Ir al contenido

Ir al índice

ARTÍCULO ÑA̱ KA̱ʼVIYÓ 46

Jehová chíndeétáʼanra xíʼinyó ña̱ si̱í koo iniyó tá yáʼayó nu̱ú tu̱ndóʼo

Jehová chíndeétáʼanra xíʼinyó ña̱ si̱í koo iniyó tá yáʼayó nu̱ú tu̱ndóʼo

“Jehová ndátura ña̱ na̱ʼa̱ra ña̱ va̱ʼa-inira xíʼinndó, ta ndaku̱ndichira ta na̱ʼa̱ra ña̱ kúndáʼvi-inira xínira ndóʼó” (IS. 30:18).

YAA 3 Jehová kúú ta̱ chíndeé táʼan xíʼinyó

ÑA̱ KA̱ʼA̱NYÓ XA̱ʼA̱ a

1, 2. a) ¿Ndáaña sakúaʼayó nu̱ú artículo yóʼo? b)¿Ndáaña náʼa̱ ña̱ ndixa kúni̱ Jehová chindeétáʼanra xíʼinyó?

 JEHOVÁ kivi chindeétáʼanra xíʼinyó ña̱ kundeé-iniyó tá yáʼayó nu̱ú tu̱ndóʼo ta saátu ña̱ kachíñuyó nu̱úra xíʼin ña̱ si̱í-ini. Nu̱ú artículo yóʼo kotoyó ndáa ki̱ʼva chíndeétáʼanra xíʼinyó ta ndáaña xíniñúʼu keʼéyó ña̱ va̱ʼa chindeétáʼanra xíʼinyó. Soo siʼna ná ndakuiinyó pregunta yóʼo: “¿Á ndixa kúni̱ Jehová chindeétáʼanra xíʼinyó?”.

2 Ña̱ va̱ʼa kunda̱a̱-iniyó xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo, ná ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ iin tu̱ʼun ña̱ xi̱niñúʼu ta̱ apóstol Pablo nu̱ú carta ña̱ ka̱ʼyíra ku̱a̱ʼa̱n nu̱ú na̱ Hebreo. Nu̱ú ña̱yóʼo ka̱ʼyíra: “Jehová kúú ta̱ chindeétáʼan xíʼi̱n. Va̱ása yi̱ʼvíi̱. ¿Ndáaña kivi keʼé na̱ yiví xíʼi̱n?” (Heb. 13:6). Sava diccionario ña̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ Biblia, káʼa̱nña xa̱ʼa̱ tu̱ʼun “chindeétáʼan” ña̱ va̱xi nu̱ú versículo yóʼo, ta káʼa̱nña xa̱ʼa̱ iin na̱ yiví na̱ xínu ku̱a̱ʼa̱n chindeétáʼan xíʼin iin na̱ kána ña̱ ná chindeétáʼanna xíʼinna. Ná ndakanixi̱níyó ña̱ mií Jehová xínura ku̱a̱ʼa̱nra ña̱ chindeétáʼanra xíʼin na̱ ku̱a̱yaʼa nu̱ú tu̱ndóʼo ña̱ yo̱ʼvi̱ní. Xíʼin ña̱yóʼo kúnda̱a̱-iniyó ña̱ su̱ví loʼo kuití kúni̱ Jehová chindeétáʼanra xíʼinyó, chi ndinuʼu-inira kúni̱ra chindeétáʼanra xíʼinyó. Xa̱ʼa̱ ña̱ kúnda̱a̱-iniyó ña̱ chíndeétáʼan Jehová xíʼinyó, kivi kusi̱í-iniyó tá ku̱a̱yaʼayó nu̱ú tu̱ndóʼo.

3. ¿Ndáa u̱ni̱ nu̱ú ki̱ʼva chíndeétáʼan Jehová xíʼinyó ña̱ kundeé-iniyó ta kusi̱í-iniyó tá ku̱a̱yaʼayó nu̱ú tu̱ndóʼo?

3 ¿Ndáa ki̱ʼva chíndeétáʼan Jehová xíʼinyó ña̱ kundeé-iniyó ta kusi̱í-iniyó tá ku̱a̱yaʼayó nu̱ú tu̱ndóʼo? Nu̱ú libro Isaías ndani̱ʼíyó ña̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo. Saáchi ku̱a̱ʼání profecía ña̱ ka̱ʼyí ta̱ Isaías íyo iin ña̱ kúni̱ kachiña nu̱úyó tiempo vitin, ña̱kán ndáyáʼviníña nu̱úyó. Ta saátu ku̱a̱ʼání yichi̱, ta̱ Isaías ni̱ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱ Jehová ta xi̱niñúʼura tu̱ʼun ña̱ va̱ása yo̱ʼvi̱ ña̱ va̱ʼa kunda̱a̱-iniyó xíʼinña. Tá kúú, nu̱ú capítulo 30, ta Isaías xi̱niñúʼura ilustración ña̱ liviní ña̱ va̱ʼa ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱ Jehová ndáa ki̱ʼva chíndeétáʼanra xíʼin na̱ ñuura. Nu̱ú capítulo yóʼo káʼa̱nña xa̱ʼa̱ u̱ni̱ ña̱ kéʼé Jehová. Ña̱ nu̱ú: xíniso̱ʼora oración ña̱ káʼa̱nyó xíʼinra ta ndákuiinraña. Ña̱ u̱vi̱: níʼira yichi̱ nu̱úyó. Ña̱ u̱ni̱: ku̱a̱ʼání ña̱ va̱ʼa táxira ndaʼa̱yó tiempo vitin ta saátu chí nu̱únínu. Ná ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ iin tá iin ña̱yóʼo.

