ tavára ki̱ʼva ndáa fecha kooña. Tá ki̱xa̱a̱ ki̱vi̱ ña̱ koo conmemoración, iinlá miíra xi̱ndika̱a̱ veʼeka̱a yóʼo ta xi̱xitara, xi̱keʼéra oración ta saátu xi̱taxira iin discurso.

16 Ná kotoyó inka ejemplo. Tá ni̱xi̱yo ña̱ Segunda Guerra Mundial, ku̱a̱ʼání ná hermana ta̱annaná iin campo ña̱ concentración xa̱ʼa̱ ña̱ kándíxaná Ndióxi̱, soo náyóʼo va̱ása níyi̱ʼvíná ña̱ keʼéná conmemoración kán. Tíxa̱ʼvi ña̱ va̱ása xíniñúʼu ku̱a̱ʼání ña̱ʼa ña̱ va̱ʼa keʼéna ña̱yóʼo, náyóʼo va̱ʼa ke̱ʼé se̱ʼénáña. Káchiná: “Xi̱nditanndi̱ yatin nu̱ú íyo iin mesa loʼo tú xi̱ndasi xíʼin ti̱ko̱to̱ yaa, takán chi̱núundi̱ si̱táva̱ʼa xíʼin tá vino. Va̱ása níxi̱tundi̱ ñuʼu̱ chi kivi kunina ndi̱ʼi̱, xa̱ʼa ña̱kán xi̱tuundi iin tíma ña̱ va̱ʼa keʼéndi̱ reunión yóʼo. [...] Saá chi̱ka̱a̱kandi̱ ndee̱ ña̱ saxínundi̱ ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nndi̱ xíʼin Jehová ña̱ ndasakáʼnundi̱ ki̱vi̱ra”. Ndakúní ni̱xi̱yo ininá. Tá kéʼéyó ña̱ conmemoración ni íyo tu̱ndóʼo nu̱úyó, saá náʼa̱ ta̱ Jesús ña̱ kúʼvi̱ní-inira xínira miíyó ta chíndeétáʼanra xíʼinyó.

17. ¿Ndáaña xíniñúʼu nda̱ka̱tu̱ʼun xíʼin miíyó?

17 Tá xa̱a̱ kúyatin ña̱ koo ña̱ conmemoración, ná nda̱ka̱tu̱ʼun xíʼin miíyó: “¿Nda̱saa kivi na̱ʼi̱ ña̱ kúʼvi̱-inii̱ xi̱nii̱ inkana táki̱ʼva ke̱ʼé ta̱ Jesús? ¿Á ndíʼi̱ka-inii̱ xa̱ʼa̱ ña̱ xíniñúʼu na̱ hermano nu̱úka ña̱ xíniñúʼu miíi̱? ¿Á ndátui̱ ña̱ keʼéna ku̱a̱ʼá ña̱ʼa á ña̱ kúchiñu kuitívana ndátui̱ keʼéna?”. Ná kundiku̱nyó yichi̱ ta̱ Jesús ta ná keʼéyó ña̱ va̱ʼa xíʼinna (1 Ped. 3:8).

NÁ KǑO NANDÓSÓYÓ XA̱ʼA̱ YICHI̱ ÑA̱ SA̱NDÁKOO TA̱ JESÚS NU̱ÚYÓ

18, 19. a) Ni tá ná kǒo keʼékayó ña̱ conmemoración, ¿á nandósóyó xa̱ʼa̱ña? b) ¿Ndáaña chika̱a̱ún ndee̱ keʼún?

18 Si̱lóʼo tiempo kuma̱ní ta va̱ása keʼékayó ña̱ conmemoración. Tá ná kixa̱a̱ ta̱ Jesús ti̱xin ña̱ gran tribulación, saá ndakiʼinra na̱ xa̱a̱ nda̱ka̱xin Ndióxi̱ na̱ ndóoka nu̱ú ñuʼú yóʼo ña̱ ku̱ʼu̱nna chí ndiví. Tasaá kúú ña̱ va̱ása keʼékayó ña̱ conmemoración (1 Cor. 11:26; Mat. 24:31).

19 Ni tá ná kǒo keʼékayó ña̱ conmemoración, va̱ása nandósóyó xa̱ʼa̱ña chi saá na̱ʼa̱yó ña̱ ndákaʼányó xa̱ʼa̱ ña̱ vitání ni̱xi̱yo ini ta̱ Jesús, xa̱ʼa̱ ña̱ ndakúní ni̱xi̱yo inira xíʼin xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱kuʼvi̱ní-inira xi̱xinira na̱ yiví. Ta na̱ ke̱ʼé ña̱yóʼo kivi natúʼunna xíʼin na̱ kundoo tiempo saá. Chindeétáʼanníña xíʼin na̱yóʼo tá ná kuniso̱ʼona xa̱ʼa̱ña. Ta ña̱ ndakiʼinyó ña̱ va̱ʼa xa̱ʼa̱ conmemoración, ná chika̱a̱yó ndee̱ ña̱ kundiku̱nyó yichi̱ ta̱ Jesús ña̱ vitá koo iniyó, ña̱ ndakú koo iniyó, xíʼin ña̱ kuʼvi̱-iniyó kuniyó inkana. Tá saá kéʼéyó Jehová taxira ku̱a̱ʼání ña̱ va̱ʼa ndaʼa̱yó (2 Ped. 1:10, 11).

