Ir al contenido

Ir al índice

ARTÍCULO ÑA̱ KAʼVIYÓ 27

Ná kundeé-iniyó nda̱a̱ táki̱ʼva kúndeé-ini Jehová

Ná kundeé-iniyó nda̱a̱ táki̱ʼva kúndeé-ini Jehová

“Tá ná kundeé-inindó saá kúú ña̱ ka̱kundó” (LUC. 21:19).

YAA 114 Ná kǒo sa̱a̱ kamayó

ÑA̱ KA̱ʼA̱NYÓ XA̱ʼA̱ *

1, 2. ¿Nda̱chun va̱ʼaní chíndeétáʼan Isaías 65:16, 17 xíʼinyó ña̱ kundeé-iniyó?

“NDAKÚ KOO ININDÓ”. Saá xi̱naní asamblea regional ña̱ ni̱xi̱yo tá ku̱i̱ya̱ 2017. Ta ti̱xin asamblea yóʼo sa̱kuaʼayó ndáa ki̱ʼva kundeé-iniyó nu̱ú tu̱ndóʼo. Xa̱a̱ ni̱ya̱ʼa ku̱mí ku̱i̱ya̱ ña̱ ni̱xi̱yo asamblea yóʼo ta ndákundeéyó kúndeé-iniyó nu̱ú tu̱ndóʼo ña̱ kúu nu̱ú ñuʼú yóʼo.

2 ¿Ndáa tu̱ndóʼo kúú ña̱ kúúmiíyó? Sana xóʼvi̱yó xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱xi̱ʼi̱ iin na̱ veʼeyó, iin na̱ migoyó, á xóʼvi̱tuyó xa̱ʼa̱ ña̱ kúúmiíyó iin kue̱ʼe̱ ndeé, á xa̱ʼa̱ ña̱ xa̱a̱ ku̱chéeyó. Sana xóʼvi̱yó xa̱ʼa̱ ña̱ ku̱un sa̱vi̱ kini, ña̱ ni̱ta̱an á xa̱ʼa̱ ña̱ ku̱u inkaka tu̱ndóʼo, á xóʼvi̱tuyó xa̱ʼa̱ ña̱ íyoní ku̱a̱chi ñuu nu̱ú ndóoyó, á xa̱ʼa̱ ña̱ íxandi̱va̱ʼana xíʼinyó ta saátu xóʼvi̱yó xa̱ʼa̱ ña̱ ndíka̱a̱ kue̱ʼe̱ coronavirus. Xa̱ʼa̱ ña̱kán kúni̱níyó ña̱ ná ki̱xaa̱ ki̱vi̱ ña̱ va̱ása kooka tu̱ndóʼo yóʼo. Tasaá va̱ása ndikókayó ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo saáchi va̱ása kookaña (kaʼvi Isaías 65:16, 17). *

3. ¿Ndáaña xíniñúʼu keʼéyó ta nda̱chun?

3 Yo̱ʼvi̱ní ña̱ tákuyó nu̱ú ñuyǐví yóʼo ta sana kixi tu̱ndóʼo ña̱ ndeéníka nu̱úyó chí nu̱únínu (Mat. 24:21). Ña̱kán xíniñúʼu chika̱a̱níkayó ndee̱ ndakúka koo-iniyó. Ta̱ Jesús ni̱ka̱ʼa̱nra nda̱chun xíniñúʼu keʼéyó ña̱yóʼo, ka̱chira: “Tá ná kundeé-inindó saá kúú ña̱ ka̱kundó” (Luc. 21:19). Ta ña̱ chindeétáʼan xíʼinyó ña̱ ndakú koo-iniyó kúú ña̱ ndakanixi̱níyó ndáa ki̱ʼva yáʼa savana nu̱ú táʼan tu̱ndóʼo ña̱ kúúmiíyó.

4. ¿Nda̱chun káʼa̱nyó ña̱ va̱ʼaní yichi̱ chínúu Jehová nu̱úyó ña̱ kundeé-iniyó?

