Ir al contenido

Ir al índice

Va̱ʼaní ña̱ chíndeéyó

Va̱ʼaní ña̱ chíndeéyó

“KÚAʼÚN. ¿Á íyo va̱ʼún?”.

Sana xa̱a̱ ku̱a̱ʼání yichi̱ saá kúú ña̱ chíndeún, ta sana nda̱a̱ tíún ndaʼa̱na tá chíndeúnna á nda̱a̱ númiúnna. Ni xa̱a̱ síín íyo constumbre iin iin ñuu ni xa̱a̱ síín tu̱ʼun káʼa̱n iin iinna tá chíndeéna, soo ndiʼivana chíndeé. Tá ná kǒo chindeéyó á ná kǒo ndakuiinyó tá chíndeéna miíyó kúni̱ kachiña ña̱ kǒo ña̱ to̱ʼóyó.

Soo savana íxayo̱ʼvi̱ña xíʼinna chindeéna. Savana kaʼanní nu̱úna, ña̱kán íxayo̱ʼvi̱ña xíʼinna chindeéna inkana. Savatuna íxayo̱ʼvi̱ña xíʼinna chindeéna na̱ inka raza á na̱ inka ñuu á na̱ ku̱i̱ká á na̱ ndáʼvi. Soo ni kǒo ña̱ ku̱a̱ʼá ná ka̱ʼa̱nyó tá ná chindeéyó, na̱ yiví na̱ chíndeéyó va̱ʼaní kunina.

Nda̱ka̱tu̱ʼun miíún: “¿Nda̱saa kuni na̱ yiví tá ná chindeéi̱na? ¿Ndáaña káʼa̱n Biblia xa̱ʼa ña̱ chindeéyó?”.

NÁ CHINDEÉYÓ NDIʼI NA̱ YIVÍ

“Ndióxi̱ kǒo ndáka̱xinra na̱ yiví” (Hech. 10:34). Ña̱yóʼo ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ apóstol Pedro tá nda̱kiʼinra ta̱ Cornelio, iin ta̱ kǒo kúú judío, ti̱xin ña̱ congregación. Tá ni̱ya̱ʼa loʼo tiempo ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Pedro ña̱ kúni̱ Ndióxi̱ kúúña, ndiʼina “ná ndikó-inina xa̱ʼa ku̱a̱china” (2 Ped. 3:9). Tu̱ʼun yóʼo káʼa̱nña xa̱ʼa na̱ sa̱kán kíxaʼá sákuaʼa xa̱ʼa Ndióxi̱. Soo ta̱ Pedro ni̱ka̱ʼa̱ntura xíʼin na̱ cristiano na̱ xi̱ndoo tá ya̱chi̱: “To̱ʼó koondó xíʼin ndiʼi ta̱a, kuʼvi̱-inindó kunindó ndiʼi na̱ ndásakáʼnu Ndióxi̱” (1 Ped. 2:17). Xíʼin ña̱yóʼo xítoyó iin ña̱ va̱ʼaní kúúña chindeéyó inkana nda̱a̱ ndáaka razana á nda̱a̱ ndáaka ñuuna. Chi saá kúú ña̱ náʼa̱yó ña̱ íxato̱ʼóyóna ta kúʼvi̱-iniyó xíniyóna.

Ta̱ apóstol Pablo ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin na̱ cristiano tá ya̱chi̱: “Va̱ʼaní ndakiʼin táʼanndó, táki̱ʼva va̱ʼaní nda̱kiʼin ta̱ Jesús miíyó” (Rom. 15:7). Ta̱ Pablo va̱ʼaní ni̱ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa na̱ hermano na̱ chi̱ndeé táʼanní xíʼinra. Tiempo vitin kúú ña̱ xíniñúʼuníka chindeé táʼanyó xíʼin inka na̱ hermano, chi ta̱ Ndi̱va̱ʼa ndeéní ki̱xaʼá íxandi̱va̱ʼara xíʼin na̱ ñuu Ndióxi̱ (Col. 4:11; Rev. 12:12, 17).

Ña̱ Biblia káʼa̱nña iin ña̱ va̱ʼaní kúú ña̱ chindeéyó inkana, soo íyo ku̱a̱ʼáka ña̱ va̱ʼa va̱xi xíʼin ña̱yóʼo. Ná ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa savaña.

¿NDÁAÑA VA̱ʼA NDÁKIʼIN NA̱ YIVÍ NA̱ CHÍNDEÉYÓ?

