Ir al contenido

Ir al índice

Na̱ va̱lí, ndakú koondó nu̱ú ta̱ Ndi̱va̱ʼa

Na̱ va̱lí, ndakú koondó nu̱ú ta̱ Ndi̱va̱ʼa

“Kuniñúʼundó ndiʼi ña̱ʼa ña̱ táxi Ndióxi̱ ndaʼa̱ndó ña̱ kanitáʼanndó ña̱ va̱ʼa ná kǒo ndakavandó ndaʼa̱ ta̱ Ndi̱va̱ʼa” (EFES. 6:11).

YAA: 79, 140

1, 2. a) ¿Nda̱chun va̱ʼa kúchiñu na̱ va̱lí na̱ káʼvi tu̱ʼun Ndióxi̱ kánitáʼanna xíʼin na̱ ta̱chí ndi̱va̱ʼa? (Koto na̱ʼná ña̱ va̱xi chí xa̱ʼa). b) ¿Ndáaña sakuaʼayó nu̱ú artículo yóʼo?

TA̱ APÓSTOL Pablo ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ íyoyó táki̱ʼva íyo na̱ soldado na̱ xíka nu̱ú ku̱a̱chi. Ña̱ nda̱a̱ kúúña su̱ví nu̱ú ku̱a̱chi xíkayó, soo íyo na̱ kánitáʼanyó xíʼin. Na̱yóʼo kúú ta̱ Ndi̱va̱ʼa xíʼin na̱ ta̱chí ndi̱va̱ʼa ítáʼan xíʼinra. Ni va̱ása kívi kuniyóna, soo ña̱ nda̱a̱ kúú ña̱ íyona ta xíni̱ va̱ʼana kanitáʼanna. Ni kǒo na̱ kuchiñu xíʼinna túviyó, ta na̱ íxayo̱ʼvi̱kaña xíʼin kúú na̱ va̱lí. Soo, ¿á ndixa kǒo na̱ kuchiñu xíʼinna? ¿Á kuchiñu na̱ va̱lí kanitáʼanna xíʼin na̱ ta̱chí ndi̱va̱ʼa yóʼo? Kuchiñuvana, ta xa̱a̱ va̱ʼaní kéʼénaña. ¿Nda̱chun va̱ʼa kúchiñuna? Saáchi Jehová táxi ndée ndaʼa̱na. Xa̱ʼa ña̱ va̱ʼaní soldado kúúna xíniñúʼuna ndiʼi ña̱ʼa ña̱ táxi Ndióxi̱ ndaʼa̱na ña̱ kanitáʼanna (kaʼvi Efesios 6:10, 11). *

2 Tá ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Pablo xa̱ʼa ña̱ kuniñúʼuyó ndiʼi ña̱ táxi Ndióxi̱ ndaʼa̱yó ña̱ kanitáʼanyó, sana xa̱ʼa na̱ soldado ñuu Roma nda̱kanixi̱níra (Hech. 28:16). Nani chítáʼanyó na̱ soldado xíʼin miíyó, ná kotoyó ña̱ káʼa̱n sava na̱ va̱lí xa̱ʼa ña̱ ndóʼona xíʼin xa̱ʼa ña̱ va̱ʼa ndákiʼinna tá xíniñúʼuna ndiʼi ña̱ʼa ña̱ táxi Ndióxi̱ ndaʼa̱na ña̱ va̱ʼa kanitáʼanna.

¿Á xíniñúʼuyó ña̱ʼa ña̱ táxi ndióxi̱ ndaʼa̱yó ña̱ kanitáʼanyó?

“CINTURÓN ÑA̱ KÚÚMIÍ ÑA̱ NDA̱A̱”

3, 4. ¿Nda̱chun káʼa̱nyó ña̱ inkáchi íyo ña̱ sákuaʼayó nu̱ú tu̱ʼun Ndióxi̱ xíʼin cinturón ña̱ xi̱chika̱a̱ na̱ soldado ñuu Roma tokóna?