4 ¿Ndáana va̱ʼaní yichi̱ chínúu nu̱úyó ña̱ kundeé-iniyó? Jehová, saáchi xa̱a̱ ku̱a̱ʼání tiempo ndíka̱a̱ ñuyǐví yóʼo ndaʼa̱ ta̱ Ndi̱va̱ʼa ta íyoní tu̱ndóʼo, soo kúndeéva-ini Jehová xíʼin ña̱yóʼo. Kiviva ndi̱ku̱n sandíʼi-xa̱ʼa̱ra ñuyǐví ta̱ Ndi̱va̱ʼa, soo ndátura ña̱ kixaa̱ ki̱vi̱ ña̱ xa̱a̱ nda̱kaxinra (Rom. 9:22). Ta nani ndátura, kúndeé-inira xíʼin ña̱ va̱ása va̱ʼa kúu ñuyǐví yóʼo. Ná kotoyó i̱i̱n ña̱ʼa ña̱ kúndeé-ini Jehová xíʼin.

¿NDÁA ÑA̱ʼA KÚÚ ÑA̱ KÚNDEÉ-INI JEHOVÁ XÍʼIN?

5. ¿Ndáana kúú na̱ siʼna ni̱ka̱ʼa̱n ña̱ vatá xa̱ʼa̱ ki̱vi̱ Ndióxi̱, ta ndáaña ndóʼún xíʼin ña̱yóʼo?

5 Tá va̱ása íxato̱ʼóna ki̱vi̱ra. Nu̱ú Jehová ndáyáʼviní ki̱vi̱ra ta kúni̱ra ná ixato̱ʼónaña (Is. 42:8). Soo xa̱a̱ 6,000 ku̱i̱ya̱ kúú ña̱ íxayaku̱a̱na ki̱vi̱ra (Sal. 74:10, 18, 23). Ta ta̱ Ndi̱va̱ʼa kúú ta̱ siʼna ni̱ka̱ʼa̱n ña̱ vatá xa̱ʼa̱ ki̱vi̱ Ndióxi̱ nu̱ú jardín ña̱ Edén, tá ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ sási Jehová nu̱ú ta̱ Adán xíʼin ña̱ Eva ña̱ koo si̱ína (Gén. 3:1-5). Ta nda̱a̱ tiempo vitin káʼa̱n na̱ yiví ña̱ va̱ása xíín Jehová taxira ña̱ xíniñúʼuyó ña̱ va̱ʼa koo si̱íyó. Ta̱ Jesús xi̱ndi̱ʼi̱ní-inira xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱ka̱ʼa̱nna ña̱ vatá xa̱ʼa̱ ki̱vi̱ yivára. Ña̱kán sa̱náʼa̱ra na̱ discípulora ña̱ ndukúna ña̱yóʼo ti̱xin oración: “Yivándi̱ ta̱ íyo chí ndiví, ná nduyi̱i̱ ki̱vi̱ún” (Mat. 6:9).

6. ¿Nda̱chun táxi Jehová ná ya̱ʼa ku̱a̱ʼá tiempo ta saáví na̱ʼa̱ra ña̱ iinlá miíra kúú ta̱ xíniñúʼu kaʼndachíñu?

6 Ña̱ va̱ása xíín na̱ yiví kaʼndachíñura nu̱úna. Iinlá Jehová kúú ta̱ xíniñúʼu kaʼndachíñu chí ndiví ta saátu nu̱ú ñuʼú yóʼo, ta iinlá ta̱yóʼo kúú ta̱ va̱ʼaní xáʼndachíñu (Apoc. 4:11). Soo ta Ndi̱va̱ʼa sándaʼvira na̱ yiví ta saátu na̱ ángel ña̱ ná ndakanixi̱nína ña̱ va̱ása xíniñúʼu kaʼndachíñu Jehová nu̱úna. Soo ku̱a̱ʼáva tiempo xíniñúʼu ya̱ʼa ña̱ va̱ʼa na̱ʼa̱ Jehová ña̱ kúúmiíra derecho kaʼndachíñura. Xa̱ʼa̱ ña̱ ndíchiní Ndióxi̱ ta̱xira ña̱ ná kaʼndachíñu na̱ yiví nu̱ú táʼan miína, tasaá kúú ña̱ kiʼinna kuenta ña̱ xo̱ʼvi̱nívana tá ná va̱ása kaʼndachíñura nu̱úna (Jer. 10:23). Xa̱ʼa̱ ña̱ ndátu Jehová ta kúee íyo inira, kiviva nduvií ku̱a̱chi yóʼo. Tasaá na̱ʼa̱ra ña̱ iinlá miíra kúú ta̱ va̱ʼaníka kaʼndachíñu nu̱úyó, ta iinlá ti̱xin Reinora kúú ña̱ va̱ʼaníka kundooyó ta va̱ása yi̱ʼvíyó.

