Ir al contenido

Ir al índice

ARTÍCULO ÑA̱ KA’VIYÓ 7

Ña̱ kivi keʼéyó tá káʼviyó Biblia ña̱ va̱ʼa chindeétáʼanña xíʼinyó

Ña̱ kivi keʼéyó tá káʼviyó Biblia ña̱ va̱ʼa chindeétáʼanña xíʼinyó

“¿Ndáaña káchi ña̱ va̱xi nu̱ú Ley? Ta, ¿ndáaña kúnda̱a̱-iniún xíʼin ña̱ káʼviún?” (LUC. 10:26).

YAA 97 Tá kaʼviyó tu̱ʼun Ndióxi̱ kutakuyó ndiʼi ki̱vi̱

ÑA̱ KA̱ʼA̱NYÓ XA̱ʼA̱ a

1. ¿Nda̱chun va̱ʼa kúnda̱a̱-iniyó ña̱ xi̱ndayáʼviní tu̱ʼun Ndióxi̱ nu̱ú ta̱ Jesús?

 ¿Á XA̱A̱ ndákanixi̱níún ndáa ki̱ʼva kuniún tá níxiniso̱ʼún ña̱ xi̱sanáʼa̱ ta̱ Jesús? Ta̱ Jesús xi̱kuumiíra costumbre ña̱ ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱ tu̱ʼun Ndióxi̱, ta ña̱ xi̱ka̱ʼa̱nra yóʼo nina xíʼin xi̱níra xi̱ka̱ʼa̱nraña. Tá kúú, tá nda̱kuchira ni̱ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱ ña̱ va̱xi nu̱ú Biblia ta saátu tá kúma̱ní kuvira ni̱ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱ña (Deut. 8:3; Sal. 31:5; Luc. 4:4; 23:46). b U̱ni̱ ku̱i̱ya̱ sava ña̱ ni̱xi̱kara na̱túʼunra xíʼin na̱ yiví, viíní xi̱kaʼvira Biblia nu̱úna, xi̱ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱ña ta viíní xi̱ndakanira xa̱ʼa̱ña (Mat. 5:17, 18, 21, 22, 27, 28; Luc. 4:16-20).

Tá xi̱taku ta̱ Jesús nu̱ú ñuʼú yóʼo ni̱na̱ʼa̱ra ña̱ xi̱kuʼvi̱ní-inira xi̱xinira tu̱ʼun Ndióxi̱ ta xi̱keʼéra ña̱ xi̱ka̱ʼa̱nña. (Koto párrafo 2).

2. ¿Ndáaña chi̱ndeétáʼan xíʼin ta̱ Jesús ña̱ kuxini̱ va̱ʼara xa̱ʼa̱ tu̱ʼun Ndióxi̱? (Koto na̱ʼná ña̱ va̱xi chí sa̱ta tutu yóʼo).

2 Tá kúma̱ní kixáʼa ta̱ Jesús natúʼunra xíʼin na̱ yiví xa̱ʼa̱ Ndióxi̱, ta̱kán xi̱kuumiíra costumbre ña̱ xi̱kaʼvira tu̱ʼun Ndióxi̱ ta saátu xi̱xiniso̱ʼora inkana tá xi̱ka̱ʼa̱nna xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo á tá xi̱kaʼvinaña. Ta sana tá ni̱xi̱yora veʼera, xi̱xiniso̱ʼora ñá María xíʼin ta̱ José ña̱ xi̱natúʼunna xa̱ʼa̱ tu̱ʼun Ndióxi̱ (Deut. 6:6, 7). c Xi̱xa̱ʼa̱nra ndiʼi sábado chí sinagoga xíʼin na̱ veʼera ta viíní xi̱xiniso̱ʼora tá xi̱kaʼvina tu̱ʼun Ndióxi̱ (Luc. 4:16). Tá ni̱ya̱ʼa tiempo ki̱xáʼa mií ta̱ Jesús káʼvira tu̱ʼun Ndióxi̱. Soo va̱ása níxi̱kunda̱a̱ kuití inira xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱ka̱ʼa̱n tu̱ʼun Ndióxi̱, chi saátu xi̱kuʼvi̱ní-inira xi̱xiniraña ta xi̱keʼéra ña̱ xi̱ka̱ʼa̱nña. Tá kúú, tá kúúmiíra 12 ku̱i̱ya̱ra, na̱ maestro na̱ xi̱xini̱ va̱ʼa xa̱ʼa̱ ley ta̱ Moisés, “xi̱ndakanda̱kaví-inina xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱xini̱níra xíʼin ña̱ va̱ʼaní ndákuiinra” (Luc. 2:46, 47, 52).

