Ir al contenido

Ir al índice

ARTÍCULO ÑA̱ KAʼVIYÓ 18

YAA 1 Ña̱ va̱ʼa kúúmií Jehová

“Nda̱kúní ndátiin Jehová ku̱a̱chi ta kúndáʼviní-inira xínira miíyó”

“Nda̱kúní ndátiin Jehová ku̱a̱chi ta kúndáʼviní-inira xínira miíyó”

“Ta̱ ndátiin ku̱a̱chi xíʼin ndiʼi na̱ ndóo nu̱ú iníísaá ñuʼú, ¿á va̱ása keʼún ña̱ nda̱kú?” (GÉN. 18:25).

TEMA

Nu̱ú artículo yóʼo sakúaʼayó ña̱ kundáʼviní-ini Jehová kunira na̱ kǒo níxa̱a̱ kunda̱a̱-ini xa̱ʼa̱ra ta kǒo níndasakáʼnunara, ta nda̱kúní ndatiinra ku̱a̱chi xíʼinna tá ná ndatakuna.

1. ¿Ndáaña ndáyáʼviní ni̱ka̱ʼa̱n Jehová xíʼin ta̱ Abrahán?

 JEHOVÁ xi̱niñúʼura iin ángel ña̱ ka̱ʼa̱nra xíʼin ta̱ Abrahán ña̱ sandíʼi-xa̱ʼa̱ra ñuu Sodoma xíʼin Gomorra, ta sana kǒo nínandósó-ini ta̱ Abrahán xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo. Ta ni xi̱kandíxaníra Jehová soo kǒo níkunda̱a̱-inira xíʼin ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra, ña̱kán ni̱nda̱ka̱tu̱ʼunrara: “¿Á inkáchi sandíʼi-xa̱ʼún na̱ yiví na̱ kéʼé ña̱ va̱ʼa xíʼin na̱ yiví na̱ kéʼé ña̱ va̱ása va̱ʼa? Yóʼó, ta̱ ndátiin ku̱a̱chi xíʼin ndiʼi na̱ ndóo nu̱ú iníísaá ñuʼú, ¿á va̱ása keʼún ña̱ nda̱kú?”. Jehová kǒo nísa̱a̱ra xíʼin ta̱ Abrahán ta viíní ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinra. Saáchi Jehová va̱ása sandíʼi-xa̱ʼa̱ra na̱ yiví na̱ kéʼé ña̱ va̱ʼa. Kúsi̱íní-iniyó ña̱ kúnda̱a̱-iniyó xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo (Gén. 18:​23-33).

2. ¿Nda̱chun kivi kandíxayó ña̱ nda̱kúní ndátiin Jehová ku̱a̱chi ta saátu kúndáʼviní-inira xínira na̱ yiví?

2 ¿Nda̱chun kivi kandíxayó ña̱ nda̱kúní ndátiin Jehová ku̱a̱chi ta saátu kúndáʼviní-inira xínira na̱ yiví? Saáchi xíni̱yó ña̱ kúnda̱a̱-inira xíʼin ña̱ ñúʼu níma̱ na̱ yiví (1 Sam. 16:7). Ta xíni̱ra ndáaña ndíkaa̱ níma̱ iin tá iin na̱ yiví (1 Rey. 8:39; 1 Crón. 28:9). Ndíchiní Jehová ta sava yichi̱ kǒo kúnda̱a̱-iniyó xíʼin ña̱ ndáka̱xinra keʼéra tá xa̱a̱ ndátiinra ku̱a̱chi xíʼin na̱ yiví. Ña̱kán ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ apóstol Pablo: “Kǒo kivi ndakaniyó xa̱ʼa̱ ki̱ʼva ña̱ ndátiinra ku̱a̱chi” (Rom. 11:33).

3, 4. ¿Ndáa pregunta kivi ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱, ta ndáaña sakúaʼayó nu̱ú artículo yóʼo? (Juan 5:​28, 29).

3 Sava yichi̱ kivi kundoʼoyó nda̱a̱ táki̱ʼva ndo̱ʼo ta̱ Abrahán ta ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ pregunta yóʼo: “¿Á sandátaku Jehová sava na̱ yiví na̱ sa̱ndíʼi-xa̱ʼa̱ra, tá kúú na̱ ni̱xi̱yo ñuu Sodoma xíʼin Gomorra? ¿Á sandátakurana xíʼin na̱ yiví na̱ kǒo níxa̱a̱ kunda̱a̱-ini xa̱ʼa̱ra?” (Hech. 24:15).

