Ir al contenido

Ir al índice

ARTÍCULO ÑA̱ KAʼVIYÓ 22

Ná chika̱a̱yó ndee̱ ña̱ viíní kaʼviyó

Ná chika̱a̱yó ndee̱ ña̱ viíní kaʼviyó

“Kundi̱ʼi̱ka-inindó xa̱ʼa̱ ña̱ʼa ña̱ ndáyáʼvika” (FILIP. 1:10).

YAA 35 Ná kundi̱ʼi̱-iniyó xa̱ʼa mií ña̱ ndáyáʼvi va̱ʼaka

ÑA̱ KA̱ʼA̱NYÓ XA̱ʼA̱ *

1. ¿Nda̱chun íxayo̱ʼvi̱ña xíʼin sava na̱ hermano ña̱ kaʼvina tu̱ʼun Ndióxi̱?

TIEMPO vitin ndeéní xíniñúʼu kachíñuyó ña̱ va̱ʼa ni̱ʼíyó ña̱ kuxuyó. Ku̱a̱ʼání na̱ hermano káchíñuna ku̱a̱ʼání hora ña̱ va̱ʼa taxina ña̱ xíniñúʼu na̱ veʼena. Inkatuna ku̱a̱ʼá hora ku̱a̱ʼa̱nna nda̱a̱ nu̱ú káchíñuna tasaá ndíkóna veʼena. Inkatuna ve̱ení ndísona nu̱ú káchíñuna ta kúnaanína. Ña̱kán tá xa̱a̱ xi̱ku̱aá tá xa̱a̱ ndi̱ʼi hora ña̱ ka̱chíñuna, ku̱naanína ta xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo íxayo̱ʼvi̱ña xíʼinna ña̱ kaʼvina tu̱ʼun Ndióxi̱.

2. ¿Ama táváún tiempo ña̱ kaʼviún tu̱ʼun Ndióxi̱?

2 Xíniñúʼu taváyó tiempo ña̱ kaʼviyó tu̱ʼun Ndióxi̱ xíʼin tutu ña̱ tává na̱ ñuura, soo xíʼin ña̱ ndinuʼu-iniyó ná sakuaʼayó xíʼinña. Saáchi ña̱yóʼo kúú ña̱ chíndeétáʼan xíʼinyó ña̱ kutáʼan va̱ʼayó xíʼin Jehová ta saátu ña̱ kutakuyó ndiʼi tiempo (1 Tim. 4:15). Sava na̱ hermano kúsi̱íní-inina ndákoona ya̱chi̱ ndiʼi xi̱ta̱a̱n ña̱ kaʼvina xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ saáchi táxin íyo veʼena ta saátu ña̱ va̱ʼaní nda̱kiʼin ndee̱na tá ñuú. Inkatuna távána tiempo tá xa̱a̱ xi̱ku̱aá ña̱ kaʼvina ta ndákanixi̱nína xa̱ʼa̱ tu̱ʼun Ndióxi̱.

3, 4. ¿Ndáaña kúú sava ña̱ va̱ása táváka na̱ ñuu Ndióxi̱, ta nda̱chun?

3 Ndiʼivayó ndákanixi̱ní ña̱ ndáyáʼviní ña̱ taváyó tiempo ña̱ kaʼviyó. Soo, ¿ndáaña xíniñúʼu kaʼviyó? Sana ndákanixi̱níyó ña̱ íyo ku̱a̱ʼání ña̱ kaʼviyó, ta íxayo̱ʼvi̱ña xíʼinyó ña̱ kaʼviyó ndiʼi ña̱ tává na̱ ñuu Ndióxi̱. Savana kaʼvina ndiʼi ña̱yóʼo, soo ku̱a̱ʼána hermano íxayo̱ʼvi̱ña xíʼinna ña̱ keʼénaña. Na̱ Cuerpo Gobernante kúnda̱a̱-inina xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo, ña̱kán ni̱ka̱ʼa̱nna ña̱ va̱ása tavákana ku̱a̱ʼá tutu ta ni ña̱ va̱xi nu̱ú Internet.

