Ir al contenido

Ir al índice

ARTÍCULO ÑA̱ KAʼVIYÓ 4

YAA 30 Ndióxi̱ miíi̱, yivái̱, migoi̱

“Kúni̱ní Jehová xínira miíyó”

“Kúni̱ní Jehová xínira miíyó”

“Kúni̱ní Jehová xínira miíyó” (SANT. 5:11).

TEMA

Xa̱ʼa̱ ña̱ kúni̱ní Jehová xínira miíyó kúni̱yó kuyatinyó nu̱úra chi va̱ʼaní ndáara miíyó ta kǒo nda̱a̱ ni iin ña̱ sáyi̱ʼví miíyó ta saátu táxira ndee̱ ndaʼa̱yó.

1. ¿Ndáa ki̱ʼva káa Jehová?

 ¿Á XA̱A̱ ndákanixi̱níún ndáa ki̱ʼva káa Jehová? Tá káʼún xíʼinra, ¿ndáa ki̱ʼva náʼa̱ra túviún? Kǒo kívi kuniyó Jehová, soo Biblia káʼa̱nña xa̱ʼa̱ ku̱a̱ʼání ki̱ʼva ña̱ náʼa̱ra. Tá kúú, Biblia káʼa̱nña ña̱ kúúra “ñu̱ʼu á ña̱kandii” ta saátu iin “escudo”. Kúútura iin “ñuʼu̱ ña̱ xíxi̱” (Sal. 84:11; Heb. 12:29). Ta̱ profeta Ezequiel xi̱nira iin visión ta ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ nda̱a̱ táki̱ʼva íyo yu̱u̱ ña̱ zafiro ña̱ yéʼe̱ní saá íyo Jehová, ta chí sa̱tára íyo iin arcoíris tí liviní (Ezeq. 1:​26-28). Tá xa̱a̱ kúnda̱a̱-iniyó xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo sana kíxáʼa ndáka̱nda̱-iniyó ta sana yíʼviyó.

2. ¿Nda̱chun íxayo̱ʼvi̱ña xíʼin savana kuyatinna nu̱ú Jehová?

2 Xa̱ʼa̱ ña̱ kǒo kívi kotoyó Jehová, sana íxayo̱ʼvi̱ña xíʼinyó kandíxayó ña̱ kúni̱ra xínira miíyó. Á savatuyó xa̱ʼa̱ ña̱ ndo̱ʼoyó tá ya̱chi̱ ña̱ kǒo níxi̱kuni̱ yiváyó kunira miíyó ndákanixi̱níyó ña̱ va̱ása kuʼvi̱ví-ini Jehová kunira miíyó. Soo, Jehová kúnda̱a̱va-inira ña̱ xóʼvi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱ ndo̱ʼoyó tá ya̱chi̱ ña̱kán ta̱xira Biblia ndaʼa̱yó ña̱ va̱ʼa kunda̱a̱-iniyó ndáa ki̱ʼva íyora tasaá kotoyó ña̱ kúʼvi̱níva-inira xínira miíyó.

3. ¿Ndáaña sakúaʼayó nu̱ú artículo yóʼo?

3 Kúʼvi̱ní-ini Jehová xínira miíyó (1 Juan 4:8). Ndiʼi ña̱ kéʼé Jehová, kéʼéraña xa̱ʼa̱ ña̱ kúni̱níra xínira miíyó. Ni sava na̱ yiví kǒo kúʼvi̱-inina xíninara soo miíra kúʼvi̱níva-inira xínirana (Mat. 5:​44, 45). Nu̱ú artículo yóʼo sakúaʼayó ña̱ kúʼvi̱ní-ini Jehová xínira miíyó ta saátu kunda̱a̱-iniyó ndáa ki̱ʼva íyora. Tá ná kunda̱a̱ va̱ʼaka iniyó ndáa ki̱ʼva íyo Jehová saá kúú ña̱ kuʼvi̱níka-iniyó kuniyóra.

KÚNI̱NÍ JEHOVÁ XÍNIRA MIÍYÓ

4. ¿Ndáaña ndóʼún tá ndákanixi̱níún ña̱ kúni̱ní Jehová xínira yóʼó? (Koto na̱ʼná).

