Ir al contenido

Ir al índice

ARTÍCULO ÑA̱ KAʼVIYÓ 44

¿Á kachíñuna nu̱ú Ndióxi̱ tá ná kuaʼnuna?

¿Á kachíñuna nu̱ú Ndióxi̱ tá ná kuaʼnuna?

“Ta̱ Jesús xáʼnukara ta ndúndíchikara ku̱a̱ʼa̱nra ta kúsi̱íkaví-ini Ndióxi̱ xíʼinra ta saátu na̱ yivíva” (LUC. 2:52).

YAA 134 Iin regalo Jehová kúú na̱ va̱lí

ÑA̱ KA̱ʼA̱NYÓ XA̱ʼA̱ *

1. ¿Ndáaña kúú ña̱ va̱ʼaníka ndaka̱xinyó keʼéyó?

ÑA̱ NDÁKA̱XIN na̱ íyo se̱ʼe keʼéna, kivi chindeétáʼanña xíʼin se̱ʼena ku̱a̱ʼá tiempo á va̱ása chindeétáʼanña xíʼinna. Ña̱kán tá va̱ása va̱ʼa íyo ña̱ ndáka̱xinna, táxina tu̱ndóʼo ndaʼa̱ se̱ʼena. Soo tá vií íyo ña̱yóʼo, chíndeétáʼanña xíʼinna ña̱ si̱í koona. Ta saátu na̱ va̱lí xíniñúʼu vií koo ña̱ ndaka̱xinna keʼéna. Ta iin ña̱ va̱ʼaní ña̱ ndaka̱xinyó keʼéyó kúú ña̱ kachíñuyó nu̱ú yiváyó Jehová (Sal. 73:28).

2. ¿Ndáaña káʼa̱n Biblia xa̱ʼa̱ ña̱ nda̱kaxin ta̱ José, ñá María xíʼin ta̱ Jesús keʼéna?

2 Ña̱ xi̱ndayáʼvika nu̱ú na̱ yivá ta̱ Jesús kúú ña̱ chindeétáʼanna xíʼin se̱ʼena ña̱ kachíñuna nu̱ú Jehová, ta xíʼin ña̱ nda̱kaxinna keʼéna ni̱na̱ʼa̱na ña̱yóʼo (Luc. 2:40, 41, 52). Ta saátu ña̱ nda̱kaxin ta̱ Jesús keʼéra chi̱ndeétáʼanña xíʼinra ña̱ va̱ʼa sa̱xínura ña̱ kúni̱ Jehová (Mat. 4:1-10). Ni̱xa̱a̱ra ku̱ura iin ta̱a ta̱ va̱ʼa-ini, ta̱ nda̱kú-ini ta va̱ása níyi̱ʼvíra. Saátu na̱ íyo se̱ʼe na̱ kúʼvi̱-ini xíni Jehová kúni̱na ña̱ saá ná koo se̱ʼena.

3. ¿Ndáa pregunta ndakuiinyó nu̱ú ña̱ artículo yóʼo?

3 Nu̱ú ña̱ artículo yóʼo ndakuiinyó pregunta yóʼo: ¿Ndáa ña̱ nda̱kaxin Jehová keʼéra xa̱ʼa̱ ta̱ Jesús? ¿Ndáaña kivi sakuaʼa na̱ íyo se̱ʼe xíʼin ña̱ nda̱kaxin ta̱ José xíʼin ñá María keʼéna? ¿Ndáaña kivi sakuaʼa na̱ va̱lí xíʼin ña̱ nda̱kaxin ta̱ Jesús keʼéra?

YICHI̱ ÑA̱ SA̱NDÁKOO JEHOVÁ NU̱Ú NA̱ ÍYO SE̱ʼE

4. ¿Ndáaña nda̱kaxin Jehová keʼéra xa̱ʼa̱ se̱ʼera?