4 Tá kúú va̱ása távákana Anuario de los testigos de Jehová, saáchi nu̱ú sitio ña̱ Internet jw.org® xíʼin programa ña̱ xítoyó yo̱o̱ tá yo̱o̱ JW Broadcasting® kivi ndani̱ʼíyó ku̱a̱ʼá experiencia ña̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ na̱ hermano. Saátu vitin, u̱ni̱ tutu La Atalaya xíʼin ña̱ ¡Despertad! kána nu̱ú ku̱i̱ya̱. Ña̱ na̱sama ña̱yóʼo, va̱ása kúni̱ kachiña ña̱ koo ku̱a̱ʼáka tiempo nu̱úyó ña̱ keʼéyó inkaka chiñu, saáchi kúni̱na ña̱ ná kundi̱ʼi̱ka-iniyó xa̱ʼa̱ ña̱ ndáyáʼvika (Filip. 1:10). Ná kotoyó vitin ndáaña xíniñúʼu kundi̱ʼi̱ka-iniyó xa̱ʼa̱, ta ndáaña keʼéyó ña̱ viíní káʼviyó tá íyo iinlá miíyó.

¿NDÁAÑA XÍNIÑÚʼU KUNDI̱ʼI̱KA-INIYÓ XA̱ʼA̱ TÁ KÁʼVIYÓ?

5, 6. ¿Ndáaña xíniñúʼu viíní kaʼviyó?

5 ¿Ndáaña xíniñúʼu kundi̱ʼi̱ka-iniyó xa̱ʼa̱? Kúnda̱a̱ káxi iniyó ña̱ xíniñúʼu taváyó tiempo ña̱ kaʼviyó ta ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ tu̱ʼun Ndióxi̱ ndiʼi ki̱vi̱. Tá kúú programa ña̱ káʼviyó Biblia ti̱xin congregación semana tá semana na̱samaña ta loʼo capítulo kúú ña̱ kaʼviyó vitin. Ña̱kán kúúmiíkayó tiempo ña̱ nandukú va̱ʼayó xa̱ʼa̱ ña̱ káʼa̱nña ta ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ña. Va̱ása kaʼvi kuitíyó capítulo ña̱ iin semana, chi xíniñúʼu ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ña ña̱ va̱ʼa xa̱a̱ña nda̱a̱ níma̱yó tasaá kuyatinkayó nu̱ú Jehová (Sal. 19:14).

6 ¿Ndáa inkaka ña̱ xíniñúʼu viíní kaʼviyó? Xíniñúʼu viíní kaʼviyó ta ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱ káʼa̱n Tutu Ña̱ Nátúʼun xíʼinyó ña̱ káʼviyó ti̱xin reunión, ta saátu ña̱ Estudio ña̱ congregación xíʼin reunión ña̱ xíyo ma̱ʼñú semana. Ta saátu xíniñúʼu kaʼviyó ndiʼi tutu La Atalaya xíʼin ña̱ ¡Despertad!

7. ¿Á xíniñúʼu ndakava-iniyó tá va̱ása kívi kaʼviyó ndiʼi ña̱ va̱xi nu̱ú sitio ña̱ Internet jw.org xíʼin ña̱ JW Broadcasting?

7 Soo sana kivi ka̱ʼa̱n iinna: “Ta, ¿ndáaña keʼíi̱ xíʼin ndiʼi ña̱ va̱xi nu̱ú sitio ña̱ Internet jw.org xíʼin canal ña̱ JW Broadcasting? Saáchi ku̱a̱ʼání kúúña”. Ná ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ iin nu̱ú íxi̱kóna ku̱a̱ʼání comida ña̱ kútóoníyó, soo va̱ása kivi kuxuyó ndiʼiña chi savavaña xíxiyó. Ki̱ʼva saá íyo ña̱ ndóʼoyó xíʼin ña̱ káʼviyó, ná va̱ása ndakava-iniyó tá va̱ása kívi kaʼviyó ndiʼi ña̱ tává na̱ ñuu Ndióxi̱ nu̱ú Internet. Ná kaʼviyó ta ná kotondeʼéyó nda̱saa ña̱ kúni̱yó. Soo, ¿ndáaña keʼéyó ña̱ vií sakuaʼayó xíʼin ña̱ kaʼviyó?

XÍNIÑÚʼU CHIKA̱A̱YÓ NDEE̱ ÑA̱ VIÍNÍ KÁʼVIYÓ

8. a) ¿Ndáaña keʼéyó ña̱ viíní kaʼviyó Tutu Ña̱ Nátúʼun xíʼinyó? b) ¿Nda̱saa chindeétáʼan ña̱yóʼo xíʼinyó tá ná kundiku̱nyóña?