4 “Kúni̱ní Jehová xínira miíyó” (Sant. 5:11). Nu̱ú Biblia, Jehová chítáʼanra miíra xíʼin iin ñaʼá ñá kúni̱ní xíni se̱ʼe (Is. 66:​12, 13). Ndakanixi̱ní xa̱ʼa̱ iin ñaʼá ñá íyo iin se̱ʼe loʼo, ta kúʼvi̱ní-iniñá xíniñáña, númindaañáña ta livikaví káʼa̱nñá xíʼinña. Tá kíxáʼa ña̱ loʼo yóʼo xákuña, kamakaví xínuñá ku̱a̱ʼa̱nñá nu̱úña ña̱ kotoñá ndáaña ndóʼoña. Ki̱ʼva saá kéʼé Jehová xíʼinyó, saáchi íyo tu̱ʼvara ña̱ chindeétáʼanra xíʼinyó tá kúsuchíní-iniyó. Xa̱ʼa̱ ña̱kán, ta̱ ka̱ʼyí ña̱ Salmo ni̱ka̱ʼa̱nra: “Tá ki̱xáʼa ni̱ndi̱ʼi̱ní-inii̱ xíʼin tu̱ndóʼo ña̱ kúúmiíi̱, miíún sa̱ndíkoún-inii̱” (Sal. 94:19).

“Nda̱a̱ táki̱ʼva íyo iin ñaʼá ñá sándi̱ko-ini se̱ʼeñá, saá sandíkoi̱-inindó”. (Koto párrafo 4).


5. ¿Ndáaña kéʼé Jehová xa̱ʼa̱ ña̱ kúʼvi̱-inira xínira miíyó?

5 Iin Ndióxi̱ va̱ʼaní kúú Jehová (Sal. 103:8). Ni kéʼéyó ña̱ va̱ása va̱ʼa soo kúni̱va Jehová xínira miíyó. Ku̱a̱ʼání yichi̱ na̱ ñuu Israel sa̱ndákavana-ini Jehová, soo tá xi̱ndandikó-inina va̱ʼaní xi̱ndakiʼinrana chi xi̱kuni̱níra xi̱xinirana. Iin yichi̱ ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱yóʼo xíʼinna: “Ndáyáʼviníún nu̱úi̱, i̱xato̱ʼíi̱ yóʼó ta kúʼvi̱ní-inii̱ xínii̱ yóʼó” (Is. 43:​4, 5). Ta̱ʼán nasa̱maví Jehová, saáchi kúʼvi̱ní-inira xínira miíyó nda̱a̱ táki̱ʼva xi̱kuʼvi̱-inira xi̱xinira na̱ ñuu Israel. Ni ni̱ki̱ʼviyó iin ku̱a̱chi ña̱ ndeé va̱ása sándakoo ndaʼa̱ra miíyó. Tá ndándikó-iniyó xa̱ʼa̱ ku̱a̱chi ña̱ ni̱ki̱ʼviyó ta nándukúyóra, ta̱kán náʼa̱ra nu̱úyó ña̱ kúʼvi̱níva-inira xínira miíyó ta káʼa̱nra xíʼinyó ña̱ ixakáʼnuva-inira xa̱ʼa̱yó (Is. 55:7). Biblia káʼa̱nña tá íxakáʼnu-ini Jehová xa̱ʼa̱yó va̱ʼaní kúniyó ta ndíko̱-iniyó (Hech. 3:19).

6. ¿Ndáaña sákuaʼayó xa̱ʼa̱ Jehová nu̱ú Zacarías 2:8?

6 (Kaʼvi Zacarías 2:8). a Jehová chítáʼanra miíyó xíʼin nduchúnu̱úra, ndáyáʼviní nduchúnu̱úyó ta yi̱i̱níña. Ña̱kán, ki̱ʼva siaʼa íyo ña̱ káʼa̱n Jehová xíʼinyó: “Tá íxandi̱va̱ʼana xíʼinndó saátu íxandi̱va̱ʼana xíʼin miíi̱ chi ndáyáʼviníndó nu̱úi̱”. Kúʼvi̱ní-ini Jehová xínira miíyó ta xóʼvi̱ra xíʼin ña̱ ndóʼoyó ta kúni̱ra kunda̱a̱ra miíyó. Tá xóʼvi̱yó xóʼvi̱tu Jehová. Ña̱kán, kivi ka̱ʼa̱nyó xíʼinra: “Kundaa yi̱ʼi̱ nda̱a̱ táki̱ʼva ndáún nduchúnu̱ún” (Sal. 17:8).