7. ¿Ndáana kúú na̱ íyo contra xíʼin Jehová, ta ndáaña keʼéra xíʼinna?

7 Tá i̱xaso̱ʼona nu̱úra. Va̱ʼaní i̱xava̱ʼa Jehová na̱ ángel ta saátu na̱ yiví. Soo iin ta̱ ángel ta̱ naní Satanás (ña̱ kúni̱ kachi ta̱ kúú contra Ndióxi̱) sa̱ndáʼvira ta̱ Adán xíʼin ñá Eva ña̱ ná koona contra xíʼin Jehová, ta na̱yóʼo su̱ví na̱ yiví ku̱a̱chi níxi̱kuuna. Ta saátu ni̱xi̱yo inka na̱ ángel xíʼin inkaka na̱ yiví na̱ ni̱xa̱a̱ ndu̱u contra xíʼin Jehová (Jud. 6). Ta tá ni̱ya̱ʼa tiempo, sava na̱ ñuu Israel va̱ása níkandíxana Jehová, ta ki̱xáʼana ndásakáʼnuna ndióxi̱ vatá ni xi̱kuuna na̱ ñuura (Is. 63:8, 10). Ña̱kán ku̱suchíní-ini Jehová xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo. Soo kúndeé-inira ta ndátura nda̱a̱ ná kixaa̱ ki̱vi̱ ña̱ sandíʼi-xa̱ʼa̱ra na̱ íyo contra xíʼinra. Ta tá ná kixaa̱ ki̱vi̱ yóʼo, va̱ʼaní kuni na̱ káchíñu nu̱úra chi saátu na̱yóʼo kúndeé-inina nu̱ú ña̱ va̱ása va̱ʼa íyo ñuyǐví yóʼo.

8, 9. ¿Ndáaña vatá káʼa̱nna xa̱ʼa̱ Jehová, ta ndáa ki̱ʼva náʼa̱yó ña̱ su̱ví ña̱ nda̱a̱ kúú ña̱yóʼo?

8 Ña̱ vatá ña̱ káʼa̱n ta̱ Ndi̱va̱ʼa. Tá ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Ndi̱va̱ʼa ña̱ vatá xa̱ʼa̱ ta̱ Job, xi̱kuni̱ kachira ña̱ ndiʼi na̱ ndásakáʼnu Ndióxi̱, ndásakáʼnunara xa̱ʼa̱ ña̱ʼa ña̱ táxi kuitíra ndaʼa̱na (Job 1:8-11; 2:3-5). Ta nda̱a̱ tiempo vitin ndákundeé ta̱ Ndi̱va̱ʼa káʼa̱nra ña̱ vatá yóʼo (Apoc. 12:10). Ta kiviva na̱ʼa̱yó ña̱ iin ta̱ vatá kúú ta̱ Ndi̱va̱ʼa tá ná kundeé-iniyó xíʼin tu̱ndóʼo, ta nda̱kú koo-iniyó xíʼin Jehová xa̱ʼa̱ ña̱ kúʼvi̱-iniyó xíniyóra. Ta nda̱a̱ táki̱ʼva ta̱xi Jehová bendición ndaʼa̱ ta̱ Job, taxitura bendición ndaʼa̱ miíyó tá ná kúndeé-iniyó nu̱ú tu̱ndóʼo (Sant. 5:11).