Tá kúma̱níka kixi ta̱ Jesús nu̱ú ñuʼú yóʼo ña̱ kakura ti̱xin ñá María, Jehová chi̱ndaʼára iin ángel ni̱ka̱ʼa̱n xíʼinñá. Ta̱yóʼo ka̱chira: “Kúaʼún ñá loʼo, Ndióxi̱ kúsi̱íní-inira xíʼún chi va̱ʼaní ñaʼá kúún ta vitin íyora xíʼún”. Ñá María kǒo níkunda̱a̱-iniñá nda̱chun ki̱xa̱a̱ ta̱ ángel káʼa̱nra xíʼinñá ta ki̱xaʼá ni̱ndi̱ʼi̱ní-iniñá. Xa̱ʼa ña̱yóʼo ta̱ ángel ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinñá: “Va̱ása yi̱ʼvíún María Jehová kúsi̱íní-inira xíʼin ña̱ kéʼún”. Ni̱ka̱ʼa̱ntura xíʼinñá ña̱ kúni̱ Jehová kaku iin se̱ʼeñá ta ta̱yóʼo kuu ta̱ Mesías. Tasaá va̱ása níyi̱ʼvíkañá ta ka̱ndíxavañá keʼéñá ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n Ndióxi̱ ta ka̱chiñá: “Koto. Ñá káchíñu nu̱ú Jehová kúi̱. Ná kooña táki̱ʼva ni̱ka̱ʼún” (Luc. 1:26-38).

Iin chiñu káʼnuní xi̱kuuña nu̱ú ta̱ ángel ña̱ xi̱niʼira tu̱ʼun Jehová ni̱xa̱ʼa̱nra nu̱ú ñá María. Kǒo níndakanixi̱níra nda̱chun ka̱ʼi̱n xíʼin ñaʼá ñá kúúmií ku̱a̱chi, ña̱ ke̱ʼéra kúúña siʼna ni̱xa̱a̱ra ta chi̱ndeérañá. ¿Ndáaña sákuaʼayó xíʼin ña̱ ke̱ʼéra? Ña̱ xíniñúʼu chindeéyó inkana ta sandi̱koyó-inina. Kivi chindeé táʼanyó xíʼin inka na̱ hermano ta ná kunda̱a̱-inina ña̱ ndáyáʼvinína ti̱xin ñuu Ndióxi̱.

Ku̱a̱ʼání na̱ hermano ni̱xa̱a̱ ta̱ Pablo xi̱xini̱ra chí congregación ña̱ Asia Menor xíʼin Europa. Carta ña̱ ka̱ʼyíra káʼa̱nña ki̱vi̱ na̱ chíndeéra. Ná kotoyó nu̱ú carta ña̱ ku̱a̱ʼa̱n ndaʼa̱ na̱ Romanos ña̱ capítulo 16. Yóʼo káʼa̱nra xa̱ʼa ñá Febe ta káchira “ñá ku̱ʼvayó” ta ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin na̱ hermano ña̱ vií ná ndakiʼinnañá ta ná chindeé táʼanna xíʼinñá xíʼin ndiʼi ña̱ʼa ña̱ xíniñúʼuñá. Tasaá káchikara: ʻKa̱ʼa̱nndó xíʼin ñá Prisca xíʼin ta̱ Áquila ña̱ chíndeéi̱na, ta su̱ví iinlá yi̱ʼi̱ ndiʼi na̱ congregación táxi tixaʼvi ndaʼa̱naʼ. Ta saátu ni̱ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa sava na̱ hermano na̱ loʼoní xíni̱yó xa̱ʼa. Viíní ni̱ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa ta̱ Epéneto ta saátu ni̱ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa ñá Trifena xíʼin ñá Trifosa, ña̱ va̱ʼaní ka̱chíñuná. Táki̱ʼva xítoyó yóʼo, ta̱ Pablo chi̱ndeéra ndiʼi na̱ ñaniyó xíʼin ná ku̱ʼvayó (Rom. 16:1-16).

Ndakanixi̱ní xa̱ʼa na̱yóʼo, á loʼoví ni̱kusi̱í-inina ña̱ ku̱nda̱a̱-inina ña̱ ndákaʼán ta̱ Pablo xa̱ʼana. Sana ki̱xaʼána kúʼvi̱ka-inina xínina ta̱ Pablo xíʼin inkaka na̱ hermano. Tá ku̱nda̱a̱-inina ña̱ chíndeé ta̱ Pablo miína, ña̱yóʼo ta̱xiña ndée ndaʼa̱na ta chi̱ndeé táʼanña xíʼinna ña̱ ndakúka koo ña̱ kándíxana Ndióxi̱. Tá xíʼin ndiʼi-iniyó chíndeéyó na̱ hermano ta vií káʼa̱nyó xa̱ʼana, ña̱yóʼo chindeé táʼanña xíʼinyó ña̱ inkáchi kutáʼan ndiʼiyó.

Tá ni̱xa̱a̱ ta̱ Pablo chí puerto ña̱ Puteoli ta ndakiʼinra ku̱ʼu̱nra chí ñuu Roma, ni̱xa̱a̱ na̱ hermano nu̱úra. Tá xíkaka xi̱ni ta̱ Pablo na̱yóʼo, ʻta̱xira tixaʼvi ndaʼa̱ Ndióxi̱ ta nda̱kiʼinra ndéeʼ (Hech. 28:13-15). Sava yichi̱, sana kuití kivi ku̱a̱kuyó xíʼinna á kaka ndaʼa̱yó nu̱úna. Soo ña̱yóʼo kivi taxina ndée ndaʼa̱na tá na̱ ndákava-ini kúúna á na̱ kúsuchí-ini kúúna.