4 Va̱ʼaní na̱ nda̱kaxin Jehová ña̱ koona yivá ta̱ Jesús (Mat. 1:18-23; Luc. 1:26-38). Xíʼin ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ñá María ña̱ va̱xi nu̱ú Biblia náʼa̱ña ña̱ xi̱kuʼvi̱-iniñá xi̱xiniñá Jehová, ta saátu tu̱ʼunra (Luc. 1:46-55). Ta ña̱ ka̱ndíxa ta̱ José ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n Jehová, náʼa̱ña ña̱ xi̱kuʼvi̱-inira xi̱xinira Jehová ta saátu xi̱kuni̱ra ná kusi̱í-inira (Mat. 1:24).

5, 6. ¿Ndáa tu̱ndóʼo ni̱ya̱ʼa ta̱ Jesús nu̱ú?

5 Na̱ nda̱kaxin Jehová ña̱ koona yivá ta̱ Jesús su̱ví na̱ ku̱i̱ká níxi̱yona. Saáchi sacrificio ña̱ ta̱xi ta̱ José xíʼin ñá María xa̱ʼa̱ ña̱ ka̱ku ta̱ Jesús, náʼa̱ña ña̱ na̱ ndáʼviva xi̱kuuna (Luc. 2:24). Sana yatin veʼena ña̱ ni̱xi̱yo chí ñuu Nazaret, kán kúu nu̱ú xi̱keʼé ta̱ José chiñu ña̱ carpintería, ta sana loʼova ña̱ʼa xi̱kuumiína saáchi sana u̱xa̱ á ku̱a̱ʼáka xi̱kuu se̱ʼena (Mat. 13:55, 56).

6 Jehová xi̱ndaara se̱ʼera nu̱ú sava tu̱ndóʼo soo ta̱xira ña̱ ná ya̱ʼara nu̱ú sava ña̱ i̱xayo̱ʼvi̱ xíʼinra (Mat. 2:13-15). Tá kúú, na̱ veʼe ta̱ Jesús va̱ása níkandíxanara. Sana ku̱suchí-inira chi tá xa̱ʼa̱ sava na̱ veʼera va̱ása níkandíxana ña̱ kúúra ta̱ Mesías (Mar. 3:21; Juan 7:5). Ta saátu ni̱ya̱ʼara nu̱ú inka tu̱ndóʼo chi ni̱xi̱ʼi̱ ta̱ José yivá ndáʼvira. Ta xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱kuura se̱ʼena ta̱ nu̱ú, xi̱niñúʼu keʼéra chiñu ña̱ xi̱keʼé yivá ndáʼvira (Mar. 6:3). Tá ni̱ya̱ʼa ku̱i̱ya̱ sa̱kuaʼara kundaara na̱ veʼera. Sana xi̱niñúʼu kachíñuníra ña̱ va̱ʼa taxira ña̱ xíniñúʼuna. Ña̱kán xi̱kunaaníva ta̱ Jesús tá xi̱kachíñura.

Na̱ íyo se̱ʼe, sanáʼa̱ndó se̱ʼendó ña̱ kundiku̱nna ña̱ káʼa̱n Biblia xa̱ʼa̱ ña̱ chindeétáʼan xíʼinna ña̱ koo tu̱ʼvana ya̱ʼana nu̱ú tu̱ndóʼo ña̱ kixi nu̱úna. (Koto párrafo 7). *

7. a) ¿Ndáa pregunta kúú ña̱ kivi chindeétáʼan xíʼin na̱ íyo se̱ʼe? b) Nda̱a̱ táki̱ʼva káchi Proverbios 2:1-6, ¿ndáaña xíniñúʼu sanáʼa̱ na̱ íyo se̱ʼe na̱ va̱lí se̱ʼena?