JEHOVÁ XÍNISO̱ʼORA ÑA̱ KÁʼA̱NYÓ XÍʼINRA

4. a) ¿Ndáaña ni̱ka̱ʼa̱n Jehová xa̱ʼa̱ na̱ judío na̱ xi̱ndoo tá tiempo ta̱ Isaías, ta ndáa tu̱ndóʼo ta̱xira ki̱xi sa̱tána? b)¿Ndáaña ni̱ka̱ʼa̱n Jehová kéʼéra xa̱ʼa̱ na̱ judío na̱ nda̱kú-ini xíʼinra? (Isaías 30:18, 19).

4 Nu̱ú kíxáʼa capítulo 30 ña̱ Isaías, Jehová ni̱ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱ na̱ judío ña̱ so̱ʼonína ta ku̱a̱ʼání ku̱a̱chi ku̱a̱kiʼvina nu̱úra. Ta saátu ni̱ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱na ña̱ iin ñuu na̱ so̱ʼoní kúúna ta va̱ása ndíku̱nna leyra (Is. 30:1, 9). Ta xa̱ʼa̱ ña̱ so̱ʼonína, ta Isaías ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ taxi Jehová kundoʼona iin tu̱ndóʼo ña̱ káʼnuní (Is. 30:5, 17; Jer. 25:8-11). Tasaá ku̱uva, na̱ ñuu Babilonia ti̱inna na̱yóʼo ku̱a̱ʼa̱n xíʼinna ñuuna. Soo saátu ni̱xi̱yo sava na̱ judío na̱ nda̱kúní ni̱xi̱yo-ini xíʼin Ndióxi̱, ta ta̱ profeta Isaías ni̱ka̱ʼa̱nra ndáaña keʼé Jehová xíʼin na̱yóʼo: kixaa̱ iin ki̱vi̱ ña̱ taxi Jehová ndikó na̱yóʼo ñuu Jerusalén (kaʼvi Isaías 30:18, 19). b Ta ni̱xi̱nuva ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n Jehová. Saáchi nda̱tavára na̱yóʼo ñuu Babilonia, soo su̱ví ndi̱ku̱n kama níkeʼéra ña̱yóʼo. Tá káʼa̱n Biblia “Jehová ndátura ña̱ na̱ʼa̱ra ña̱ va̱ʼa-inira xíʼinndó”, ña̱yóʼo kúni̱ kachiña ña̱ xi̱niñúʼu ya̱ʼa ku̱a̱ʼá tiempo tasaá sa̱ñá na̱ judío nu̱ú na̱ ñuu Babilonia. Ta ni̱ya̱ʼa 70 ku̱i̱ya̱ tasaá ta̱xi Jehová ña̱ ná ndandikó sava na̱ judío ñuu Jerusalén (Is. 10:21; Jer. 29:10). Tá ni̱xi̱yo na̱ judío ñuu Babilonia xi̱xakunína xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱kusuchí-inina, soo vitin kúsi̱íní-inina xa̱ʼa̱ ña̱ nda̱ndikóna ñuu Jerusalén ta nda̱a̱ xákuna xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo.

5. ¿Ndáaña káʼa̱n ña̱ va̱xi nu̱ú Isaías 30:19 xíʼinyó?

5 Tiempo vitin va̱ʼaníva chíka̱a̱ tu̱ʼun yóʼo ndee̱ xíʼinyó: “Tá ná kuni̱ún chindeétáʼanra xíʼún, ta̱yóʼo na̱ʼa̱ra ña̱ va̱ʼaní-inira xíʼún” (Is. 30:19). Ta̱ Isaías ni̱ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱ Jehová ña̱ viíní kuniso̱ʼora tá ná ka̱ʼa̱nyó xíʼinra ta kama ndakuiinra yuʼúyó. Ta ta̱ profeta yóʼo ni̱ka̱ʼa̱nra: “tá ná kuniso̱ʼora ña̱ káʼún xíʼinra ndakuiinra yuʼún”. Va̱ʼaní sándi̱ko ña̱ tu̱ʼun yóʼo iniyó ta sándakaʼánña miíyó ña̱ su̱ví kúni̱ kuití Ndióxi̱ chindeétáʼanra xíʼin na̱ ndúkú ña̱ ná chindeétáʼanra xíʼinna, chi xíʼin ndinuʼu-inira kúnira chindeétáʼanra xíʼinna. Ta ña̱yóʼo chíndeétáʼan xíʼinyó kundeé-iniyó ta kusi̱í-iniyó tá yáʼayó nu̱ú tu̱ndóʼo.