3 (Kaʼvi Efesios 6:14). * Cinturón ña̱ xi̱xiniñúʼu na̱ soldado ñuu Roma ña̱ ka̱a xi̱kuuña, ta chi̱ndeé táʼanña xíʼin tokóna ña̱ va̱ʼa kundixina ka̱a ve̱e ña̱ xi̱na̱ʼa̱ táki̱ʼva íyo iin kotó. Sava cinturón xi̱kuumiíña gancho ka̱a ña̱ ndeéní, nu̱ú va̱ʼa chika̱a̱na espada kuniʼina kakana. Tá kútu va̱ʼa chíka̱a̱na cinturón tokóna, xi̱chindeéña miína ña̱ va̱ʼa ndakú kunina ku̱ʼu̱nna nu̱ú ku̱a̱chi.

4 Saátu miíyó, ña̱ nda̱a̱ ña̱ sákuaʼayó nu̱ú tu̱ʼun Ndióxi̱ ndáaña miíyó nu̱ú ña̱ vatá ña̱ sánáʼa̱ na̱ veʼe-ñu̱ʼu vatá ña̱ kivi satíxo̱ʼvi̱ miíyó (Juan 8:31, 32; 1 Juan 4:1). Tá ná kuʼvi̱níka-iniyó kuniyó ña̱ sákuaʼayó nu̱ú tu̱ʼun Ndióxi̱, va̱ása yo̱ʼvi̱ kooña nu̱úyó ña̱ chika̱a̱yó “cinturón ña̱ kúúmií ña̱ nda̱a̱” tokóyó, á ña̱ keʼéyó chiñu ña̱ xáʼnda Ndióxi̱ nu̱úyó (Sal. 111:7, 8; 1 Juan 5:3). Tá ná kunda̱a̱ va̱ʼa iniyó xíʼin ña̱ sánáʼa̱ tu̱ʼun Ndióxi̱, va̱ása kukaʼan nu̱úyó ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼaña xíʼin na̱ kǒo xíín kandíxaña (1 Ped. 3:15).

5. ¿Nda̱chun ndiʼi yichi̱ xíniñúʼu ka̱ʼa̱nyó ña̱ nda̱a̱?

5 Ná kachi miíyó tá ná ndakundixi nííyó ña̱ nda̱a̱ ña̱ sánáʼa̱ tu̱ʼun Ndióxi̱, saá kúúña keʼéyó ña̱ káʼa̱n tu̱ʼun Ndióxi̱ ta ndiʼi yichi̱ nina ña̱ nda̱a̱ ka̱ʼa̱nyó. ¿Nda̱chun va̱ása káʼa̱nyó tu̱ʼun vatá? Saáchi tu̱ʼun vatá yóʼo kúú ña̱ xíniñúʼuní ta̱ Ndi̱va̱ʼa. Na̱ káʼa̱n tu̱ʼun vatá íxandi̱va̱ʼana xíʼin miína ta saátu xíʼin inkana (Juan 8:44). Ña̱kán ni kúúyó na̱ yiví ku̱a̱chi chíka̱a̱níyó ndée ña̱ ni iin yichi̱ kǒo ka̱ʼa̱nyó tu̱ʼun vatá (Efes. 4:25). Sava íxayo̱ʼvi̱ña xíʼinyó. Ñá Abigail ñá kúúmií 18 ku̱i̱ya̱, káchiñá: “Sava túviyó ña̱ kǒo xíniñúʼu ka̱ʼa̱nyó ña̱ nda̱a̱, chi ndiʼivana káʼa̱n tu̱ʼun vatá ta sava táváña miíyó nu̱ú iin tu̱ndóʼo”. Tá saá, ¿nda̱chun chíka̱a̱ñá ndée ña̱ kǒo káʼa̱nñá tu̱ʼun vatá? Miíñá káchiñá: “Saáchi saá kúú ña̱ va̱ʼa kúnii̱ xíʼin Jehová, ta na̱ yivái̱ xíʼin na̱ migoi̱ va̱ʼa kándíxana yi̱ʼi̱”. Ta iin ñá loʼo ñá naní Victoria ña̱ kúúmií 23 ku̱i̱ya̱, káchiñá: “Tá káʼún ña̱ nda̱a̱ tá nátúʼun xa̱ʼa Ndióxi̱ xíʼinna, sana kusi̱kindaana yóʼó. Soo ku̱a̱ʼá ña̱ va̱ʼa ndákiʼinyó: va̱ʼa kuniyó xíʼin miíyó, yatinka kuniyó xíʼin Jehová ta na̱ yiví na̱ kúni̱ xíni miíyó kusi̱í-inina xíʼinyó”. Ña̱kán kútuní ná chika̱a̱yó cinturón ña̱ kúúmií ña̱ nda̱a̱ tokóyó.

