Ir al contenido

Ir al índice

ARTÍCULO ÑA̱ KAʼVIYÓ 28

Vií ná kutáʼanyó ta ná va̱ása keetáʼanyó

Vií ná kutáʼanyó ta ná va̱ása keetáʼanyó

“Ná va̱ása kuta̱aní-iniyó, ta keetáʼanyó xíʼin inkana ta saátu ná kǒo kukúini̱-iniyó kunitáʼanyó” (GÁL. 5:26).

YAA 101 Inkáchi ná kachíñuyó nu̱ú Ndióxi̱

ÑA̱ KA̱ʼA̱NYÓ XA̱ʼA̱ *

1. ¿Ndáaña kivi xa̱a̱ iin na̱ yiví keʼéna tá kéétáʼanna xíʼin inkana?

NA̱ YIVÍ na̱ íyo nu̱ú ñuʼú yóʼo, kéʼéna nda̱a̱ ndáaka ña̱ʼa ña̱ va̱ʼa xa̱a̱na kundayáʼvina nu̱ú inkana. Tá kúú, iin ta̱a ta̱ kúúmií negocio kivi xa̱a̱ra keʼéra ña̱ va̱ása va̱ʼa xíʼin inkana á ixandi̱va̱ʼara xíʼinna, ña̱ va̱ʼa kuaʼnuka ña̱yóʼo. Iin ta̱ sísikí kivi xa̱a̱ra sátukue̱ʼe̱ra iin ta̱ sísikí xíʼinra ña̱ va̱ʼa kuchiñura nu̱ú ta̱yóʼo. Á iin na̱ kúni̱ kaʼvi ti̱xin iin escuela ña̱ ndáyáʼviní, kivi sándaʼvina tá kéʼéna exámen ña̱ va̱ʼa kaʼvina escuela yóʼo. Miíyó na̱ ndásakáʼnu Ndióxi̱ kúnda̱a̱-iniyó ña̱ va̱ása va̱ʼa ña̱yóʼo, saáchi ña̱ kéʼé na̱ ñuyǐví yóʼova kúúña (Gál. 5:19-21). Soo kivi kixáʼayó keetáʼanyó ti̱xin congregación ta ni va̱ása kiʼinyó kuenta ña̱ kéʼéyóña. Xíniñúʼu ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo chi tá kéʼéyó saá, va̱ása vií kutáʼanyó ti̱xin congregación.

2. ¿Ndáaña sákuaʼayó nu̱ú artículo yóʼo?

2 Nu̱ú artículo yóʼo ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ ña̱ʼa ña̱ kivi chindaʼá miíyó ña̱ kuni̱yó kundayáʼvikayó nu̱ú inka na̱ hermano. Ta saátu sákuaʼayó xa̱ʼa̱ na̱ xi̱ndasakáʼnu Jehová tiempo xi̱naʼá, na̱ va̱ása níkeetáʼan xíʼin inkana. Soo siʼna ná kotoyó ndáa ki̱ʼva íyo ña̱ kéʼéyó.

NÁ KOTOYÓ NDÁA KI̱ʼVA ÍYO ÑA̱ KÉʼÉYÓ

3. ¿Ndáaña xíniñúʼu ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱?

3 Ndáyáʼviní kotoyó ndáa ki̱ʼva íyo ña̱ kéʼéyó. Ña̱kán ná ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo: “¿Á xíniñúʼu chitáʼi̱n ña̱ kéʼíi̱ xíʼin ña̱ kéʼé inkana tasaá va̱ʼa kunii̱? ¿Nda̱chun chíka̱i̱ ndee̱ ña̱ kachíñui̱ ti̱xin congregación? ¿Á xa̱ʼa̱ ña̱ kúnii̱ kundáyáʼvii̱ nu̱ú inkana kúúña? ¿Á xa̱ʼa̱ Jehová kéʼíi̱ña?”. ¿Nda̱chun ndáyáʼviní ndakuiinyó pregunta yóʼo? Ná kotoyó ndáaña káʼa̱n tu̱ʼun Ndióxi̱.

