Ir al contenido

Ir al índice

ÑA̱ NÁTÚʼUN XA̱ʼA̱

Ndiʼi tiempo ndáka̱xii̱n keʼíi̱ ña̱ kúni̱ Jehová

Ndiʼi tiempo ndáka̱xii̱n keʼíi̱ ña̱ kúni̱ Jehová

IIN xi̱ta̱a̱n tá ku̱i̱ya̱ 1984 ke̱i̱ veʼi̱ ña̱ níndichi chí Caracas (Venezuela) ta ku̱a̱ʼi̱n kachíñui̱. Ta tá ku̱a̱ʼi̱n chí yichi̱, ki̱xáʼíi̱ ndákaniníxi̱níi̱ xa̱ʼa̱ iin artículo ña̱ ka̱na nu̱ú iin ña̱ La Atalaya, ña̱ xi̱ka̱ʼa̱n ndáaña ndákanixi̱ní na̱ yiví na̱ íyo yatin xíʼinyó xa̱ʼa̱yó. Tá ni̱ya̱ʼi̱ nu̱ú ndóo na̱ íyo yatin xíʼi̱n saá nda̱kanixi̱níi̱ ña̱yóʼo: “¿Ndáaña ndákanixi̱nína xa̱ʼíi̱? ¿Á ndákanixi̱nína ña̱ kúi̱ iin ta̱a ta̱ ku̱i̱ká ta káchíñu ti̱xin iin banco? ¿Á ndákanixi̱nína xa̱ʼíi̱ ña̱ kúi̱ ta̱ káchíñu nu̱ú Ndióxi̱ ta káchíñu kuitíi̱ ti̱xin banco ña̱ va̱ʼa taxii̱ ña̱ xíniñúʼu na̱ veʼi̱?”. Ta xíʼin ña̱ nda̱kanixi̱níi̱ yóʼo ki̱ʼi̱n kuenta ña̱ va̱ása va̱ʼa íyo ña̱ kéʼíi̱, tasaá chi̱ka̱i̱ ndee̱ ña̱ nasamai̱ ña̱ xi̱keʼíi̱.

Tá 19 tí mayo ña̱ ku̱i̱ya̱ 1940 ka̱kui̱ iin ñuu ña̱ naní Amiún (Líbano). Ta tá ni̱ya̱ʼa ku̱i̱ya̱ saá ku̱a̱ʼa̱nndi̱ kundoondi̱ chí ñuu Trípoli. Ti̱xin veʼi̱ xi̱kuʼvi̱ní-inindi̱ xi̱xinitáʼanndi̱, si̱íní xi̱xiyondi̱ ta̱ xi̱ndasakáʼnundi̱ Jehová. U̱ni̱ kúú ki̱ʼvai̱ ta iin kúú ñanii̱ ta yi̱ʼi̱ kúú ta̱ loʼoka nu̱ú ndiʼina. Ña̱ xi̱ndayáʼvika nu̱ú na̱ yivái̱ kúú ña̱ kaʼvindi̱ Biblia, ku̱ʼu̱nndi̱ reunión, chindeétáʼanndi̱ xíʼin inkana ña̱ sákuaʼana xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ ta su̱víka ña̱ kuumiíndi̱ ku̱a̱ʼá xu̱ʼún.

Ti̱xin congregación nu̱ú xi̱ñuʼundi̱ ni̱xi̱yo sava na̱ hermano na̱ nda̱kaxin Ndióxi̱ ku̱ʼu̱n chí ndiví, iin ta̱yóʼo xi̱kuu ta̱ Michel Aboud, ta̱yóʼo kúú ta̱ xi̱taxi estudio ña̱ libro. Ta̱yóʼo sa̱kuaʼara xa̱ʼa̱ ña̱ nda̱a̱ chi ñuu Nueva York ta tá ku̱i̱ya̱ 1920 ki̱xáʼara nátúʼunra xa̱ʼa̱ tu̱ʼun Ndióxi̱ chí Líbano. Ndákaʼíi̱n ña̱ xi̱ ixato̱ʼóníra ñá hermana Anne xíʼin ñá hermana Gwen Beavor, ta xi̱chindeétáʼanra xíʼinná. Náyóʼo ni̱xa̱ʼa̱nná Escuela ña̱ Galaad ta va̱ʼaní ni̱xa̱a̱ná xi̱táʼanná xíʼin na̱ veʼendi̱. Tá ni̱ya̱ʼa ku̱i̱ya̱ ku̱si̱íní-inii̱ tá nda̱kutáʼi̱n xíʼin ñá Anne chí Estados Unidos. Ta tá ni̱ya̱ʼa loʼoka tiempo, nda̱ni̱ʼítui̱ ñá Gwen, ñáyóʼo xa̱a̱ ti̱ndaʼa̱ñá xíʼin ta̱ Wilfred Gooch ta káchíñuna ti̱xin sucursal ña̱ Londres (Inglaterra).