4 Vitin ná ka̱ʼa̱n tukuyó xa̱ʼa̱ ña̱ kúnda̱a̱-iniyó xa̱ʼa̱ ña̱ ndataku na̱ yiví. Sa̱kán íyo loʼo tiempo na̱ ñuu Ndióxi̱ ni̱ka̱ʼa̱nna ndáaña kúni̱ kachi ña̱ ndataku na̱ ni̱xi̱ʼi̱ ta koona nu̱ú ñuyǐví xa̱á, ta saátu koo na̱ ndataku ta ndatiinna ku̱a̱chi xíʼinna (kaʼvi Juan 5:​28, 29). a Xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo na̱ ñuu Ndióxi̱ ki̱ʼinna kuenta ña̱ xíniñúʼu nasamana sava ña̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ ña̱ ndataku na̱ yiví. Ña̱kán nu̱ú artículo yóʼo xíʼin ña̱ va̱xi sakúaʼakayó xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo. Jehová kúú ta̱ ndatiin ku̱a̱chi xíʼin na̱ yiví na̱ ndataku, ña̱kán vitin ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ ña̱ kǒo xíni̱yó keʼéra ta saátu ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ ña̱ xa̱a̱ xíni̱yó keʼéra.

ÑA̱ KǑO XÍNI̱YÓ

5. ¿Ndáaña xi̱kaʼa̱n tutu ña̱ tává na̱ ñuu Ndióxi̱ xa̱ʼa̱ na̱ yiví na̱ sa̱ndíʼi-xa̱ʼa̱ Jehová ñuu Sodoma xíʼin Gomorra?

5 Jehová sa̱ndíʼi-xa̱ʼa̱ra na̱ yiví na̱ xi̱ndoo ñuu Sodoma xíʼin Gomorra saáchi nina ña̱ va̱ása va̱ʼa xi̱keʼéna. Ña̱kán, ¿ndáaña kuu xíʼinna? Tá ya̱chi̱ na̱ ñuu Ndióxi̱ xi̱kaʼa̱nna ña̱ kǒo ndatakuvína. Soo, na̱ esclavo fiel y prudente ni̱ka̱ʼa̱nnína xíʼin Ndióxi̱ ta na̱ndukúnína xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo. Ña̱kán vitin kǒo kívi ka̱ʼa̱n káxiyó á ndatakuna á va̱ása ndatakuna. Soo ná kotoyó nda̱chun káʼa̱nyó ña̱yóʼo.

6. ¿Ama kúú ña̱ sa̱ndíʼi-xa̱ʼa̱ Jehová na̱ yiví na̱ xi̱keʼé ña̱ va̱ása va̱ʼa, ta ndáaña kǒo káʼa̱n káxi Biblia xa̱ʼa̱?

6 Biblia káʼa̱nña ña̱ sava yichi̱ Jehová sa̱ndíʼi-xa̱ʼa̱ra na̱ yiví na̱ kéʼé ña̱ va̱ása va̱ʼa. Tá kúú, tá ki̱xi Diluvio nu̱ú ñuʼú yóʼo, Jehová sa̱ndíʼi-xa̱ʼa̱ra ndiʼi na̱ yiví na̱ xi̱keʼé ña̱ va̱ása va̱ʼa ta iinlá ta̱ Noé xíʼin na̱ veʼera ni̱ka̱ku. Tá ni̱ya̱ʼa tiempo, Jehová ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin na̱ ñuu Israel ña̱ sandíʼi-xa̱ʼa̱na 7 ñuu ña̱ ni̱xi̱yo nu̱ú ñuʼú ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra taxira ndaʼa̱na. Ta iin ñuú iin ángel xa̱ʼníra 185,000 na̱ soldado asirio (Gén. 7:23; Deut. 7:​1-3; Is. 37:​36, 37). Kǒo káʼa̱n káxiví Biblia xíʼinyó xa̱ʼa̱ na̱ yiví na̱ sa̱ndíʼi-xa̱ʼa̱ Jehová á ndatakuna chí nu̱únínu á va̱ása ndatakuna. Ná ka̱ʼa̱nkayó xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo.

7. ¿Ndáaña kǒo xíni̱yó xa̱ʼa̱ na̱ yiví na̱ ni̱xi̱ʼi̱ tá ki̱xi Diluvio á na̱ xi̱ndoo ñuu Canaán? (Koto na̱ʼná ña̱ va̱xi chí nu̱ú kíxáʼa tutu yóʼo).