7 Tá kúni̱ na̱ ti̱ndaʼa̱ koo se̱ʼena xíniñúʼu ndakanixi̱nína xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo: “¿Á ndaka̱xin Jehová miíyó ña̱ kundaayó iin ña̱ loʼo xa̱ʼa̱ ña̱ kúúyó na̱ yiví na̱ vitá-ini ta kúʼvi̱-iniyó xíniyó miíra xíʼin tu̱ʼunra?” (Sal. 127:3, 4). Soo tá xa̱a̱ íyo se̱ʼendó ndakanixi̱níndó xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo: “¿Á sánáʼi̱ se̱ʼi̱ ña̱ chika̱a̱na ndee̱ ña̱ kachíñuna?” (Ecl. 3:12, 13). “¿Á chíka̱i̱ ndee̱ ña̱ kundai̱na nu̱ú ña̱ kivi satúkue̱ʼe̱ miína xíʼin ña̱ kini ña̱ íyo nu̱ú ñuyǐví ta̱ Ndi̱va̱ʼa?” (Prov. 22:3). Ña̱ nda̱a̱ kúúña, va̱ása kívi kundaúnna nu̱ú ndiʼi tu̱ndóʼo ña̱ kivi kixi nu̱úna. ¿Ndáa ki̱ʼva kivi chindeétáʼún xíʼinna ña̱ ya̱ʼana nu̱úña? Sanáʼa̱na ña̱ nandukúna nu̱ú Biblia ña̱ kivi chindeétáʼan xíʼinna (kaʼvi Proverbios 2:1-6). * Tá kúú, tá iin na̱ veʼún nda̱koona ña̱ ndasakáʼnuna Ndióxi̱, sanáʼa̱ texto nu̱úna ña̱ chindeétáʼan xíʼinna kotona ña̱ ndáyáʼviní nda̱kú koo iniyó xíʼin Jehová (Sal. 31:23). Á tá ná kuvi iin na̱ veʼún sanáʼa̱ texto nu̱úna ña̱ kivi chindeétáʼan xíʼinna ña̱ kundeé-inina ya̱ʼana nu̱ú ña̱yóʼo ta táxi̱n koo inina (2 Cor. 1:3, 4; 2 Tim. 3:16).

YICHI̱ ÑA̱ SA̱NDÁKOO TA̱ JOSÉ XÍʼIN ÑÁ MARÍA

8. ¿Ndáa ki̱ʼva sa̱xínu ta̱ José xíʼin ñá María ña̱ káʼa̱n Deuteronomio 6:6, 7?

8 Ta̱ José xíʼin ñá María chi̱ndeétáʼanna xíʼin ta̱ Jesús ña̱ sa̱kúsi̱íra-ini Ndióxi̱, saáchi xi̱ndiku̱nna ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n Jehová xíʼin na̱ íyo se̱ʼe (kaʼvi Deuteronomio 6:6, 7). * U̱vi̱ saána xi̱kuʼvi̱ní-inina xi̱xinina Jehová ta ña̱ xi̱ndayáʼvika nu̱úna kúú ña̱ chindeétáʼanna xíʼin se̱ʼena ña̱ kuʼvi̱-inina kuninara.

9. ¿Ndáaña ndáyáʼviní nda̱kaxin ta̱ José xíʼin ñá María keʼéna?

9 Ta̱ José xíʼin ñá María nda̱kaxinna ña̱ viíní sanáʼa̱na se̱ʼena xa̱ʼa̱ Ndióxi̱, ndiʼi semana xi̱xa̱ʼa̱nna sinagoga ña̱ ni̱xi̱yo ñuu Nazaret ta ndiʼi ku̱i̱ya̱ xi̱xa̱ʼa̱nna chí ñuu Jerusalén ña̱ va̱ʼa keʼéna ña̱ Pascua (Luc. 2:41; 4:16). Sana tá xi̱xa̱ʼa̱nna chí ñuu Jerusalén xi̱sanáʼa̱na ta̱ Jesús xíʼin inkaka se̱ʼena xa̱ʼa̱ ña̱ ndo̱ʼo na̱ ñuu Jehová. Ta tá xi̱xa̱ʼa̱nna chí yichi̱ xi̱yaʼana lugar ña̱ káʼa̱n Biblia xa̱ʼa̱. Tá ndu̱ku̱a̱ʼáka se̱ʼena i̱xayo̱ʼvi̱ña xíʼin ta̱ José xíʼin ñá María ña̱ keʼéna ña̱yóʼo. Soo ku̱a̱ʼání ña̱ va̱ʼa nda̱kiʼinna xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱ndi̱ʼi̱ka-inina ndasakáʼnuna Jehová, saáchi miína xíʼin se̱ʼena va̱ʼa xi̱kitáʼanna xíʼinra.

10. ¿Ndáaña kivi sakuaʼa na̱ íyo se̱ʼe xíʼin ña̱ ke̱ʼé ta̱ José xíʼin ñá María?