4. Nda̱a̱ táki̱ʼva káchi Gálatas 6:3, 4, ¿nda̱chun va̱ása xíniñúʼu chitáʼanyó miíyó xíʼin inkana?

4 Tu̱ʼun Ndióxi̱ káʼa̱nña xíʼinyó ña̱ va̱ása xíniñúʼu chitáʼanyó miíyó xíʼin inkana (kaʼvi Gálatas 6:3, 4). * ¿Nda̱chun? Saáchi tá túviyó ña̱ ndáyáʼvikayó nu̱ú inkana kivi kixáʼayó ni̱nu kuniyó ta tá túviyó ña̱ va̱ása ndáyáʼviyó, kivi kixáʼayó ndakava-iniyó. Tá saá ná ndakanixi̱níyó nda̱a̱ ni iin ña̱yóʼo va̱ása chindeétáʼanña xíʼinyó (Rom. 12:3). Iin ñá hermana ñá íyo chí Grecia ñá naní Katerina * káchiñá: “Ndiʼi tiempo xi̱chitáʼi̱n miíi̱ xíʼin inka ná hermana ná livika, ná va̱ʼaní nátúʼun xa̱ʼa̱ Ndióxi̱, ná si̱íní-ini. Xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱keʼíi̱ ña̱yóʼo nda̱kanixi̱níi̱ ña̱ va̱ása ndáyáʼvii̱”. Ná ndakaʼányó chi su̱ví xa̱ʼa̱ ña̱ livi náʼa̱yó kúú ña̱ ka̱na Jehová miíyó ti̱xin ñuura, ta ni su̱ví xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ʼaní káʼa̱nyó kúúña á xa̱ʼa̱ ña̱ xíni̱ní na̱ yiví miíyó kúúña, saáchi ka̱nara miíyó xa̱ʼa̱ ña̱ kúʼvi̱ní-iniyó xíniyóra, ta xíniso̱ʼoyó ña̱ káʼa̱n se̱ʼera (Juan 6:44; 1 Cor. 1:26-31).

5. ¿Ndáaña sákuaʼún xíʼin ña̱ ndo̱ʼo ta̱ Hyun?

5 Saátu kivi ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo: “¿Á ndákanixi̱ní na̱ hermano xa̱ʼíi̱ ña̱ viíní kítáʼi̱n xíʼin inkana? ¿Á ndákanixi̱nína xa̱ʼíi̱ ña̱ kútóokai̱ kanitáʼi̱n xíʼin inkavana?”. Ná kotoyó ña̱ ndo̱ʼo iin ta̱ hermano ta̱ íyo chí Corea del Sur ta̱ naní Hyun. Ni̱xi̱yo iin tiempo ña̱ xi̱ndakanixi̱níra ña̱ na̱ xi̱kuumií chiñu ti̱xin congregación, xi̱kuni̱kana kundayáʼvikana nu̱ú miíra. Ta̱yóʼo káchira: “Ndiʼi tiempo xi̱ka̱ʼi̱n ña̱ va̱ása va̱ʼa xa̱ʼa̱na ta va̱ása níxi̱kandíxai̱ ña̱ xi̱ndaka̱xinna keʼéna”. ¿Ndáaña ku̱u xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱keʼéra ña̱yóʼo? Ta̱yóʼo káchira: “Ki̱xáʼíi̱ ndátaʼvíi̱ na̱ congregación”. Na̱ migora chi̱ndeétáʼanna xíʼinra ña̱ kunda̱a̱-inira ña̱ va̱ása va̱ʼa íyo ña̱ kéʼéra. Ta̱ Hyun na̱samara ña̱ kéʼéra ta vitin kúúra anciano. ¿Ndáaña sákuaʼayó xíʼin ña̱ ndo̱ʼora? Tá xítoyó ña̱ kútóokayó keetáʼanyó xíʼin inkana nu̱úka ña̱ vií kutáʼanyó xíʼinna, ná chika̱a̱yó ndee̱ ña̱ nasamayó ña̱ kéʼéyó.