7 Xíni̱yó ña̱ sa̱ndíʼi-xa̱ʼa̱ Jehová ndiʼi na̱ yiví kán, soo kǒo xíni̱yó ndáaña xi̱ndakanixi̱níra xa̱ʼa̱ iin tá iinna, ni kǒo xíni̱yó á sa̱kúaʼana xa̱ʼa̱ra ta nda̱ndikó-inina tá kúma̱níka kuvina. Biblia káʼa̱nña tá tiempo ña̱ ni̱xi̱yo ta̱ Noé chi̱kaa̱níra ndee̱ ña̱ natúʼunra xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ (2 Ped. 2:5). Soo kǒo káʼa̱nña ña̱ nani íxava̱ʼa ta̱ Noé tú arca xi̱natúʼunra xíʼin iin tá iin na̱ yiví xa̱ʼa̱ Ndióxi̱. Saátu kǒo xíni̱yó á ndiʼi na̱ yiví na̱ xi̱ndoo ñuu Canaán sa̱kúaʼana xa̱ʼa̱ Jehová ta nda̱ndikó-inina xa̱ʼa̱ ña̱ kini xi̱keʼéna.

Ta̱ Noé xíʼin na̱ veʼera íxava̱ʼana tú arca. Nani íxava̱ʼa ta̱ Noé tú arca xíʼin na̱ veʼera kǒo xíni̱yó á na̱túʼunra xíʼin ndiʼi na̱ yiví ña̱ kixi Diluvio. (Koto párrafo 7).


8. ¿Ndáaña kǒo xíni̱yó xa̱ʼa̱ ña̱ kundoʼo na̱ yiví na̱ xi̱ndoo ñuu Sodoma xíʼin Gomorra?

8 Ta, ¿ndáaña kivi ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ na̱ yiví na̱ xi̱ndoo ñuu Sodoma xíʼin Gomorra? Xíni̱yó ña̱ ñuu kán ni̱xi̱yo ta̱ Lot ta̱ nda̱kúní ni̱xi̱yo-ini xíʼin Jehová. Soo kǒo xíni̱yó á na̱túʼunra xíʼin ndiʼi na̱ yiví na̱ ni̱xi̱yo ñuu kán xa̱ʼa̱ Jehová. Biblia káʼa̱nña ña̱ kininí xi̱keʼé na̱ yiví na̱ ni̱xi̱yo ñuu kán. Soo, ¿á xi̱kunda̱a̱-ini ndiʼina ndáaña kúú ña̱ va̱ʼa ta ndáaña kúú ña̱ va̱ása va̱ʼa? Sana va̱ásaví, saáchi Biblia káʼa̱nña ña̱ iin tiʼvi na̱ ta̱a na̱ ñuu Sodoma xi̱kuni̱na ku̱su̱nna xíʼin na̱ ta̱a na̱ ni̱xa̱ʼa̱n xi̱to ta̱ Lot. Savana nda̱a̱ na̱ va̱lí xi̱kuuna ta sana kǒo níxi̱kunda̱a̱-inina ña̱ kininí ni̱xi̱yo ña̱ xi̱keʼéna (Gén. 19:4; 2 Ped. 2:7). Kúndáʼviní-ini Jehová xínira na̱ yiví ña̱kán, ¿á kivi ka̱ʼa̱nyó ña̱ kǒo sandátakura nda̱a̱ ni iin na̱ yiví kán? Jehová ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ ni u̱xu̱ na̱ yiví na̱ kéʼé ña̱ va̱ʼa kǒo níxi̱yo ñuu kán (Gén. 18:32). Sana kǒo níxa̱a̱ na̱ yiví kán sakúaʼana xa̱ʼa̱ Jehová ña̱kán ke̱ʼéna ña̱ va̱ása va̱ʼa ta sa̱ndíʼi-xa̱ʼa̱rana. Soo, ¿á kivi ka̱ʼa̱nyó ña̱ nda̱a̱ ni iin na̱ yiví kán kǒo ndataku tá ná sandátaku Jehová na̱ kǒo níndasakáʼnu miíra xa̱ʼa̱ ña̱ kǒo nísakúaʼana xa̱ʼa̱ra? Kǒo xíni̱yó ndáaña keʼé Jehová.

9. ¿Á sandátaku Jehová ta̱ Salomón?