8 Ña̱ kaʼviyó tu̱ʼun Ndióxi̱ va̱ása kúni̱ kachiña ña̱ kaʼvi kuitíyó ta kaʼyíyó respuesta. Ña̱ kúni̱ kachiña kúú ña̱ viíní ná kaʼviyó ta nandukúyó xa̱ʼa̱ña tasaá sakuaʼayó xíʼinña. Ná kotoyó nda̱saa keʼéyó ña̱yóʼo tá káʼviyó Tutu Ña̱ Nátúʼun xíʼinyó. Siʼna ná kotoyó ndáaña ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱, ña̱ va̱xi chí nu̱ú kíxáʼa ña̱ artículo. Tándi̱ʼi ná kotoyó ndáaña káʼa̱n título, subtítulo xíʼin pregunta ña̱ repaso. Tasaá kúee ta viíní ná kaʼviyó artículo yóʼo. Ta ná kotoyó ña̱ tu̱ʼun ña̱ ndáyáʼvika ña̱ káʼa̱n iin iin párrafo xa̱ʼa̱, sava yichi̱ va̱xiña chí nu̱ú kíxáʼa párrafo. Tá xa̱a̱ káʼviyó ña̱ artículo, ná ndakanixi̱níyó nda̱saa kítáʼan ña̱yóʼo xíʼin subtítulo ta saátu xíʼin tema. Saátu ná kaʼyíyó tu̱ʼun ña̱ va̱ása kúnda̱a̱-iniyó xíʼin ta ná nandukú va̱ʼayó xa̱ʼa̱ña.

9. a) ¿Nda̱chun xíniñúʼu kiʼinníyó kuenta xíʼin texto ña̱ va̱xi nu̱ú Tutu Ña̱ Nátúʼun xíʼinyó tá káʼviyóña, ta nda̱saa xíniñúʼu keʼéyóña? b) Nda̱a̱ táki̱ʼva káchi Josué 1:8, ¿ndáa inka ña̱ xíniñúʼu keʼéyó tá káʼviyó texto?

9 Ña̱ káʼviyó nu̱ú Tutu Ña̱ Nátúʼun xíʼinyó ña̱ va̱xi nu̱ú Biblia kúúña. Ña̱kán xíniñúʼu kiʼinníyó kuenta xíʼin texto ña̱ va̱xi nu̱úña, tá kúú ña̱ kaʼvina tá xa̱a̱ káʼviyó ña̱ artículo yóʼo ti̱xin congregación. Ná kiʼinníyó kuenta xíʼin tu̱ʼun ña̱ ndáyáʼvi ña̱ va̱xi nu̱úña ña̱ kítáʼan xíʼin ña̱ káʼa̱n párrafo. Saátu ná taváyó tiempo ña̱ ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱ káʼa̱n texto yóʼo ta ndáa ki̱ʼva keʼéyó ña̱ káʼa̱nña (kaʼvi Josué 1:8). *

Ndóʼó na̱ íyo se̱ʼe, sanáʼa̱ndó na̱ va̱lí se̱ʼendó ña̱ vií kaʼvina. (Koto párrafo 10). *

10. Nda̱a̱ táki̱ʼva káchi Hebreos 5:14, ¿nda̱chun xíniñúʼu sanáʼa̱ na̱ íyo se̱ʼe na̱ va̱lí se̱ʼena ña̱ vií kaʼvina ta nandukú va̱ʼana xa̱ʼa̱ iin ña̱ʼa?