3. ¿Ndáaña sakúaʼayó nu̱ú artículo yóʼo?

3 Saátu miíyó kivi xa̱a̱yó kuxini̱ va̱ʼayó tu̱ʼun Ndióxi̱ ta kuʼvi̱-iniyó kuniyóña tá ndiʼi ki̱vi̱ ná kaʼviyóña. Soo, ¿ndáaña kivi keʼéyó ña̱ va̱ʼa chindeétáʼanña xíʼinyó tá káʼviyóña? Ña̱ va̱ʼa kunda̱a̱-iniyó xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo ná kotoyó ndáaña ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús xíʼin na̱ xi̱xini̱ va̱ʼa xa̱ʼa̱ ley. Tá kúú, na̱ escriba, na̱ fariseo xíʼin na̱ saduceo. Ni xi̱kuumiína costumbre ña̱ kaʼvina tu̱ʼun Ndióxi̱, soo va̱ása níxi̱kunda̱a̱ va̱ʼa-inina xíʼinña. Ta ta̱ Jesús ni̱ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱ u̱ni̱ ña̱ʼa ña̱ xi̱niñúʼu keʼéna ña̱ va̱ʼa kunda̱a̱-inina xíʼin ña̱ xi̱kaʼvina. Ta u̱ni̱ ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra yóʼo kivi chindeétáʼanña xíʼinyó. Ña̱ nu̱ú: ña̱ kunda̱a̱ va̱ʼa-iniyó xíʼin ña̱ káʼviyó. Ña̱ u̱vi̱: ña̱ ndani̱ʼíyó ña̱ ndáyáʼviní ña̱ va̱xi nu̱ú tu̱ʼun Ndióxi̱. Ña̱ u̱ni̱: ña̱ taxiyó ña̱ ná chindeétáʼanña xíʼinyó.

NÁ KUNDA̱A̱-INIYÓ XÍʼIN ÑA̱ KÁʼVIYÓ

4. ¿Ndáaña sánáʼa̱ Lucas 10:25-29 miíyó xa̱ʼa̱ ña̱ káʼviyó nu̱ú Biblia?

4 Xíniñúʼu kunda̱a̱ va̱ʼa iniyó xíʼin ña̱ káʼviyó nu̱ú Biblia, chi tá va̱ása kúnda̱a̱-iniyó xíʼinña va̱ása kivi chindeétáʼanña xíʼinyó. Ná ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱ na̱túʼun ta̱ Jesús xíʼin “iin ta̱a ta̱ xíni va̱ʼa xa̱ʼa̱ ley” (kaʼvi Lucas 10:25-29). Ta̱ ta̱a kán xi̱kuni̱ra kunda̱a̱-inira ndáaña kivi keʼéra ña̱ va̱ʼa ni̱ʼira ña̱ kutakura ndiʼi tiempo, ta ta̱ Jesús xi̱niñúʼura tu̱ʼun Ndióxi̱ ña̱ va̱ʼa chindeétáʼanra xíʼinra ña̱ vií ndakanixi̱níra. Ka̱chira xíʼinra: “¿Ndáaña káchi ña̱ va̱xi nu̱ú Ley? Ta, ¿ndáaña kúnda̱a̱-iniún xíʼin ña̱ káʼviún?”. Ta̱yóʼo va̱ʼaní nda̱kuiinra yuʼú ta̱ Jesús, saáchi xi̱niñúʼura tu̱ʼun Ndióxi̱, ta ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ xíniñúʼu kuʼvi̱-iniyó kuniyó Ndióxi̱ ta saátu na̱ yiví (Lev. 19:18; Deut. 6:5). Soo tándi̱ʼi, ni̱nda̱ka̱tu̱ʼunra ta̱ Jesús: “¿Ndáana kúú na̱ xíniñúʼu kuʼvi̱-inii̱ kunii̱?”. Ta xíʼin ña̱ ni̱nda̱ka̱tu̱ʼunra yóʼo ni̱na̱ʼa̱ra ña̱ va̱ása kúnda̱a̱-inira xíʼin ña̱ káʼvira, xa̱ʼa̱ ña̱kán va̱ása níxi̱xini̱ra ndáa ki̱ʼva keʼéra ña̱ káʼa̱n tu̱ʼun Ndióxi̱.