7. ¿Nda̱chun xíniñúʼu kandíxayó ña̱ kúʼvi̱ní-ini Jehová xínira miíyó?

7 Jehová kúni̱ra ná kandíxaún ña̱ kúʼvi̱níva-inira xínira yóʼó. Kúnda̱a̱va-inira ña̱ sana xa̱ʼa̱ tu̱ndóʼo ña̱ kúúmiíún íxayo̱ʼvi̱ña xíʼún kandíxaún ña̱ kúʼvi̱-inira xínira yóʼó. Ña̱kán, ¿ndáaña chindeétáʼan xíʼún ña̱ kandíxaún ña̱ kúʼvi̱ní-inira xínira yóʼó? Ña̱ sakúaʼún ndáa ki̱ʼva ke̱ʼéra xíʼin ta̱ Jesús, na̱ ungido xíʼin ndiʼi miíyó.

KÚʼVI̱-INI JEHOVÁ XÍNIRA MIÍYÓ

8. ¿Nda̱chun xi̱kandíxaní ta̱ Jesús ña̱ xi̱kuʼvi̱ní-ini yivára xi̱xinirara?

8 Ta̱ Jesús xíʼin Jehová xa̱a̱ ku̱a̱ʼání ku̱i̱ya̱ viíní kítáʼanna, xa̱ʼa̱ ña̱kán kúʼvi̱ní-inina xínitáʼanna. Nu̱ú Mateo 17:5 Jehová ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ kúʼvi̱ní-inira xínira ta̱ Jesús. Soo va̱ása níka̱ʼa̱n kuitíra: “Ta̱yóʼo kúú ta̱ kéʼé ña̱ kútóoi̱” chi xi̱kuni̱ra ña̱ kunda̱a̱-iniyó ña̱ kúni̱níra xínira ta̱ Jesús ta xi̱kusi̱íní-inira xíʼin ña̱ xi̱keʼéra, ña̱kán ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱yóʼo: “Ta̱yóʼo kúú seʼi̱ ta̱ kúni̱níi̱ xínii̱” (Efes. 1:7). Ta̱ Jesús xi̱kandíxaníra ña̱ xi̱kuʼvi̱-ini Jehová xi̱xinirara. Ña̱kán, ku̱a̱ʼání yichi̱ ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ kúʼvi̱ní-ini yivára xínirara (Juan 3:35; 10:17; 17:24).

9. ¿Ndáaña káʼa̱n Jehová xíʼin na̱ ungido? (Romanos 5:5).

9 Saátu kúʼvi̱ní-ini Jehová xínira na̱ ungido (kaʼvi Romanos 5:5). Ta chítáʼanra ña̱ kúʼvi̱-inira xínirana xíʼin iin yu̱ta nu̱ú ku̱a̱ʼa̱n ku̱a̱ʼání ti̱kui̱í. Na̱ ku̱ʼu̱n chí ndiví kúnda̱a̱-inina ña̱ kúʼvi̱ní-ini Ndióxi̱ xínirana (Jud. 1). Ndiʼi na̱yóʼo ndákanixi̱nína nda̱a̱ táki̱ʼva nda̱kanixi̱ní ta̱ apóstol Juan, chi ta̱yóʼo ni̱ka̱ʼa̱nra: “Kiʼin va̱ʼandó kuenta ña̱ kúʼvi̱ní-ini yiváyó Ndióxi̱ xínira miíyó, ña̱kán káʼa̱nra ña̱ kúúyó se̱ʼera” (1 Juan 3:1). Soo, ¿á nda̱saa na̱ ku̱ʼu̱n chí ndiví kuití kúʼvi̱-ini Jehová xínira? Va̱ása, chi kúʼvi̱ní-inira xínira ndiʼi na̱ ndásakáʼnu miíra.