10 Vitin ná ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ tá káʼviyó xíʼin na̱ veʼeyó. Na̱ íyo se̱ʼe kúni̱na ná kusi̱í-ini se̱ʼena tá ndákutáʼanna ña̱ káʼvina semana tá semana. Ta ni xíniñúʼu xíʼin tiempo kotona ndáaña sakuaʼana xa̱ʼa̱, kǒo xíniñúʼu keʼéna ku̱a̱ʼání ña̱ʼa ña̱ ndáyáʼvi ndiʼi semana. Ña̱ ndixa kúú ña̱ kivi kotondeʼéna programa ña̱ JW Broadcasting á savatu keʼéna iin ña̱ʼa ña̱ kútóona tá kúú ña̱ keʼéna tú arca ta̱ Noé xíʼin se̱ʼena. Soo saátu xíniñúʼu sanáʼa̱na se̱ʼena ndáaña keʼéna ña̱ vií kaʼvina. Xíniñúʼu sakuaʼa na̱ va̱lí yóʼo ña̱ vií kaʼvina xa̱ʼa̱ ña̱ ya̱ʼa ti̱xin reunión, á ña̱ nandukú va̱ʼana xa̱ʼa̱ iin ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nna xa̱ʼa̱ escuela (kaʼvi Hebreos 5:14). * Tá ná nandukú va̱ʼana xa̱ʼa̱ iin ña̱ káʼa̱n Biblia xa̱ʼa̱ ti̱xin veʼena, va̱ása ixayo̱ʼvi̱ña xíʼinna ña̱ vií kuniso̱ʼona ña̱ yáʼa ti̱xin reunión á asamblea, saáchi sava kǒo video va̱xi xíʼin ña̱yóʼo. Ña̱ nda̱a̱ kúúña, mií na̱ íyo se̱ʼe koto nda̱saa tiempo sakuaʼana xíʼin se̱ʼena ta ndáaña xíniñúʼu sakuaʼana.

11. ¿Nda̱chun xíniñúʼu sanáʼa̱yó na̱ káʼviyó xíʼin ña̱ vií kaʼvina ta nandukú va̱ʼana xa̱ʼa̱ iin ña̱ʼa?

11 Saátu na̱ káʼviyó xíʼin, xíniñúʼu sakuaʼana vií kaʼvina tu̱ʼun Ndióxi̱. Kúsi̱í-iniyó ña̱ va̱ʼaní káʼyína respuesta nu̱ú tutu ña̱ káʼviyó xíʼinna xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ á nu̱ú tutu ña̱ káʼviyó ti̱xin reunión. Soo saátu xíniñúʼu sanáʼa̱yóna ña̱ vií kaʼvina ta nandukú va̱ʼana xa̱ʼa̱ iin ña̱ʼa ña̱ kúni̱na kunda̱a̱-inina. Ña̱kán tá ná ya̱ʼana nu̱ú iin tu̱ndóʼo, va̱ása ndi̱ku̱n ka̱ʼa̱nna xíʼin na̱ hermano ña̱ ná chindeétáʼanna xíʼinna, chi kunda̱a̱-inina nandukúna xa̱ʼa̱ña nu̱ú tutu ña̱ tává na̱ ñuu Ndióxi̱.

XÍNIÑÚʼU KUNDA̱A̱-INIYÓ NDÁAÑA KÚNI̱YÓ NI̱ʼÍYÓ XÍʼIN ÑA̱ KÁʼVIYÓ

12. ¿Ndáaña kúni̱yó ni̱ʼíyó xíʼin ña̱ káʼviyó?

12 Tá va̱ása kútóoyó kaʼviyó, sana ndakanixi̱níyó ña̱ va̱ása kuchiñuyó vií kaʼviyó ta kusi̱í-iniyó xíʼin ña̱ sákuaʼayó. Soo kuchiñuvayó. Siʼna tá loʼo tiempo ná kixáʼayó kaʼviyó ta kúee tá kúee ku̱a̱ʼáka tiempo ná kuniñúʼuyó ña̱ kaʼviyó. Xíniñúʼu kunda̱a̱-iniyó ndáaña kúni̱yó ni̱ʼíyó xíʼin ña̱ káʼviyó. Ña̱ nda̱a̱ kúúña, ña̱ kúni̱yó kúú ña̱ kutáʼan va̱ʼayó xíʼin Jehová. Soo inka ña̱ kúni̱yó keʼéyó kúú ña̱ ndataxiyó iin respuesta ndaʼa̱ iin na̱ ni̱nda̱ka̱tu̱ʼun miíyó á ña̱ nandukú va̱ʼayó xa̱ʼa̱ iin ña̱ ndóʼoyó.

13. a) ¿Ndáaña xíniñúʼu keʼé na̱ ku̱a̱ʼa̱n escuela ña̱ va̱ʼa ka̱ʼa̱nna xíʼin inkana xa̱ʼa̱ ña̱ kándíxana? b) ¿Nda̱saa kivi keʼún ña̱ káʼa̱n Colosenses 4:6?

