Ir al contenido

Ir al índice

Ni̱xi̱yo veʼe ña̱ náʼnuní ñuu Nínive ta saátu ni̱xi̱yo ña̱ʼa ña̱ liviní.

¿Á xa̱a̱ xíni̱ún xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo?

¿Á xa̱a̱ xíni̱ún xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo?

¿Ndáaña ku̱u xíʼin ñuu Nínive?

KÚYATIN ku̱i̱ya̱ 670 tiempo xi̱naʼá, ñuu Asiria kúú ña̱ ndáyáʼviníka ni̱xi̱yo tiempo saá nu̱ú inkaka ñuu. Ña̱ Museo Británico kúúmiíña iin página ña̱ Internet ta ña̱yóʼo káʼa̱nña xa̱ʼa̱ Asiria, ña̱ xi̱xaʼndachíñuña chí oeste ña̱ Chipre, iinsaá nda̱a̱ chí este ña̱ Irán. Ta ni̱xi̱yo iin tiempo ña̱ xi̱xaʼndachíñuña nda̱a̱ chí Egipto. Capital ña̱ Asiria xi̱kuu ñuu Nínive, ta ñuu yóʼo kúú ña̱ káʼnuníka ni̱xi̱yo tiempo saá. Ni̱xi̱yo ku̱a̱ʼání ña̱ livi ñuu yóʼo, ni̱xi̱yo jardín ña̱ liviní, palacio ña̱ náʼnuní ta saátu ni̱xi̱yo biblioteca ña̱ náʼnuní. Nu̱ú ni̱xi̱yo ñuu Nínive, xa̱a̱ ndáni̱ʼína sava nama̱ nu̱ú ni̱ka̱ʼyi̱ xa̱ʼa̱ ta̱ rey Asurbanipal ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ xi̱kuura rey iníísaá nu̱ú ñuʼú. Ta ki̱ʼva saátu íyo ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n inkaka na̱ rey xa̱ʼa̱ miína. Ta tiempo saá, na̱ yiví xi̱ndakanixi̱nína ña̱ kǒo na̱ kuchiñu sandíʼi-xa̱ʼa̱ Asiria xíʼin ñuu Nínive.

Ñuu Asiria kúú ña̱ xi̱ndayáʼviníka nu̱ú ndiʼika ñuu ña̱ ni̱xi̱yo tiempo saá.

Soo, tá xi̱kuu ña̱ ñuu Asiria iin ñuu ña̱ ndáyáʼviní, ta̱ Profeta Sofonías ni̱ka̱ʼa̱nra ndáaña keʼé Jehová xíʼinña, ka̱chira: “Sandíʼi-xa̱ʼa̱ra Asiria. Sandíʼi-xa̱ʼa̱ra Nínive, ta nda̱a̱ táki̱ʼva íyo ñuʼú yi̱chí saá kindo̱oña”. Ta inka ta̱ profeta ta̱ xi̱naní Nahúm ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱yóʼo xa̱ʼa̱ña: “Tavándó plata, tavándó oro. Kǒoka ña̱ʼa íyo ñuuna, kǒoka na̱ yiví ndóo ta ndi̱ʼi-xa̱ʼa̱ña. Ndiʼi na̱ kuni yóʼó kununa ta kachina: “Ndi̱ʼi-xa̱ʼa̱ ñuu Nínive” (Sof. 2:13; Nah. 2:9, 10; 3:7). Na̱ yiví na̱ xi̱niso̱ʼo profecía yóʼo, sana nda̱kanixi̱nína: “¿Á ndixa kuu ña̱yóʼo? ¿Á íyo iin na̱ kuchiñu sandíʼi-xa̱ʼa̱ ñuu Asiria?”. Sana va̱ása níxi̱kandíxaví na̱ yiví ña̱yóʼo.

Ñuu Nínive ni̱xa̱a̱ña ku̱uña ñuʼú yi̱chí, ta kǒoka na̱ yiví níxi̱yo nu̱úña.

Soo ndi̱ʼi̱-xa̱ʼa̱vaña. Saáchi kúyatin ku̱i̱ya̱ 600 tiempo xi̱naʼá, na̱ ñuu Babilonia xíʼin ñuu Media xa̱a̱ ku̱chiñuvana sa̱ndíʼi-xa̱ʼa̱na ña̱ ñuu Asiria. Ta tá ni̱ya̱ʼa tiempo, na̱ yiví na̱ xi̱ndoo ñuu Nínive xi̱nuna tasaá na̱ndósó-inina xa̱ʼa̱ña. Iin tutu ña̱ ta̱vá na̱ Museo de Arte Metropolitano ña̱ íyo chí ñuu Nueva York, ni̱ka̱ʼa̱nña ña̱yóʼo: “Tá ni̱ya̱ʼa ku̱a̱ʼání ku̱i̱ya̱, kǒoka na̱ yiví níxi̱ndoo ñuu Nínive ta ni̱ndu̱xu̱ña. Sava na̱ yiví xi̱kunda̱a̱-inina xa̱ʼa̱ ñuu Nínive saáchi tu̱ʼun Ndióxi̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ña”. Ta iin tutu ni̱ka̱ʼa̱nña ña̱yóʼo: “Tá ku̱i̱ya̱ 1800 nda̱a̱ ni iin na̱ yiví va̱ása níxi̱kunda̱a̱-inina xa̱ʼa̱ ña̱ ñuu Nínive” (Biblical Archaeology Society Online Archive). Ta tá ku̱i̱ya̱ 1845, ta̱ arqueólogo Austen Henry Layard ki̱xáʼara xátara nu̱ú ni̱xi̱yo ña̱ ñuu Nínive ta nda̱ni̱ʼíraña. Ta ña̱ʼa ña̱ nda̱ni̱ʼíra, ni̱na̱ʼa̱ña ña̱ ndáyáʼviní ni̱xi̱yo ña̱ ñuu kán.

Va̱ʼaní ni̱xi̱nu profecía ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n xa̱ʼa̱ ñuu Nínive, ta ña̱yóʼo chíndeétáʼanña xíʼinyó kandíxayó ña̱ saátu xi̱nu profecía ña̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ na̱ chíñu náʼnu na̱ íyo tiempo vitin (Dan. 2:44; Apoc. 19:15, 19-21).