NÁ VA̱ÁSA KUTA̱A-INIYÓ TA NÁ VA̱ÁSA KUKÚINI̱YÓ

6. Nda̱a̱ táki̱ʼva káchi Gálatas 5:26, ¿ndáaña kivi chindaʼá miíyó ña̱ xa̱a̱yó keetáʼanyó xíʼin inkana?

6 (Kaʼvi Gálatas 5:26). * ¿Ndáaña kivi chindaʼá miíyó ña̱ xa̱a̱yó keetáʼanyó xíʼin inkana? Ña̱ kuta̱a-iniyó. Na̱ yiví na̱ kúta̱a-ini ni̱nuní kúnina ta iinlá xa̱ʼa̱ miína ndíʼi̱-inina. Inkaña kúú ña̱ kúini̱-ini (siʼa káʼa̱n inkana “u̱ní-ini”, “i̱ni̱-ini”). Na̱ kúini̱-ini kúni̱na kuumiína ña̱ kúúmií inka na̱ yiví, soo saátu kúni̱na ña̱ ná va̱ása kuumií na̱ yiví kán ña̱ʼa ña̱ xa̱a̱ kúúmiína. Ña̱kán na̱ sáa̱-iniyó xíniyó kúúna tá saá kéʼéyó xíʼinna. Ná taváyó ña̱ va̱ása va̱ʼa yóʼo níma̱yó ta ná kuxíkáyó nu̱úña nda̱a̱ táki̱ʼva kéʼéyó xíʼin iin kue̱ʼe̱ xíkun.

7. ¿Ndáa ejemplo chindeétáʼan xíʼinyó kunda̱a̱-iniyó ndáaña kundoʼoyó tá kúta̱a-iniyó á ta kúkúini̱yó xíʼin inkana?

7 Ña̱ kuta̱a-iniyó á ña̱ kukúini̱yó xíʼin inkana, íyoña nda̱a̱ táki̱ʼva íyo tí kití válí tí xáxi yitu̱n, ni va̱ʼaníva náʼa̱ túyóʼo chí sa̱tánú soo xa̱a̱ ndi̱ʼi-xa̱ʼa̱va ininú i̱xaa tí kití válí yóʼo, ña̱kán iin kama nduvavanú. Ki̱ʼva saá kivi kundoʼo iin na̱ ndásakáʼnu Jehová ni xa̱a̱ ku̱a̱ʼá tiempo káchíñuna nu̱úra, soo tá kúta̱a-inina ta kúkúini̱na xíʼin inkana, kǒo ña̱ va̱ʼa kundoʼona (Prov. 16:18). Saáchi va̱ása ndasakáʼnukana Jehová ta saxóʼvi̱na miína ta saátu saxóʼvi̱na inkana. ¿Ndáaña xíniñúʼu keʼéyó ña̱ va̱ása kuta̱a-iniyó ta va̱ása kukúini̱yó xíʼin inkana?

8. ¿Ndáaña kivi keʼéyó ña̱ va̱ása ni̱nu kuniyó?

8 Va̱ása xa̱a̱yó ni̱nu kuniyó tá ná kundiku̱nyó consejo ña̱ ta̱xi ta̱ apóstol Pablo ndaʼa̱ na̱ ñuu Filipos: “Kǒo keʼéndó nda̱a̱ ni iin ña̱ʼa xa̱ʼa̱ ña̱ kúni̱ndó keetáʼanndó xíʼin inkana á xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱nu kúnindó, va̱ʼaka vitá koo inindó, ta ndakanixi̱níndó ña̱ ndáyáʼvika inkana nu̱úndó” (Filip. 2:3). Tá ná ndakanixi̱níyó ña̱ ndáyáʼviníka inkana, va̱ása kuni̱yó keetáʼanyó xíʼin na̱ va̱ʼaní kéʼé iin ña̱ʼa á na̱ xíni̱níka nu̱ú miíyó, chi nu̱úka ña̱ keʼéyó ña̱yóʼo, na̱ kusi̱í-iniva kúúyó xíʼinna. Ta tá xítoyó ña̱ xíniñúʼuna ña̱ xíni̱na keʼéna ña̱ va̱ʼa ndasakáʼnuna Jehová, saá kúú ña̱ kúsi̱íníka-iniyó xíʼinna. Tá ná kundiku̱n na̱ hermano yóʼo consejo ta̱ Pablo, saá kúú ña̱ chika̱a̱na ndee̱ kotona ña̱ va̱ʼa ña̱ kúúmiíyó. Tasaá viíníka kutáʼan ndiʼiyó ti̱xin congregación ta va̱ása kanitáʼanyó.