9 Biblia káʼa̱nña xa̱ʼa̱ sava na̱ yiví na̱ va̱ʼaní xi̱ndasakáʼnu Jehová soo tá ni̱ya̱ʼa tiempo kǒo níndasakáʼnukanara. Ta iin ta̱yóʼo xi̱kuu ta̱ rey Salomón, ta̱yóʼo xi̱xini̱vara ndáa ki̱ʼva íyo Jehová ta xi̱kunda̱a̱-inira ndáa ki̱ʼva xi̱niñúʼu ndasakáʼnurara ta ku̱a̱ʼáníva ña̱ va̱ʼa ta̱xi Jehová ndaʼa̱ra. Soo tá ni̱ya̱ʼa tiempo ki̱xáʼara ndásakáʼnura ndióxi̱ vatá ta ña̱yóʼo sa̱sáa̱níña Jehová. Ña̱kán ku̱a̱ʼání ku̱i̱ya̱ ni̱xo̱ʼvi̱ na̱ ñuu xa̱ʼa̱ ña̱ ke̱ʼé ta̱ Salomón. Biblia káʼa̱nña ña̱ tá ni̱xi̱ʼi̱ra sa̱ndúxu̱nnara nu̱ú ni̱ndu̱xu̱n na̱ táʼanra na̱ xi̱ndoo xi̱naʼá, tá kúú ta̱ rey David (1 Rey. 11:​5-9, 43; 2 Rey. 23:13). ¿Á xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱ndu̱xu̱nra xíʼin na̱ nda̱kúní ni̱xi̱yo ini xíʼin Ndióxi̱ kivi ka̱ʼa̱nyó ña̱ ndatakura? Kǒo káʼa̱n Biblia xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo. Savana kivi ndakanixi̱nína ña̱ ndatakura, saáchi Romanos 6:7 káchiña “na̱ xa̱a̱ ni̱xi̱ʼi̱ xa̱a̱ ndo̱ova ku̱a̱china”. Soo, texto yóʼo kǒo kúni̱ kachiña ña̱ ndiʼi na̱ yiví ndataku. Su̱ví xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱xi̱ʼi̱na ta ndo̱o ku̱a̱china kúni̱ kachiña ña̱ sandátaku Jehová na̱yóʼo ta taxira ña̱ kundoona nu̱ú ñuyǐví xa̱á. Jehová xíni̱ra ndáa na̱ kúú na̱ sandátakura xa̱ʼa̱ ña̱ kúʼvi̱ní-inira xínirana ña̱ va̱ʼa ndasakáʼnunara ndiʼi tiempo (Job 14:​13, 14; Juan 6:44). Ña̱kán, ¿á ndataku ta̱ Salomón? Mií Jehová xíni̱ á sandátakurara, miíyó kǒo xíni̱víyó. Soo kúnda̱a̱-iniyó ña̱ va̱ʼaníva koo ña̱ keʼé Jehová.

ÑA̱ XÍNI̱YÓ

10. ¿Ndáaña ndóʼo Jehová tá sándiʼi-xa̱ʼa̱ra na̱ yiví na̱ kéʼé ña̱ kini? (Ezequiel 33:11; koto na̱ʼná).

10 (Kaʼvi Ezequiel 33:11). b Jehová káʼa̱nra xíʼinyó ndáaña ndóʼora tá xa̱a̱ ndátiinra ku̱a̱chi xíʼin na̱ yiví. Kúni̱ kitáʼanní tu̱ʼun ña̱ ka̱ʼyí ta̱ apóstol Pedro xíʼin ña̱ ka̱ʼyí ta̱ profeta Ezequiel, ta̱ apóstol Pedro ni̱ka̱ʼa̱nra: Ña̱ kǒo kúni̱ Jehová ña̱ ndiʼi-xa̱ʼa̱ ni iin na̱ yiví (2 Ped. 3:9). Tu̱ʼun yóʼo sándi̱koníña-iniyó saáchi kúnda̱a̱-iniyó ña̱ íyo iin xa̱ʼa̱va kúú ña̱ sándiʼi-xa̱ʼa̱ Jehová na̱ yiví. Kúndáʼviní-ini Jehová xínira na̱ yiví ta ndiʼi tiempo náʼa̱ra ña̱yóʼo.

Tá ná ndataku na̱ yiví na̱ kǒo níndasakáʼnu Jehová xa̱ʼa̱ ña̱ kǒo níxi̱xini̱nara, ku̱a̱ʼání nu̱ú na̱ yiví koona ta ndiʼina kivi sakúaʼa xa̱ʼa̱ Jehová. (Koto párrafo 10).


11. ¿Ndáana kǒo ndataku, ta nda̱chun va̱ʼa xíni̱yó ña̱yóʼo?