6. ¿Ndáa ki̱ʼva náʼa̱ tu̱ʼun ña̱ ka̱ʼyí ta̱ Isaías ña̱ xíniso̱ʼo Jehová oración ña̱ kéʼé iin tá iinyó nu̱úra?

6 Versículo yóʼo náʼa̱ña ña̱ xíniso̱ʼo Jehová oración ña̱ kéʼé iin tá iinyó nu̱úra. ¿Nda̱chun káʼa̱nyó ña̱yóʼo? Nu̱ú kíxáʼa capítulo 30 ña̱ Isaías, Jehová xi̱niñúʼura ña̱ tu̱ʼun “ndóʼó”, saáchi xíʼin ndiʼi na̱ ñuura káʼa̱nra. Soo nu̱ú versículo 19 xi̱niñúʼura ña̱ tu̱ʼun “yóʼó”, saáchi xíʼin iinlá na̱ káchíñu nu̱úra káʼa̱nra. Ta̱ Isaías ka̱chira: “va̱ása kuakukaún”, “ta̱yóʼo na̱ʼa̱ra ña̱ va̱ʼaní-inira xíʼún”, “ndakuiinra yuʼún”. Xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ʼaní-ini yiváyó Jehová, va̱ása káʼa̱nra ña̱yóʼo xíʼin se̱ʼera tá ndákava-inina: “Xíniñúʼu ndakú koo iniún nda̱a̱ táki̱ʼva ndakú íyo ini na̱ ñaniún”. Va̱ása kéʼévira ña̱yóʼo, saáchi ndíʼi-inira xa̱ʼa̱ iin tá iinyó ta ndákuiinra oración ña̱ kéʼé iin tá iinyó nu̱úra (Sal. 116:1; Is. 57:15).

¿Ndáaña xi̱kuni̱ kachi ta̱ Isaías tá ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ ná va̱ása taxiyó ndakindee̱ Jehová? (Koto párrafo 7).

7. ¿Nda̱chun ndáyáʼviní ka̱ʼa̱n ni̱ʼiyó xíʼin Ndióxi̱?

7 Tá káʼa̱nyó xíʼin Jehová xa̱ʼa̱ ña̱ sándi̱ʼi̱-iniyó, sana ña̱ nu̱ú chindeétáʼanra xíʼinyó kúú ña̱ taxira ndee̱ ndaʼa̱yó ña̱ kundeé-iniyó nu̱ú tu̱ndóʼo. Soo tá va̱ása kama ndíʼi tu̱ndóʼo nda̱a̱ táki̱ʼva kúni̱ miíyó, sana ku̱a̱ʼáka yichi̱ xíniñúʼu ka̱ʼa̱nyó xíʼinra ña̱ ná taxira ndee̱ ndaʼa̱yó ña̱ kundeé-iniyó. Ta nda̱a̱ miíra káʼa̱nra xíʼinyó ña̱ ná keʼéyó ña̱yóʼo. Ta̱ Isaías ni̱ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo, ka̱chira: “Va̱ása taxindó ña̱ ndakindee̱ra” (Is. 62:7). ¿Ndáaña kúni̱ kachi ña̱yóʼo? Ña̱ kǒo xíniñúʼu sandákooyó ka̱ʼa̱nyó xíʼin Jehová, ta ná va̱ása taxiyó ndakindee̱ra. Ña̱yóʼo sándakaʼánña miíyó tu̱ʼun ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús nu̱ú Lucas 11:8-10, 13. Ku̱a̱ʼá yichi̱ xi̱niñúʼura ilustración ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinyó ña̱ ná kǒo sandákooyó ka̱ʼa̱nyó xíʼin Ndióxi̱ ta ná ndukúyó espíritu santo nu̱úra. Saátu kivi ka̱ʼa̱nyó xíʼinra ña̱ ná kuniʼira yichi̱ nu̱úyó ña̱ vií koo ña̱ ndaka̱xinyó keʼéyó.

JEHOVÁ NÍʼIRA YICHI̱ NU̱ÚYÓ

8. ¿Ndáa ki̱ʼva ni̱xi̱nu tu̱ʼun ña̱ va̱xi nu̱ú Isaías 30:20, 21?