NA̱TÚʼUNNDI̱ XA̱ʼA̱ NDIÓXI̱ CHÍ LÍBANO

Tá ni̱xi̱yo loʼi̱, loʼova na̱ testigo Jehová ni̱xi̱yo chí Líbano, soo ni saá xi̱sanáʼa̱vandi̱ na̱ yiví xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱xini̱ndi̱ xa̱ʼa̱ Biblia. Xi̱keʼéndi̱ ña̱yóʼo ni xi̱sasi sava na̱ su̱tu̱ nu̱úndi̱, ta nda̱a̱ tiempo vitin ndákaʼíi̱n xa̱ʼa̱ sava ña̱ ndo̱ʼondi̱.

Iin ki̱vi̱ tá xíkandi̱ nátúʼunndi̱ xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ xíʼin ku̱ʼvai̱ ñá naní Sana, ki̱ta iin ta̱ su̱tu̱ saáchi sana iin na̱ ndóo kán ka̱nañaʼá. Ta̱ su̱tu̱ kán ki̱xáʼara káʼa̱n ndi̱va̱ʼara xíʼin ku̱ʼvai̱ ta nda̱a̱ chi̱ndaʼárañá nda̱kavañá escalera. Ta na̱ ndóo yatin kán ka̱nana na̱ policía ta ki̱xaa̱na chi̱ndeétáʼanna xíʼin ku̱ʼvai̱. Saáchi nda̱kueʼe̱ñá tá nda̱kavañá. Tasaá nda̱kiʼinna ta̱ su̱tu̱ kán ku̱a̱ʼa̱n xíʼinna. Ta ku̱ndaa̱-inina ña̱ níʼira tu̱xi̱í, ta ta̱ ndísochíñu xíʼin na̱ policía kán ni̱nda̱ka̱tu̱ʼunra ta̱ su̱tu̱ kán: “¿Ndáa ta̱a kúún? ¿Xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ sánáʼún á ña̱ va̱ása va̱ʼava?”.

Ta saátu ndákaʼíi̱n ña̱ iin yichi̱ na̱ congregaciónndi̱ ndu̱kúna iin autobús, ta ni̱xa̱ʼa̱nndi̱ na̱túʼunndi̱ xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ iin ñuu loʼo ña̱ ndíka̱a̱ xíká. Tá na̱kunda̱a̱-ini ta̱ su̱tu̱ ña̱ ñuu kán ña̱ ni̱xa̱a̱ndi̱, nda̱kayara ku̱a̱ʼání na̱ yiví ña̱ va̱ʼa ná ixandi̱va̱ʼana xíʼinndi̱. Ta ki̱xáʼana kúunna yu̱u̱ ndi̱ʼi̱ ta sa̱túkue̱ʼe̱na xi̱ní yivái̱ ta iin ni̱nuu ni̱i̱ nu̱úra. Tasaá nda̱ndikó siʼíi̱ xíʼin yivái̱ ini tú autobús. Ta ndíʼi̱kaví-inindi̱ ku̱a̱ʼa̱nndi̱ sa̱tána. Ndákaʼíi̱n xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n siʼíi̱ tá ndáya̱kúnñá nu̱ú yivái̱, ka̱chiñá: “Jehová ixakáʼnu-ini xa̱ʼa̱na, saáchi va̱ása xínina ndáaña kéʼéna”.