10 ¿Ndáaña kivi sakuaʼa na̱ íyo se̱ʼe xíʼin ña̱ ke̱ʼé ta̱ José xíʼin ñá María? Ña̱ ndáyáʼviníka kúú ña̱ na̱ʼa̱ndó nu̱ú se̱ʼendó xíʼin ña̱ káʼa̱nndó ta saátu xíʼin ña̱ kéʼéndó ña̱ xíʼin ndiʼi níma̱ndó kúʼvi̱-inindó xínindó Jehová. Ta iin ña̱ va̱ʼaní taxindó ndaʼa̱na kúú ña̱ chindeétáʼanndó xíʼinna ña̱ kuʼvi̱-inina kunina Jehová. Iin ña̱ ndáyáʼviní ña̱ kivi sanáʼa̱ndóna kúú ña̱ ná kaʼvina tu̱ʼun Ndióxi̱ ndiʼi ki̱vi̱, ña̱ ka̱ʼa̱nna xíʼinra, ña̱ ku̱ʼu̱nna reunión ta natúʼunna xíʼin na̱ yiví xa̱ʼa̱ra (1 Tim. 6:6). Xíniñúʼuva taxindó ña̱ʼa ña̱ xíniñúʼuna (1 Tim. 5:8). Soo ndakaʼánndó, ña̱yóʼo va̱ása chindeétáʼanña xíʼinna ña̱ ka̱kuna tá ná ndiʼi-xa̱ʼa̱ ña̱ íyo ñuyǐví yóʼo, ta koona nu̱ú ñuyǐví xa̱á ña̱ taxi Ndióxi̱, chi ña̱ sakǎkuna kúú ña̱ vií kutáʼanna xíʼin Jehová (Ezeq. 7:19; 1 Tim. 4:8). *

Kúsi̱íní-iniyó tá xítoyó ña̱ ku̱a̱ʼání na̱ íyo se̱ʼe viíní íyo ña̱ ndáka̱xinna keʼéna xa̱ʼa̱ ña̱ kúni̱na chindeétáʼanna xíʼin na̱ veʼena ña̱ vií kutáʼanna xíʼin Ndióxi̱. (Koto párrafo 11). *

11. a) ¿Ndáa ki̱ʼva kivi chindeétáʼan ña̱ va̱xi nu̱ú 1 Timoteo 6:17-19 xíʼin na̱ íyo se̱ʼe ña̱ vií koo ña̱ ndaka̱xinna? b) ¿Ndáaña kivi chika̱a̱-ini na̱ familia keʼéna ta ndáa bendición ndakiʼinna xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo? (Koto recuadro “ ¿Ndáaña kivi keʼéndó?”).

11 Kúsi̱íní-iniyó tá xítoyó ña̱ ku̱a̱ʼání na̱ íyo se̱ʼe viíní íyo ña̱ ndáka̱xinna keʼéna xa̱ʼa̱ ña̱ kúni̱na chindeétáʼanna xíʼin na̱ veʼena ña̱ vií kutáʼanna xíʼin Ndióxi̱. Inkáchi ndásakáʼnuna Jehová, xáʼa̱nna ndiʼi reunión, asamblea ta xáʼa̱nna nátúʼunna xa̱ʼa̱ Ndióxi̱. Sava na̱ familia xáʼa̱nna lugar nu̱ú va̱ása nátúʼun ni̱ʼina xa̱ʼa̱ Ndióxi̱. Inkana xáʼa̱nna Betel á káchíñuna nu̱ú kúva̱ʼa veʼe ña̱ ndásakáʼnuyó Ndióxi̱. Ña̱ va̱ʼa keʼéna ña̱yóʼo ku̱a̱ʼá xu̱ʼún xíniñúʼuna, ta saátu yáʼana nu̱ú sava tu̱ndóʼo. Soo ku̱a̱ʼání ña̱ va̱ʼa táxi Jehová ndaʼa̱na xa̱ʼa̱ ña̱ kéʼéna ña̱yóʼo (kaʼvi 1 Timoteo 6:17-19). * Na̱ va̱lí na̱ kéʼé ña̱yóʼo xíʼin na̱ veʼena ndákundeéna kéʼénaña tá xa̱a̱ xáʼnuna ta táxinína tíxa̱ʼvi xa̱ʼa̱ ña̱ viíní sa̱náʼa̱ na̱ yivánana (Prov. 10:22). *

YICHI̱ ÑA̱ SA̱NDÁKOO TA̱ JESÚS

12. ¿Ndáaña ke̱ʼé ta̱ Jesús tá xa̱a̱ xa̱ʼnura?