10. ¿Ndáaña ke̱ʼé Jehová tasaá ni̱na̱ʼa̱ra ña̱ kúʼvi̱ní-inira xínira miíyó?

10 ¿Ndáaña ke̱ʼé Jehová tasaá ni̱na̱ʼa̱ra ña̱ kúʼvi̱ní-inira xínira miíyó? Cha̱ʼvira xa̱ʼa̱ ku̱a̱chiyó. Xíʼin ña̱yóʼo ni̱na̱ʼa̱ra ña̱ kúni̱níra xínira miíyó (Juan 3:16; Rom. 5:8). Ta̱xira se̱ʼera ña̱ ni̱xi̱ʼi̱ra xa̱ʼa̱yó ña̱ va̱ʼa ixakáʼnu-inira xa̱ʼa̱ ku̱a̱chiyó tasaá vií kitáʼanyó xíʼinra (1 Juan 4:10). Tá ndákanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱ ndáyáʼviní ke̱ʼé Jehová xíʼin ta̱ Jesús xa̱ʼa̱yó, saá kúú ña̱ va̱ʼaníka kunda̱a̱-iniyó ña̱ kúʼvi̱ní-inina xínina miíyó (Gál. 2:20). Su̱ví xa̱ʼa̱ ña̱ kúni̱ kuití Jehová xi̱nu ña̱ xi̱kuni̱ra kúú ña̱ ta̱xira ta̱ Jesús ña̱ ni̱xi̱ʼi̱ra xa̱ʼa̱yó chi xa̱ʼa̱ ña̱ kúʼvi̱-inira xínira miíyó ke̱ʼéraña, chi se̱ʼera ta̱ kúni̱níra xínira ta̱xira ña̱ ni̱xo̱ʼvi̱ra ta ni̱xi̱ʼi̱ra xa̱ʼa̱ ku̱a̱chiyó.

11. ¿Ndáaña sákuaʼayó nu̱ú Jeremías 31:3?

11 Nda̱a̱ táki̱ʼva sa̱kuaʼayó, va̱ása káʼa̱n kuití Jehová ña̱ kúʼvi̱-inira xínira miíyó chi náʼa̱ra ña̱yóʼo (kaʼvi Jeremías 31:3). b Ka̱nara miíyó ña̱ kuñuʼuyó ti̱xin ñuura saáchi kúni̱ra xínira miíyó (chitáʼanña xíʼin Deuteronomio 7:​7, 8). Ni iin ña̱ʼa kǒo kivi sakúxika miíyó nu̱ú Jehová (Rom. 8:​38, 39). ¿Ndáaña ndóʼún xa̱ʼa̱ ña̱ kúnda̱a̱-iniún xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo? Vitin ná kaʼviyó ña̱ va̱xi nu̱ú Salmo 23, nani káʼviyó ña̱yóʼo koto ndáaña ke̱ʼé ta̱ David xa̱ʼa̱ ña̱ ki̱ʼinra kuenta ña̱ kúʼvi̱ní-ini Jehová xínirara, ta saátu koto ndáa ki̱ʼva chindeétáʼanña xíʼún.

¿NDÁA KI̱ʼVA KÚNIÚN XA̱ʼA̱ ÑA̱ KÚNI̱NÍ JEHOVÁ XÍNIRA YÓʼÓ?

12. ¿Ndáaña káʼa̱n Salmo 23 xa̱ʼa̱?

12 (Kaʼvi Salmo 23:​1-6). c Nu̱ú Salmo 23 ta̱ David ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ kúʼvi̱-ini Jehová xínirara ta saátu ña̱ ndáarara. Ta̱ David xi̱kandíxaníra ña̱ mií Jehová ni̱xi̱yo xíʼinra ta chi̱ndeétáʼanra xíʼinra. Xi̱kunda̱a̱-inira ña̱ ndiʼi tiempo koo Jehová xíʼinra ña̱ kuniʼira yichi̱ nu̱úra. Ná kotoyó nda̱chun ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ David ña̱yóʼo.

13. ¿Nda̱chun va̱ʼa xi̱kunda̱a̱-ini ta̱ David ña̱ xi̱ndaa Jehová miíra?