Ndiʼiyó kivi sakúaʼayó ña̱ kunda̱a̱-iniyó xíʼin ña̱ káʼviyó

5. Ña̱ ka̱ʼa̱nyó xíʼin Ndióxi̱ ta kúee kaʼviyó Biblia, ¿ndáa ki̱ʼva chindeétáʼan ña̱yóʼo xíʼinyó?

5 Ña̱ kaʼvi ni̱ʼiyó Biblia kúú ña̱ chindeétáʼan xíʼinyó ña̱ kunda̱a̱-iniyó xíʼinña. Ta íyo sava ña̱ kivi keʼéyó. Ña̱ nu̱ú, kivi ka̱ʼa̱nyó xíʼin Ndióxi̱ tá kúma̱ní kixáʼayó kaʼviyóña, chi tá va̱ása ka̱ʼa̱nyó xíʼinra ña̱ chindeétáʼanra xíʼinyó va̱ása kunda̱a̱-iniyó xíʼinña, ña̱kán ndáyáʼviní ndukúyó espíritu santo nu̱úra. Tándi̱ʼi, ná kixáʼayó kaʼviyóña, soo kúee ná káʼviyóña ña̱ va̱ʼa kunda̱a̱-iniyó xíʼin ña̱ káʼa̱nña. Inka ña̱ kivi chindeétáʼan xíʼinyó kúú ña̱ kaʼvi ndeéyóña á kuniso̱ʼoyó grabación ña̱ kúúmiíña nani káʼviyóña. Tá ná keʼéyó ña̱yóʼo saá kúú ña̱ va̱ʼaní kunda̱a̱-iniyó xíʼinña ta ndakaʼányó xa̱ʼa̱ña (Jos. 1:8). Tá xa̱a̱ sa̱ndíʼiyó kaʼviyóña, ná ka̱ʼa̱n tukuyó xíʼin Jehová ta ná taxiyó tíxa̱ʼvi nda̱ʼara xa̱ʼa̱ tu̱ʼunra, saátu ná ka̱ʼa̱nyó xíʼinra ña̱ chindeétáʼanra xíʼinyó ña̱ keʼéyó ña̱ sa̱kán sa̱ndíʼiyó ka̱ʼviyó.

¿Nda̱chun va̱ʼaní chíndeétáʼan nota va̱lí xíʼinyó ña̱ va̱ʼaka kunda̱a̱-iniyó xíʼin ña̱ káʼviyó ta ndakaʼányó xa̱ʼa̱ña? (Koto párrafo 6).

6. ¿Nda̱chun ndáyáʼviní keʼéyó pregunta xíʼin nota tá káʼviyó Biblia? (Koto na̱ʼná).

6 ¿Ndáa inkaka ña̱ʼa kivi chindeétáʼan xíʼinyó ña̱ kunda̱a̱-iniyó xíʼin ña̱ káʼviyó nu̱ú Biblia? Ña̱ keʼéyó pregunta xa̱ʼa̱ ña̱ káʼviyó. Tá kúú, ¿ndáa na̱ yiví kúú mií na̱ káʼa̱nña xa̱ʼa̱?, ¿ndáa na̱ yiví kúú na̱ káʼa̱n?, ¿ndáana káʼa̱nna xíʼin ta nda̱chun?, ¿ndáa míí ku̱u ña̱ káʼviyó xa̱ʼa̱ ta ama ku̱uña? Ña̱ pregunta yóʼo chindeétáʼanña xíʼinyó ña̱ ndakanixi̱níyó ndáaña kúú mií ña̱ ndáyáʼvika káʼa̱nña xa̱ʼa̱. Saátu kivi keʼéyó nota chi ña̱yóʼo chindeétáʼanña xíʼinyó ña̱ va̱ʼaníka kunda̱a̱-iniyó xíʼin ña̱ káʼviyó ta saátu chindeétáʼanña xíʼinyó ña̱ ndakaʼányó xa̱ʼa̱ña. Soo tá kéʼéyó nota, ¿ndáaña kivi kaʼyíyó nu̱úña? Kivi kaʼyíyó pregunta ña̱ nda̱kanixi̱níyó xa̱ʼa̱, ña̱ na̱ndukúyó xa̱ʼa̱ ta saátu ña̱ ndáyáʼviníka káʼa̱nña xa̱ʼa̱. Saátu kivi ndakanixi̱níyó ndáa ki̱ʼva kuniñúʼuyó ña̱ ka̱ʼviyó ta ndáa ki̱ʼva ndo̱ʼoyó tá ka̱ʼviyó relato yóʼo. Tá ná káʼviyó Biblia ta ná keʼéyó ndiʼi ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ yóʼo, saá kúú ña̱ kunda̱a̱-iniyó ña̱ mií Jehová kúú ta̱ káʼa̱n xíʼinyó.