Iin ki̱vi̱ ni̱xa̱ʼa̱nndi̱ ñuu nu̱ú ni̱xi̱yondi̱ ña̱ va̱ʼa kotondi̱ na̱ veʼendi̱. Ta tá ni̱xa̱a̱ndi̱ veʼe xi̱íi̱, kán íyo iin ta̱ su̱tu̱ ta̱ ndáyáʼviní. Ta̱yóʼo xi̱kunda̱a̱-inira ña̱ testigo Jehová kúú na̱ yivái̱, ta ni i̱ñu̱ loʼo ku̱i̱ya̱i̱, ni̱nda̱ka̱tu̱ʼunra yi̱ʼi̱: “¿Nda̱chun ta̱ʼán ndakuchiún ta̱ loʼo?”. Ta ni̱ka̱ʼi̱n xíʼinra ña̱ iin ta̱ loʼova kúi̱ ta ña̱ va̱ʼa ndakuchii̱ xíniñúʼu kuxini̱ka̱i̱ xa̱ʼa̱ Biblia, ta kandíxakai̱ Ndióxi̱. Ta xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ása níkutóora ña̱ ndakuii̱n yuʼúra, ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin xi̱íi̱ ña̱ va̱ása ní ixato̱ʼíi̱ra.

Soo su̱ví ndiʼiví na̱ yiví níxi̱keʼé ña̱ va̱ása va̱ʼa xíʼinndi̱. Saáchi na̱ yiví na̱ íyo chí Líbano va̱ʼaníva-inina ta to̱ʼónína. Ña̱kán va̱ʼaníva xi̱xiniso̱ʼona tá xi̱natúʼunndi̱ xíʼinna xa̱ʼa̱ Ndióxi̱, ta ku̱a̱ʼání kúú na̱ xi̱kaʼvindi̱ xíʼin xa̱ʼa̱ Biblia.

KU̱A̱ʼA̱NNDI̱ KOONDI̱ INKA ÑUU

Tá xi̱kaʼvika̱i̱ escuela, iin ta̱ hermano ta̱ ñuu Venezuela ni̱xa̱a̱ra chí Líbano, ta xi̱xa̱ʼa̱nra congregaciónndi̱ tasaá ki̱xáʼara xínitáʼanra xíʼin ku̱ʼvai̱ ñá naní Wafa. Tá ni̱ya̱ʼa tiempo ti̱ndaʼa̱na ta nda̱kiʼinna ku̱a̱ʼa̱nna koona chí Venezuela. Ta tá xi̱chindaʼá ñá Wafa carta ndaʼa̱ndi̱, xi̱ka̱ʼa̱nñá xíʼin na̱ yivái̱ ña̱ ná ku̱ʼu̱nndi̱ koondi̱ chí Venezuela saáchi xi̱ndakaʼánníña xa̱ʼa̱ndi̱. Ta tá ni̱ya̱ʼa tiempo, nda̱kiʼinndi̱ ku̱a̱ʼa̱nndi̱ koondi̱ chí kán.

Tá ku̱i̱ya̱ 1953 ni̱xa̱a̱ndi̱ chí Venezuela, ta nda̱kiʼinndi̱ ku̱a̱ʼa̱nndi̱ koondi̱ chí Caracas, yatin nu̱ú ni̱xi̱yo ta̱ presidente ña̱ país yóʼo. Iin ta̱ loʼova kúi̱ tá tiempo saá, ña̱kán xi̱kusi̱íní-inii̱ tá xi̱xinii̱ xi̱yaʼa ta̱ presidente xíʼin carrora ta saátu xíʼin ta̱ xi̱kava carrora. Ta i̱xayo̱ʼvi̱nívaña xíʼin na̱ yivái̱ ka̱anna ñuu yóʼo, saáchi xa̱a̱ síín íyo tu̱ʼun káʼa̱nna, ki̱ʼva ña̱ kéʼéna, ña̱ xíxina xíʼin ki̱ʼva ña̱ íyo ñuu yóʼo. Ta sa̱kán ki̱xáʼa káanna ñuu yóʼo tá ku̱u iin ña̱ʼa ña̱ sa̱kúsuchíní-inindi̱.

Chí ndaʼa̱ yítin nda̱a̱ chí ndaʼa̱ kúaʼa: Yivái̱. Siʼíi̱. Yi̱ʼi̱ tá ku̱i̱ya̱ 1953 tá ku̱a̱ʼa̱nndi̱ koondi̱ chí Venezuela.