13 “Kǒo nda̱a̱ ni iin ña̱ʼa kuma̱ní nu̱úi̱”. Va̱ʼaní xi̱kunda̱a̱-ini ta̱ David ña̱ xi̱ndaa Jehová miíra saáchi xi̱taxira ndiʼi ña̱ xi̱xiniñúʼura, saátu xi̱kunda̱a̱-inira ña̱ va̱ʼaní xi̱kuni Jehová xíʼin ña̱ xi̱keʼéra. Ña̱kán, ta̱ David kǒo níxi̱ka-inira ña̱ mií Jehová kundaarara ta kiʼinra kuenta xíʼinra, ña̱yóʼo chi̱ndeétáʼan xíʼinra ña̱ kusi̱í-inira (Sal. 16:11).

14. ¿Ndáa ki̱ʼva náʼa̱ Jehová ña̱ kúʼvi̱-inira xínira miíyó?

14 Va̱ʼaní ndáa Jehová miíyó, ta va̱ʼaníka kéʼéra ña̱yóʼo tá yáʼayó nu̱ú tu̱ndóʼo. Ná kotoyó ña̱ ndo̱ʼo ñá Claire. d Ñáyóʼo xa̱a̱ yáʼaka 20 ku̱i̱ya̱ ndíka̱a̱ñá Betel. Ñáyóʼo káʼa̱nñá ña̱ ki̱xáʼa yíʼviníñá ta kǒo níxikunda̱a̱-iniñá ndáaña keʼéñá chi ku̱a̱ʼání tu̱ndóʼo ki̱xi nu̱ú na̱ veʼeñá. Yiváñá ndo̱ʼora iin infarto cerebral, iin ku̱ʼviñá ki̱ta ti̱xin ñuu Jehová, ta negocio ña̱ xi̱kuumií na̱ veʼeñá ndi̱ʼi̱-xa̱ʼa̱ña ta ni kǒoka veʼe ña̱ koona níxi̱yo. ¿Ndáa ki̱ʼva ni̱na̱ʼa̱ Jehová ña̱ xi̱ndaarana? Ñá Claire káchiñá: “Kǒo ña̱ʼa níxi̱kuma̱ní nu̱ú na̱ veʼi̱ sáachi Jehová kúú ta̱ chi̱ndeétáʼan xíʼinndi̱. Ku̱a̱ʼání ña̱ va̱ʼa ta̱xi Jehová ndaʼa̱ndi̱. Ndákaʼánníi̱ ña̱ ni̱na̱ʼa̱ra ña̱ kúʼvi̱ní-inira xínira ndi̱ʼi̱. Ña̱ ndákanixi̱níi̱ xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo chíndeétáʼanña xíʼi̱n ña̱ kǒo ndakava-inii̱ tá yáʼi̱ nu̱ú tu̱ndóʼo”.

15. ¿Ndáa ki̱ʼva ta̱xi Ndióxi̱ ndee̱ ndaʼa̱ ta̱ David? (Koto na̱ʼná).

15 Táxira ndee̱ ndaʼíi̱”.  Ku̱a̱ʼání tu̱ndóʼo xi̱yaʼa ta̱ David nu̱ú, xa̱ʼa̱ ña̱kán xi̱ndi̱ʼi̱ní-inira (Sal. 18:​4-6). Soo, tá xi̱kiʼinra kuenta ña̱ kúʼvi̱ní-ini Jehová xínirara ña̱yóʼo chi̱ndeétáʼan xíʼinra ña̱ kǒo ndakava-inira. Ta̱ David nda̱kanixi̱níra ña̱ mií Jehová xi̱xa̱ʼan xíʼinra nu̱ú íyo “ku̱a̱ʼání ku̱ʼu̱ kúíi̱” ta saátu nu̱ú kivi “ndakindeéra nu̱ú íyo ku̱a̱ʼání ti̱kui̱í”. Ña̱yóʼo chi̱ndeétáʼan xíʼinra ña̱ ndakiʼinra ndee̱ra tasaá kusi̱í-inira ndasakáʼnura Jehová (Sal. 18:​28-32).