7. ¿Ndáaña xíniñúʼu keʼéyó, ta nda̱chun? (Mateo 24:15).

7 Ta̱ Jesús ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ ndáyáʼviní sakúaʼayó ndakanixi̱níyó chi saá kúú ña̱ kunda̱a̱-iniyó xíʼin ña̱ káʼa̱n Biblia (kaʼvi Mateo 24:15). ¿Ndáa ki̱ʼva keʼéyóña? Kivi ndakanixi̱níyó ndáa ki̱ʼva kítáʼan ña̱ va̱xi iin táʼví nu̱ú Biblia xíʼin ña̱ káʼa̱n inkaña ta nda̱chun kúú ña̱ xa̱a̱ síín káʼa̱nña, ta ná chika̱a̱yó ndee̱ ña̱ kunda̱a̱-iniyó xíʼinña. Ta nda̱a̱ táki̱ʼva ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús ña̱ viíní ndakanixi̱níyó chindeétáʼanña xíʼinyó ña̱ kunda̱a̱-iniyó ndáa ki̱ʼva xínu profecía ña̱ va̱xi nu̱ú Biblia tiempo vitin. Saátu chindeétáʼanña xíʼinyó kunda̱a̱-iniyó xa̱ʼa̱ ndiʼi ña̱ káʼviyó nu̱ú Biblia.

8. ¿Ndáaña kivi keʼéyó tá káʼviyó Biblia?

8 Jehová kúú ta̱ chíndeétáʼan xíʼinyó ña̱ vií ndakanixi̱níyó, ña̱kán ndáyáʼviní ka̱ʼa̱nyó xíʼinra ña̱ chindeétáʼanra xíʼinyó ña̱ vií ndakanixi̱níyó (Prov. 2:6). Soo su̱ví nda̱saa ña̱yóʼo kuití ka̱ʼa̱nyó xíʼinra, chi xíniñúʼu taváyó tiempo ña̱ kaʼviyó Biblia ta saátu kotoyó ndáa ki̱ʼva kítáʼan ña̱ káʼviyó xíʼin ña̱ xa̱a̱ xíni̱yó xa̱ʼa̱. Ta íyo ku̱a̱ʼání tutu ña̱ tává na̱ ñuu Ndióxi̱ ña̱ kivi chindeétáʼan xíʼinyó. Tá kúú tutu ña̱ naní, Guía de estudio para los testigos de Jehová. Tá ná nandukúyó nu̱ú ña̱yóʼo xa̱ʼa̱ ña̱ káʼviyó, saá kúú ña̱ va̱ʼaníka kunda̱a̱-iniyó xa̱ʼa̱ ña̱ káʼa̱n tu̱ʼun Ndióxi̱ ta kunda̱a̱-iniyó ndáa ki̱ʼva keʼéyó ña̱ káʼa̱nña (Heb. 5:14). Ña̱kán, tá ná ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱ káʼviyó nu̱ú Biblia saá kúú ña̱ va̱ʼaníka kunda̱a̱-iniyó xíʼinña.

NÁ KOTOYÓ ÑA̱ NDÁYÁʼVINÍ VA̱XI NU̱Ú TU̱ʼUN NDIÓXI̱

9. ¿Ndáaña kǒo níxi̱kandíxa na̱ saduceo?