12 Yivá ta̱ Jesús ta̱ íyo chí ndiví va̱ʼaní íyo ña̱ ndáka̱xinra keʼéra, ta saátu na̱ xi̱kuu yivára nu̱ú ñuʼú yóʼo va̱ʼaní íyo ña̱ nda̱kaxinna ke̱ʼéna. Soo tá xa̱ʼnu ta̱ Jesús xi̱niñúʼu ndaka̱xin miíra ña̱ keʼéra (Gál. 6:5). Nda̱a̱ táki̱ʼva íyo miíyó ña̱ kivi ndaka̱xinyó ña̱ keʼéyó, saá ni̱xi̱yo ta̱kán. Kiviva ndaka̱xinra keʼéra ña̱ kúni̱ miíra soo nda̱kaxinra ña̱ vií kutáʼanra xíʼin Jehová (Juan 8:29). Ña̱ ke̱ʼéra kivi chindeétáʼanña xíʼin na̱ va̱lí na̱ íyo tiempo vitin.

Na̱ va̱lí, kuniso̱ʼondó ña̱ káʼa̱n yivándó ta sakuaʼandó xíʼin ña̱ kéʼéna. (Koto párrafo 13). *

13. ¿Ndáaña ndáyáʼviní nda̱kaxin ta̱ Jesús keʼéra tá ni̱xi̱yo loʼora?

13 Tá ni̱xi̱yo loʼo ta̱ Jesús xi̱niso̱ʼovara ña̱ xi̱ka̱ʼa̱n na̱ yivára. Ndiʼi tiempo ka̱ndíxara ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼinra ta va̱ása níndakanixi̱níra ña̱ xíni̱níkara nu̱ú ta̱ José xíʼin ñá María. Chi nda̱kundeéra “xi̱xiniso̱ʼora ña̱ xi̱ka̱ʼa̱nna xíʼinra” (Luc. 2:51). Ta saátu chi̱ka̱a̱níra ndee̱ ña̱ vií keʼéra chiñu ña̱ xi̱kuumiíra xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱kuura se̱ʼena ta̱ nu̱ú. Saátu chi̱ka̱a̱níra ndee̱ ña̱ sakuaʼara chiñu ña̱ xi̱keʼé yivá ndáʼvira ña̱ va̱ʼa taxira ña̱ xíniñúʼu na̱ veʼera.

14. ¿Nda̱chun va̱ʼa kúnda̱a̱-iniyó ña̱ viíní xi̱kaʼvi ta̱ Jesús tu̱ʼun Ndióxi̱?

14 Sana na̱túʼun na̱ yivá ta̱ Jesús xíʼinra xa̱ʼa̱ milagro ña̱ ke̱ʼé Ndióxi̱ ña̱ va̱ʼa ka̱kura, ta saátu ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n na̱ ángel xa̱ʼa̱ra (Luc. 2:8-19, 25-38). Soo su̱ví ña̱yóʼo kuití níkunda̱a̱-ini ta̱ Jesús xa̱ʼa̱. Saáchi ka̱ʼvitu miíra tu̱ʼun Ndióxi̱, ¿nda̱chun va̱ʼa kúnda̱a̱-iniyó ña̱ viíní ka̱ʼvira ña̱yóʼo? Saáchi tá ni̱xi̱yo loʼokara, na̱ maestro ña̱ ñuu Jerusalén nda̱kanda̱ní-inina xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱kunda̱a̱-inira xa̱ʼa̱ ku̱a̱ʼání ña̱ʼa, ta va̱ʼaní xi̱ndakuiinra (Luc. 2:46, 47). Ni 12 kuití ku̱i̱ya̱ xi̱kuumií ta̱ Jesús soo va̱ása níxi̱ka-inira ña̱ kúúra se̱ʼe Jehová (Luc. 2:42, 43, 49).