8 (Kaʼvi Isaías 30:20, 21). c Na̱ ñuu Babilonia iin ku̱i̱ya̱ sava sa̱sina sa̱tá ñuu Jerusalén. Ta tiempo kán ndiʼi ki̱vi̱, na̱ judío ndeéní ni̱xo̱ʼvi̱na ta nda̱a̱ táki̱ʼva ni̱xi̱yo si̱táva̱ʼa ña̱ xi̱xixina ndiʼi ki̱vi̱ xíʼin ti̱kui̱í tá xi̱xiʼina ndiʼi ki̱vi̱ saá ni̱xi̱yo ña̱ xi̱xoʼvi̱na. Soo nu̱ú versículo 20 xíʼin 21, Jehová ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ sakǎkurana tá ná ndikó-inina ta nasamana ña̱ kéʼéna. Ta̱ Isaías ni̱ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱ Jehová ña̱ kúúra iin ta̱ va̱ʼaní sánáʼa̱ na̱ ñuura, ta ni̱ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱ Jehová ña̱ chíndeétáʼanra xíʼin na̱ ñuura ña̱ ná ndasakáʼnunara ndaʼa̱ táki̱ʼva kúni̱ miíra. Ta ña̱ tu̱ʼun yóʼo ni̱xi̱nuña tá ke̱e na̱ judío ñuu Babilonia. Xíʼin ña̱yóʼo ni̱na̱ʼa̱ Jehová ña̱ kúúra iin ta̱ va̱ʼaní sánáʼa̱. Tíxa̱ʼvi ña̱ xi̱niʼira yichi̱ nu̱ú na̱ judío, ki̱xáʼana ndásakáʼnuna iinlá miíra. Tiempo vitin Jehová kúúra iin ta̱ sánáʼa̱ miíyó ta ña̱yóʼo sákusi̱íníña-iniyó.

9. ¿Ndáa ki̱ʼva níʼi Jehová yichi̱ nu̱úyó tiempo vitin?

9 Iin ña̱ va̱ʼaní kúú ña̱ sánáʼa̱ Jehová miíyó. Nu̱ú ña̱ versículo yóʼo, ta̱ Isaías ni̱ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱yó ña̱ íyoyó nda̱a̱ táki̱ʼva íyo na̱ sákuaʼa, saáchi Jehová u̱vi̱ ki̱ʼva sánáʼa̱ra miíyó. Ña̱ nu̱ú, ta̱ Isaías ni̱ka̱ʼa̱nra: “Kuni nu̱ún ta̱ sánáʼa̱ yóʼó”. Xíʼin ilustración yóʼo kúnda̱a̱-iniyó ña̱ ta̱ sánáʼa̱, níndichira chí nu̱ú na̱ sánáʼa̱ra. ¿Ndáa ki̱ʼva sánáʼa̱ Jehová miíyó tiempo vitin? Xíniñúʼura na̱ ñuura ña̱ va̱ʼa sanáʼa̱ra miíyó. Ta táxiyó tíxa̱ʼvi ndaʼa̱ra ña̱ káxiní sánáʼa̱ra miíyó ti̱xin reunión, ti̱xin asamblea, nu̱ú tutu ña̱ tává na̱ ñuura xíʼin programa ña̱ JW Broadcasting® ta saátu xíʼin inkakaña. Ndiʼi ña̱yóʼo chíndeétáʼanña xíʼinyó ña̱ kundeé-iniyó ta si̱í koo iniyó tá yáʼayó nu̱ú tu̱ndóʼo.

10. ¿Ndáa ki̱ʼva xíniso̱ʼoyó ña̱ káʼa̱n Jehová xíʼinyó?

10 Ta̱ Isaías ni̱na̱ʼa̱ra ndáa inka ki̱ʼva sánáʼa̱ Jehová miíyó, tá ka̱chira: “Kuniso̱ʼún tu̱ʼun yóʼo”. Ta̱ profeta Isaías ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ nda̱a̱ táki̱ʼva íyo iin ta̱ sánáʼa̱ saá íyo Jehová ta ndíku̱nra ku̱a̱ʼa̱nra sa̱tá na̱ sánáʼa̱ra ta viíkaví xítora ndáa mií ku̱a̱ʼa̱nna, ta níʼira yichi̱ nu̱úna ña̱ va̱ʼa kunda̱a̱-inina ndáa mií xíniñúʼu ku̱ʼu̱nna. ¿Ndáa ki̱ʼva xíniso̱ʼoyó ña̱ káʼa̱n Jehová xíʼinyó tiempo vitin? Tá káʼviyó Biblia. Nu̱ú ña̱yóʼo xa̱a̱ ku̱a̱ʼání ku̱i̱ya̱ ni̱ka̱ʼyi̱ tu̱ʼun Ndióxi̱. Ña̱kán tá káʼviyóña nda̱a̱ táki̱ʼva íyo na̱ xíniso̱ʼo ta̱chí mií Jehová ña̱ káʼa̱nra va̱xira sa̱táyó saá íyoña (Is. 51:4).