9 Ni va̱ʼaní xi̱xini̱ na̱ saduceo xa̱ʼa̱ u̱ʼu̱n libro ña̱ siʼna va̱xi nu̱ú Biblia, soo va̱ása níxi̱keʼéna ña̱ káʼa̱nña. Ná kotoyó ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús xíʼin na̱ saduceo tá xi̱kuni̱na kotondosónara ndáaña ndákanixi̱níra xa̱ʼa̱ ña̱ ndataku na̱ yiví. Ta̱ Jesús ni̱nda̱ka̱tu̱ʼunrana: “¿Á va̱ása níkaʼvindó xa̱ʼa̱ ña̱ ka̱ʼyí ta̱ Moisés, ña̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ yitu̱n tú iñú, tá ni̱ka̱ʼa̱n Ndióxi̱ xíʼinra: ‘Yi̱ʼi̱ kúú Ndióxi̱ ta̱ Abrahán, Ndióxi̱ ta̱ Isaac, Ndióxi̱ ta̱ Jacob’?” (Mar. 12:18, 26). Sana xa̱a̱ ku̱a̱ʼáníva yichi̱ ka̱ʼvi na̱ saduceo relato yóʼo, soo pregunta ña̱ ke̱ʼé ta̱ Jesús xíʼinna ni̱na̱ʼa̱ña ña̱ va̱ása níxi̱kandíxana ña̱ ndáyáʼviní ña̱ káʼa̱nña xa̱ʼa̱: ña̱ ndataku na̱ ni̱xi̱ʼi̱ (Mar. 12:27; Luc. 20:38). d

10. ¿Ndáaña xíniñúʼu kiʼinníyó kuenta xíʼin tá káʼviyó Biblia?

10 ¿Ndáaña sákuaʼayó xíʼin ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús xíʼin na̱ saduceo? Tá káʼviyó Biblia ná kotoyó ndáaña sánáʼa̱ iin versículo á iin relato miíyó, chi su̱ví nda̱saa loʼo kuití ña̱ʼa kúni̱yó kunda̱a̱-iniyó xa̱ʼa̱, chi kúni̱yó kunda̱a̱-iniyó xa̱ʼa̱ inkaka ña̱ ndáyáʼviní va̱xi nu̱ú Biblia.

11. Nda̱a̱ táki̱ʼva káchi 2 Timoteo 3:16, 17, ¿ndáaña xíniñúʼu keʼéyó ña̱ va̱ʼa ndani̱ʼíyó ña̱ ndáyáʼviní va̱xi nu̱ú Biblia?

11 ¿Ndáa ki̱ʼva ndani̱ʼíyó ña̱ ndáyáʼviní va̱xi nu̱ú Biblia? Ná sakúaʼayó xa̱ʼa̱ ña̱ káʼa̱n 2 Timoteo 3:16, 17 (kaʼviña). Yóʼo káchiña, “ndiʼi ña̱ ni̱ka̱ʼyi̱ nu̱ú tu̱ʼun Ndióxi̱” va̱ʼaní “chíndeétáʼanña xíʼinyó ña̱ va̱ʼa sanáʼa̱yó na̱ yiví, ña̱ va̱ʼa na̱ʼa̱ña nu̱úyó ndáaña kúú ña̱ va̱ása va̱ʼa, ndásanda̱kúña ndiʼi ña̱ʼa, ta kivi nasamaña ña̱ ndákanixi̱níyó”. Sava libro ña̱ va̱xi nu̱ú Biblia loʼoní káʼviyóña, soo kiviva sakúaʼayó xa̱ʼa̱ ku̱mí ña̱yóʼo. Ña̱kán tá káʼviyó ña̱ va̱xi nu̱ú Biblia ná kotoyó ndáaña sánáʼa̱ña miíyó xa̱ʼa̱ Jehová, xa̱ʼa̱ ña̱ kúni̱ra keʼéra á xa̱ʼa̱ consejo ña̱ kúni̱ra taxira ndaʼa̱yó. Ña̱ va̱ʼa na̱ʼa̱ iin relato nu̱úyó ndáaña kúú ña̱ va̱ása va̱ʼa, xíniñúʼu nandukúyó ti̱xin relato yóʼo ña̱ʼa ña̱ kivi chindeétáʼan xíʼinyó ña̱ sandákooyó ña̱ va̱ása va̱ʼa kéʼéyó ta ndakundeéyó nda̱kú koo iniyó xíʼin Jehová. Tá ti̱xin predicación ni̱ka̱ʼa̱n na̱ yiví xíʼinyó xa̱ʼa̱ ña̱ kǒo va̱xi nu̱ú Biblia, relato ña̱ káʼviyó kivi chindeétáʼanña xíʼinyó ña̱ ndasanda̱kúña ndiʼi ña̱ʼa ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼinyó. Ta, ¿ndáaña xíniñúʼu keʼéyó ña̱ va̱ʼa nasama iin relato ña̱ ndákanixi̱níyó? Ná nandukúyó ña̱ va̱xi nu̱úña ña̱ kivi chindeétáʼan xíʼinyó ndakanixi̱níyó nda̱a̱ táki̱ʼva ndákanixi̱ní Jehová. Tá ná keʼéyó ku̱mí saá ña̱yóʼo, saá ndani̱ʼíyó ku̱a̱ʼáka ña̱ ndáyáʼvi va̱xi nu̱ú Biblia ña̱ kivi chindeétáʼan xíʼinyó tá káʼviyóña.