YAA 13 Ta̱ Jesús sa̱ndákoo yichi̱ nu̱úyó

^ párr. 5 Si̱lóʼo kúma̱ní ta ku̱ʼu̱nyó reunión nu̱ú ndakaʼányó xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱xi̱ʼi̱ tátayó Jesús. Ña̱ ka̱ʼa̱nna kán sanáʼa̱ña miíyó xa̱ʼa̱ ña̱ vitání ni̱xi̱yo inira, xa̱ʼa̱ ña̱ ndakúní ni̱xi̱yo inira ta saátu xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱kuʼvi̱ní-inira xi̱xinira na̱ yiví. Nu̱ú artículo yóʼo sakuaʼayó ndáaña keʼéyó ña̱ va̱ʼa kundiku̱nyó yichi̱ra.

^ párr. 2 ÑA̱ KÚNI̱ KACHIÑA: Ña̱ ndákaʼányó xa̱ʼa̱ iin ña̱ʼa á iin na̱ ndáyáʼviní, nda̱a̱ kéʼéyó iin reunión xa̱ʼa̱na chi íxato̱ʼóyóna.

^ párr. 3 Mateo 26:26-28: “Tá xíxikana ndóona, ta̱ Jesús ki̱ʼinra iin si̱táva̱ʼa, ta ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin Ndióxi̱, saáví ta̱ʼviraña ta ta̱xiraña ndaʼa̱ na̱ discípulo, ta káchira: ‘Kiʼinndóña, kuxundó. Ña̱yóʼo íyoña táki̱ʼva íyo ku̱ñui̱ʼ. Ta saátu ki̱ʼinra iin copa tándi̱ʼi ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin Ndióxi̱, ta ta̱xiraña ndaʼa̱ na̱ discípulo, ta káchira xíʼinna: ‘Ndiʼi ndóʼó, koʼo copa yóʼo; ña̱yóʼo íyoña táki̱ʼva íyo ni̱íi̱ ña̱ ndakiʼin nu̱ú “trato ña̱ chikai̱ xíʼin ni̱íi̱”, tá ku̱i̱ta̱ xa̱ʼa̱ ndiʼi na̱ yiví ña̱ va̱ʼa ndoo ku̱a̱chinaʼ”.

^ párr. 5 Filipenses 2:5-8: “Keʼéndó ta ndakanixi̱níndó táki̱ʼva ndákanixi̱ní ta̱ Jesús, ni náʼa̱ra tá náʼa̱ Ndióxi̱, soo kǒo níka̱ʼa̱nra ña̱ kúúra Ndióxi̱. Ta sa̱ndákoora keʼéra ña̱ kúni̱ miíra ta ndu̱u̱ra iin ta̱ káchíñu ndáʼvi ta xi̱na̱ʼa̱ra tá náʼa̱ na̱ yiví. Su̱ví ña̱yóʼo kúú ndiʼi ña̱ níkeʼéra, nda̱saara miíra iin ta̱ vitá-ini ta xi̱niso̱ʼora Ndióxi̱ nda̱a̱ ki̱vi̱ ni̱xi̱ʼi̱ra, tá ni̱xi̱ʼi̱ra kándíka yitu̱n”.

^ párr. 13 Juan 15:9: “Táki̱ʼva kúʼvi̱-ini Ndióxi̱ xínira yi̱ʼi̱, ta saátu yi̱ʼi̱ kúʼvi̱-ini xíni ndóʼó, va̱ása kuxíkandó nu̱úi̱”.

^ párr. 13 1 Juan 4:8-10: “Na̱ kǒo kúʼvi̱-ini xíni inkana ta̱ʼán xa̱a̱na kuxini̱na Ndióxi̱, chi ndiʼi ña̱ kéʼé Ndióxi̱ kúú ña̱ kúʼvi̱-inira xínira miíyó. Xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo ni̱na̱ʼa̱ Ndióxi̱ ña̱ kúʼvi̱-inira xínira miíyó, saáchi chi̱ndaʼára se̱ʼera ta̱ mitúʼun ña̱ ki̱xira ñuyǐví yóʼo ña̱ va̱ʼa ni̱ʼiyó ña̱ kutakuyó. Ña̱ va̱ʼa kunda̱a̱-iniyó ndáaña kúni̱ kachi ña̱ kuʼvi̱-iniyó kuniyó iinna, su̱víka miíyó siʼna níkuʼvi̱-ini kuni Ndióxi̱, chi miíra siʼnaka ni̱kuʼvi̱-ini xi̱ni miíyó chi chi̱ndaʼára se̱ʼera ña̱ ni̱xi̱ʼi̱ra xa̱ʼa̱yó, ña̱ va̱ʼa chaʼvira xa̱ʼa̱ ku̱a̱chiyó”.

^ párr. 60 ÑA̱ KÁʼA̱N XA̱ʼA̱ NA̱ʼNÁ: Na̱ ndásakáʼnu Ndióxi̱ xa̱a̱ síín síín tu̱ndóʼo íyo nu̱úna, soo ni saá kéʼéna conmemoración: tá siglo nu̱ú, tá ku̱i̱ya̱ 1880, nu̱ú campo ña̱ concentración na̱ nazi, nu̱ú salón nu̱ú ndátakana ña̱ kǒo nama̱ kúúmií chí ñuu Sudamérica.