Tá ni̱ndi̱ʼi̱ní-ini ta̱ David ña̱ ta̱xi ndee̱ ndaʼa̱ra xi̱kuu ña̱ ki̱ʼinra kuenta ña̱ kúʼvi̱ní-ini Jehová xínirara. (Koto párrafo 15).


16. ¿Ndáa ki̱ʼva xa̱a̱ chíndeétáʼan Jehová xíʼún?

16 Tá yáʼayó nu̱ú tu̱ndóʼo kivi ka̱ʼa̱nyó ña̱yóʼo “xa̱ʼa̱ ña̱ kúʼvi̱ní-ini Jehová xínira yi̱ʼi̱ ta̱ʼán kuvii̱” (Lam. 3:22; Col. 1:11). Ná ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ ña̱ ndo̱ʼo ñá Rachel. Tá ndíka̱a̱ka kue̱ʼe̱ ña̱ COVID-19 yii̱ñá sa̱ndákoora Jehová ta saátu sa̱ndákoorañá, xa̱ʼa̱ ña̱kán ni̱xo̱ʼvi̱níñá. ¿Ndáaña ke̱ʼé Jehová ña̱ va̱ʼa chi̱ndeétáʼanra xíʼinñá? Ñáyóʼo káchiñá: “Chi̱ndeétáʼanra xíʼi̱n ña̱ kǒo kuni mitúʼi̱n, chi ku̱a̱ʼání na̱ hermano ki̱xáʼa kítáʼan xíʼi̱n. Xi̱kixina xi̱xitona yi̱ʼi̱, xi̱ ixava̱ʼana ña̱ kuxui̱ ta xi̱chindaʼána mensaje nu̱úi̱, xi̱xaku̱na xíʼi̱n ta xi̱sandakaʼánna yi̱ʼi̱ ña̱ mií Jehová ndáa yi̱ʼi̱. Táxiníi̱ tíxa̱ʼvi ndaʼa̱ Jehová chi va̱ʼaní-ini na̱ ñuura”.

17. ¿Nda̱chun ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ David ña̱ tu̱ʼun “kǒo yíʼvíi̱”?

17 “Va̱ása yi̱ʼvíi̱ saáchi yóʼó íyoún xíʼi̱n”. Ku̱a̱ʼání na̱ yiví xi̱sa̱a̱-ini xi̱xini ta̱ David ta xi̱kuni̱na kaʼnínara. Soo, xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱kuʼvi̱ní-ini Jehová xi̱xinirara kǒo níyi̱ʼvíra. Xi̱ndakanixi̱níra ña̱ ni̱xi̱yo Jehová síi̱nra ña̱ chindeétáʼanra xíʼinra. Ña̱kán, tá xi̱tara nu̱ú Jehová ni̱ka̱ʼa̱nra: “Sa̱kǎkura yi̱ʼi̱ nu̱ú ndiʼi ña̱ sáyi̱ʼví yi̱ʼi̱” (Sal. 34:4). Xi̱kuni̱nína kaʼnína ta̱ David, soo xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱kuʼviní-ini Jehová xi̱xinirara kǒo níyiʼvira.

18. ¿Nda̱chun kǒo xíniñúʼu yi̱ʼvíyó tá yáʼayó nu̱ú tu̱ndóʼo?