NÁ TAXIYÓ ÑA̱ CHINDEÉTÁʼAN ÑA̱ KÁʼVIYÓ NU̱Ú BIBLIA XÍʼINYÓ

12. ¿Nda̱chun ni̱nda̱ka̱tu̱ʼun ta̱ Jesús na̱ fariseo á ta̱ʼán kaʼvina tu̱ʼun Ndióxi̱?

12 Tá xi̱kaʼvi na̱ fariseo tu̱ʼun Ndióxi̱ va̱ása níxi̱kunda̱a̱ káxi inina xíʼinña xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱nuní xi̱kunina, ña̱kán ni̱nda̱ka̱tu̱ʼun ta̱ Jesús na̱kán, á ta̱ʼán kaʼvina ña̱ va̱xi nu̱ú tu̱ʼun Ndióxi̱ (Mat. 12:1-7). e Na̱ fariseo chi̱kaa̱na ku̱a̱chi na̱ discípulo ta̱ Jesús ña̱ ni̱ya̱ʼandosóna ley ña̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ ki̱vi̱ sábado, soo ta̱ Jesús xi̱niñúʼura u̱vi̱ ejemplo ña̱ va̱xi nu̱ú tu̱ʼun Ndióxi̱, ta saátu iin versículo ña̱ va̱xi nu̱ú libro ña̱ Oseas ña̱ va̱ʼa ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo xíʼinna. Tasaá ni̱na̱ʼa̱ ta̱ Jesús nu̱ú na̱ fariseo kán ña̱ va̱ása níxi̱kunda̱a̱-inina xa̱ʼa̱ ley ña̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ ki̱vi̱ sábado, ta va̱ása níxi̱kundáʼvi-inina kunina inkana. Ni xi̱kaʼviva na̱ fariseo tu̱ʼun Ndióxi̱, soo va̱ása vií níxi̱kunda̱a̱-inina xíʼinña. ¿Nda̱chun? Saáchi ni̱nuní xi̱kunina ta xi̱kaʼvi kuitínaña ña̱ va̱ʼa ka̱ʼa̱n kúáchina xa̱ʼa̱ inkana. Ta xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱nuní xi̱kunina va̱ása níxi̱kunda̱a̱-inina xíʼin ña̱ xi̱kaʼvina (Mat. 23:23; Juan 5:39, 40).

13. ¿Ndáa ki̱ʼva xíniñúʼu kooyó tá káʼviyó Biblia, ta nda̱chun?

13 Ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús sánáʼa̱ña miíyó ña̱ viíní xíniñúʼu kaʼviyó Biblia ta ná va̱ása keʼéyó nda̱a̱ tá ki̱ʼva xi̱keʼé na̱ fariseo. Vitá ná koo-iniyó ta ná taxiyó ña̱ sanáʼa̱ Jehová miíyó nda̱a̱ tá ki̱ʼva káchi Santiago 1:21, “vitá koo inindó kandíxandó tu̱ʼun Ndióxi̱ ta taxindó ña̱ kútu̱ní ná ki̱ʼviña níma̱ndó”. Tá vitá ná koo iniyó saá kúú ña̱ taxiyó ña̱ kútu̱ní ná ki̱ʼvi tu̱ʼun Ndióxi̱ níma̱yó. Tá káʼviyó tu̱ʼun Ndióxi̱ ná va̱ása ni̱nu kuniyó ta ná va̱ása ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ása va̱ʼa kéʼé inkana, chi saá kúú ña̱ ndixaní kundáʼvi-iniyó kuniyó inkana ta kuʼvi̱-iniyó kuniyóna.