9 Ta̱ Ndi̱va̱ʼa xíniñúʼura na̱ níʼi yichi̱ nu̱ú na̱ veʼe-ñu̱ʼu vatá ña̱ ka̱ʼa̱nna ña̱ ndi̱va̱ʼaní-ini Jehová ta ta̱yóʼo kúú ta̱ sáxo̱ʼvi̱ na̱ yiví. Ta tá xíʼi̱ iin na̱ va̱lí, káʼa̱nna ña̱ mií Ndióxi̱ ndákiʼin na̱yóʼo ku̱a̱ʼa̱nna chí ndiví ña̱ koona iin ángel. Iin ña̱ vatá kúú ña̱yóʼo ta miíyó kúnda̱a̱-iniyó ña̱ su̱ví ña̱ nda̱a̱ kúúña. Ña̱kán tá kúúmiíyó iin kue̱ʼe̱ ña̱ ndeéní á tá xíʼi̱ iin na̱ veʼeyó, va̱ása chíka̱a̱yó ku̱a̱chi Ndióxi̱ xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo. Saáchi kándíxayó ña̱ kixaa̱ iin ki̱vi̱ ña̱ sandíʼi-xa̱ʼa̱ra ña̱ sáxo̱ʼvi̱ miíyó. Ña̱kán ná natúʼunyó xíʼin inkana ña̱ kúʼvi̱ní-ini Jehová xínira ndiʼi miíyó na̱ yiví. Tasaá kivi ndakuiinra yuʼú ta̱ kúsi̱kindaa miíra (Prov. 27:11).

10. ¿Ndáaña sákuaʼayó xa̱ʼa̱ Jehová nu̱ú Salmo 22:23, 24?

10 Tá xóʼvi̱ na̱ ndásakáʼnu miíra. Jehová kúúra iin Ndióxi̱ ta̱ kúndáʼviní-ini xíni miíyó, ña̱kán xóʼvi̱ra tá xítora xóʼvi̱yó. Tá kúú, tá íxandi̱va̱ʼana xíʼinyó, tá ndeé ndóʼoyó, á tá xóʼvi̱yó xa̱ʼa̱ ña̱ kúúyó na̱ yiví ku̱a̱chi (kaʼvi Salmo 22:23, 24). * Kúnda̱a̱-inira xíʼin ña̱ xóʼvi̱yó ta kúni̱ra sandíʼi-xa̱ʼa̱raña, ta keʼévaraña (chitáʼanña xíʼin Éxodo 3:7, 8; Isaías 63:9). Kixaa̱ ki̱vi̱ ña̱ saxínura ña̱yóʼo: “Ndaya̱kúnra ti̱kui̱í nu̱úna, ta va̱ása kuvikana, ni va̱ása kusuchíka-inina, ni va̱ása kuakukana, ni va̱ása xo̱ʼvi̱kana” (Apoc. 21:4).

11. ¿Ndáaña ndóʼo Jehová tá ndákanixi̱níra xa̱ʼa̱ na̱ xi̱ndasakáʼnu miíra?

11 Tá xíʼi̱ na̱ migora. ¿Ndáaña ndóʼo Jehová tá ndákanixi̱níra xa̱ʼa̱ na̱ xi̱ndasakáʼnu miíra? Kúni̱níra ndikóra kunirana (Job 14:15). Ndákaʼánnívara xa̱ʼa̱ migora ta̱ Abrahán (Sant. 2:23). Saátu ndákaʼánníra xa̱ʼa̱ ta̱ Moisés ta̱ xi̱natúʼun-táʼan xíʼinra (Éx. 33:11). Ta kúni̱níra ndikóra kuniso̱ʼora yaa ña̱ liviní xi̱xita ta̱ David xíʼin inkaka na̱ ka̱ʼyí ña̱ salmo (Sal. 104:33). Ni xa̱a̱ ni̱xi̱ʼi̱va na̱yóʼo soo ta̱ʼán nandósó-inira xa̱ʼa̱na (Is. 49:15). Ndákaʼánva Jehová ndáa ki̱ʼva ni̱xi̱yo iin tá iin na̱yóʼo, “saáchi nu̱ú ta̱yóʼo ndiʼi na̱kán na̱ táku kúúna nu̱úra” (Luc. 20:38, nota). Kixaa̱ iin ki̱vi̱ ta sandátakurana ta kuniso̱ʼo tukura oración ña̱ keʼéna nu̱úra, ta kusi̱íní-inira tá ná ndasakáʼnu tukunara. Sándi̱koní ña̱yóʼo ini miíyó na̱ xa̱a̱ ni̱xi̱ʼi̱ iin na̱ veʼe.