VIÍ NÁ KA̱ʼA̱NYÓ XÍʼIN INKANA

Ná kotoyó ña̱ ke̱ʼé ta̱ discípulo Santiago. Ta̱yóʼo ta̱xira consejo ndaʼa̱ sava na̱ cristiano na̱ xi̱ndoo xi̱naʼá xa̱ʼa ña̱ ki̱xaʼána kéʼéna ña̱ʼa ña̱ ñuyǐví yóʼo (Santiago 4:4). Soo ná kotoyó ndáa ki̱ʼva ki̱xaʼára xíʼin carta ña̱ chi̱ndaʼára ku̱a̱ʼa̱n nu̱úna:

“Yi̱ʼi̱ kúú ta̱ Santiago, ta̱ káchíñu nu̱ú Ndióxi̱ xíʼin nu̱ú ta̱ Jesucristo, ndiʼi ndóʼó na̱ u̱xu̱ u̱vi̱ saá tribu ña̱ ñuu Israel, ndóʼó na̱ ndóo iníísaá ñuyǐví káʼi̱n xíʼinndó: Ña̱ chíndeéi̱ ndóʼó” (Sant. 1:1). Tu̱ʼun ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinna chi̱ndeétáʼanña xíʼinna ña̱ va̱ʼa nda̱kiʼinna consejo ña̱ ta̱xira ndaʼa̱na, chi ku̱nda̱a̱-inina ña̱ va̱ása kúta̱a-inira nu̱úna. Ña̱kán tá vií chíndeéyó iinna kivi taxina ña̱ va̱ʼa kixaʼáyó natúʼunyó nda̱a̱ ndáaka inka xa̱ʼa ña̱ʼa xíʼinna.

Ni va̱ása ku̱a̱ʼá tu̱ʼun káʼa̱nyó tá chíndeéyó iinna soo tá xíʼin ndinuʼu-iniyó chíndeéyóna va̱ʼaní kunina xíʼinña (Mat. 22:39). Iin yichi̱ iin ñá hermana ñá ñuu Irlanda ni̱xa̱a̱ñá congregación tá xa̱a̱ ku̱nu̱mí kixaʼá reunión. Kamaní ni̱ki̱ʼviñá ta iin ta̱ hermano nda̱xikoniʼira xi̱tora nu̱úñá ni̱xa̱ku̱ra xíʼinñá ta káchira: “Kúaʼún, kúsi̱í-inii̱ ña̱ ki̱xa̱ún yóʼo”. Ñá hermana yóʼo kǒoña níka̱ʼa̱nñá ta xi̱kooñá nu̱ú tayi̱.

Ni̱ya̱ʼa sava semana, ñáyóʼo ku̱yatinñá nu̱ú ta̱ hermano yóʼo ta na̱túʼunñá xíʼinra ña̱ ku̱a̱ʼání ña̱ʼa ni̱ya̱ʼañá nu̱ú xíʼin na̱ veʼeñá. Ta káchiñá: “Kúsuchíkaví-inii̱ tá xi̱ku̱aá saá, nda̱a̱ nda̱kanixi̱níi̱ ña̱ va̱ása kixii̱ reunión. Kǒo ndákaʼán va̱ʼi̱ xa̱ʼa ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nna reunión ki̱vi̱ saá, soo ndákaʼánvai̱ ña̱ chi̱ndeéún yi̱ʼi̱. Va̱ʼaní ku̱nii̱ ña̱ chi̱ndeéún yi̱ʼi̱. Tixaʼviún”.

Ta̱ hermano yóʼo kǒo níkunda̱a̱-inira ña̱ va̱ʼaní ku̱ni ñá hermana yóʼo tá chi̱ndeérañá ni kǒo ku̱a̱ʼá tu̱ʼun níka̱ʼa̱nra xíʼinñá. Ta káchira: “Tá na̱túʼunñá xíʼi̱n ña̱ va̱ʼaní ku̱niñá xíʼin tu̱ʼun ña̱ ni̱ka̱ʼi̱n xíʼinñá, ku̱si̱íní-inii̱ xa̱ʼa ña̱ chi̱ndeéi̱ñá. Ta va̱ʼaní ku̱nii̱ xíʼin ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nñá xíʼi̱n”.

Ta̱ rey Salomón ni̱ka̱ʼa̱nra: “Chika̱a̱ si̱táva̱ʼún nu̱ú ti̱kui̱í, chi tá ná ya̱ʼa tiempo tuku nda̱ni̱ʼúnña” (Ecl. 11:1). Tá ná chindeéyó inkana, kachikaví tá na̱ ñaniyó á ku̱ʼvayó kúúna, ndiʼiyó va̱ʼaní kuniyó. Ña̱kán ná kǒo nandosóyó ña̱ ndáyáʼviní ña̱ chindeéyó inkana.