¿Ndáa ki̱ʼva kunda̱a̱-iniyó ña̱ chíndeétáʼan tu̱ʼun Ndióxi̱ xíʼinyó? (Koto párrafo 14). f

14. ¿Nda̱saa kivi kunda̱a̱-iniyó á kéʼéyó ña̱ káʼa̱n tu̱ʼun Ndióxi̱? (Koto na̱ʼná).

14 Ki̱ʼva ña̱ kéʼéyó xíʼin inkana náʼa̱ña á ndixa kéʼéyó ña̱ va̱xi nu̱ú tu̱ʼun Ndióxi̱. Xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ása níxi̱keʼé na̱ fariseo ña̱ káʼa̱n tu̱ʼun Ndióxi̱, xi̱chi̱kaa̱na ku̱a̱chi síkí inkana (Mat. 12:7). Ña̱kán ná kotoyó ndáa ki̱ʼva ndákanixi̱níyó á kéʼéyó xíʼin inkana. ¿Á kúúmiíyó costumbre ña̱ ka̱ʼa̱n va̱ʼayó xa̱ʼa̱ inkana? ¿Á nina ña̱ va̱ása va̱ʼa káʼa̱nyó xa̱ʼa̱ná? ¿Á ndiʼi tiempo ndákaʼányó xa̱ʼa̱ ña̱ ke̱ʼéna xíʼinyó? ¿Á íxakáʼnu-iniyó xa̱ʼa̱na? Ki̱ʼva ña̱ ndakuiinyó pregunta yóʼo na̱ʼa̱ña á táxiyó ña̱ nasama Biblia ña̱ ndákanixi̱níyó, ña̱ ndóʼoyó xíʼin ña̱ kéʼéyó (1 Tim. 4:12, 15; Heb. 4:12).

KÚSIÍNÍ-INIYÓ TÁ KÁʼVIYÓ BIBLIA

15. ¿Ndáaña xi̱ndoʼo ta̱ Jesús xa̱ʼa̱ tu̱ʼun Ndióxi̱?

15 Ta̱ Jesús xi̱kuʼvi̱ní-inira xi̱xinira tu̱ʼun Ndióxi̱ ta Salmo 40:8 ni̱ka̱ʼa̱nña ña̱ chíndayáʼviníraña: “Kúsi̱íní-inii̱ ña̱ kéʼíi̱ ña̱ kúni̱ún Ndióxi̱ miíi̱, ta ley ña̱ táxiún ndaʼíi̱ íyoña nda̱a̱ inii̱ ma̱á”. Ta xa̱ʼa̱ ña̱ chi̱ndayáʼviníraña chi̱ndeétáʼanña xíʼinra ña̱ kusi̱í-inira ta ndakundeéra ndasakáʼnúnra Jehová. Saátu kundoʼo miíyó tá ná chikaa̱yó ndee̱ ña̱ kaʼviyó tu̱ʼun Ndióxi̱ ta kuʼvi̱-iniyó kuniyóña (Sal. 1:1-3).

16. ¿Ndáaña kivi keʼún tá káʼviún Biblia ña̱ va̱ʼa chindeétáʼanña xíʼún? (Koto recuadro ña̱ naní “ Tu̱ʼun ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús chíndeétáʼanña xíʼinyó ña̱ kunda̱a̱-iniyó xíʼin ña̱ káʼviyó”).