11 ¿Ndáa na̱ yiví kúú na̱ kǒo ndataku? Sava kuitívana káʼa̱n Biblia xa̱ʼa̱. c Ta̱ Jesús ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ kǒo ndataku ta̱ Judas Iscariote (Mar. 14:21; koto ña̱ káʼa̱n Juan 17:12 xíʼin nota ña̱ va̱xi nu̱ú Biblia de estudio). Ta̱ Judas xi̱kunda̱a̱-inira ña̱ ke̱ʼéra iin ña̱ʼa ña̱ kǒo kútóo Jehová xíʼin ta̱ Jesús, soo nisaá ke̱ʼévaraña (koto Marcos 3:29 xíʼin nota ña̱ va̱xi nu̱ú Biblia de estudio). Saátu ta̱ Jesús ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ sava na̱ xi̱niʼi yichi̱ nu̱ú na̱ veʼe-ñu̱ʼu na̱ kǒo níxiniso̱ʼo ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra, kǒo ndatakuvína (Mat. 23:33; koto ña̱ káʼa̱n Juan 19:11 xíʼin nota ña̱ va̱xi nu̱ú Biblia de estudio “del hombre”). Ta̱ apóstol Pablo ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ kǒo ndataku na̱ apóstata na̱ kǒo ndándikó-ini xa̱ʼa̱ ña̱ kéʼéna (Heb. 6:​4-8; 10:29).

12. ¿Ndáaña kéʼé Jehová xa̱ʼa̱ ña̱ kúndáʼvi-inira xínira na̱ yiví? Ka̱ʼa̱n xa̱ʼa̱ u̱vi̱ ejemplo.

12 Nda̱a̱ táki̱ʼva xa̱a̱ sa̱kúaʼayó, kúndáʼviní-ini Jehová xínira na̱ yiví ta kǒo kúni̱ra ña̱ kuvi ni iinna. ¿Ndáa ki̱ʼva ni̱na̱ʼa̱ra ña̱ ku̱ndáʼvi-inira xi̱nira sava na̱ yiví na̱ ke̱ʼé ku̱a̱chi ña̱ kininí? Ta̱ rey David ni̱ki̱si̱ra xíʼin ñá síʼi inka ta̱a, ta tándi̱ʼi xa̱ʼnírara. Iin ku̱a̱chi ndeéní kúú ña̱ ke̱ʼéra nu̱ú Jehová. Soo nda̱ndikó-inira ta Jehová ku̱ndáʼvi-inira xi̱nirara ta i̱xakáʼnu-inira xa̱ʼa̱ra (2 Sam. 12:​1-13). Ku̱a̱ʼání ña̱ kini ke̱ʼé ta̱ rey Manasés, soo nisaá ku̱ndáʼvi-ini Jehová xi̱nirara saáchi xíʼin ndiʼi níma̱ra nda̱ndikó-inira xa̱ʼa̱ ña̱ ke̱ʼéra (2 Crón. 33:​9-16). Ejemplo yóʼo náʼa̱ña nu̱úyó ña̱ kúndáʼviva-ini Jehová xínira na̱ yiví tá xítora ña̱ ndixa ndándikó-inina. Sandátakuva Jehová ta̱ David xíʼin ta̱ Manasés saáchi xi̱tora ña̱ ndixa nda̱ndikó-inina xa̱ʼa̱ ña̱ ke̱ʼéna.

13. a) ¿Nda̱chun ku̱ndáʼvi-ini Jehová xi̱nira na̱ ñuu Nínive ta i̱xakáʼnu-inira xa̱ʼa̱na? b) ¿Ndáaña ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús xa̱ʼa̱ na̱ ñuu Nínive tá ni̱ya̱ʼa tiempo?