Cinturón ña̱ kúúmií ña̱ nda̱a̱ (Koto párrafo 3 nda̱a̱ 5)

“KA̱A ÑA̱ KÚÚMIÍ ÑA̱ NDA̱KÚ”

6, 7. ¿Ndáa ki̱ʼva inkáchi íyo tu̱ʼun Ndióxi̱ xíʼin iin kotó ka̱a?

6 Tá siglo nu̱ú na̱ soldado xi̱xiniñúʼuna iin kotó ka̱a, ña̱yóʼo xi̱keʼénaña xíʼin tira ña̱ ka̱a. Ña̱ tira ka̱a xi̱keʼé ndi̱xi̱nnaña, iin tá iinña ndákundiso táʼanña ña̱ xa̱a̱ña nda̱a̱ kándíkana, tasaá xi̱keʼétuna inkaña ña̱ kunúu chí so̱ko̱na. Ta ndiʼi ña̱yóʼo xi̱chitáʼannaña xíʼin ñii̱ tí kití ña̱ va̱ʼa ndakatún táʼanña ini ya̱vi̱ válí ña̱ kotó ka̱a yóʼo. Kotó ka̱a yóʼo va̱ása táxi va̱ʼaña ka̱va̱ na̱ soldado chóʼo á ka̱va̱na chí káa. Soo chi̱ndeé táʼanníña xíʼinna ña̱ va̱ʼa kǒo kíʼvi espada á flecha níma̱na á inkaka táʼvi kándíkana tá xi̱kanitáʼanna. Ña̱kán xi̱ndayáʼviní ña̱ koto ni̱ʼina á va̱ʼa tíin táʼan ndiʼi ka̱a kotoná ta á kútu íyoña.

7 Va̱ʼaní ña̱ chi̱táʼanna kotó ka̱a yóʼo xíʼin ndiʼi chiñu ña̱ xáʼnda Ndióxi̱ nu̱úyó chi ña̱yóʼo ndáaña níma̱yó (Prov. 4:23). Nda̱a̱ táki̱ʼva xi̱keʼé ta̱ soldado chi va̱ása nasamara kotó ka̱ara xíʼin inka kotó ña̱ núuka, saátu miíyó va̱ása nasamayó ña̱ káʼa̱n tu̱ʼun Ndióxi̱ xíʼin ña̱ ndákanixi̱ní miíyó. Chi miíyó va̱ása xíni̱ va̱ʼayó ta kǒo kívi kundaayó miíyó (Prov. 3:5, 6). Ña̱kán xíniñúʼuní ña̱ koto ni̱ʼiyó ndáa ki̱ʼva íyo kotó ka̱ayó á ña̱ kándíxayó Ndióxi̱ á kútu va̱ʼa íyoña ña̱ kundaaña níma̱yó.

8. ¿Nda̱chun va̱ʼaníka tá ná kuniso̱ʼoyó ña̱ káʼa̱n Jehová?

8 ¿Á sava yichi̱ yo̱ʼvi̱ní ña̱ káʼa̱n tu̱ʼun Ndióxi̱ túviún ta kǒo táxiña keʼún ña̱ kúni̱ miíún? Ta̱ Daniel ta̱ kúúmií 21 ku̱i̱ya̱, káchira: “Na̱ maestroi̱ xíʼin na̱ káʼvi xíʼi̱n xáku̱ndaana yi̱ʼi̱ xa̱ʼa ña̱ kéʼíi̱ ña̱ káʼa̱n Biblia. Ni̱xi̱yo iin tiempo ta nda̱kavaní-inii̱ xa̱ʼa ña̱yóʼo ta xi̱kusuchíkaví-inii̱”. ¿Ndáaña chi̱ndeé táʼan xíʼinra ña̱ va̱ʼa nda̱kunira? Miíra káchi: “Ni̱ya̱ʼa tiempo ta xi̱nii̱ ña̱ va̱ʼaní kúúña ña̱ keʼéyó ña̱ káʼa̱n Ndióxi̱. Sava na̱ migoi̱ ki̱xaʼána xáʼmina droga ta savana sa̱ndákoona escuela. Kúsuchí-inii̱ xítoi̱ ndiʼi tu̱ndóʼo ña̱ ki̱xi nu̱úna. Jehová va̱ʼaní ndáara miíyó”. Iin ñá loʼo ñá naní Madison ñá kúúmií 15 ku̱i̱ya̱, káchiñá: “Íxayo̱ʼvi̱níña xíʼi̱n keʼíi̱ ña̱ káʼa̱n Jehová, ña̱ kútóokai̱ kúú ña̱ keʼíi̱ ña̱ʼa ña̱ sákusi̱í-ini na̱ va̱lí káʼvi xíʼi̱n á ña̱ sáku̱a̱ku̱ñaʼá”. ¿Ndáaña kéʼéñá ña̱ va̱ʼa yáʼañá nu̱ú tu̱ndóʼo yóʼo? Miíñá káchiñá: “Sándakáʼi̱n miíi̱ ña̱ níʼi̱ ki̱vi̱ Jehová ta ta̱ Ndi̱va̱ʼa kúú ta̱ kútóo ña̱ kǒo keʼíi̱ ña̱ kúni̱ Jehová ta kúni̱ra sándáʼvira yi̱ʼi̱. Tá kúchiñui̱ yáʼi̱ nu̱ú iin tu̱ndóʼo nda̱a̱ va̱ʼa kúnii̱ xíʼin miíi̱”.