13 Ná ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ iin ejemplo, ¿á kúún iin na̱ ku̱a̱ʼa̱n escuela? Sana ndiʼi na̱ káʼvi xíʼún kándíxana ña̱ naní evolución. Ta kúni̱ún ndakuiún yuʼúna xíʼin ña̱ sánáʼa̱ Biblia, soo túviún ña̱ va̱ása íyo tu̱ʼvaún. Ña̱kán xíniñúʼu nandukú va̱ʼún xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo. Ta u̱vi̱ kúú ña̱ kúni̱ún ni̱ʼún. Iinña kúú ña̱ ndasandakún ña̱ kandíxaún ña̱ mií Ndióxi̱ kúú ta̱ i̱xava̱ʼa ndiʼi ña̱ʼa. Ta inkaña kúú ña̱ kuchiñu va̱ʼakaún ndakuiún yuʼúna xíʼin ña̱ sánáʼa̱ Biblia (Rom. 1:20; 1 Ped. 3:15). Ña̱ nu̱ú xíniñúʼu keʼún kúú ña̱ nda̱ka̱tu̱ʼun xíʼin miíún nda̱chun kúú ña̱ kándíxa na̱ káʼvi xíʼún ña̱ evolución. Tasaá nandukú va̱ʼún xa̱ʼa̱ña nu̱ú tutu ña̱ tává na̱ ñuu Ndióxi̱. Saá kunda̱a̱-iniún ña̱ va̱ása yo̱ʼvi̱ ndakiʼún tu̱ʼun ña̱ kándíxaún. Ku̱a̱ʼání na̱ yiví kándíxana ña̱ naní evolución saáchi iin na̱ ndíchi ni̱ka̱ʼa̱n xíʼinna ña̱ kúúña ña̱ ndixa. Soo tá nda̱ni̱ʼún u̱vi̱ ña̱ʼa ña̱ ndáyáʼvi, kivi ndakuiún yuʼú na̱ ni̱nda̱ka̱tu̱ʼun yóʼó na̱ ndixa kúni̱ kunda̱a̱-ini (kaʼvi Colosenses 4:6). *

NÁ KUNI̱KAYÓ SAKUAʼAYÓ

14-16. a) ¿Ndáaña kivi keʼéyó ña̱ va̱ʼa kunda̱a̱ káxika iniyó xa̱ʼa̱ sava libro ña̱ va̱xi nu̱ú Biblia ña̱ va̱ása xíni̱ va̱ʼayó xa̱ʼa̱? b) ¿Nda̱saa chíndeétáʼan sava texto ña̱ va̱xi yóʼo xíʼinyó ña̱ kunda̱a̱ va̱ʼaka iniyó xa̱ʼa̱ libro ta̱ Amós? (Koto recuadro ña̱ naní “ Ná kunda̱a̱ va̱ʼaka iniyó xa̱ʼa̱ na̱ káʼa̱n Biblia xa̱ʼa̱”).

14 Ná kachiyó ña̱ koo iin reunión nu̱ú kaʼviyó xa̱ʼa̱ iin libro ña̱ ka̱ʼyí iin ta̱ profeta, ta sana va̱ása xíni̱ va̱ʼayó xa̱ʼa̱ ta̱yóʼo. Xíniñúʼu kuni̱yó kunda̱a̱ va̱ʼa iniyó xa̱ʼa̱ ña̱ ka̱ʼyí ta̱ profeta yóʼo. Ta, ¿nda̱saa kivi keʼéyóña?

15 Ña̱ xíniñúʼu keʼéyó kúú ña̱ ná nda̱ka̱tu̱ʼun xíʼin miíyó ndáaña xíni̱yó xa̱ʼa̱ ta̱ ka̱ʼyí ña̱ libro yóʼo: ndáa na̱ yiví xi̱kuura, míí ni̱xi̱yora ta ndáaña xi̱keʼéra. Ndiʼi ña̱yóʼo kivi chindeétáʼanña xíʼinyó ña̱ kunda̱a̱-iniyó nda̱chun xi̱niñúʼura sava tu̱ʼun ña̱ ndáyáʼvi á sava ejemplo. Tá xa̱a̱ káʼviyó ña̱yóʼo ná nandukúyó sava tu̱ʼun ña̱ náʼa̱ nda̱a̱ ki̱ʼva ni̱xi̱yo ta̱ ka̱ʼyí ña̱yóʼo.