15. ¿Ndáa ki̱ʼva ni̱na̱ʼa̱ ta̱ Jesús ña̱ nda̱kaxinra keʼéra ña̱ kúni̱ Jehová?

15 Tá ku̱nda̱a̱-ini ta̱ Jesús ndáaña kúú ña̱ keʼéra ña̱ va̱ʼa xi̱nu ña̱ kúni̱ Jehová, nda̱kaxinra keʼéraña (Juan 6:38). Xi̱kunda̱a̱-inira ña̱ ku̱a̱ʼání na̱ yiví sa̱a̱-inina kuninara ta sana va̱ása níkutóora ña̱yóʼo. Soo chi̱ka̱a̱-inira ña̱ kandíxara ña̱ káʼa̱n Jehová. Tá nda̱kuchira ku̱i̱ya̱ 29, iinlá ña̱ ni̱ndi̱ʼi̱-inira xa̱ʼa̱ kúú ña̱ keʼéra ña̱ kúni̱ yivára (Heb. 10:5-7). Chi Iinlá ña̱yóʼo kúú ña̱ xi̱kuni̱ra keʼéra ni ni̱xo̱ʼvi̱ra tá xi̱tikaara ndaʼa̱ yitu̱n (Juan 19:30).

16. ¿Ndáaña kivi sákuaʼa na̱ va̱lí xíʼin ña̱ ke̱ʼé ta̱ Jesús?

16 Kandíxa ña̱ káʼa̱n na̱ yiváún. Nda̱a̱ táki̱ʼva ni̱xi̱yo ta̱ José xíʼin ñá María, na̱ yiváún na̱ yiví ku̱a̱chi kúúna. Soo Jehová ta̱xira chiñu ndaʼa̱na ña̱ kundaana yóʼó, ña̱ sanáʼa̱na yóʼó ta ka̱ʼa̱nna xíʼún ndáaña keʼún. Ña̱kán xíniñúʼu kuniso̱ʼún consejo ña̱ táxina ndaʼún ta ixato̱ʼúnna, chi “ña̱ va̱ʼa miíún kúúña” (Efes. 6:1-4).

17. Nda̱a̱ táki̱ʼva káchi Josué 24:15, ¿ndáaña xíniñúʼu ndaka̱xin na̱ va̱lí keʼéna?

17 Ndaka̱xin ndáana kachíñún nu̱ú. Xíniñúʼu kunda̱a̱-iniún ndáa ta̱ kúú Jehová, ndáaña kúni̱ra ta ndáa ki̱ʼva keʼúnña (Rom. 12:2). Tasaá kivi ndaka̱xiún keʼún iin ña̱ ndáyáʼviní: ña̱ kachíñún nu̱ú Jehová (kaʼvi Josué 24:15; * Ecl. 12:1). Tá ná kaʼviún Biblia ta sakuaʼún xa̱ʼa̱ña ndiʼi ki̱vi̱, kandíxaníkaún Jehová ta kuʼvi̱níka-iniún kuniúnra.

18. ¿Ndáaña xíniñúʼu ndaka̱xin na̱ va̱lí keʼéna, ta ndáaña va̱ʼa ndakiʼinna xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo?

18 Chika̱a̱ ndee̱ ña̱ keʼún ña̱ kúni̱ Jehová. Na̱ yiví na̱ íyo nu̱ú ñuyǐví ta̱ Ndi̱va̱ʼa káʼa̱nna ña̱ tá ná kuniñúʼún ña̱ xíni̱ún keʼún kusi̱íníva-iniún. Soo na̱ chíka̱a̱ní ndee̱ ña̱ kuumiína ku̱a̱ʼání ña̱ʼa xóʼvi̱vana (1 Tim. 6:9, 10). Soo tá ná kuniso̱ʼún ña̱ káʼa̱n Jehová ta chíka̱ún ndee̱ ña̱ keʼún ña̱ kúni̱ra, vií koo ña̱ kutakún ta xíʼin ña̱ ndíchi keʼún ndiʼi ña̱ʼa (Jos. 1:8).