9. ¿Ndáaña chindeétáʼan xíʼinyó ña̱ va̱ása kukúini̱yó xíʼin inkana?

9 ¿Ndáaña chindeétáʼan xíʼinyó ña̱ va̱ása kukúini̱yó xíʼin inkana? Ña̱ vitá koo-iniyó ta ndakuniyó ña̱ íyo sava ña̱ʼa ña̱ va̱ása kívi keʼéyó. Tá vitá íyo iniyó, va̱ása kuni̱yó keetáʼanyó xíʼin inkana ña̱ va̱ʼa na̱ʼa̱yó ña̱ xíni̱níkayó nu̱ú inkana. Nu̱úka ña̱ keʼéyó ña̱yóʼo, ná ndukúyó ndáa ki̱ʼva sákuaʼayó xíʼin ña̱ xíni̱na keʼéna. Tá kúú, tá iin ta̱ hermano va̱ʼaní táxira discurso ti̱xin congregación, kivi nda̱ka̱tu̱ʼunyóra ndáaña kéʼéra ña̱ va̱ʼaní kána discursora. Ta saátu tá iin ñá hermana ya̱sinní kéʼéñá comida, kivi ka̱ʼa̱nyó xíʼinñá ná sanáʼa̱ñá miíyó. Ta saátu tá iin ta̱ loʼo íxayo̱ʼvi̱ña xíʼinra ña̱ koo migora, kivi nda̱ka̱tu̱ʼunra inkana ndáaña kéʼéna ña̱ va̱ʼa íyo migona tasaá kivi keʼé miíra. Tá ná keʼéyó ña̱yóʼo saá kúú ña̱ va̱ása xa̱a̱yó kukuíni̱yó xíʼin inkana, ta va̱ʼaníka keʼéyó ña̱ xa̱a̱ xíni̱yó keʼéyó.

NÁ KUNDIKU̱NYÓ YICHI̱ NA̱ KÁʼA̱N BIBLIA XA̱ʼA̱

Xa̱ʼa̱ ña̱ vitá ni̱xi̱yo ini ta̱ Gedeón, va̱ása níkanitáʼanra xíʼin na̱ ta̱a na̱ ke̱e ti̱xin tribu ta̱ Efraín. (Koto párrafo 10 nda̱a̱ 12).

10. ¿Ndáaña ndo̱ʼo ta̱ Gedeón?

10 Ná ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ ta̱ Gedeón, ta̱ ke̱e ti̱xin tribu ta̱ Manasés. Íyo iin ña̱ ndo̱ʼo ta̱yóʼo xíʼin na̱ ta̱a na̱ ke̱e ti̱xin tribu ta̱ Efraín. Jehová chi̱ndeétáʼanra xíʼin ta̱ Gedeón ta saátu xíʼin u̱ni̱ ciento na̱ ta̱a na̱ xi̱kitáʼan xíʼinra ña̱ va̱ʼa ku̱chiñuna ka̱nitáʼanna xíʼin na̱ xi̱sa̱a̱-ini xi̱xiniñaʼá, ta kivi xa̱a̱na kuta̱a-inina xa̱ʼa̱ ña̱ ke̱ʼéna. Ta na̱ ta̱a na̱ ke̱e ti̱xin tribu ta̱ Efraín, ni̱xa̱ʼa̱nna ni̱na̱ána xíʼin ta̱ Gedeón. Ni̱sa̱a̱ní na̱yóʼo, saáchi nda̱a̱ tá xa̱ʼa̱ va̱ása níka̱ʼa̱n ta̱ Gedeón xíʼinna ña̱ ku̱ʼu̱nna xíʼinra nu̱ú ku̱a̱chi. Na̱yóʼo xi̱kuni̱na ña̱ ná ka̱ʼa̱n va̱ʼa na̱ yiví xa̱ʼa̱ tribuna ta na̱ndósó-inina xa̱ʼa̱ mií ña̱ ndáyáʼvi va̱ʼaka, saáchi xíʼin ña̱ ke̱ʼé ta̱ Gedeón nda̱sakáʼnura ki̱vi̱ Jehová ta sa̱kákura na̱ ñuu Israel (Juec. 8:1).

11. ¿Ndáaña nda̱kuiin ta̱ Gedeón yuʼú na̱ ta̱a na̱ ke̱e ti̱xin tribu ta̱ Efraín?