16 Tándi̱ʼi, ná nandukúyó ama kúú ña̱ ni̱kaʼyí ña̱ libro yóʼo. Ta kivi kuniñúʼuyó ña̱ “Tabla de los libros de la Biblia” ña̱ va̱xi chí nu̱ú kíxáʼa ña̱ Traducción del Nuevo Mundo de las Santas Escrituras (con referencias). Saátu ná kaʼviyó ña̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ na̱ profeta xíʼin na̱ rey ña̱ va̱xi nu̱ú ña̱ táʼvi 3 ña̱ folleto Ña̱ táxi yichi̱ nu̱úyó ña̱ va̱ʼa sakuaʼakayó xa̱ʼa Biblia. Tá libro ña̱ káʼviyó káʼa̱nña xa̱ʼa̱ profecía, kivi nandukú va̱ʼayó xa̱ʼa̱ ña̱ ku̱u tá ni̱ka̱ʼyi̱ ña̱yóʼo. Saátu ná nandukúyó xa̱ʼa̱ ndáaña va̱ása va̱ʼa ni̱xikuumií na̱ yiví na̱ xi̱natúʼun ta̱ profeta yóʼo xíʼin, na̱ xi̱kuni̱ra nasa̱ma, ta ndáaka na̱ ni̱xi̱yo tiempo ña̱ ni̱xi̱yora. Ta ña̱ va̱ʼa kunda̱a̱ káxi iniyó, kivi nandukúkayó xa̱ʼa̱ña nu̱ú inkaka libro ña̱ va̱xi nu̱ú Biblia. Tá kúú, ña̱ va̱ʼa kunda̱a̱ káxika iniyó xa̱ʼa̱ ña̱ ku̱u tá tiempo ta̱ profeta Amós, kivi kaʼviyó versículo ña̱ va̱xi nu̱ú ña̱ 2 Reyes xíʼin 2 Crónicas ña̱ va̱xi nu̱ú referencias ña̱ kúúmií ña̱ Amós 1:1. Ta saátu kunda̱a̱ka-iniyó ta ná kaʼviyó libro ta̱ Oseas, chi sana inkáchi tiempo ni̱xi̱yo ta̱yóʼo xíʼin ta̱ Amós. Tíxa̱ʼvi ndiʼi ña̱yóʼo va̱ʼa kunda̱a̱-iniyó ndáa ki̱ʼva ni̱xi̱yo tiempo ta̱ Amós (2 Rey. 14:25-28; 2 Crón. 26:1-15; Os. 1:1-11; Amós 1:1).

NÁ NANDUKÚ VA̱ʼAYÓ XA̱ʼA̱ ÑA̱ KÁʼVIYÓ

17, 18. Ka̱ʼa̱n nda̱saa kivi kusi̱íka-iniyó kaʼviyó ña̱ káʼa̱n Biblia tá nándukú va̱ʼayó xa̱ʼa̱ sava ña̱ʼa. Kuniñúʼu ejemplo ña̱ va̱xi nu̱ú párrafo yóʼo á inkakaña.

17 Xíniñúʼu viíní ná kaʼviyó Biblia. Tá kúú ná ndakanixi̱níyó ña̱ káʼviyó ña̱ capítulo 12 ña̱ profecía ta̱ Zacarías, ña̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ ña̱ kuvi ta̱ Mesías (Zac. 12:10). Tá ni̱xa̱a̱yó versículo 12, káʼviyó ña̱ káʼa̱nña ña̱ na̱ veʼe ta̱ Natán kuakuna xa̱ʼa̱ ña̱ kuvi ta̱ Mesías. Ta nu̱úka ña̱ ya̱ʼayó ña̱yóʼo, ndáka̱tu̱ʼun xíʼin miíyó: “¿Ndáa ki̱ʼva kítáʼan ta̱ Mesías xíʼin na̱ veʼe ta̱ Natán? ¿Ndáa míí kivi ndani̱ʼíi̱ inkaka ña̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo?”. Tasaá kíxáʼayó nandukúyó xa̱ʼa̱ña. Iin referencia chíndaʼáña miíyó nu̱ú 2 Samuel 5:14, nu̱ú káʼa̱nña ña̱ ta̱ Natán xi̱kuura iin ta̱ se̱ʼe ta̱ David. Ña̱ inka referencia kúú ña̱ Lucas 3:31, ña̱ káʼa̱n ña̱ ta̱ Jesús xi̱kuura iin ta̱ veʼe ta̱ Natán, ta̱ veʼe ñá María (Koto La Atalaya ña̱ agosto 2017, página 32, párrafo 4). Ndáyáʼviní ña̱ káʼa̱n ña̱yóʼo. Xa̱a̱ xíni̱yó ña̱ ta̱ veʼe ta̱ David koo ta̱ Jesús (Mat. 22:42). Soo ta̱ David ni̱xi̱yo yáʼaka 20 se̱ʼera. Ña̱ xa̱a̱ kúnda̱a̱-iniyó xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo va̱ása ndákanda̱ka-iniyó ña̱ káʼa̱n ta̱ Zacarías ña̱ na̱ veʼe ta̱ Natán kuakuna tá ná kuvi ta̱ Jesús.