Ka̱a ña̱ kúúmií ña̱ nda̱kú (Koto párrafo 6 nda̱a̱ 8)

“KOO TU̱ʼVANDÓ XÍʼIN NDU̱XA̱NNDÓ ÑA̱ KU̱ʼU̱NNDÓ NATÚʼUNNDÓ XA̱ʼA NDIÓXI̱”

9-11. a) ¿Ndáa ndu̱xa̱n kúú ña̱ ñúʼu xa̱ʼa miíyó na̱ káʼvi tu̱ʼun Ndióxi̱? b) ¿Ndáaña keʼéyó ña̱ va̱ʼa kusi̱í-iniyó natúʼunyó xa̱ʼa Ndióxi̱?

9 (Kaʼvi Efesios 6:15). * Na̱ soldado ñuu Roma na̱ va̱ása ndíka̱a̱ ndu̱xa̱n xa̱ʼa, va̱ása íyo tu̱ʼvana ña̱ ku̱ʼu̱nna kanitáʼanna. Ndu̱xa̱n ña̱ xi̱xiniñúʼuna xíʼin ñii̱ kití xi̱keʼénaña, u̱ni̱ xi̱ndachitáʼannaña ña̱ va̱ʼa tiin kútu táʼanña ta va̱ʼa kindooña xa̱ʼana. Ta va̱ása níxitaʼnda kamaña ta va̱ʼaní xi̱ñuʼuña xa̱ʼana.

10 Na̱ soldado ñuu Roma xi̱xiniñúʼuna ndu̱xa̱n yóʼo ña̱ va̱ʼa ku̱ʼu̱nna nu̱ú ku̱a̱chi, soo miíyó na̱ káʼvi tu̱ʼun Ndióxi̱ tá ku̱a̱ʼa̱nyó sánáʼa̱yó inka na̱ yiví táki̱ʼva íyo na̱ ñúʼu ndu̱xa̱n xa̱ʼa saá íyoyó (Is. 52:7; Rom. 10:15). Ta xíniñúʼu ndakú koo iniyó ña̱ natúʼunyó xíʼin na̱ yiví na̱ ndáni̱ʼíyó. Iin ta̱ loʼo ta̱ naní Roberto * ta̱ kúúmií 20 ku̱i̱ya̱, káchira: “Tá ya̱chi̱ xi̱yi̱ʼvíi̱ natúʼi̱n xíʼin na̱ káʼvi xíʼi̱n. Sana ta̱ xi̱kukaʼan nu̱ú kúi̱. Kǒo kúnda̱a̱-inii̱ nda̱chun xi̱ndóʼi̱ saá. Ta vitin kútóonívai̱ natúʼi̱n xíʼin na̱ va̱lí táʼan miíi̱”.