12. ¿Ndáaña sándi̱ʼi̱ní-ini Jehová tiempo vitin?

12 Tá sáxo̱ʼvi̱ na̱ yiví na̱ ndi̱va̱ʼa-ini inkana. Tá i̱xaso̱ʼo ta̱ Adán xíʼin ñá Eva nu̱ú Jehová ti̱xin jardín ña̱ Edén, xi̱kunda̱a̱-inira ña̱ kooníka ña̱ va̱ása va̱ʼa. Jehová kúndasínu̱úra xínira na̱ yiví na̱ ndi̱va̱ʼa-ini ta saátu na̱ va̱ása nda̱kú ndátiin ku̱a̱chi xíʼin-táʼan, ta kúndasítura na̱ kánitáʼan. Soo ndíʼi̱níka-inira xa̱ʼa̱ na̱ ni̱xi̱ʼi̱ yivá á na̱ ni̱xi̱ʼi̱ yií, saáchi ni kǒo na̱ ndáana ta ni kǒo na̱ ndakiʼin tu̱ʼunna (Zac. 7:9, 10). Ta ndíʼi̱níka-inira tá xítora sáxo̱ʼvi̱ na̱ chíñu na̱ ndásakáʼnu miíra ta táanna na̱yóʼo veʼeka̱a. Ña̱kán ndóʼó na̱ xóʼvi̱ kivi kandíxandó ña̱ kúʼvi̱ní-ini Jehová xínira ndóʼó, saáchi kúndeé-inindó nda̱a̱ táki̱ʼva kúndeé-ini miíra.

13. ¿Ndáaña kini kéʼé na̱ yiví tiempo vitin, ta ndáaña keʼé Jehová xíʼin na̱yóʼo?

13 Tá xítora ña̱ kéʼéníka na̱ yiví ña̱ kini. Miíyó na̱ yiví na̱kuva̱ʼayó ña̱ keʼéyó nda̱a̱ táki̱ʼva kéʼé Ndióxi̱, soo ta̱ Ndi̱va̱ʼa kúni̱ra ña̱ ná keʼéyó ña̱ va̱ása va̱ʼa á ña̱ kini. Tá tiempo ña̱ ni̱xi̱yo ta̱ Noé, Jehová xi̱nira ña̱ kini ña̱ kéʼé na̱ yiví nu̱ú ñuʼú, ta nda̱ndikóní-inira xa̱ʼa̱ ña̱ i̱xava̱ʼarana ta ku̱suchíkaví-inira (Gén. 6:5, 6, 11, nota). Soo kininíka káa tiempo ña̱ ndóoyó vitin. Ta̱ Ndi̱va̱ʼa kúsi̱íní-inira tá xítora ña̱ ku̱a̱ʼání na̱ yiví kéʼéna ña̱ kini tá kísi̱na xíʼin-táʼanna. Tá kúú, na̱ ta̱a kísi̱na xíʼin na̱ ta̱a ta saátu ná ñaʼá kísi̱ná xíʼin ná ñaʼá, ta ña̱ va̱ʼava kúú ña̱yóʼo nu̱ú na̱ yiví (Efes. 4:18, 19). Iin ña̱ sákusi̱íníka-ini ta̱ Ndi̱va̱ʼa kúú ña̱ ki̱ʼviyó ku̱a̱chi nu̱ú Jehová. Soo kixaa̱ iin tiempo ña̱ va̱ása kundeéka-ini Jehová xíʼin ña̱ kini yóʼo ta sandíʼi-xa̱ʼa̱rana.

14. ¿Ndáaña kéʼé na̱ yiví xíʼin ñuʼú yóʼo ta saátu xíʼin kití?

