Ir al contenido

Ir al índice

¿Á xa̱a̱ xíni̱ún xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo?

¿Á xa̱a̱ xíni̱ún xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo?

¿Á xi̱xiniñúʼuna tú papiro ña̱ va̱ʼa ixava̱ʼana barco tiempo xi̱naʼá?

Planta tú papiro.

KU̱A̱ʼÁNÍ na̱ yiví kúnda̱a̱-inina ña̱ na̱ ñuu Egipto xi̱xiniñúʼuna tú papiro ña̱ va̱ʼa ixava̱ʼana tutu ña̱ kaʼyína. Ta saátu na̱ ñuu Grecia xíʼin na̱ ñuu Roma xi̱xiniñúʼuna túyóʼo. * Soo loʼoní na̱ yiví xíni̱ ña̱ saátu xi̱xiniñúʼuna tú papiro ña̱ va̱ʼa ixava̱ʼana barco.

Ña̱yóʼo náʼa̱ña ndáa ki̱ʼva xi̱na̱ʼa̱ barco tú xi̱ ixava̱ʼana xíʼin tú papiro, ta nda̱ni̱ʼínaña ini iin ya̱vi̱ chí Egipto.

Xa̱a̱ yáʼaka 2,500 ku̱i̱ya̱ ta̱ profeta Isaías ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ na̱ yiví na̱ ndóo yuʼú yu̱ta chí Etiopía, chi̱ndaʼána na̱ mensajero chí nu̱ú tá mar xíʼin barco tú papiro. Ta saátu ta̱ profeta Jeremías ni̱ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱ na̱ ñuu Media xíʼin na̱ ñuu Persia ña̱ ki̱ʼvina ñuu Babilonia, ta kaʼmina barco tú papiro na̱ ñuu kán tasaá va̱ása kununa (Is. 18:1, 2; Jer. 51:32).

Xa̱a̱ ndáni̱ʼí na̱ arqueólogo sava ña̱ʼa ña̱ náʼa̱ ña̱ xi̱xiniñúʼuna tú papiro tiempo xi̱naʼá tá xi̱ ixava̱ʼana barco, soo miíyó va̱ása ndákanda̱-iniyó xíʼin ña̱yóʼo saáchi xa̱a̱ káʼa̱nva tu̱ʼun Ndióxi̱ ña̱ xi̱xiniñúʼuna túyóʼo (2 Tim. 3:16). Ná ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ sava ña̱ xa̱a̱ ndáni̱ʼína chí ñuu Egipto, ña̱ náʼa̱ ndáa ki̱ʼva xi̱ ixava̱ʼana barco tú papiro.

¿NDÁA KI̱ʼVA XI̱ IXAVA̱ʼANA BARCO TÚ PAPIRO?

Ini sava ya̱vi̱ nu̱ú ni̱ndu̱xu̱n na̱ yiví chí Egipto, xa̱a̱ ndáni̱ʼína na̱ʼná ña̱ náʼa̱ ndáa ki̱ʼva xi̱chiʼina tú papiro ta ndáa ki̱ʼva xi̱ ixava̱ʼana barco xíʼin túyóʼo. Na̱ yiví xi̱xaʼndana tú papiro ta xa̱a̱ numi numi xi̱katúnnanú. Tasaá xi̱ndachitáʼanna ku̱a̱ʼánú ta kútu̱ní xi̱katúnna tokónú, ta va̱ʼaní xi̱ndakutáʼannú chi xi̱xiyo ti̱tu̱nnú. Iin libro káʼa̱nña xa̱ʼa̱ ki̱ʼva ña̱ xi̱ ixava̱ʼana barco xíʼin papiro ña̱ ki̱ʼva 17 metro káni̱ xi̱xiyonú, ta nda̱a̱ 10 á 12 remo xi̱xiyo sii̱nnú (A Companion to Ancient Egypt).

Na̱ʼná ña̱ náʼa̱ ndáa ki̱ʼva xi̱ ixava̱ʼana barco xíʼin tú papiro.

¿NDA̱CHUN XI̱ IXAVA̱ʼANA BARCO TÚ PAPIRO?

Tú papiro va̱ʼaní xi̱xaʼnunú chí yuʼú yu̱ta Nilo. Ta saátu va̱ása yo̱ʼvi̱ xi̱ ixava̱ʼana barco xíʼin túyóʼo. Ni ki̱xáʼana xíniñúʼuna inkaka yitu̱n ña̱ va̱ʼa ixava̱ʼana barco tú náʼnuka, na̱ xi̱tiin ti̱a̱ká xíʼin na̱ xi̱xaʼní kití xi̱xiniñúʼukavana barco válí tú xi̱ ixava̱ʼana xíʼin tú papiro.

Ku̱a̱ʼá ku̱i̱ya̱ nda̱kundeéna xi̱niñúʼuna barco tú xi̱ ixava̱ʼana xíʼin tú papiro. Ta̱ Plutarco kúu iin ta̱ xi̱ka̱ʼa̱n xa̱ʼa̱ historia ta ni̱xi̱yora chí Grecia, ta̱yóʼo ni̱xi̱yora tá tiempo ña̱ xi̱ndoo na̱ apóstol, ta ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ xi̱xiniñúʼukava na̱ yiví barco válí tú xi̱ ixava̱ʼana xíʼin tú papiro tá tiempo saá.

^ párr. 3 Tú papiro xáʼnunú nu̱ú ñúʼu ti̱kui̱í tá va̱ása kánda̱ á ma̱ʼñú yu̱ta tá va̱ása ndeé ku̱a̱ʼa̱n. Ki̱ʼva 5 metro xáʼnunú, ta 15 centímetro ndíka̱ tokónú.