IIN TU̱NDÓʼO KÁʼNUNÍ NDO̱ʼONDI̱

Iin kama ki̱xáʼa yivái̱ va̱ása va̱ʼa kúnira ta nda̱kanda̱ní-inindi̱ xíʼin ña̱yóʼo, saáchi iin ta̱a ta̱ ndakúní kúúra ta kǒo kue̱ʼe̱ níxi̱kuumiíra. Na̱ doctor ni̱ka̱ʼa̱nna ña̱ kúúmiíra cancer ña̱ páncreas ta nda̱tánara, soo tá ni̱ya̱ʼa iin semana ña̱ nda̱tánara, ni̱xi̱ʼi̱vara.

Ndeéní ku̱suchí-inindi̱ xíʼin ña̱ ndo̱ʼondi̱, u̱xu̱ u̱ni̱ kuití ku̱i̱ya̱i̱ tiempo saá. Nda̱kanda̱ní-inindi̱ xíʼin ña̱ ndo̱ʼondi̱ ta nda̱kanixi̱níndi̱ ña̱ va̱ása kusi̱íka-inindi̱, ta i̱xayo̱ʼvi̱níña xíʼin siʼíi̱ ña̱ kandíxañá ña̱ kǒoka yivái̱ íyo xíʼinndi̱. Soo ki̱ʼinndi̱ kuenta ña̱ kiviva ya̱ʼandi̱ nu̱ú ña̱yóʼo, ta mií Jehová kúú ta̱ chi̱ndeétáʼan xíʼinndi̱. Tá xi̱kuumiíi̱ 16 ku̱i̱ya̱ sa̱ndíʼii̱ ka̱ʼvii̱ escuela chí Caracas, ta xi̱kunii̱ kachíñui̱ ña̱ va̱ʼa chindeétáʼi̱n xíʼin na̱ veʼi̱.

Ku̱ʼvai̱ ñá Sana xíʼin yiíñá ta̱ Rubén, va̱ʼaní chi̱ndeétáʼanna xíʼi̱n ña̱ kuaʼnui̱ xíʼin tu̱ʼun Ndióxi̱.

Tá tiempo saá ti̱ndaʼa̱ ku̱ʼvai̱ ñá Sana xíʼin ta̱ Rubén Araujo, ta̱yóʼo ni̱xa̱ʼa̱nra Escuela ña̱ Galaad ta nda̱ndikóra chí Venezuela. Na̱yóʼo chi̱ka̱a̱-inina ña̱ ku̱ʼu̱nna koona chí Nueva York. Ta xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱kuni̱ na̱ veʼi̱ ña̱ ná kaʼvii̱ universidad, ña̱kán nda̱kiʼi̱n ku̱a̱ʼi̱n koi̱ xíʼin ñá Sana ta saátu xíʼin ta̱ Rubén chí Nueva York, ta kán xi̱kaʼvii̱. Tá ni̱xi̱yoi̱ xíʼin na̱yóʼo va̱ʼaní chi̱ndeétáʼanna xíʼi̱n ña̱ kuaʼnuka̱i̱ xíʼin tu̱ʼun Ndióxi̱. Ta ku̱a̱ʼání na̱ hermano na̱ xa̱a̱ xu̱xa-ini xíʼin tu̱ʼun Ndióxi̱ ni̱xi̱yo ti̱xin congregación nu̱ú xi̱xa̱ʼa̱nndi̱, ña̱ xi̱naní Brooklyn Spanish. Ta u̱vi̱ na̱ hermano na̱ va̱ʼaní ni̱xa̱i̱ xi̱táʼi̱n xíʼin kúú ta̱ Milton Henschel xíʼin ta̱ Frederick Franz, na̱ xi̱kachíñu ti̱xin Betel ña̱ Brooklyn.

Ki̱vi̱ ña̱ nda̱kuchii̱, tá ku̱i̱ya̱ 1957.

Tá xa̱a̱ kúni̱ xi̱nu iin ku̱i̱ya̱ ña̱ ndíka̱i̱ universidad chí Nueva York, ki̱xáʼíi̱ ndákanixi̱níi̱ xa̱ʼa̱ ña̱ keʼíi̱. Ka̱ʼvii̱ iin artículo nu̱ú ña̱ La Atalaya ña̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ chiñu ña̱ kéʼéyó nu̱ú Jehová, ta ki̱xáʼíi̱ ndákaniníxi̱níi̱ xa̱ʼa̱ña. Ta xi̱kiʼii̱n kuenta ña̱ si̱íní íyo na̱ precursor ta saátu na̱ betelita na̱ ni̱xi̱yo ti̱xin congregación nu̱ú xi̱ndikai̱, ta xi̱kuni̱i̱ koi̱ nda̱a̱ táki̱ʼva íyo na̱kán. Soo ta̱ʼán ndakuchii̱, ña̱kán ki̱ʼi̱n kuenta ña̱ ndáyáʼviní ndataxii̱ miíi̱ ndaʼa̱ Jehová. Xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo tá 30 tí marzo ña̱ ku̱i̱ya̱ 1957 nda̱kuchii̱.