11 Vitá ni̱xi̱yo ini ta̱ Gedeón ta ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱yóʼo xíʼin na̱ ta̱a na̱ ke̱e ti̱xin tribu ta̱ Efraín: “Su̱ví ña̱ ndeéví kúú ña̱ níkeʼé yi̱ʼi̱ chi ku̱a̱ʼáníkava ña̱ xa̱a̱ ke̱ʼé ndóʼó”. Ta tándi̱ʼi saá ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinna ndáa ki̱ʼva xa̱a̱ táxi Jehová bendición ndaʼa̱na. Xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo va̱ása nísa̱a̱kana xíʼinra (Juec. 8:2, 3). Ta̱ Gedeón vitá ni̱xi̱yo inira saáchi xi̱kuni̱ra vií kutáʼan na̱ ñuu Ndióxi̱.

12. ¿Ndáaña sákuaʼayó xíʼin ña̱ ke̱ʼé na̱ ta̱a na̱ ke̱e ti̱xin tribu ta̱ Efraín ta saátu xíʼin ña̱ ke̱ʼé ta̱ Gedeón?

12 ¿Ndáaña sákuaʼayó xíʼin ña̱yóʼo? Xíʼin ña̱ ke̱ʼé na̱ ta̱a na̱ ke̱e ti̱xin tribu ta̱ Efraín, sákuaʼayó ña̱ va̱ása xíniñúʼu kundi̱ʼi̱níka-iniyó xa̱ʼa̱ ña̱ ka̱ʼa̱n va̱ʼana xa̱ʼa̱ miíyó nu̱úka ña̱ ka̱ʼa̱n va̱ʼana xa̱ʼa̱ Jehová. Ta xíʼin ña̱ ke̱ʼé ta̱ Gedeón kivi sákuaʼa na̱ níʼi yichi̱ nu̱ú na̱ veʼena á na̱ anciano, ña̱ xíniñúʼu chika̱a̱na ndee̱ ña̱ kunda̱a̱-inina nda̱chun kúú ña̱ sáa̱ inkana xíʼinna sava yichi̱. Ta saátu kivi taxina tíxa̱ʼvi ndaʼa̱ na̱ yiví kán xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ʼa kéʼéna. Soo tá kǒo ku̱a̱chi kúúmií na̱ anciano á na̱ níʼi yichi̱ nu̱ú na̱ veʼena, sana ixayo̱ʼvi̱ña xíʼinna keʼéna ña̱yóʼo soo xíniñúʼu vitá koo-inina. Ña̱ ndáyáʼviníka kúú ña̱ vií kutáʼanna ti̱xin veʼena á ti̱xin congregación, nu̱úka ña̱ na̱ʼa̱na ña̱ kǒo ku̱a̱chi kúúmiína.

Xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱ndaa-ini ñá Ana Jehová va̱ása níndi̱ʼi̱ka-iniñá. (Koto párrafo 13 xíʼin 14).

13. ¿Ndáa tu̱ndóʼo kúú ña̱ xi̱kuumií ñá Ana, ta ndáaña ke̱ʼéñá?

13 Vitin ná ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ ña̱ ndo̱ʼo ñá Ana. Ñáyóʼo ni̱xi̱yoñá xíʼin iin ta̱a ta̱ ki̱xi ti̱xin tribu ta̱ Leví, ta̱ xi̱naní Elcaná ta ta̱yóʼo xi̱kuʼvi̱ní-inira xi̱xinirañá. Soo ni̱xi̱yo inka ñá síʼíra ñá xi̱naní Peniná. Ni xi̱kuʼvi̱ní-inira xi̱xinira ñá Ana nu̱ú ñá Peniná. Soo ni̱xi̱yova se̱ʼe ñá Peniná ta ñá Ana kǒo se̱ʼeñá níxi̱yo. Ñá Peniná xi̱kusi̱kindaañá ñá Ana ña̱ va̱ʼa sándakavañá-iniñá, ta xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo xi̱xakuní ñá Ana ta va̱ása níxi̱xixiñá (1 Sam. 1:2, 6, 7). Soo ni saá, tu̱ʼun Ndióxi̱ va̱ása káʼa̱nña ña̱ xi̱kuni̱ ñá Ana keʼéñá ña̱ va̱ása va̱ʼa xíʼin ñá Peniñá. Ta nu̱úka ña̱ keʼéñá ña̱yóʼo ni̱ka̱ʼa̱nñá xíʼin Jehová ta xi̱ndatuñá ña̱ chindeétáʼanra xíʼinñá. Va̱ása kúnda̱a̱-iniyó á ni̱xa̱a̱ ñá Peniná na̱samañá ki̱ʼva ña̱ ni̱xi̱yoñá, soo kúnda̱a̱va-iniyó ña̱ va̱ása níndakavaka-ini ñá Ana ta ki̱xáʼañá kúsi̱íka-iniñá. Saáchi tu̱ʼun Ndióxi̱ káchiña ña̱ va̱ása níkusuchíka-iniñá (1 Sam. 1:10, 18).