18 Tá yáʼayó nu̱ú iin tu̱ndóʼo ña̱ sáyi̱ʼvíní miíyó, ¿ndáa ki̱ʼva náʼa̱ Jehová ña̱ kúʼvi̱ní-inira xínira miíyó? Iin ñá precursora ñá naní Susi xíʼin yii̱ñá ni̱ya̱ʼana nu̱ú tu̱ndóʼo. Ta̱ loʼo se̱ʼena xa̱ʼníra miíra, ta ñáyóʼo káʼa̱nñá ndáaña ndo̱ʼona: “Tá ndo̱ʼondi̱ ña̱yóʼo nda̱kavaní-inindi̱ ta kǒo níxi̱kunda̱a̱-inindi̱ ndáaña keʼéndi̱, soo xa̱ʼa̱ ña̱ kúnda̱a̱-inindi̱ ña̱ kúʼvi̱-ini Jehová xínira ndi̱ʼi̱ va̱ʼaní ku̱nindi̱”. Ñá Rachel, ñá ni̱ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ nu̱ú párrafo 16, káchiñá: “Iin ñuú ni̱kusuchíní-inii̱ ta ni̱yi̱ʼvíníi̱ chi xi̱ndakanixi̱níi̱ ña̱ kǒo kuchiñukai̱ xíʼin tu̱ndóʼo kán, tasaá xákui̱ ni̱ka̱ʼi̱n xíʼin Jehová ta ndi̱ku̱n kama ku̱ndaa̱-inii̱ ña̱ sa̱ndíkora-inii̱ nda̱a̱ táki̱ʼva kéʼé iin ñaʼá xíʼin ña̱ loʼo se̱ʼeñá tasaá va̱ʼa ni̱kisii̱, kǒo nándósó-inii̱ xa̱ʼa̱ ña̱ kuu ki̱vi̱ kán”. Iin ta̱ anciano ta̱ naní Tasos ku̱mí ku̱i̱ya̱ xi̱ndika̱a̱ra veʼeka̱a xa̱ʼa̱ ña̱ kǒo níxiinra ki̱ʼvira xíʼin na̱ soldado, soo ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ va̱ʼaní xi̱ndaa Jehová miíra, káchira: “Ta̱xira ku̱a̱ʼáníka ña̱ʼa ña̱ ndu̱kúi̱ nu̱úra ta xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo ki̱xáʼaníkai̱ kándíxai̱ra, saátu ta̱xira ndee̱ ndaʼíi̱ ña̱ va̱ʼa kusi̱í-inii̱ ni kininí káa nu̱ú xi̱ndikai̱. Ña̱yóʼo chi̱ndeétáʼan xíʼi̱n ña̱ ku̱ndaa̱-inii̱ ña̱ tá kándíxakai̱ Jehová saá kúú ña̱ kivi kotoi̱ ña̱ kúʼvi̱níka-inira xínira yi̱ʼi̱, ña̱kán ki̱xáʼíi̱ kúi̱ precursor regular tá ndíka̱a̱kai̱ veʼeka̱a”.

NÁ KUYATINYÓ NU̱Ú JEHOVÁ

19. a) ¿Ndáa ki̱ʼva xíniñúʼu ka̱ʼa̱nyó xíʼin Jehová? b) Íyo sava texto ña̱ káʼa̱n ña̱ kúʼvi̱ní-ini Jehová xínira miíyó, ¿ndáaña kúú ña̱ kútóokaún? (Koto recuadro ña̱ naní “ Texto ña̱ chíndeétáʼan xíʼinyó ña̱ kunda̱a̱-iniyó ña̱ kúʼvi̱ní-ini Jehová xínira miíyó”).

19 Ndiʼi ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ nu̱ú artículo yóʼo náʼa̱ña ña̱ mií Jehová kúú Ndióxi̱ ta̱ “kúʼvi̱ní-ini xíni miíyó” (2 Cor. 13:11). Ndíʼi̱ní-ini Jehová xa̱ʼa̱ iin tá iinyó, ña̱kán kǒo xíka-iniyó ña̱ kúʼvi̱ní-inira xínira miíyó (Sal. 32:10). Tá ndákanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ki̱ʼva ña̱ náʼa̱ Jehová ña̱ kúʼvi̱-inira xínira miíyó saá kuyatinkayó nu̱úra ta saátu kandíxakayóra. Ña̱kán, kivi ka̱ʼa̱nyó xíʼinra xa̱ʼa̱ ndiʼi ña̱ sándi̱ʼi̱-iniyó, ta kivitu ka̱ʼa̱nyó xíʼinra ña̱ xíniñúʼuníyó ña̱ kuʼvi̱-inira kunira miíyó. Kúnda̱a̱va-inira xíʼin ña̱ ndóʼoyó ta kúni̱ra chindeétáʼanra xíʼinyó (Sal. 145:​18, 19).

20. ¿Ndáaña kúni̱yó keʼéyó xa̱ʼa̱ ña̱ kúvi̱ní-ini Jehová xínira miíyó?