14 Tá xítora sándiʼi-xa̱ʼa̱ na̱ yiví ñuʼú yóʼo. Xa̱ʼa̱ ña̱ xáʼndachíñu na̱ yiví nu̱ú táʼan miína, nina tu̱ndóʼova íyo. Soo su̱ví nda̱saa ña̱yóʼo kéʼéna, chi saátu va̱ása ndáana ñuʼú yóʼo ta ni kití tí íyo nu̱úña nda̱a̱ táki̱ʼva xi̱kuni̱ Jehová keʼéna (Ecl. 8:9; Gén. 1:28). Sava na̱ científico káchina ña̱ ti̱xin loʼo ku̱i̱ya̱ ndiʼi-xa̱ʼa̱ ku̱a̱ʼání kití xíʼin planta, xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ása va̱ʼa kéʼé na̱ yiví xíʼin ñuʼú yóʼo. Ña̱kán ndíʼi̱ní-ini na̱ científico xa̱ʼa̱ña. Soo táxiníyó tíxa̱ʼvi ndaʼa̱ Jehová xa̱ʼa̱ ña̱ káʼa̱nra keʼéra chí nu̱únínu: ña̱ sandíʼi-xa̱ʼa̱ra na̱ sándiʼi-xa̱ʼa̱ ñuʼú yóʼo ta ndasaliviraña (Apoc. 11:18; Is. 35:1).

ÑA̱ KIVI SÁKUAʼAYÓ XÍʼIN ÑA̱ KÚNDEÉ-INI JEHOVÁ

15, 16. ¿Ndáaña chindeétáʼan xíʼinyó kundeé-iniyó nda̱a̱ táki̱ʼva kúndeé-ini Jehová? Ka̱ʼa̱n xa̱ʼa̱ iin ejemplo.

15 Ná ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo, xa̱a̱ ku̱a̱ʼání ku̱i̱ya̱ kúndeé-ini Jehová xíʼin tu̱ndóʼo ña̱ kúu nu̱ú ñuʼú yóʼo (koto recuadro “ Ña̱ kúndeé-ini Jehová xíʼin”). Kiviva sándiʼi-xa̱ʼa̱ Jehová ña̱ va̱ása va̱ʼa íyo nu̱ú ñuʼú yóʼo. Soo xa̱ʼa̱ ña̱ ndátura ta kúee íyo inira, ku̱a̱ʼání ña̱ va̱ʼa ndákiʼinyó xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo. Ná ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo: na̱ doctor ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼin iin na̱ matrimonio ña̱ kaku iin se̱ʼena soo kuumiíña kue̱ʼe̱, xo̱ʼvi̱ña ta va̱ása naʼá kutakuña. Ni xa̱a̱ kúnda̱a̱-inina ña̱ ku̱a̱ʼání tu̱ndóʼo ya̱ʼana nu̱ú xíʼin ña̱ loʼo yóʼo, soo kúsi̱íva-inina tá xa̱a̱ kákuña. Ta xa̱ʼa̱ ña̱ kúʼvi̱-inina xínina ña̱ loʼo yóʼo, kúndeé-inina xíʼin tu̱ndóʼo ña̱ íyo nu̱úna ta vií sákuaʼnunaña.

16 Ta ki̱ʼva saá íyo miíyó, tá kákuyó xa̱a̱ na̱ yiví ku̱a̱chi kúúyó chi se̱ʼe ta̱ Adán xíʼin ñá Eva kúúyó. Soo ni saá, kúʼvi̱níva-ini Jehová xínira miíyó (1 Juan 4:19). Na̱ matrimonio na̱ ni̱ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ kǒoví ña̱ kivi keʼéna xa̱ʼa̱ se̱ʼena, soo íyova ña̱ kivi keʼé Jehová xa̱ʼa̱ miíyó. Chi xa̱a̱ nda̱kaxinvara iin ki̱vi̱ ña̱ sandíʼi-xa̱ʼa̱ra ña̱ sáxo̱ʼvi̱ miíyó xa̱ʼa̱ ña̱ kúʼvi̱-inira xínira miíyó (Mat. 24:36). Ña̱yóʼo chíka̱a̱ña ndee̱ xíʼinyó ña̱ kundeé-iniyó nda̱a̱ táki̱ʼva kúndeé-inira.

17. Ña̱ káʼa̱n Hebreos 12:2, 3 xa̱ʼa̱ ta̱ Jesús, ¿nda̱chun va̱ʼaní chíndeétáʼanña xíʼinyó ña̱ kundeé-iniyó?