14. ¿Ndáaña sákuaʼayó xíʼin ña̱ ke̱ʼé ñá Ana?

14 ¿Ndáaña sákuaʼayó xíʼin ña̱ ke̱ʼé ñá Ana? Ná ndakaʼányó chi miívayó kúú na̱ ndaka̱xin ndáaña keʼéyó tá kúni̱ inkana keetáʼanna xíʼinyó. Miíyó va̱ása xíniñúʼu kanitáʼanvíyó xíʼinna. Chi nu̱úka ña̱ keʼéyó nda̱a̱ táki̱ʼva kéʼéna xíʼinyó, va̱ʼaka ná ndukúyó ki̱ʼva ña̱ ndakutáʼan viíyó xíʼinna (Rom. 12:17-21). Ta ni tá va̱ása xíín na̱ yiví kán nasamana ña̱ kéʼéna, miíyó va̱ása xíniñúʼu kundi̱ʼi̱ka-iniyó.

Ta̱ Apolos xíʼin ta̱ apóstol Pablo xi̱kunda̱a̱-inina ña̱ mií Jehová kúú ta̱ xi̱chindeétáʼan xíʼinna, ña̱kán va̱ása níkeetáʼanna. (Koto párrafo 15 nda̱a̱ 18).

15. ¿Ndáa ki̱ʼva kítáʼan ña̱ ke̱ʼé ta̱ Apolos xíʼin ña̱ ke̱ʼé ta̱ Pablo?

15 Vitin ná kotoyó ndáaña kivi sákuaʼayó xíʼin ña̱ ke̱ʼé ta̱ Apolos ta saátu ta̱ apóstol Pablo. Na̱yóʼo va̱ʼaní xi̱xini̱na xa̱ʼa̱ tu̱ʼun Ndióxi̱, ta va̱ʼaní xi̱sanáʼa̱na ta ku̱a̱ʼání na̱ yiví xi̱xini̱-ñaʼá. U̱vi̱ saá na̱yóʼo va̱ʼaní chi̱ndeétáʼanna xíʼin ku̱a̱ʼání na̱ yiví ña̱ ni̱xa̱a̱na ku̱una discípulo ta̱ Jesús, soo ta̱ Apolos xíʼin ta̱ Pablo va̱ása níkeetáʼanna.

16. ¿Ndáa ki̱ʼva ni̱xi̱yo ta̱ Apolos?