11. ¿Ndáaña xíniñúʼu keʼéyó ña̱ va̱ʼa si̱í koo iniyó tá ku̱a̱yaʼayó nu̱ú tu̱ndóʼo, ta nda̱chun?

11 ¿Ndáaña xíniñúʼu keʼéyó ña̱ viíní sakúaʼayó ndiʼi ña̱ sánáʼa̱ Jehová miíyó ti̱xin ñuura ta saátu nu̱ú tu̱ʼunra? Ta̱ Isaías ni̱ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱ u̱vi̱ ña̱ʼa. Siʼna ni̱ka̱ʼa̱nra “Ña̱yóʼo kúú yichi̱”, tasaá ni̱ka̱ʼa̱nkara “Nu̱ú ña̱yóʼo ku̱ʼún” (Is. 30:21). Ña̱kán va̱ása xíniñúʼu kuxini̱ kuitíyó yichi̱ Ndióxi̱, chi xíniñúʼu kakayó nu̱úña. Ña̱ sákuaʼayó nu̱ú tu̱ʼun Ndióxi̱ xíʼin ña̱ sánáʼa̱ na̱ ñuura miíyó chíndeétáʼanña xíʼinyó kunda̱a̱-iniyó ndáaña kúni̱ Jehová ná keʼéyó ta ndáa ki̱ʼva keʼéyó ndiʼi ña̱ sánáʼa̱ra miíyó. Xíniñúʼu keʼéyó u̱vi̱ saá ña̱yóʼo ña̱ va̱ʼa kundeé-iniyó ta kusi̱íní-iniyó kachíñuyó nu̱ú Jehová. Tásaá kéʼéyó, ku̱a̱ʼání ña̱ va̱ʼa taxira ndaʼa̱yó.

KU̱A̱ʼÁ ÑA̱ VA̱ʼA TÁXI JEHOVÁ NDAʼA̱YÓ

12. Nda̱a̱ táki̱ʼva káchi Isaías 30:23-26, ¿ndáa ki̱ʼva ta̱xi Jehová ku̱a̱ʼání ña̱ va̱ʼa ndaʼa̱ na̱ ñuura tiempo xi̱naʼá?

12 (Kaʼvi Isaías 30:23-26). d ¿Ndáa ki̱ʼva ni̱xi̱nu profecía yóʼo tiempo xi̱naʼá? Na̱ judío na̱ nda̱ndikó chí ñuu Israel, ku̱a̱ʼání ña̱ va̱ʼa nda̱kiʼinna i̱xaa Ndióxi̱. Tá kúú ta̱xira ña̱ xi̱xina xíʼin ña̱ sákuaʼana xa̱ʼa̱ra. Jehová ta̱xira ku̱a̱ʼání ña̱ xi̱xina. Soo mií ña̱ ndáyáʼvi va̱ʼaka kúú ña̱ chi̱ndeétáʼanra xíʼinna ña̱ ku̱yatinna nu̱úra ta ki̱xáʼana ndásakáʼnunara nda̱a̱ táki̱ʼva kúni̱ miíra. Ta na̱ ñuu Ndióxi̱ na̱ ni̱xi̱yo tiempo kán ku̱a̱ʼání ña̱ va̱ʼa ta̱xira ndaʼa̱na nu̱úka ña̱ xi̱ndakiʼinna tá ya̱chi̱. Versículo 26 káʼa̱nña, ña̱ chi̱ndeétáʼan Jehová xíʼin na̱ judío ña̱ kunda̱a̱ka-inina xíʼin tu̱ʼunra (Is. 60:2). Ta xa̱ʼa̱ ña̱ ku̱a̱ʼání ña̱ va̱ʼa ta̱xira ndaʼa̱na, ña̱yóʼo sa̱kúsi̱íníña-inina ta nda̱sandakúña-inina ña̱ kachíñukana nu̱úra (Is. 65:14).

13. ¿Ndáa ki̱ʼva xa̱a̱ xínu profecía ña̱ káʼa̱n ña̱ xa̱a̱ na̱ yiví ndasakáʼnuna Ndióxi̱ nda̱a̱ táki̱ʼva kúni̱ miíra?

13 ¿Á xa̱a̱ xínu profecía ña̱ káʼa̱n ña̱ xa̱a̱ na̱ yiví ndasakáʼnuna Jehová tiempo vitin nda̱a̱ táki̱ʼva kúni̱ miíra? Xa̱a̱ xínuvaña. Saáchi tá ku̱i̱ya̱ 1919, ku̱a̱ʼání na̱ yiví ki̱xáʼana ke̱ena ti̱xin Babilonia ña̱ káʼnu, ña̱yóʼo kúú ndiʼi religión vatá ña̱ íyo nu̱ú ñuʼú yóʼo. Ta ndiʼi na̱ yiví yóʼo inkáchi kítáʼanna ndásakáʼnuna Ndióxi̱, ta ndáyáʼviníka ña̱yóʼo nu̱ú ñuʼú ña̱ ta̱xi Ndióxi̱ ndaʼa̱ na̱ ñuu Israel (Is. 51:3; 66:8).