17 Jehová va̱ʼaní yichi̱ chínúura nu̱úyó ña̱ kundeé-iniyó. Tasaá ke̱ʼé ta̱ Jesús saáchi tá ni̱xi̱yora nu̱ú ñuʼú yóʼo, ku̱ndeé-inira tá ni̱ka̱ʼa̱n-ndi̱va̱ʼana xíʼinra ta saátu tá sa̱kúkaʼanna nu̱úra, ta ku̱ndeétu-inira tá xi̱tikaara ndaʼa̱ yitu̱n (kaʼvi Hebreos 12:2, 3). * Ku̱ndeé-inira xíʼin ndiʼi ña̱yóʼo chi Jehová kúú ta̱ va̱ʼaní yichi̱ chi̱núu nu̱úra. Saátu miíyó kivi ndasandakú ña̱yóʼo-iniyó.

18. ¿Ndáa ki̱ʼva chíndeétáʼan 2 Pedro 3:9 xíʼinyó kunda̱a̱-iniyó ña̱ ku̱a̱ʼání ña̱ va̱ʼa ndákiʼinyó xa̱ʼa̱ ña̱ kúee íyo ini Jehová?

18 (Kaʼvi 2 Pedro 3:9). * Xa̱a̱ kúnda̱a̱va-ini Jehová ama sandíʼi-xa̱ʼa̱ra ñuyǐví ta̱ Ndi̱va̱ʼa. Xa̱ʼa̱ ña̱ kúee íyo inira, vitin íyo ku̱a̱ʼání na̱ káchíñu nu̱úra ta ndásakáʼnunara. Ndiʼi na̱yóʼo táxinína tíxa̱ʼvi ndaʼa̱ Jehová xa̱ʼa̱ ña̱ kúndeé-inira, saáchi tíxa̱ʼvi ña̱yóʼo ni̱xa̱a̱na sa̱kuaʼana xa̱ʼa̱ra ta nda̱taxina miína ndaʼa̱ra. Tá ná taxi Jehová ña̱ va̱ʼa ndaʼa̱yó xa̱ʼa̱ ña̱ ku̱ndeé-iniyó, saá xa̱a̱yó kunda̱a̱-iniyó ña̱ va̱ʼaní ke̱ʼé Jehová ña̱ xi̱ndatura ku̱a̱ʼá tiempo.

19. ¿Ndáaña xíniñúʼu chika̱a̱-iniyó keʼéyó, ta ndáaña va̱ʼa ndakiʼinyó xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo?

19 Xíʼin ña̱ kéʼé Jehová sánáʼa̱ra miíyó ña̱ ndakundeéyó kusi̱í-iniyó ni yáʼayó nu̱ú tu̱ndóʼo, ni xóʼvi̱níra xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ása va̱ʼa kéʼé ta̱ Ndi̱va̱ʼa soo ndákundeéra kúsi̱í-inira (1 Tim. 1:11). Saátu miíyó kivi ndakundeéyó kusi̱í-iniyó nani ndátuyó ña̱ ná ndasayi̱i̱ Jehová ki̱vi̱ra, ña̱ na̱ʼa̱ra ña̱ iinlá miíra kúú ta̱ xíniñúʼu kaʼndachíñu, ta saátu ña̱ sandíʼi-xa̱ʼa̱ra ndiʼi ña̱ va̱ása va̱ʼa, xíʼin ndiʼi tu̱ndóʼo ña̱ íyo nu̱úyó. Ña̱kán ná chika̱a̱yó ndee̱ ña̱ kundeé-iniyó nda̱a̱ táki̱ʼva kúndeé-ini Jehová, chi ña̱yóʼo kúú ña̱ kivi sándi̱ko-iniyó. Tá ná keʼéyó ña̱yóʼo saá kúú ña̱ kundoʼoyó ña̱ káʼa̱n texto yóʼo: “Si̱íní íyo na̱ yiví na̱ kúndeé-ini tá yáʼana nu̱ú tu̱ndóʼo, saáchi tá ná kindo̱o-ini Jehová xíʼin ña̱ kéʼéna taxivara ña̱ kutakuna, chi ña̱yóʼo kúú ña̱ ki̱ndoora taxira ndaʼa̱ na̱ kǒo sándakoo ña̱ kúʼvi̱-inina xíninara” (Sant. 1:12).

YAA 139 ¿Á koún ñuyǐví xa̱á?