NDA̱KAXII̱N KEʼÍI̱ ÑA̱ NDÁYÁʼVINÍ

Tándi̱ʼi nda̱kuchii̱ saá ndakanixi̱níi̱ keʼíi̱ inka ña̱ ndáyáʼviní: ña̱ kixáʼíi̱ kachíñui̱ ku̱a̱ʼáka tiempo nu̱ú Jehová. Xi̱kuni̱níi̱ koi̱ precursor soo xi̱kunda̱a̱-inii̱ ña̱ ixayo̱ʼvi̱ña xíʼi̱n. Xi̱ndakanixi̱níi̱ ndáaña kivi keʼíi̱ ña̱ va̱ʼa kaʼvii̱ universidad ta saátu koi̱ precursor. Xi̱chindaʼíi̱ carta ndaʼa̱ na̱ veʼi̱ ña̱ va̱ʼa ka̱ʼi̱n xíʼinna ña̱ va̱ása kaʼvika̱i̱ universidad, ta ndandikói̱ chí Venezuela tasaá koi̱ precursor.

Tá junio ña̱ ku̱i̱ya̱ 1957 nda̱ndikói̱ chí Caracas. Ta ki̱ʼi̱n kuenta ña̱ xi̱kuma̱ní xu̱ʼún ndaʼa̱ na̱ veʼi̱, ta xi̱kuni̱i̱ chindeétáʼi̱n xíʼinna. Ta̱xina iin chiñu ndaʼíi̱ ña̱ kachíñui̱ ti̱xin iin banco, soo ña̱ xi̱kuni̱i̱ keʼíi̱ kúú ña̱ koi̱ precursor. Saáchi xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo kúú ña̱ nda̱ndikói̱ chí Caracas, ña̱kán chi̱ka̱a̱-inii̱ keʼíi̱ u̱vi̱ saá ña̱yóʼo. Ku̱a̱ʼání ku̱i̱ya̱ ka̱chíñui̱ ti̱xin banco ta saátu xi̱kui̱ precursor, ni ni̱xi̱yoní chiñu nu̱úi̱ soo ni saá xi̱kusi̱íní-inii̱.

Inka ña̱ sa̱kúsi̱íní-inii̱ kúú ña̱ xi̱nitáʼi̱n xíʼin ñá Sylvia, iin ñá hermana ñá liviní ñá kúʼvi̱ní-ini xíni Jehová. Ñáyóʼo ni̱xi̱yoñá chí Alemania soo ki̱xaa̱ñá íyoña chí Venezuela xíʼin na̱ yiváñá. Tá ni̱ya̱ʼa tiempo, ti̱ndaʼíi̱ xíʼinñá ta ka̱ku u̱vi̱ se̱ʼe válíndi̱, ta̱ Michel (ta̱ káʼa̱nndi̱ Mike xíʼin) xíʼin ñá Samira. Ta saátu nda̱kiʼi̱n siʼíi̱ ña̱ kooñá xíʼinndi̱ ña̱ va̱ʼa kundaandi̱ñá. Ña̱kán xi̱niñúʼu sandákoi̱ ña̱ koi̱ precursor ña̱ va̱ʼa kundai̱ na̱ veʼi̱, soo ni saá nda̱kundeévai̱ na̱túʼi̱n xíʼin na̱ yiví xa̱ʼa̱ Ndióxi̱. Ta tá xi̱kuuña vacación ñá Sylvia xíʼin yi̱ʼi̱ xi̱kuundi̱ precursor auxiliar.