14. ¿Ndáaña va̱ʼa xa̱a̱ ndákiʼin na̱ ku̱ʼu̱n chí ndiví xíʼin na̱ koo nu̱ú ñuʼú yóʼo, ta ndáaña xíniñúʼu ndakundeéna keʼéna?

14 Nda̱a̱ tá 1919, na̱ nda̱kaxin Ndióxi̱ ku̱ʼu̱n chí ndiví inkáchi xi̱kitáʼanna ña̱ xi̱ndasakáʼnunara. Ta tá ni̱ya̱ʼa tiempo, na̱ ndátu koo nu̱ú ñuʼú yóʼo inkáchi nda̱kutáʼanna ndásakáʼnuna Ndióxi̱ xíʼin na̱ ku̱ʼu̱n chí ndiví, ta ndiʼi na̱yóʼo va̱ása kúma̱ní tu̱ʼun Ndióxi̱ nu̱úna chi íyo ku̱a̱ʼání tutu ña̱ káʼvina, ña̱kán ña̱ sákuaʼana va̱ása sáka̱ña xíʼin ña̱ sánáʼa̱ na̱ veʼe-ñu̱ʼu vatá. Ta kúsi̱íní-inina ña̱ kéʼéna chiñu ña̱ ta̱xira ndaʼa̱na: ña̱ natúʼunna xa̱ʼa̱ra. Ña̱kán ndiʼiyó va̱ʼaní kítáʼanyó xíʼin Jehová ta saátu viíní kítáʼanyó xíʼin na̱ hermanoyó, chi na̱yóʼo va̱ʼaní chíndeétáʼanna xíʼinyó ña̱ ya̱ʼayó nu̱ú tu̱ndóʼo ta va̱ása ndakava-iniyó. Ta ndákiʼinyó ndiʼi ña̱ va̱ʼa yóʼo tá kíxáʼayó ndásakáʼnuyó Jehová nda̱a̱ táki̱ʼva kúni̱ miíra ta chíka̱a̱níyó ndee̱ ña̱ kundiku̱nyó yichi̱ra (Juan 10:16; Is. 25:6; 65:13).

15. ¿Á iin kuití lugar íyo na̱ ndásakáʼnu Jehová?

15 ¿Á iin kuití lugar íyo na̱ ndásakáʼnu Jehová? Va̱ásaví, chi íyona iníísaá nu̱ú ñuyǐví. Ña̱kán ni nda̱a̱ ndáaka lugar nu̱ú ndóona inkáchi ndásakáʼnuna Jehová. Ta ndiʼi na̱yóʼo xáa̱na ndúuna na̱ ñuura tá xíʼin ndiʼi níma̱na ndákundeéna ndásakáʼnunara.

¿Ndáaña xíniñúʼu keʼé iin tá iinyó ña̱ inkáchi kitáʼanyó ndasakáʼnuyó Jehová? (Koto párrafo 16 xíʼin 17).

16. ¿Ndáaña xíniñúʼu keʼéyó ña̱ inkáchi ndakundeé ndiʼiyó ndasakáʼnuyó Jehová?

16 Iin ña̱ xíniñúʼu keʼéyó ña̱ inkáchi ndakundeéyó ndasakáʼnuyó Jehová kúú ña̱ chindayáʼviyó na̱ hermanoyó. ¿Ndáa ki̱ʼva keʼéyó ña̱yóʼo? Ña̱ chika̱a̱yó ndee̱ ña̱ kiʼinyó kuenta xíʼin ña̱ va̱ʼa ña̱ kéʼéna ta su̱ví ña̱ va̱ása va̱ʼa kéʼéna (Juan 17:20, 21). ¿Nda̱chun ndáyáʼviní keʼéyó ña̱yóʼo? Ná ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ejemplo yóʼo. Iin yuku̱ livikaví káaña saáchi xa̱a̱ síín síín nu̱ú yitu̱n íyo. Ki̱ʼva saá íyo ti̱xin ñuu Ndióxi̱, chi congregación nu̱ú ku̱a̱ʼa̱nyó xa̱a̱ síín síín íyo na̱ hermano na̱ ñúʼu ti̱xinña (Is. 44:4; 61:3). Nda̱a̱ táki̱ʼva kivi kundoʼoyó xíʼin sava yitu̱n tú ndíta yatin nu̱úyó, sana kiʼinyó kuenta xíʼin ña̱ kini náʼa̱nú ta va̱ása taxi ña̱yóʼo kotoyó ña̱ íyo ku̱a̱ʼákava tú livi náʼa̱. Ta ki̱ʼva saá kivi kundoʼoyó xíʼin ña̱ va̱ása va̱ʼa kéʼé na̱ hermanoyó tá nina ña̱yóʼo kíʼinyó kuenta xíʼin, va̱ása taxiña kotoyó ña̱ va̱ʼa kéʼé inkana ta saátu ña̱ va̱ʼaní kítáʼanyó ndásakáʼnuyó Jehová.