11 Ku̱a̱ʼání na̱ va̱lí xítona ña̱ va̱ʼaníka kúnina káʼa̱nna xa̱ʼa Ndióxi̱ tá xa̱a̱ sákuaʼa kúeena. ¿Ndáaña kivi keʼé miíún ña̱ va̱ʼa kuchiñún natúʼún xíʼin inkana? Ñá Julia ñá kúúmií 16 ku̱i̱ya̱, káchiñá: “ Tá ku̱a̱ʼi̱n káʼvii̱ ndiʼi yichi̱ níʼi̱ tutu tu̱ʼun Ndióxi̱, ta xíniso̱ʼi̱ ña̱ káʼa̱n na̱ válí káʼvi xíʼi̱n xa̱ʼa ña̱ kándíxana. Ta ña̱yóʼo chíndeé yi̱ʼi̱ ña̱ va̱ʼa ndakanixi̱ní ndáaña va̱ʼa chindeéñaʼá. Tá xa̱a̱ ku̱a̱ʼa̱n tu̱ʼvai̱, va̱ʼa káʼi̱n xíʼinna xa̱ʼa ña̱ʼa ña̱ kivi chindeé miína”. Iin ñá loʼo ñá naní María ñá kúúmií 23 ku̱i̱ya̱, káchiñá: “Tá to̱ʼó íyo iniún ta xíniso̱ʼún ña̱ káʼa̱nna, kivi kunda̱a̱-iniún xíʼin ña̱ ndóʼo na̱ káʼvi xíʼún. Chíka̱i̱ ndée ña̱ káʼvii̱ ndiʼi tutu ña̱ kána xa̱ʼa na̱ va̱lí. Ta saá va̱ʼa náʼi̱ nu̱úna ña̱ káʼa̱n Biblia á ña̱ va̱xi nu̱ú jw.org ña̱ kivi chindeé miína”. Xíʼin ña̱yóʼo xítoyó ña̱ koo tu̱ʼvayó ña̱ natúʼunyó xa̱ʼa Ndióxi̱ nda̱a̱ táki̱ʼva íyo ña̱ kuniñúʼuyó ndu̱xa̱n ña̱ kíndo̱o xa̱ʼayó saá íyoña.

Koo tu̱ʼvandó xíʼin ndu̱xa̱nndó (Koto párrafo 9 nda̱a̱ 11)

“ÑA̱ KÁNDÍXANDÓ NÁ KOOÑA TÁKI̱ʼVA ÍYO IIN ESCUDO”

12, 13. ¿Ndáaña kúú sava ña̱ʼa ña̱ xíniñúʼu ta̱ Ndi̱va̱ʼa ña̱ sándáʼvira miíyó?

12 (Kaʼvi Efesios 6:16). * Ña̱ escudo ña̱ xi̱xiniñúʼu na̱ soldado ñuu Roma káʼnu xi̱xiyoña ña̱ va̱ʼa kundasiña so̱ko̱na iin saá nda̱a̱ koʼndona. Xi̱chindeé táʼanña xíʼinna ña̱ kǒo kani espada miína á tú flecha á nda̱a̱ ndáaka inka ña̱ʼa.

13 Inka ña̱ xíniñúʼu ta̱ Ndi̱va̱ʼa ña̱ sándáʼvira miíyó kúú ña̱ káʼa̱nra tu̱ʼun vatá xa̱ʼa Jehová, ña̱ kǒo ndíʼi̱-inira xa̱ʼayó ta ni kǒo kúni̱ra xínira miíyó. Iin ñá loʼo ñá naní Aida ñá kúúmií 19 ku̱i̱ya̱, káchiñá: “Sava yichi̱ túvii̱ xíkaní íyo Jehová nu̱úi̱, ta ni kǒo kúni̱ra koora migoi̱”. ¿Ndáaña kéʼéñá ña̱ va̱ʼa yáʼañá nu̱ú tu̱ndóʼo yóʼo? Miíñá káchiñá: “Reunión kúú ña̱ va̱ʼaní chíndeé táʼan xíʼi̱n. Tá ya̱chi̱ kuití xi̱xa̱i̱ xi̱xiyoi̱ nu̱ú tayi̱ ta ni iin yichi̱ kǒo comentario táxii̱, saáchi xi̱ndakanixi̱níi̱ ña̱ kǒo ná ndíʼi̱-ini xa̱ʼa comentario ña̱ táxii̱. Soo vitin siʼna sákuaʼa kúei̱ saá ku̱a̱ʼi̱n reunión ta chíka̱i̱ ndée ña̱ u̱vi̱ á u̱ni̱ yichi̱ ndakuii̱n. Ni íxayo̱ʼvi̱ loʼoña xíʼi̱n, soo tá kéʼíi̱ña kúsi̱í-inii̱. Saátu na̱ hermano táxinína ndée ndaʼíi̱. Ndiʼi yichi̱ tá ndíʼi reunión kúnda̱a̱-inii̱ ña̱ kúʼvi̱ní-ini Jehová xínira yi̱ʼi̱”.