18 Ná ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ inka ejemplo. Ña̱ capítulo nu̱ú ña̱ Lucas, káʼviyó ña̱ káʼa̱nña ña̱ ta̱ ángel Gabriel ni̱xa̱ʼa̱nra xi̱tora ñá María ta ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱yóʼo xíʼinñá xa̱ʼa̱ se̱ʼeñá ta̱ kaku: “Ta̱ loʼo yóʼo xa̱a̱ra kuura iin ta̱a káʼnu, ta kunaníra se̱ʼe Ndióxi̱; ta Jehová taxira iin chiñu ndaʼa̱ra ña̱ kuura rey, táki̱ʼva ni̱xi̱yo yivára ta̱ David, ta xa̱a̱ra kuura rey ndiʼi tiempo nu̱ú na̱ veʼe ta̱ Jacob” (Luc. 1:32, 33). Sana ña̱ ndákanikaxi̱níyó xa̱ʼa̱ kúú ña̱ nu̱ú ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ ángel yóʼo, ña̱ ta̱ Jesús xa̱a̱ra kunaníra “se̱ʼe Ndióxi̱”. Soo saátu ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Gabriel ña̱ xa̱a̱ra koora rey. Ña̱kán sana kivi nda̱ka̱tu̱ʼun xíʼin miíyó ndáaña na̱kunda̱a̱-ini ñá María xíʼin tu̱ʼun yóʼo. ¿Á nda̱kanixi̱níñá ña̱ xa̱a̱ ta̱ Jesús ndakiʼinra chiñu nu̱ú ta̱ Herodes á nu̱ú iin na̱ xi̱ndakiʼin nu̱úra ña̱ ñuu Israel? ¿Á nda̱kanixi̱níñá ña̱ miíñá xa̱a̱ koo reina ta na̱ veʼeñá koona ti̱xin ña̱ palacio? Kǒo nda̱a̱ ni iin ña̱ káʼa̱n nu̱ú Biblia ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nñá ña̱yóʼo xíʼin ta̱ Gabriel. Ta saátu va̱ása káʼa̱nña ña̱ níndukúñá ndakiʼinñá iin chíñu ña̱ ndáyáʼvi ti̱xin reino, nda̱a̱ táki̱ʼva ke̱ʼé u̱vi̱ na̱ discípulo ta̱ Jesús (Mat. 20:20-23). Ña̱yóʼo náʼa̱ña nu̱úyó ña̱ vitání ni̱xi̱yo ini ñá María.

19, 20. Nda̱a̱ táki̱ʼva káchi Santiago 1:22-25 xíʼin 4:8, ¿ndáaña xíniñúʼu ndakaʼányó tá káʼviyó?

19 Ná ndakaʼányó chi ña̱ kúni̱yó ni̱ʼíyó tá káʼviyó Biblia xíʼin tutu ña̱ tává na̱ ñuu Jehová kúú ña̱ kutáʼan va̱ʼayó xíʼinra. Soo saátu xíniñúʼu kotoyó ndáa na̱ yiví kúúyó ta ndáaña xíniñúʼu keʼéyó ña̱ va̱ʼa sakusi̱íyó-ini Jehová (kaʼvi Santiago 1:22-25; * 4:8). * Xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo ndiʼi yichi̱ tá káʼviyó xíniñúʼu ka̱ʼa̱nyó xíʼin Jehová ña̱ ná taxira espíritu santora ndaʼa̱yó. Saátu xíniñúʼu ka̱ʼa̱nyó xíʼinra ná chindeétáʼanra xíʼinyó ña̱ vií káʼviyó, ta ná kotoyó miíyó nda̱a̱ táki̱ʼva xítora miíyó.