¿NDÁAÑA NDAKA̱XINNDÓ KEʼÉNDÓ?

19. ¿Ndáaña xíniñúʼu ndakaʼán na̱ íyo se̱ʼe?

19 Ndiʼi na̱ íyo se̱ʼe, chika̱a̱ndó ndee̱ ña̱ chindeétáʼanndó xíʼin se̱ʼendó ña̱ ná kachíñuna nu̱ú Jehová. Kandíxandóra ta chindeétáʼanra xíʼinndó ña̱ vií koo ña̱ ndaka̱xinndó keʼéndó (Prov. 3:5, 6). Ndakaʼánndó chi ña̱ chindeétáʼanka xíʼin se̱ʼendó kúú ña̱ kéʼéndó ta su̱ví ña̱ káʼa̱nndó. Ña̱kán ndaka̱xinndó keʼéndó ña̱ kivi chindeétáʼan xíʼinna ña̱ va̱ʼa kusi̱í-ini Jehová xíʼin ña̱ kéʼéna.

20. ¿Ndáa bendición ndakiʼin na̱ va̱lí tá ná ndaka̱xinna kachíñuna nu̱ú Jehová?

20 Na̱ va̱lí, na̱ yivándó kivi chindeétáʼanna xíʼinndó ña̱ vií koo ña̱ ndaka̱xinndó keʼéndó. Soo miíndó kúú na̱ xíniñúʼu chika̱a̱ ndee̱ ña̱ sakusi̱índó-ini Ndióxi̱. Ña̱kán kundiku̱nndó yichi̱ ta̱ Jesús ta chika̱a̱ndó ndee̱ ña̱ kachíñundó nu̱ú Jehová ta̱ kúʼvi̱ní-ini xíni ndóʼó. Tá ná keʼéndó ña̱yóʼo ku̱a̱ʼání ña̱ʼa kivi keʼéndó nu̱ú Ndióxi̱, ta kusi̱íní-inindó keʼéndóña (1 Tim. 4:16). Ta va̱ʼaníka koo ña̱ kutakundó chí nu̱únínu.

YAA 133 Vitin válíyó ná kachíñuyó nu̱ú Jehová

^ párr. 5 Na̱ íyo se̱ʼe kúni̱na ña̱ si̱í ná koo se̱ʼena ta ná kachíñuna nu̱ú Jehová tá ná kuaʼnuna. ¿Ndáaña kivi keʼéna ña̱ va̱ʼa chindeétáʼanna xíʼin se̱ʼena ña̱ keʼéna ña̱yóʼo? Ta, ¿ndáaña xíniñúʼu ndaka̱xin na̱ va̱lí keʼéna ña̱ va̱ʼa vií koo ña̱ kutakuna? Nu̱ú artículo yóʼo ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo.

^ párr. 7 Proverbios 2:1-6: “Se̱ʼe miíi̱ tá kándíxaún tu̱ʼun ña̱ káʼi̱n xíʼún, ta chiñu ña̱ xáʼndai̱ nu̱ún chíndayáʼviúnña, ta íyo tu̱ʼvaún ña̱ kuniso̱ʼún ña̱ ndíchi, ta xíʼin ndiʼi níma̱ún nándukún ña̱yóʼo, tá kána kóʼún ña̱ va̱ʼa ná taxina ña̱ ndíchi ndaʼún xíʼin ña̱ kúni̱ún kunda̱a̱-iniún xa̱ʼa̱, tá ndákundeéún nándukún ña̱yóʼo nda̱a̱ táki̱ʼva nándukún plata, ta ku̱a̱ʼún nándukúnña nda̱a̱ táki̱ʼva nándukún ña̱ ku̱i̱ká ña̱ íyo se̱ʼé, tasaá kúú ña̱ yi̱ʼvíún kuniún Jehová, ta ndani̱ʼún ña̱ ndíchi ña̱ kúúmií Ndióxi̱, saáchi Jehová kúú ta̱ táxi ña̱ ndíchi, ta ndiʼi ña̱ káʼa̱nra kúúmiíña ña̱ ndíchi”.