NDA̱KAXII̱N KEʼÍI̱ INKA ÑA̱ NDÁYÁʼVINÍ

Káʼvikava na̱ va̱lí se̱ʼendi̱ escuela tá ku̱u ña̱ na̱túʼi̱n xíʼinndó chí xa̱ʼa̱. Va̱ʼaníva íyo ña̱ xi̱takundi̱ saáchi kǒo nda̱a̱ ni iin ña̱ʼa níxi̱kuma̱ní nu̱úndi̱, ta na̱ yiví na̱ xi̱kachíñu xíʼi̱n ti̱xin banco xi̱ ixato̱ʼóna yi̱ʼi̱. Soo ni saá xi̱kuni̱i̱ ña̱ ná kotona yi̱ʼi̱ nda̱a̱ táki̱ʼva íyo iin na̱ yiví na̱ káchíñu nu̱ú Jehová. Nda̱kaniníxi̱níi̱ xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo, tasaá ki̱xáʼandi̱ nátúʼun-táʼanndi̱ xíʼin ñá Sylvia ndáaña kivi keʼéndi̱. Tá ná sandákoi̱ chiñui̱, taxivana ku̱a̱ʼá xu̱ʼún ndaʼíi̱. Ta xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ása níxi̱níkándi̱, kitava xu̱ʼún yóʼo kuniñúʼundi̱ ku̱a̱ʼá tiempo tá loʼoka ña̱ʼa ná kuniñúʼundi̱.

I̱xayo̱ʼvi̱vaña xíʼi̱n ndakoi̱ chiñu yóʼo soo ñá síʼíi̱ xíʼin siʼíi̱ chi̱ndeétáʼanníná xíʼi̱n. Ña̱kán kivi tuku koi̱ precursor. Xi̱kusi̱íkaví-inii̱ saáchi xi̱ndakanixi̱níi̱ ña̱ kǒo nda̱a̱ ni iin ña̱ʼa kasi nu̱úi̱ ña̱ va̱ʼa keʼíi̱ ña̱yóʼo. Soo íyo inka ña̱ liviní ndo̱ʼondi̱.

IIN ÑA̱ LIVINÍ NDA̱KIʼINNDI̱

Ni̱kusi̱íní-inindi̱ tá ka̱ku se̱ʼendi̱ ta̱ Gabriel.

Iin ki̱vi̱ ta̱ doctor ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin ñá Sylvia ña̱ ñúʼu se̱ʼeñá ta va̱ása níxi̱ndatundi̱ ña̱yóʼo, ni̱kusi̱íní-inindi̱ soo ni saá xi̱ndakaniníxi̱níi̱ á kuchiñui̱ xa̱i̱ koi̱ precursor. Ni su̱ví ña̱yóʼo kúú ña̱ xi̱kuni̱ndi̱ soo ni saá xi̱kusi̱íníva-inindi̱ ña̱ ná kaku se̱ʼendi̱.

Viíní nda̱kanixi̱níndi̱ xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱kuni̱ndi̱ keʼéndi̱ ta chi̱ka̱a̱-inindi̱ ña̱ saxínundi̱ ña̱ xa̱a̱ nda̱kaxinndi̱ keʼéndi̱. Tá yo̱o̱ abril ña̱ ku̱i̱ya̱ 1985, ka̱ku se̱ʼendi̱ ta̱ naní Gabriel. Sa̱ndákoi̱ chiñu ña̱ xi̱kuumiíi̱ ti̱xin banco ta ki̱xáʼíi̱ kúi̱ precursor regular tá junio ña̱ ku̱i̱ya̱ 1985. Tá ni̱ya̱ʼa tiempo saá ni̱xa̱i̱ ku̱i̱ Comité ña̱ Sucursal ña̱ ñuu yóʼo. Ta u̱vi̱ á u̱ni̱ yichi̱ nu̱ú iin semana xi̱xaʼi̱n xi̱xitoi̱ Sucursal yóʼo, saáchi ki̱ʼva 80 kilómetro ndíka̱a̱ña nu̱ú ñuu Caracas.