16 Ta̱ Apolos ke̱era ñuu Alejandría, ta ñuu yóʼo kúú nu̱ú xi̱xa̱ʼa̱n ku̱a̱ʼání na̱ yiví ña̱ va̱ʼa kaʼvi va̱ʼana. Ta̱ Apolos va̱ʼaní xi̱natúʼunra ta saátu xi̱xini̱ va̱ʼara xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ (Hech. 18:24). Tá ni̱xi̱yo ta̱ Apolos chí ñuu Corinto, sava na̱ ni̱xi̱yo ti̱xin congregación kán ni̱na̱ʼa̱na ña̱ xi̱kuni̱níkana ta̱yóʼo nu̱ú inkaka na̱ hermano na̱ ni̱xi̱yo xíʼinna, tá kúú ta̱ Pablo (1 Cor. 1:12, 13). ¿Á mií ta̱ Apolos chi̱ka̱a̱-inina keʼéna ña̱yóʼo? Va̱ásaví, saáchi tá ni̱ya̱ʼa loʼo tiempo ña̱ nda̱kiʼinra ku̱a̱ʼa̱nra inka ñuu, ta̱ Pablo ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinra ña̱ ná ndandikóra chí Corinto (1 Cor. 16:12). Xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱kunda̱a̱-ini ta̱ Pablo ña̱ va̱ása níxi̱ndataʼví ta̱ Apolos na̱ congregación, ña̱kán ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinra ña̱ ndandikóra. Ta̱ Apolos viíva xi̱niñúʼura ña̱ xi̱xini̱ra keʼéra, chi na̱túʼunra xíʼin na̱ yiví xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ ta nda̱sandakúra-ini na̱ hermano. Ta saátu vitá ni̱xi̱yo inira, saáchi va̱ása nísa̱a̱ra tá nda̱kani ta̱ Áquila xíʼin ñá Priscilanu̱úra xa̱ʼa̱ ña̱ káʼa̱n tu̱ʼun Ndióxi̱ (Hech. 18:24-28).

17. ¿Nda̱chun viíní xi̱táʼan ta̱ Pablo xíʼin ta̱ Apolos?

17 Ta̱ apóstol Pablo xi̱kunda̱a̱va-inira xa̱ʼa̱ chiñu ña̱ va̱ʼaní xi̱keʼé ta̱ Apolos. Ta va̱ása níndakanixi̱níra ña̱ kivi kixáʼa na̱ yiví ka̱ʼa̱nna ña̱ xíni̱níka ta̱ Apolos nu̱ú miíra. Xíʼin consejo ña̱ ta̱xi ta̱ apóstol Pablo ndaʼa̱ na̱ ñuu Corinto ni̱na̱ʼa̱ra ña̱ vitá ni̱xi̱yo inira, ta saátu xi̱kunda̱a̱-inira ña̱ ni̱xi̱yo sava ña̱ʼa ña̱ va̱ása kivi keʼéra ta va̱ʼaní xi̱ndakanixi̱níra. Va̱ása ni̱nu níxi̱kuni ta̱ Pablo xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱ka̱ʼa̱nna ña̱yóʼo xa̱ʼa̱ra “Yi̱ʼi̱ discípulo ta̱ Pablo kúi̱”, saáchi ña̱ xi̱kuni̱ra kúú ña̱ ndukáʼnu Jehová xíʼin ta̱ Jesús (1 Cor. 3:3-6).

18. Nda̱a̱ táki̱ʼva káchi 1 Corintios 4:6, 7, ¿ndáaña sákuaʼayó xíʼin ña̱ ke̱ʼé ta̱ Apolos ta saátu ta̱ Pablo?

18 ¿Ndáaña sákuaʼayó xíʼin ña̱ ke̱ʼé ta̱ Apolos ta saátu ta̱ Pablo? Xíʼin ña̱yóʼo sákuaʼayó ña̱ tá va̱ʼaní kána chiñu ña̱ kéʼéyó nu̱ú Jehová ta saátu tá xa̱a̱ chíndeétáʼanyó xíʼin na̱ yiví ña̱ xa̱a̱na ndakuchina, miíra kúú ta̱ chíndeétáʼan xíʼinyó. Inka ña̱ sákuaʼayó: tá kúúmiíyó ku̱a̱ʼáka chiñu ti̱xin congregación, saá kúú ña̱ xíniñúʼu chika̱a̱níkayó ndee̱ ña̱ vií kutáʼanyó xíʼin ndiʼina ta va̱ása kanitáʼanyó xíʼinna. Táxiníyó tíxa̱ʼvi tá chíndeétáʼan na̱ anciano á na̱ siervo ministerial xíʼinyó ña̱ vií kutáʼanyó, saáchi tá táxina consejo ndaʼa̱yó nu̱ú tu̱ʼun Ndióxi̱ távánaña ta va̱ása kúni̱na kundayáʼvina nu̱ú inkana, saáchi ña̱ kéʼéna kúú ña̱ ndíku̱nna yichi̱ ta̱ Jesús (kaʼvi 1 Corintios 4:6, 7). *

19. ¿Ndáaña kivi keʼé iin tá iinyó? (Koto recuadro “ Ná va̱ása keetáʼanyó xíʼin inkana”).