^ párr. 5 Ndiʼiyó íyo tu̱ndóʼo nu̱úyó ta va̱ása kivi ndasaviíyóña tiempo vitin ta xíniñúʼu kundeé-iniyó nu̱úña. Soo su̱ví iinlá miíyó xíniñúʼu kundeé-ini chi saátu kúndeé-ini Jehová nu̱ú ku̱a̱ʼá ña̱ʼa. Nu̱ú artículo yóʼo ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ i̱i̱n ña̱yóʼo. Ta saátu kotoyó ndáaña va̱ʼa ndákiʼinyó xa̱ʼa̱ ña̱ kúndeé-ini Jehová ta saátu ndáaña sákuaʼayó xíʼin ña̱ kéʼéra.

^ párr. 2 Isaías 65:16, 17: “Ndiʼi na̱ kúni̱ ndakiʼin bendición nu̱ú ñuʼú yóʼo, Ndióxi̱ ta̱ nda̱a̱ kúú ta̱ taxi bendición yóʼo ndaʼa̱na. Ta ndiʼi na̱ chínaʼá nu̱ú ñuʼú yóʼo, ná chinaʼána xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ ta̱ nda̱a̱. Saáchi ndiʼi ña̱ sa̱ndíʼi̱-inindó tá ya̱chi̱, va̱ása ndakaʼánkandó xa̱ʼa̱ña, ta va̱ása kotokai̱ña. 17 Saáchi, kotondó, keʼíi̱ iin ndiví xa̱á xíʼin iin ñuʼú xa̱á; ta ña̱ʼa ña̱ ni̱xi̱yo tá ya̱chi̱ va̱ása ndakaʼánkandó xa̱ʼa̱ña”.

^ párr. 10 Salmo 22:23, 24: “Ndóʼó na̱ íxato̱ʼó Jehová, ndasakáʼnundóra. Ndiʼi ndóʼó na̱ se̱ʼe ta̱ Jacob, ndasakáʼnundó Ndióxi̱. Ndiʼi ndóʼó na̱ se̱ʼe ta̱ Israel, ndasakáʼnundó Ndióxi̱. 24 Saáchi xítovara ña̱ ndóʼo na̱ xóʼvi̱ ta va̱ása sándakoondaʼa̱rana. Tá ndeéní ka̱nana ña̱ ná chindeétáʼanra xíʼinna, ta̱yóʼo xi̱niso̱ʼovara”.

^ párr. 17 Hebreos 12:2, 3: “Nani xíto káxiyó nu̱ú ta̱ Jesús, ta̱ nda̱kaxin Ndióxi̱ ña̱ va̱ʼa chindeétáʼanra xíʼinyó ña̱ va̱ʼaníka koo ña̱ kándíxayó Ndióxi̱. Chi ta̱yóʼo ni̱kusi̱íní-inira xa̱ʼa̱ ña̱ kuu chí nu̱únínu, xa̱ʼa̱ ña̱kán ku̱ndeé-inira xi̱tikaara ndaʼa̱ iin yitu̱n tú sa̱xóʼvi̱ miíra, ta kǒo níndi̱ʼi̱-inira xa̱ʼa̱ ña̱ kukaʼan nu̱úra ta vitin íyora chí ndaʼa̱ kúaʼa Ndióxi̱. 3 Ña̱kán, ña̱ va̱ʼa kǒo kunaándó ta kǒo ndakava-inindó, ndakaniníxi̱níndó xa̱ʼa̱ ta̱ ku̱ndeé-ini xíʼin ndiʼi ña̱ xi̱ka̱ʼa̱n-ndi̱va̱ʼa na̱ yiví ku̱a̱chi xíʼinra, ta na̱yóʼo na̱ xi̱saxóʼvi̱ miíva xi̱kuuna”.

^ párr. 18 2 Pedro 3:9: “Ku̱a̱ʼání na̱ yiví ndákanixi̱nína ña̱ kúáchi̱ní Jehová ña̱ sáxi̱nura ña̱ káʼa̱nra. Soo su̱ví saá íyoña, ta̱yóʼo kúee íyo inira chi kǒo kúni̱ra ña̱ ndiʼi-xa̱ʼa̱ nda̱a̱ ni iin ndóʼó, chi ña̱ kúni̱ra kúú ña̱ ná ndikó-ini ndiʼindó”.