20 Kúʼvi̱ní-ini Jehová xínira miíyó, ta ña̱yóʼo íyoña nda̱a̱ táki̱ʼva íyo ñuʼu̱ ña̱ sándasa̱a̱ miíyó tiempo ña̱ vi̱xin. Ndiʼi ki̱vi̱ kúni̱yó kuyantiyó nu̱úra. Ni ndakúníva Jehová soo kúʼvi̱níva-inira xínira miíyó ta viíní káʼa̱nra xíʼinyó. Kúsi̱íní-iniyó xa̱ʼa̱ ña̱ kúni̱ní Jehová xínira miíyó, ña̱kán ndiʼiyó kivi ka̱ʼa̱nyó: “Kúni̱níi̱ xínii̱ Jehová” (Sal. 116:1).

¿NDÁAÑA NDAKUIÚN?

  • ¿Ndáa ki̱ʼva náʼa̱ Jehová ña̱ kúʼvi̱-inira xínira miíyó?

  • ¿Nda̱chun kivi kandíxaún ña̱ kúni̱ní Jehová xínira yóʼó?

  • Xa̱ʼa̱ ña̱ kúʼvi̱ní-ini Jehová xínira yóʼó, ¿ndáa ki̱ʼva kúniún?

YAA 108 Jehová ndíʼi̱ní-inira xa̱ʼayó

a Zacarías 2:8: “Ña̱yóʼo kúú ña̱ káʼa̱n Jehová: ‘Tá xa̱a̱ ndi̱ʼi ndu̱káʼnura chi̱ndaʼára yi̱ʼi̱ nu̱ú na̱ ñuu na̱ i̱xandi̱va̱ʼa xíʼinndó ta káchira; na̱ kéʼé ndóʼó nda̱a̱ táki̱ʼva íyo na̱ kéʼé nduchúnu̱úi̱ saá íyona’”.

b Jeremías 31:3: “Nda̱a̱ xíká ki̱ta Jehová nu̱úi̱ ta ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼi̱n: ‘Ni̱kuʼvi̱ní-inii̱ xi̱nii̱ yóʼó ta ndiʼi tiempo kuʼvi̱-inii̱ kunii̱ yóʼó. Ta xa̱ʼa̱ ña̱kán kúú ña̱ ni̱na̱ʼi̱ ña̱ ndixaní kúʼvi̱-inii̱ xínii̱ yóʼó’”.

c Salmo 23:​1-6: “Jehová kúú pastor ta̱ ndáa yi̱ʼi̱. Kǒo kuma̱ní ni iin ña̱ʼa nu̱úi̱. 2 Iin yoso̱ nu̱ú íyoní ku̱ʼu̱ ku̱a̱ʼa̱nra xíʼi̱n ña̱ va̱ʼa ndakindeíi̱; nu̱ú íyo ku̱a̱ʼání ti̱kui̱í ku̱a̱ʼa̱nra xíʼi̱n ña̱ va̱ʼa ndakindeíi̱. 3 Chíka̱a̱ra ndee̱ xíʼi̱n. Chíndeétáʼanra xíʼi̱n ña̱ ku̱ʼi̱n yichi̱ ña̱ va̱ʼa, xa̱ʼa̱ ki̱vi̱ra. 4 Ni ná kakai̱ nu̱ú yoso̱ ña̱ naání, va̱ása yi̱ʼvíi̱, saáchi yóʼó íyoún xíʼi̱n; karrotí tú níʼún ndáanú yi̱ʼi̱. 5 Na̱ sáa̱-ini xíni yi̱ʼi̱, xítona ña̱ táxiún ña̱ kuxui̱. Chíka̱ún aceite xi̱níi̱; yóʼó sákutún copai̱. 6 Kúnda̱a̱-inii̱ ña̱ nani tákui̱, na̱ʼún ña̱ va̱ʼaní íyo iniún xíʼi̱n ta saátu ña̱ ndixaní kúʼvi̱-iniún xíniún yi̱ʼi̱. Ndiʼi ki̱vi̱ ña̱ ná kutakui̱ koi̱ veʼe Jehová”.

d Na̱sama ki̱vi̱ sava na̱ va̱xi yóʼo.