13 Saátu kúnda̱a̱-iniyó ña̱ ku̱ndáʼviní-ini Jehová xi̱nira na̱ ñuu Nínive. Ndióxi̱ ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin ta̱ Jonás: “Xítoi̱ ña̱ ku̱a̱ʼání ña̱ kini kéʼéna”. Soo tá nda̱ndikó-inina xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ása va̱ʼa kéʼéna Jehová ku̱ndáʼviní-inira xi̱nirana ta i̱xakáʼnu-inira xa̱ʼa̱na. Ta̱ Jonás xi̱kuni̱ra ña̱ ná kuvina, soo Jehová ku̱ndáʼviní-inira xi̱nirana ta kǒo nísandíʼi-xa̱ʼa̱rana. Ta tá ni̱sa̱a̱ní ta̱ Jonás, Ndióxi̱ chi̱ndeétáʼanra xíʼinra ña̱ kunda̱a̱-inira ña̱ kǒo níxi̱kunda̱a̱-ini na̱ yiví kán ndáaña kúú ña̱ va̱ʼa ta ndáaña kúú ña̱ va̱ása va̱ʼa (Jon. 1:​1, 2; 3:10; 4:​9-11). Tá ni̱ya̱ʼa tiempo, ta̱ Jesús xi̱niñúʼura ejemplo na̱ ñuu Nínive ña̱ va̱ʼa ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱ ña̱ nda̱kúní ndátiin Ndióxi̱ ku̱a̱chi ta kúndáʼviní-inira xínira na̱ yiví. Ta ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ ndataku na̱yóʼo ta ndatiin Ndióxi̱ ku̱a̱chi xíʼinna (Mat. 12:41).

14. Tá ná ndataku na̱ ñuu Nínive, ¿ndáaña kivi ndaka̱xinna keʼéna?

14 ¿Ndáaña keʼé Jehová xíʼin na̱ ñuu Nínive tá ná ndatakuna? Ta̱ Jesús ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ ndataku na̱ yiví ta ndatiinna ku̱a̱chi xíʼinna, soo ña̱yóʼo chí nu̱únínu kooña (Juan 5:29). Ta ña̱yóʼo kooña tá ná kaʼndachíñu ta̱ Jesús ti̱xin ña̱ mil ku̱i̱ya̱ chi saá kúú ña̱ ndataku na̱ ke̱ʼé ña̱ va̱ʼa xíʼin na̱ kǒo níxi̱xini̱ xa̱ʼa̱ Jehová (Hech. 24:15). Na̱ yiví na̱ kǒo níndasakáʼnu Jehová xa̱ʼa̱ ña̱ kǒo nísakúaʼana xa̱ʼa̱ra ndatakuna ta ndatiinna ku̱a̱chi xíʼinna, saáchi Jehová xíʼin ta̱ Jesús kotona á kuniso̱ʼona ña̱ ka̱ʼa̱nna ta á keʼéna ña̱ sakúaʼana. Tá iin na̱ ñuu Nínive ná ndatakuna soo kǒo xíínna ndasakáʼnuna Jehová, kuvivana (Is. 65:20). Soo tá ná kandíxana ndasakáʼnuna Jehová kiviva kutakuna ndiʼi saá tiempo (Dan. 12:2).

15. a) ¿Á ndataku na̱ ni̱xi̱yo ñuu Sodoma xíʼin Gomorra? b) ¿Ndáa ki̱ʼva xíniñúʼu kunda̱a̱-iniyó xíʼin ña̱ va̱xi nu̱ú Judas 7? (Koto recuadro ña̱ naní “ ¿Ndáaña xi̱kuni̱ kachi ta̱ Judas?”).

15 Ta̱ Jesús ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ ndiʼi na̱ kǒo kandíxa ña̱ ka̱ʼa̱nra ni ña̱ sanáʼa̱ra ndeéka koo tu̱ndóʼo kixi nu̱ú na̱yóʼo tá ná ndatiin Ndióxi̱ ku̱a̱chi xíʼinna nu̱úka ña̱ ki̱xi nu̱ú na̱ ni̱xi̱yo ñuu Sodoma xíʼin Gomorra (Mat. 10:​14, 15; 11:​23, 24; Luc. 10:12). ¿Á xi̱kuni̱ kachi ta̱ Jesús ña̱ kǒo ndataku na̱ yiví na̱ xi̱ndoo ñuu Sodoma xíʼin Gomorra, ta ni̱ka̱ʼa̱n kuitíra xa̱ʼa̱ na̱yóʼo ña̱ na̱ʼa̱ra ña̱ kininí xi̱keʼé na̱ yiví na̱ xi̱ndoo tiempo tá ki̱xira nu̱ú ñuʼú yóʼo? Va̱ásaví. Saáchi ta̱ Jesús ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ sana ndatakuvana. Ná ndakaʼányó, tá ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús xa̱ʼa̱ na̱ ñuu Nínive ña̱ ndatakuna ta ndatiinna ku̱a̱chi xíʼinna, ña̱ ndixava koo ña̱yóʼo. Ña̱kán tá ni̱ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱ na̱ yiví na̱ xi̱ndoo ñuu Sodoma xíʼin Gomorra ña̱ ndixa kúútu ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱ na̱kánva. Kininí ña̱ xi̱keʼé na̱ yiví na̱ xi̱ndoo ñuu Nínive xíʼin na̱ xi̱ndoo ñuu Sodoma xíʼin Gomorra. Soo na̱ yiví na̱ xi̱ndoo ñuu Nínive Jehová ta̱xira tiempo ndaʼa̱na ña̱ nda̱ndikó-inina xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ása va̱ʼa xi̱keʼéna. Ta saátu ná ndakaʼányó, ta̱ Jesús ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ ndataku na̱ yiví na̱ ke̱ʼé ña̱ va̱ása va̱ʼa ta ndatiinna ku̱a̱chi xíʼinna (Juan 5:29). Ña̱kán sana sandátakuva Jehová sava na̱ yiví na̱ xi̱ndoo ñuu Sodoma xíʼin Gomorra, ta kivi chindeétáʼanyó xíʼinna ña̱ sakúaʼana xa̱ʼa̱ Jehová xíʼin ta̱ Jesús.