^ párr. 8 Deuteronomio 6:6, 7: “Ta tu̱ʼun ña̱ xáʼndai̱ nu̱ún vitin xíniñúʼu taxiva̱ʼúnña níma̱ún; ta xíniñúʼu sanáʼúnña se̱ʼún, ta ka̱ʼún xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo tá nínduʼún veʼún, tá xíkaún yichi̱, tá xa̱a̱ ku̱su̱ún, ta saátu tá ndáko̱ún”.

^ párr. 10 Koto libro La adoración pura de Jehová: ¡por fin restaurada!, página 69 xíʼin 70, párrafo 17 xíʼin 18.

^ párr. 11 1 Timoteo 6:17-19: “Ka̱ʼa̱n xíʼin na̱ ku̱i̱ká na̱ íyo tiempo vitin ña̱ ná va̱ása ni̱nuní kunina, ta ná kǒo ndakanixi̱nína ña̱ kivi sakǎku ña̱ ku̱i̱ká miína chi ña̱ ndiʼi-xa̱ʼa̱va kúúña, va̱ʼaka ná kandíxana Ndióxi̱ chi ta̱yóʼo kúú ta̱ táxi ndiʼi ña̱ va̱ʼa ndaʼa̱yó ña̱ kúsi̱í-iniyó xíʼin. 18 Ka̱ʼa̱n xíʼinna ná keʼéna ku̱a̱ʼání ña̱ va̱ʼa, ta ná taxina ña̱ kúúmiína ndaʼa̱ inkana xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ʼa-inina. 19 Tasaá kúú ña̱ ndakiʼinna iin ña̱ ndáyáʼviní chí nu̱únínu, ta xa̱a̱na kutakuna ndiʼi tiempo”.

^ párr. 11 Koto recuadro “No hubiera podido pedir mejores padres”, ña̱ va̱xi nu̱ú ¡Despertad! ña̱ octubre ña̱ ku̱i̱ya̱ 2011, página 20, xíʼin artículo ña̱ naní “Una carta especial a sus padres”, ña̱ va̱xi nu̱ú ¡Despertad! 8 tí marzo ña̱ ku̱i̱ya̱ 1999, página 25.

^ párr. 17 Josué 24:15: “Tá va̱ása va̱ʼaña nu̱úndó ña̱ ndasakáʼnundó Jehová, ndaka̱xinndó ndáana kúni̱ndó ndasakáʼnundó: á ndióxi̱ na̱ nda̱sakáʼnu na̱ xi̱índó na̱ ni̱xi̱yo chí inka yuʼú yu̱ta, á ndióxi̱ na̱ amorreo na̱ ndóo nu̱ú ndóondó yóʼo. Soo yi̱ʼi̱ xíʼin na̱ veʼi̱, Jehová kúú ta̱ ndasakáʼnundi̱”.

^ párr. 70 ÑA̱ KÁʼA̱N XA̱ʼA̱ NA̱ʼNÁ: Nda̱a̱ táki̱ʼva ke̱ʼé ñá María ña̱ chi̱ndeétáʼanñá xíʼin ta̱ Jesús ña̱ kuʼvi̱-inira kunira Jehová nda̱a̱ tá loʼora, saá kivi keʼé ná íyo se̱ʼe xíʼin na̱ va̱lí se̱ʼená.

^ párr. 72 ÑA̱ KÁʼA̱N XA̱ʼA̱ NA̱ʼNÁ: Ta̱ José xi̱kunda̱a̱-inira ña̱ ndáyáʼviní ku̱ʼu̱nra sinagoga xíʼin ñá María ta saátu xíʼin se̱ʼera, ta ki̱ʼva saátu íyo ña̱ kéʼé na̱ íyo se̱ʼe tiempo vitin chi kúnda̱a̱-inina ña̱ ndáyáʼviní ku̱ʼu̱nna reunión.

^ párr. 74 ÑA̱ KÁʼA̱N XA̱ʼA̱ NA̱ʼNÁ: Nda̱a̱ táki̱ʼva ke̱ʼé ta̱ Jesús ña̱ sa̱kuaʼara chiñu ña̱ xi̱keʼé ta̱ José, na̱ va̱lí kivi sakuaʼana keʼéna chiñu ña̱ xíni̱ yivána.