19 Iin tá iinyó va̱ʼaní xíni̱yó keʼéyó iin chiñu, saáchi mií Ndióxi̱ kúú ta̱ ta̱xiña ndaʼa̱yó ña̱ va̱ʼa kuniñúʼuyó ña̱yóʼo ña̱ kachíñuyó nu̱ú inkana (1 Ped. 4:10). Sana túviyó ña̱ loʼoní chiñu kéʼéyó ti̱xin congregación ta va̱ása ndáyáʼviña, soo chíndeétáʼanvayó xíʼin na̱ congregación ña̱ vií kutáʼanna. Nda̱a̱ táki̱ʼva ndáyáʼvi iin tá iin ndo̱ʼo válí ña̱ ndáchitáʼanna tá íxava̱ʼana iin veʼe. Xa̱ʼa̱ ña̱kán ná chika̱a̱yó ndee̱ ña̱ va̱ása keetáʼanyó xíʼin inkana, ta saátu ná chika̱a̱yó ndee̱ ña̱ vií kutáʼanyó ti̱xin congregación ta va̱ása kanitáʼanyó xíʼinna (Efes. 4:3).

YAA 80 Ná kotoyó ña̱ va̱ʼaní-ini Ndióxi̱

^ párr. 5 Kamaní ta̱ʼví iin ki̱si ñuʼú tá xa̱a̱ ku̱a̱ʼa̱n kue̱ʼe̱ña, ki̱ʼva saá ndiʼi-xa̱ʼa̱ congregación tá kéetáʼanyó xíʼin na̱ hermano. Tá va̱ása vií íyo ña̱ kítáʼanyó ti̱xin congregación, va̱ása kivi vií xa̱a̱yó ndasakáʼnuyó Ndióxi̱. Nu̱ú artículo yóʼo sákuaʼayó nda̱chun va̱ása xíniñúʼu ndakanixi̱níyó ña̱ ndáyáʼviníkayó nu̱ú inkana, ta saátu sákuaʼayó ndáaña xíniñúʼu keʼéyó ña̱ vií kutáʼanyó ti̱xin congregación.

^ párr. 4 Gálatas 6:3, 4: “Soo tá iinna ndákanixi̱nína ña̱ ndáyáʼvinína, soo mií ña̱ nda̱a̱ va̱ása ndáyáʼvina, na̱ sándaʼvi xíʼin mií kúúna. Soo iin tá iinna ná kotona ndáa ki̱ʼva íyo ña̱ kéʼéna tasaá kúú ña̱ kusi̱í-inina xa̱ʼa̱ ña̱ kéʼéna, ta ná va̱ása chitáʼanna miína xíʼin inkana”.

^ párr. 4 Na̱sama ki̱vi̱na.

^ párr. 6 Gálatas 5:26: “Ná va̱ása kuta̱aní-iniyó, ta keetáʼanyó xíʼin inkana ta saátu ná kǒo kukúini̱-iniyó kunitáʼanyó”.

^ párr. 18 1 Corintios 4:6, 7: “Ñaniyó, ni̱ka̱ʼi̱n ña̱yóʼo xíʼinndó, ta miíi̱ xíʼin ta̱ Apolos chínúu yichi̱ nu̱úndó ta xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ʼa miíndó kúúña, ña̱ va̱ʼa sákuaʼandó ña̱yóʼo: “Keʼé kuitíndó ña̱ ni̱ka̱ʼyi̱ nu̱ú tu̱ʼun Ndióxi̱”. Tasaá kúú ña̱ va̱ása ni̱nu kunindó ta va̱ása ndakutáʼanndó xíʼin iinna ta kundasíndó kunindó inkana. Saáchi, ¿ndáaña kúúmiíún ña̱ ndákanixi̱níún ña̱ ndáyáʼvikaún nu̱ú inkana? ¿Á su̱ví Ndióxi̱ kúú ta̱ nítaxi ndiʼi ña̱ʼa ndaʼún? Tá ta̱kán kúú ta̱ ta̱xi ndiʼiña ndaʼún, ¿nda̱chun kúú ña̱ ni̱nuní kúniún ta ndákanixi̱níún ña̱ xíʼin ndee̱ miíún nda̱kiʼúnña?”.