16. ¿Ndáaña kiʼin Jehová kuenta xíʼin tá ná sandátakura na̱ yiví? (Jeremías 17:10).

16 (Kaʼvi Jeremías 17:10). d Versículo yóʼo va̱ʼaní káʼa̱nña xa̱ʼa̱ ña̱ʼa ña̱ xíni̱yó: Jehová kúnda̱a̱-inira ndáaña ndíkaa̱ níma̱ iin tá iin na̱ yiví. Ña̱kán nda̱a̱ táki̱ʼva íyo ña̱ kéʼéna saá koo ña̱ taxira ndaʼa̱na tá ná sandátakurana. Kǒo nasamaví Jehová ña̱ xa̱a̱ nda̱kaxinra keʼéra xíʼin na̱ yiví soo na̱ʼa̱ra ña̱ kúndáʼviní-inira xínirana. Ná kǒo ka̱ʼa̱nyó ndáana kúú na̱ ndataku ta ndáana kúú na̱ kǒo ndataku tá kǒo káʼa̱n káxi Biblia xa̱ʼa̱ na̱yóʼo.

NDIʼI TIEMPO NDA̱KÚNÍ NDATIIN JEHOVÁ KU̱A̱CHI

17. ¿Ndáaña kuu xíʼin na̱ yiví na̱ ndataku?

17 Nani tá xi̱niso̱ʼo ta̱ Adán xíʼin ñá Eva ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Ndi̱va̱ʼa ta kǒo níxiniso̱ʼokana ña̱ káʼa̱n Jehová, xa̱a̱ ku̱a̱ʼání na̱ yiví xíʼi̱ (1 Cor. 15:26). Ta, ¿ndáaña kuu xíʼin ndiʼi na̱ yiví yóʼo? Ndióxi̱ nda̱kaxinra 144,000 na̱ yiví na̱ nda̱kúní íyo ini xíʼinra ña̱ va̱ʼa koona chí ndiví ta kǒo kuvikana (Apoc. 14:1). Ku̱a̱ʼání na̱ ta̱a xíʼin ná ñaʼá na̱ va̱ʼaní xi̱ndasakáʼnu Jehová ndatakuna ta kivi kutakuna ndiʼi saá tiempo tá ná kandíxana ña̱ káʼa̱n ta̱ Jesús ti̱xin ña̱ mil ku̱i̱ya̱ ta saátu tá ná kixi prueba ña̱ so̱ndíʼi (Dan. 12:13; Heb. 12:1). Suvi mií tiempo saá Jehová sandátakura na̱ yiví na̱ kǒo níndasakáʼnu miíra ni ke̱ʼéna ña̱ kini, ña̱ va̱ʼa xa̱a̱na sakúaʼana xa̱ʼa̱ra ta nasamana ki̱ʼva ña̱ íyona (Luc. 23:​42, 43). Soo ni̱xi̱yo sava na̱ yiví na̱ ndi̱va̱ʼaní ni̱xi̱yo ini ta xi̱kunda̱a̱ káxi-inina ndáa ña̱ʼa kúú ña̱ kǒo níxi̱kutóo Jehová soo xi̱keʼéna ña̱yóʼo ña̱ va̱ʼa sása̱a̱nara. Ña̱kán Jehová kǒo sandátakura na̱ yiví kán (Luc. 12:​4, 5).

18, 19. a)¿Nda̱chun kándíxayó ña̱ nda̱kúní ndatiin Jehová ku̱a̱chi xíʼin na̱ ndataku? (Isaías 55:​8, 9). b) ¿Ndáaña sakúaʼayó nu̱ú inka artículo?