17. ¿Ndáaña xíniñúʼu keʼé iin tá iinyó ña̱ vií kutáʼanyó ti̱xin congregación?

17 ¿Ndáaña xíniñúʼu keʼé iin tá iinyó ña̱ vií kutáʼanyó ti̱xin ña̱ congregación? Ña̱ chika̱a̱yó ndee̱ ña̱ kǒo sákakuyó ku̱a̱chi xíʼin na̱ hermanoyó (Mat. 5:9; Rom. 12:18). Ña̱kán tá ná chika̱a̱yó ndee̱ ña̱ vií kutáʼanyó xíʼin na̱ hermanoyó ti̱xin congregación, saá kúú ña̱ inkáchi kutáʼanyó ndasakáʼnuyó Jehová. Miíra ka̱na na̱ hermano ña̱ kuñuʼuna ti̱xin ñuura ña̱ va̱ʼa ndasakáʼnunara nda̱a̱ táki̱ʼva kúni̱ miíra (Juan 6:44). Ná ndakanixi̱níyó ña̱ kúsi̱íníva-ini Jehová ta xítora ña̱ chíka̱a̱níyó ndee̱ ña̱ vií kutáʼanyó xíʼin na̱ hermanoyó, saáchi ndáyáʼviní na̱yóʼo nu̱úra (Is. 26:3; Ageo 2:7).

18. ¿Ndáaña xíniñúʼu ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱, ta nda̱chun?

18 ¿Ndáaña xíniñúʼu keʼéyó ña̱ va̱ʼa ndakiʼinyó bendición ña̱ táxi Jehová ndaʼa̱ na̱ káchíñu nu̱úra? Ná ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ndiʼi ña̱ xa̱a̱ sákuaʼayó nu̱ú tu̱ʼunra xíʼin nu̱ú tutu ña̱ tává na̱ ñuura. Tá káʼviyó ta ndákanixi̱níyó, saá kúú ña̱ xa̱a̱yó keʼéyó ña̱ kútóora. Tá kúú ña̱ xa̱a̱yó kuʼvi̱-iniyó kuniyó na̱ hermano nda̱a̱ táki̱ʼva kúʼvi̱-iniyó xíniyó na̱ veʼeyó (Rom. 12:10). Tá ndákanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ndiʼi ña̱ va̱ʼa ña̱ táxi Jehová ndaʼa̱yó tiempo vitin, ña̱yóʼo chindeétáʼanña xíʼinyó ña̱ vií kutáʼanyó xíʼin Jehová. Ta tá ndákanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱ taxi Jehová ndaʼa̱yó chí nu̱únínu, ña̱yóʼo chindeétáʼanña xíʼinyó ña̱ ndiʼi tiempo kuni̱yó kachíñuyó nu̱ú Jehová. Tá ná keʼéyó ndiʼi ña̱yóʼo saá kúú ña̱ kusi̱íní-iniyó kachíñuyó nu̱úra.

NÁ CHIKA̱A̱-INIYÓ KUNDEÉ-INIYÓ

19. a) Nda̱a̱ táki̱ʼva káchi Isaías 30:18, ¿ndáaña xíniñúʼu kandíxayó? b)¿Ndáaña chindeétáʼan xíʼinyó kundeé-iniyó ta kusi̱í-iniyó?

19 Jehová sakǎkura miíyó tá ná kixaa̱ ki̱vi̱ ña̱ sandíʼi-xa̱ʼa̱ra ndiʼi ña̱ va̱ása va̱ʼa íyo ñuyǐví yóʼo (Is. 30:18). Xa̱ʼa̱ ña̱ kúúra iin Ndióxi̱ ta̱ nda̱kú-ini, kúnda̱a̱-iniyó ña̱ va̱ása taxika Ndióxi̱ koo ta̱ Ndi̱va̱ʼa nu̱ú ñuʼú yóʼo ta keʼéra ña̱ va̱ása va̱ʼa (Is. 25:9). Kúee íyo iniyó ta ndátuyó ña̱ ná kixaa̱ ki̱vi̱ ña̱ sakǎku Jehová miíyó. Ta nani ndátuyó ña̱ ná kixaa̱ ki̱vi̱ yóʼo, ná chindayáʼviyó ña̱ káʼa̱nyó xíʼin Jehová, ña̱ káʼviyó tu̱ʼunra ta ná kéʼéyó ña̱ sákuaʼayó ta saátu ná ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ndiʼi ña̱ va̱ʼa ña̱ táxira ndaʼa̱yó. Tá ndákundeéyó kéʼéyó ña̱yóʼo, Jehová chindeétáʼanra xíʼinyó ña̱ kundeé-iniyó ta kusi̱í-iniyó ndasakáʼnuyóra.