16 Ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús xíʼin ña̱ ke̱ʼéra chíka̱a̱ña ndee̱ xíʼinyó ña̱ viíní kaʼviyó tu̱ʼun Ndióxi̱. Ña̱ va̱ʼa vií kunda̱a̱-iniyó xíʼin ña̱ káʼviyó, ná ka̱ʼa̱nyó xíʼin Jehová ña̱ chindeétáʼanra xíʼinyó, kúee ná kaʼviyó, ná keʼéyó pregunta xa̱ʼa̱ ña̱ káʼviyó ta ná keʼéyó nota. Ña̱ va̱ʼa ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱ káʼviyó, kúee ná kaʼviyó relato ta ná nandukúyó xa̱ʼa̱ña nu̱ú tutu ña̱ tává na̱ ñuu Ndióxi̱. Ta ña̱ va̱ʼa kunda̱a̱-iniyó xa̱ʼa̱ tu̱ʼun Ndióxi̱ ná nandukúyó ña̱ ndáyáʼvi va̱xi nu̱úña ni kúúña relato ña̱ va̱ása xíni̱ va̱ʼayó xa̱ʼa̱. Ta ña̱ va̱ʼa keʼéyó ña̱ káʼa̱n tu̱ʼun Ndióxi̱ xíniñúʼu viíní kaʼviyóña. Tá kéʼéyó ndiʼi ña̱yóʼo va̱ʼaníka kunda̱a̱-iniyó xíʼin Biblia ta va̱ʼaníka kutáʼanyó xíʼin Jehová (Sal. 119:17, 18; Sant. 4:8).

YAA 95 Kúnda̱a̱ka-iniyó xa̱ʼa tu̱ʼun Jehová

a Miíyó na̱ ndásakáʼnu Jehová chíka̱a̱níyó ndee̱ ña̱ kaʼviyó Biblia ndiʼi ki̱vi̱. Saátu inka na̱ yiví káʼvina Biblia, soo va̱ása kúnda̱a̱-inina xíʼinña. Saá ku̱u tá tiempo ña̱ ni̱xi̱yo ta̱ Jesús ná kotoyó ndáaña ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin na̱ xi̱kaʼvi tu̱ʼun Ndióxi̱, ta ná sakúaʼayó ndáa ki̱ʼva chindeétáʼanña xíʼinyó tá káʼviyóña.

b Tá nda̱kuchi ta̱ Jesús ta nda̱kiʼinra espíritu santo, nda̱kaʼánra ndáa ki̱ʼva ni̱xi̱yora chí ndiví tá kúma̱níka kixira nu̱ú ñuʼú yóʼo (Mat. 3:16).

c Ñá María xi̱xini̱ va̱ʼañá xa̱ʼa̱ tu̱ʼun Ndióxi̱ ta ku̱a̱ʼá yichi̱ xi̱ka̱ʼa̱nñá xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo (Luc. 1:46-55). Sana miíñá xíʼin ta̱ José va̱ása níxi̱kuumiína xu̱ʼún ña̱ satána iin copia tu̱ʼun Ndióxi̱. Sana viíní xi̱xiniso̱ʼona tá xi̱kaʼvinaña nu̱úna ti̱xin ña̱ sinagoga, xa̱ʼa̱ ña̱kán va̱ʼaní xi̱ndakaʼánna xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo.

d Koto artículo ña̱ naní, “Acérquese a Dios: ‘Él es el Dios [...] de los vivos’”, ña̱ ka̱na nu̱ú tutu La Atalaya 1 tí febrero ña̱ ku̱i̱ya̱ 2013.

e Nu̱ú Mateo 19:4-6 ndani̱ʼíyó inka relato ña̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ ta̱ Jesús tá ni̱nda̱ka̱tu̱ʼunra na̱ fariseo á ta̱ʼán kaʼvina xa̱ʼa̱ tu̱ʼun Ndióxi̱. Ni va̱ʼaní xi̱kunda̱a̱-inina xa̱ʼa̱ ndiʼi ña̱ʼa ña̱ ke̱ʼé Ndióxi̱, soo va̱ása níxi̱kunda̱a̱-inina ndáa ki̱ʼva ndákanixi̱ní Jehová xa̱ʼa̱ na̱ xa̱a̱ ti̱ndaʼa̱.

f ÑA̱ KÁʼA̱N XA̱ʼA̱ NA̱ʼNÁ: Ti̱xin iin salón iin ta̱ hermano ta̱ chíkaa̱ yaa xíʼin video ku̱a̱ʼá yichi̱ va̱ása níkúchiñura vií keʼéra ña̱yóʼo. Soo tándi̱ʼi reunión na̱ hermano nu̱úka ña̱ ka̱ʼa̱nna xíʼinra xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ása va̱ʼa ke̱ʼéra chíka̱a̱nína ndee̱ xíʼinra.