14. ¿Ndáaña sákuaʼayó xíʼin ña̱ ndo̱ʼo ñá Aida?

14 Ña̱ ndo̱ʼo ñá Aida íyo iin ña̱ sákuaʼayó xíʼinña. Escudo ña̱ xi̱xiniñúʼu na̱ soldado ñuu Roma iin medida xi̱kuu ndiʼiña. Soo ña̱ kándíxayó ña̱ íyo táki̱ʼva íyo escudo kivi kuaʼnuña á loʼo kooña. Miíyó kúú na̱ ndaka̱xin ndáa ki̱ʼva kúni̱yó kooña (Mat. 14:31; 2 Tes. 1:3). Ña̱kán xíniñúʼu chika̱a̱yó ndée ña̱ kandíxakayó Ndióxi̱.

Ña̱ kándíxandó ná kooña táki̱ʼva íyo iin escudo (Koto párrafo 12 nda̱a̱ 14)

“CASCO ÑA̱ SAKA̱KU NDÓʼÓ”

15, 16. ¿Nda̱saa kítáʼan ña̱ kandíxayó ña̱ káʼa̱n Ndióxi̱ xíʼinyó xíʼin iin casco?

15 (Kaʼvi Efesios 6:17). * Ña̱ casco ña̱ xi̱xiniñúʼu na̱ soldado ñuu Roma na̱kuva̱ʼaña ña̱ va̱ʼa kundaaña xi̱nína, su̱kúnna á nu̱úna. Sava casco xi̱xiyo so̱ʼoña ña̱ va̱ʼa kuniʼinaña ku̱ʼu̱n xíʼinna.

16 Nda̱a̱ táki̱ʼva xi̱xiyo casco chi xi̱ndaaña xi̱ní na̱ soldado, saá íyo ña̱ kandíxaníyó ña̱ʼa ña̱ káʼa̱n Ndióxi̱ taxira ndaʼa̱yó, chi ndáaña xi̱níyó á ña̱ ndákanixi̱níyó xa̱ʼa (1 Tes. 5:8; Prov. 3:21). Xa̱ʼa ña̱ kúnda̱a̱-iniyó xa̱ʼa ña̱ʼa ña̱ taxi Ndióxi̱ ndaʼa̱yó, chíndeéña miíyó ña̱ kǒo kundi̱ʼi̱ní-iniyó tá yáʼayó nu̱ú tu̱ndóʼo (Sal. 27:1, 14; Hech. 24:15). Soo ña̱ va̱ʼa chindeé casco yóʼo miíyó, xíniñúʼu chika̱a̱yóña xi̱níyó su̱ví xíʼin ndaʼa̱yó kuniʼiyóña. Ña̱ kúni̱ kachiyó kúúña, xíniñúʼu kandíxaníyó ndiʼi ña̱ káʼa̱n Ndióxi̱ xíʼinyó ña̱ ndixa ná kooña nu̱úyó.

17, 18. a) ¿Ndáaña kivi keʼé ta̱ Ndi̱va̱ʼa xíʼinyó ña̱ kuni̱yó taváyó casco xi̱níyó? b) ¿Ndáaña kivi keʼéyó ña̱ va̱ʼa na̱ʼa̱yó ña̱ kǒo táxiyó sandáʼvi ta̱ Ndi̱va̱ʼa miíyó?