YAA 142 Ná kǒo nandósóyó xa̱ʼa ña̱ ndátuyó

a Nu̱ú artículo yóʼo sakúaʼayó xa̱ʼa̱ u̱ni̱ ña̱ʼa ña̱ xíniñúʼu Jehová ña̱ chindeétáʼanra xíʼinyó kusi̱í-iniyó tá yáʼayó nu̱ú tu̱ndóʼo. Ta ña̱ va̱ʼa sakúaʼayó xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo, ná kotoyó ña̱ va̱xi nu̱ú Isaías capítulo 30. Ta ña̱yóʼo sandákaʼánña miíyó ña̱ ndáyáʼviní ka̱ʼa̱nyó xíʼin Jehová, kaʼviyó tu̱ʼunra ta saátu ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ndiʼi ña̱ táxira ndaʼa̱yó tiempo vitin xíʼin ña̱ taxira ndaʼa̱yó chí nu̱únínu.

b Isaías 30:18, 19: “Soo Jehová ndátura ña̱ na̱ʼa̱ra ña̱ va̱ʼa-inira xíʼinndó, ta ndaku̱ndichira ta na̱ʼa̱ra ña̱ kúndáʼvi-inira xínira ndóʼó. Saáchi Jehová iin Ndióxi̱ ta̱ nda̱kú-ini kúúra. Ta si̱íní íyo ndiʼi na̱ ndátu-ñaʼá. 19 Tá na̱ ñuu ná koona Sion, ñuu Jerusalén, va̱ása kuakukaún. Tá ná kuni̱ún chindeétáʼanra xíʼún, ta̱yóʼo na̱ʼa̱ra ña̱ va̱ʼaní-inira xíʼún; tá ná kuniso̱ʼora ña̱ káʼún xíʼinra ndakuiinra yuʼún”.

c Isaías 30:20, 21: “Ni ná taxi Jehová ña̱ ndeéní ndi̱ʼi-iniún, ta nda̱a̱ táki̱ʼva ná koo si̱táva̱ʼa ña̱ xíxiún ndiʼi ki̱vi̱ saá ná kooña á nda̱a̱ táki̱ʼva ná koo ti̱kui̱í tá xíʼún ndiʼi ki̱vi̱ saá ná kooña nu̱ún, ta̱kán á ta̱ sánáʼa̱ yóʼó, va̱ása koo se̱ʼékára nu̱ún. Kuni nu̱ún ta̱ sánáʼa̱ yóʼó. 21 Ta, tá ná kixáʼa ku̱ʼún chí ndaʼa̱ kúaʼa á chí ndaʼa̱ yítin, saá kuniso̱ʼún tu̱ʼun yóʼo: ‘Ña̱yóʼo kúú yichi̱. Nu̱ú ña̱yóʼo ku̱ʼún’”.

d Isaías 30:23-26: “Ta ta̱kán taxira kuun sa̱vi̱ sa̱tá ña̱ chíʼún, ta ña̱ chiʼún va̱ʼaní kuaʼnuña ta koo ku̱a̱ʼání ña̱ kuxún. Ta kití sa̱na̱ún ndíka̱ní koo nu̱ú kundoorí kixáʼanrí. 24 Ta tí si̱ndi̱ki̱ xíʼin tí burro tí táʼví kaxáʼanrí yu̱ku̱ mií ña̱ va̱ʼaka, ña̱ nda̱kaxinna xíʼin pala xíʼin yitu̱n tú ndáka̱xinña. 25 Ta chí xi̱ní yuku̱ súkun xíʼin xi̱kí náʼnu kooní ti̱kui̱í, ta ndata̱ʼvírá, tá ná kuvi ku̱a̱ʼánína xíʼin tá ná ndiʼi-xa̱ʼa torre náʼnu. 26 Ta tí yo̱o̱ nda̱a̱ táki̱ʼva yéʼe̱ ñu̱ʼu saá ndaye̱ʼe̱rí; ta ña̱ ñu̱ʼu u̱xa̱ yichi̱ ndeéka ndaye̱ʼe̱ña táki̱ʼva íyo ñuʼu̱ ña̱ u̱xa̱ ki̱vi̱, ki̱vi̱ ná chindeétáʼan Jehová xíʼin na̱ ñuura ta kutátánna nu̱ú tu̱kue̱ʼe̱na”.