18 Kivi kandíxayó ña̱ ndiʼi tiempo nda̱kúní ndátiin Jehová ku̱a̱chi xíʼin na̱ yiví. Kivi ka̱ʼa̱nyó nda̱a̱ táki̱ʼva ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Abrahán ña̱ nda̱kúní ndátiin Jehová ku̱a̱chi ña̱ kúndáʼviní-inira xínira na̱ yiví ta ndíchiníra. Jehová ta̱xira chiñu ndaʼa̱ se̱ʼera ta̱ Jesús ña̱ nda̱kúní ndatiinra ku̱a̱chi xíʼin na̱ yiví ta va̱ʼaní sa̱náʼa̱rara ndáa ki̱ʼva keʼéraña (Juan 5:22). Jehová xíʼin ta̱ Jesús kúnda̱a̱-inina ndáaña ndíkaa̱ níma̱ na̱ yiví, ña̱kán ndiʼi ña̱ keʼéna va̱ʼaní kooña (Mat. 9:4).

19 Ndiʼi tiempo ná kandíxayó Jehová ta saátu ña̱ ndáka̱xinra keʼéra. Miíyó kǒo xíni̱yó ndáa ki̱ʼva ndatiinyó ku̱a̱chi xíʼin na̱ yiví soo Jehová va̱ʼaníva kéʼéra ña̱yóʼo (kaʼvi Isaías 55:​8, 9). e Xíni̱yó ña̱ nda̱kúní ndátiin Jehová xíʼin ta̱ Jesús ku̱a̱chi ña̱kán kándíxaníyóna. Ta̱ Jesús kéʼéra nda̱a̱ táki̱ʼva kéʼé yivára chi nda̱kúní íyo ña̱ kéʼéra ta saátu kúndáʼviní-inira xínira na̱ yiví (Is. 11:​3, 4). Nu̱ú inka artículo sakúaʼayó ndáa ña̱ xíni̱yó ta ndáa ña̱ kǒo xíni̱yó xa̱ʼa̱ ki̱ʼva ña̱ ndatiin Jehová xíʼin ta̱ Jesús ku̱a̱chi xíʼin na̱ yiví tá ná koo ña̱ gran tribulación.

YAA 57 Nátúʼunyó xíʼin ndiʼi na̱ yiví

b Ezequiel 33:11: “Chínaʼíi̱ xa̱ʼa̱ miíi̱, káchi táta káʼnu Jehová, va̱ása kúsi̱íví-inii̱ tá xíʼi̱ iin na̱ ndi̱va̱ʼa-ini soo kúsi̱í-inii̱ tá iin na̱ ndi̱va̱ʼa-ini kíxáʼana kéʼéna ña̱ va̱ʼa, chi tá kéʼéna ña̱yóʼo kutakuvana. Sandákoondó yichi̱ ña̱ va̱ása va̱ʼa ku̱a̱ʼa̱nndó, sandákoondóña. ¿Nda̱chunví xíniñúʼu kuvi ndóʼó na̱ ñuu Israel?”.

c Ndani̱ʼíkaún ña̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ ta̱ Adán xíʼin ñá Eva, saátu ña̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ ta̱ Caín nu̱ú La Atalaya 1 tí enero ña̱ ku̱i̱ya̱ 2013, página 12, nota.

d Jeremías 17:10: “Yi̱ʼi̱ Jehová kúú ta̱ kúnda̱a̱-inii̱ ndáaña kúú ña̱ ndíkaa̱ níma̱na, saátu ña̱ ndákanixi̱nína, nda̱a̱ táki̱ʼva íyo ña̱ kéʼéna saá koo ña̱ taxii̱ ndaʼa̱na, nda̱a̱ táki̱ʼva íyo ña̱ ke̱ʼéna saá koo ña̱ ndakiʼinna”.

e Isaías 55:​8, 9: “‘Saáchi ña̱ ndákanixi̱níi̱ va̱ása kítáʼanña xíʼin ña̱ ndákanixi̱ní ndóʼó, su̱ví nda̱a̱ táki̱ʼva kéʼé ndóʼó saá kéʼé yi̱ʼi̱’, káchi Jehová. 9 ‘Saáchi nda̱a̱ táki̱ʼva súkunní kíndo̱o ndiví nu̱ú ñuʼú saá súkunní yichíi̱ nu̱ú yichi̱ ndóʼó, ta saátu íyo ña̱ ndákanixi̱níi̱ nu̱ú ña̱ ndákanixi̱ní ndóʼó’”.