17 ¿Ndáaña kivi keʼé ta̱ Ndi̱va̱ʼa xíʼinyó ña̱ kuni̱yó taváyó casco xi̱níyó? Ná ndakanixi̱níyó xa̱ʼa ña̱ ke̱ʼéra xíʼin ta̱ Jesús. Xi̱kunda̱a̱-inira ña̱ ndátu ta̱ Jesús kaʼndachíñura nu̱ú na̱ yiví chí nu̱únínu. Soo siʼnaka xíniñúʼu ndoʼora ta kuvira xa̱ʼayó, tasaá kundatura nda̱a̱ ná ka̱ʼa̱n mií Jehová xíʼinra ña̱ kaʼndachíñura. Ña̱kán xi̱tondosó ta̱ Ndi̱va̱ʼa miíra chi xíʼin ta̱yóʼo kamaka xi̱nu ña̱ kaʼndachíñura. Ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinra tá iinlá kuití loʼo yichi̱ ná ndasakáʼnurara, ndi̱ku̱n kama taxira chiñu ndaʼa̱ra ña̱ kaʼndachíñura (Luc. 4:5-7). Ta saátu íxaa ta̱ Ndi̱va̱ʼa xíʼin miíyó chi xíni̱ra ña̱ káʼa̱n Jehová taxira ku̱a̱ʼá ña̱ʼa ndaʼa̱yó nu̱ú ñuyǐví xa̱á, soo siʼna xíniñúʼu kundatuyó á nda̱a̱ kixi tu̱ndóʼo nu̱úyó. Xa̱ʼa ña̱yóʼo, ta̱ Ndi̱va̱ʼa xítondosóra miíyó ña̱ ná ndakavayó ndaʼa̱ra ña̱ kuni̱yó koo ku̱a̱ʼá ña̱ʼayó tiempo vitin ta kǒo kuni̱yó ndoʼoyó. Kúni̱ra siʼnaka ña̱ʼa ña̱ íyo ñuyǐví yóʼo ná kundi̱ʼi̱-iniyó xa̱ʼa saákaví keʼéyó chiñu nu̱ú Ndióxi̱ (Mat. 6:31-33).

18 Ku̱a̱ʼání na̱ va̱lí va̱ása táxina sandáʼvi ta̱ Ndi̱va̱ʼa miína. Tá kúú iin ñá loʼo ñá naní Karina ñá kúúmií 20 ku̱i̱ya̱, káchiñá: “Kúnda̱a̱-inii̱ ña̱ iinlá Reino Ndióxi̱ kúú ña̱ kuchiñu sandiʼi-xa̱ʼa ndiʼi tu̱ndóʼo ña̱ íyo nu̱úyó”. ¿Nda̱saa chíndeé ña̱yóʼo miíñá ña̱ ndákanixi̱níñá saá? Miíñá káchiñá: “Xa̱ʼa ña̱ kúnda̱a̱-inii̱ ña̱ taxi Ndióxi̱ iin ñuʼú livi ndaʼa̱yó, chíndeéña yi̱ʼi̱ ña̱ kuni̱i̱ ku̱a̱ʼáka chiñu keʼíi̱ nu̱úra. Ta va̱ása xíniñúʼi̱ ña̱ xíni̱i̱ ña̱ ku̱a̱ʼáka xu̱ʼún kiʼi̱n á ña̱ kuumiíi̱ iin chiñu káʼnu. Ña̱ kéʼíi̱ kúúña xíniñúʼi̱ tiempoi̱ xíʼin ndée ña̱ kúúmiíi̱ ña̱ va̱ʼa keʼíi̱ ku̱a̱ʼáka chiñu nu̱ú Ndióxi̱”.

Casco ña̱ saka̱ku ndóʼó (Koto párrafo 15 nda̱a̱ 18)

“ESPADA ÑA̱ ESPÍRITU”, ÑA̱YÓʼO KÚÚ TU̱ʼUN NDIÓXI̱

19, 20. ¿Ndáaña keʼéyó ña̱ va̱ʼa sakuaʼa va̱ʼayó kuniñúʼuyó tu̱ʼun Ndióxi̱?

19 Tá ka̱ʼyí ta̱ Pablo carta ku̱a̱ʼa̱n ndaʼa̱ na̱ ñuu Éfeso, na̱ soldado ñuu Roma xi̱xiniñúʼuna iin espada ña̱ ki̱ʼva 50 centímetro. Xa̱ʼa ña̱ va̱ʼaní xi̱xiniñúʼuna espada kúúña ndiʼi ki̱vi̱ xi̱sakuaʼana kuniñúʼunaña.