20 Ndiʼiyó kúni̱yó kooyó nda̱a̱ táki̱ʼva ni̱xi̱yo ta̱ nda̱sakáʼnu Ndióxi̱ ta̱ káʼa̱n Salmo 1:2, 3 xa̱ʼa̱: “Ña̱ kútóokara kaʼvira kúú ley Jehová, ñuú ta káʼñu káʼvira ley yóʼo ta ndákanixi̱níra xa̱ʼa̱ña. Tasaá [...] ndiʼi ña̱ keʼéra va̱ʼa kanaña”.

YAA 88 Ná kunda̱a̱-inindi̱ xa̱ʼa yichi̱ún

^ párr. 5 Jehová va̱ʼaní-inira, ku̱a̱ʼání ña̱ʼa táxira ndaʼa̱yó ña̱ kotondeʼéyó, ña̱ kaʼviyó xíʼin ña̱ sakuaʼayó. Ña̱ artículo yóʼo chindeétáʼanña xíʼinyó ña̱ ndaka̱xinyó ndáaña kaʼviyó ta ndáaña keʼéyó ña̱ vií sakuaʼayó xíʼinña.

^ párr. 9 Josué 1:8: “Tutu ña̱ ley yóʼo kǒo sandákoún kaʼviúnña, ñuú xíʼin káʼñu kaʼviúnña ta ndakanixi̱níún xa̱ʼa̱ña, tasaá va̱ʼa keʼún ña̱ káʼa̱nña xíʼún; ta ndiʼi ña̱ keʼún va̱ʼa kanaña”.

^ párr. 10 Hebreos 5:14: “Soo xa̱a̱ síín íyo ña̱ʼa ña̱ xíxi na̱ yiví na̱ xu̱xa ta na̱yóʼo kúú na̱ xa̱a̱ táku̱-ini ta xíni̱na ndakunina ndáaña kúú ña̱ va̱ʼa ta ndáaña kúú ña̱ va̱ása va̱ʼa”.

^ párr. 13 Colosenses 4:6: “Tá káʼa̱nndó xíʼinna viíní ka̱ʼa̱nndó ña̱ va̱ʼa ná kusi̱í-inina, ta viíní ndakuiinndó yuʼúna ña̱ ndáka̱tu̱ʼunna xa̱ʼa̱”.

^ párr. 19 Santiago 1:22-25: “Xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo, xíniñúʼu keʼéndó ña̱ káʼa̱n tu̱ʼun Ndióxi̱ ta va̱ása kuniso̱ʼo kuitíndóña, ta sandáʼvi xíʼin miíndó. Chi tá iinna xíniso̱ʼo kuitína ña̱ káʼa̱n tu̱ʼun Ndióxi̱, soo va̱ása kéʼéna ña̱ káʼa̱nña, íyona táki̱ʼva íyo iin ta̱a ta̱ xíto nu̱úra nu̱ú iin espejo. Xítora miíra soo tá ki̱tara ku̱a̱ʼa̱nra kamaní na̱ndosóra ndáa ta̱a kúúra. Soo na̱ xíniso̱ʼo ña̱ káʼa̱n ley Ndióxi̱ ta kéʼéna ña̱ káʼa̱nña ta kǒo nándósó-inina xa̱ʼa̱ña, si̱íní xa̱a̱na koona”.

^ párr. 19 Santiago 4:8: “Kuyatinndó nu̱ú Ndióxi̱ tasaá kuyatinra nu̱úndó. Ndakatandó ndaʼa̱ndó, ndóʼó na̱ kúúmií ku̱a̱chi, ta ndasayaandó níma̱ndó, ndóʼó na̱ xíka-ini”.

^ párr. 66 ÑA̱ KÁʼA̱N XA̱ʼA̱ NA̱ʼNÁ: U̱vi̱ na̱ íyo se̱ʼe sánáʼa̱na se̱ʼena ña̱ sakuaʼa kúeena xíʼin Tutu Ña̱ Nátúʼun xíʼinyó ña̱ káʼviyó semana tá semana.

^ párr. 68 ÑA̱ KÁʼA̱N XA̱ʼA̱ NA̱ʼNÁ: Iin ta̱ hermano nándukú va̱ʼara xa̱ʼa̱ ta̱ ka̱ʼyí libro ña̱ Amós. Na̱ʼná válí ña̱ va̱xi chí sa̱tá náʼa̱ña ña̱ ndákanixi̱níra tá káʼvira relato yóʼo.