TUKU KU̱A̱ʼA̱NNDI̱ KOONDI̱ INKA ÑUU

Ña̱ Sucursal xi̱ndika̱a̱ña chí ñuu La Victoria ña̱kán nda̱kiʼinndi̱ ku̱a̱ʼa̱nndi̱ koondi̱ ñuu kán ña̱ va̱ʼa yatin koondi̱ nu̱ú níndichiña. I̱xayo̱ʼvi̱vaña xíʼinndi̱, soo táxiníi̱ tíxa̱ʼvi ndaʼa̱ na̱ veʼi̱ saáchi va̱ʼaní ka̱ndíxana keʼéna ña̱yóʼo. Ku̱ʼvai̱ ñá Baha ni̱ka̱ʼa̱nñá ña̱ kundaañá siʼíndi̱. Ta̱ Mike se̱ʼendi̱ xa̱a̱ ti̱ndaʼa̱vara soo ñá Samira xíʼin ta̱ Gabriel ta̱ʼán tindaʼa̱na, ña̱kán ni̱xi̱yokavana xíʼinndi̱. Ta na̱yóʼo xi̱niñúʼu sandákoona na̱ migona na̱ ni̱xi̱yo chí ñuu Caracas. Ta saátu ñá síʼíi̱ xi̱niñúʼu ka̱anñá kooñá iin ñuu loʼo, ta ndiʼindi̱ xi̱niñúʼu ka̱anndi̱ koondi̱ iin veʼe ña̱ loʼoka. Ku̱a̱ʼání ña̱ʼa xi̱niñúʼu sandákoondi̱ ña̱ va̱ʼa ku̱ʼu̱nndi̱ koondi̱ ñuu La Victoria.

Tasaá na̱sama ku̱a̱ʼáka ña̱ʼa nu̱úndi̱, ta̱ Gabriel ti̱ndaʼa̱ra ta ñá Samira ku̱a̱ʼa̱nñá koo miíñá inka veʼe. Ta saátu tá ku̱i̱ya̱ 2007 ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼinndi̱ ña̱ kachíñundi̱ ti̱xin Betel, ta kúsi̱íní-inindi̱ kéʼéndi̱ chiñu yóʼo nda̱a̱ tiempo vitin. Ta̱ Mike se̱ʼendi̱ ta̱ xa̱a̱ chée, anciano kúúra ta kúútura precursor xíʼin ñá síʼíra ñá Mónica. Saátu ta̱ Gabriel, anciano kúúra ta ndíka̱a̱ra chí Italia xíʼin ñá síʼira ñá Ambra. Ñá Samira precursora kúúñá ta ti̱xin veʼeñá íyoña chíndeétáʼanñá xíʼin na̱ Betel.

Chí ndaʼa̱ yítin nda̱a̱ chí ndaʼa̱ kúaʼa: Miíi̱ xíʼin ñá síʼíi̱ ñá Sylvia, ti̱xin Sucursal ña̱ Venezuela. Ta̱ Mike xíʼin ñá Mónica, ta̱yóʼo kúú se̱ʼendi̱ ta̱ nu̱ú. Se̱ʼendi̱ ñá Samira. Se̱ʼendi̱ ta̱ Gabriel xíʼin ñá Ambra.

VA̱ÁSA NDÁDIKÓ-INII̱ XA̱ʼA̱ ÑA̱ XA̱A̱ NDA̱KAXII̱N KEʼÍI̱

Ku̱a̱ʼání ña̱ xa̱a̱ ndáyáʼvi nda̱kaxii̱n keʼíi̱. Soo va̱ása ndándikó-inii̱ xa̱ʼa̱ña, tá kivi ndikó tukuvai̱ keʼíi̱ña. Táxiníi̱ tíxa̱ʼvi xa̱ʼa̱ ndiʼi chiñu ña̱ xa̱a̱ kéʼíi̱ nu̱ú Jehová. Ndiʼi ku̱i̱ya̱ ña̱ xa̱a̱ ni̱ya̱ʼa, ki̱ʼi̱n kuenta ña̱ ndáyáʼviní vií kutáʼanyó xíʼinra. Ni nda̱a̱ ndáaka ña̱ xíniñúʼu ndaka̱xinyó keʼéyó, Jehová kivi chindeétáʼanra xíʼinyó ña̱ va̱ása ndi̱ʼiní-iniyó ta nda̱a̱ ni iin na̱ yiví va̱ása kúnda̱a̱-ini ndáa ki̱ʼva íyo ña̱yóʼo (Filip. 4:6, 7). Ñá Sylvia xíʼin yi̱ʼi̱ kúsi̱íní-inindi̱ káchíñundi̱ ti̱xin Betel, ta ndiʼi ña̱ nda̱kaxindi̱ keʼéndi̱ va̱ʼaní ka̱naña saáchi siʼna xíʼin Jehová ni̱ka̱ʼa̱nndi̱ tá kúma̱ní ndaka̱xinndi̱ ña̱ keʼéndi̱.