20 Ta̱ Pablo chi̱táʼanra tu̱ʼun Ndióxi̱ xíʼin iin espada ña̱ táxi Ndióxi̱ ndaʼa̱yó. Soo xíniñúʼu sakuaʼa va̱ʼayó kuniñúʼuyóña ña̱ va̱ʼa ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa Ndióxi̱ á ña̱ va̱ʼa nasamayó ña̱ ndákanixi̱níyó (2 Cor. 10:4, 5; 2 Tim. 2:15). ¿Ndáa ki̱ʼva sakuaʼún kuniñúʼu va̱ʼúnña? Ta̱ Sebastian ta̱ kúúmií 21 ku̱i̱ya̱, káchira: “Tá káʼvii̱ Biblia, nu̱ú iin iin capítulo ndúkúi̱ iin versículo ña̱ káʼyíi̱. Ta xa̱a̱ iin lista ku̱a̱ʼi̱n íxava̱ʼi̱ xíʼin texto ña̱ kútóokai̱. Tasaá kúú ña̱ inkáchi ndákanixi̱níi̱ xíʼin Jehová”. Ta̱ Daniel, ta̱ ni̱ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa nu̱ú párrafo 8, káchira: “Tá káʼvii̱ Biblia, ndáka̱xii̱n iin versículo ña̱ kivi kuniñúʼi̱ xíʼin na̱ yiví tá ku̱a̱ʼi̱n veʼe tá veʼe. Ta xítoi̱ ña̱ va̱ʼaní ndákuiinna tá xínina ña̱ va̱ʼaní xíniñúʼuyó Biblia ta ña̱ ndixa kúú ña̱ kúni̱yó chindeé táʼanyó xíʼinna”.

Espada ña̱ espíritu (Koto párrafo 19 xíʼin 20)

21. ¿Nda̱chun va̱ása xíniñúʼu yi̱ʼvíyó ta̱ Ndi̱va̱ʼa xíʼin na̱ ta̱chí ndi̱va̱ʼa?

21 Ña̱ káʼa̱n na̱ va̱lí na̱ va̱xi nu̱ú artículo yóʼo sánáʼa̱ña miíyó ña̱ va̱ása xíniñúʼu yi̱ʼvíyó ta̱ Ndi̱va̱ʼa xíʼin na̱ ta̱chí ndi̱va̱ʼa ítáʼan xíʼinra. Íyo ndéena, soo kuchiñuvayó xíʼinna. Ta na̱yóʼo na̱ kuviva kúúna. Si̱lóʼo kúma̱ní tá ná kaʼndachíñu ta̱ Jesús, na̱ kundasi kúú na̱yóʼo ta kǒo ni iin ña̱ʼa kivi keʼéna. Tándi̱ʼi sandiʼi-xa̱ʼarana (Rev. 20:1-3, 7-10). Xíni̱vayó ta̱ sáa̱-ini xíni miíyó ta xíni̱tuyó ña̱ xíniñúʼura ña̱ sandáʼvira miíyó. Xíʼin ndée Jehová kuchiñuvayó ndakú kooyó nu̱ú ta̱ Ndi̱va̱ʼa.

^ párr. 1 Efesios 6:10, 11: “Ta vitin, taxindó ná taxi ta̱ Jesús ndée ña̱ xíniñúʼundó ndaʼa̱ndó. Kuniñúʼundó ndiʼi ña̱ táxi Ndióxi̱ ndaʼa̱ndó ña̱ va̱ʼa ná kǒo ndakavandó ndaʼa̱ ta̱ Ndi̱va̱ʼa”.

^ párr. 3 Efesios 6:14: “Kundito nu̱úndó ta ña̱ nda̱a̱ xíʼin ña̱ nda̱kú ña̱ káʼa̱n Ndióxi̱ saka̱ku miíndó ta kundaaña níma̱ndó”.

^ párr. 9 Efesios 6:15: “Ta koo tu̱ʼvandó ña̱ ka̱ʼa̱nndó xa̱ʼa tu̱ʼun va̱ʼa”.

^ párr. 10 Na̱sama ki̱vi̱ sava na̱ va̱xi yóʼo.

^ párr. 12 Efesios 6:16: “Ta xíʼin ña̱ kándíxandó ná kooña táki̱ʼva íyo iin escudo ña̱ va̱ʼa ya̱ʼandó nu̱ú tu̱ndóʼo ña̱ táxi ta̱ Ndi̱va̱ʼa”.

^ párr. 15 Efesios 6:17: “Ta ña̱ saka̱ku miíndó ná kooña táki̱ʼva íyo iin casco ta ndakiʼinndó espada ña̱ espíritu, ña̱yóʼo kúú tu̱ʼun Ndióxi̱”.