Ir al contenido

Ir al índice

1923: cien ku̱i̱ya̱ chí satá

1923: cien ku̱i̱ya̱ chí satá

ÑA̱ REVISTA The Watch Tower 1 tí enero ña̱ ku̱i̱ya̱ 1923, ni̱ka̱ʼa̱nña: “Iyo ku̱a̱ʼání ña̱ kúni̱yó keʼéyó ku̱i̱ya̱ 1923”. “Kúsi̱íní-iniyó ña̱ ta̱xi Jehová chiñu yóʼo ndaʼa̱yó, ña̱ ka̱ʼa̱nyó xíʼin na̱ yiví xa̱ʼa̱ ña̱ káʼa̱nra keʼéra chí nu̱únínu. Saáchi ku̱a̱ʼání ña̱ kini íyo ñuyǐví tiempo vitin”. Ta mií ku̱i̱ya̱ kán na̱ xi̱kaʼvi Biblia, na̱samana ki̱ʼva ña̱ ndásakáʼnuna Jehová, ti̱xin reunión, asamblea ta saátu tá xi̱keena xi̱natúʼunna xíʼin na̱ yiví. Ña̱yóʼo chi̱ndeétáʼan xíʼinna ña̱ va̱ʼaníka kitáʼanna nda̱a̱ táki̱ʼva kítáʼanyó vitin.

REUNIÓN CHI̱NDEÉTÁʼAN XÍʼINNA ÑA̱ VIÍ KUTÁʼANNA

Iin calendario nu̱ú va̱xi texto ña̱ Biblia xíʼin número yaa ña̱ xi̱xitana.

Mií ku̱i̱ya̱ kán na̱ ñuu Ndióxi̱ na̱samana sava ña̱ʼa, ta ña̱yóʼo chi̱ndeétáʼan xíʼin na̱ xi̱kaʼvi Biblia ña̱ inkáchi ndakutáʼanna ña̱ ndasakáʼnuna Jehová. Ña̱ revista The Watch Tower ki̱xáʼaña káʼa̱nña xa̱ʼa̱ texto ña̱ xi̱xiniñúʼuna ti̱xin reunión ña̱ xi̱naní Reunión ña̱ Oración, Alabanza xíʼin Testimonio ña̱ xi̱xiyó iin tá iin semana. Ta saátu na̱ xi̱kaʼvi Biblia xi̱keʼéna iin calendario nu̱ú xi̱kixi texto ña̱ xi̱kaʼvina iin tá iin semana ta saátu yaa ña̱ xi̱xitana ndiʼi ki̱vi̱ tá xi̱kaʼvina.

Tá xi̱kuumií na̱ xi̱kaʼvi Biblia reunión xi̱kaʼa̱nna xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱ndoʼona tá xi̱keena predicación, ta saátu xi̱ka̱ʼa̱nna ndáa ki̱ʼva kúú ña̱ chi̱ndeétáʼan Jehová xíʼinna, ta xi̱xitana ta saátu xi̱keʼéna oración. Ñá Eva Barney nda̱kuchiñá ku̱i̱ya̱ 1923 tá kúúmiíñá 15 ku̱i̱ya̱. Ñáyóʼo káchiñá: “Tá iinna xi̱kuni̱na ka̱ʼa̱nna, xi̱kundichina, ta xi̱kaʼa̱nna ña̱yóʼo ‘Táxii̱ tíxa̱ʼvi ndaʼa̱ tátayó xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ʼaní inira xíʼi̱n...’”. Sava na̱ hermano xi̱kutóonína ka̱ʼa̱nna xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱ndoʼona. Ñá hermana Barney ni̱ka̱ʼa̱nñá: “Ta̱ hermano Godwin iin ta̱ xa̱a̱ chée xi̱kuura, ta xi̱kutóoníra taxira tíxa̱ʼvi ndaʼa̱ Jehová. Tá xi̱kiʼin ñá síʼi ta̱ hermano Godwin kuenta ña̱ xi̱ndiʼi̱-ini ta̱ xi̱taxi reunión, xi̱sitáñá ti̱ko̱to̱ra ña̱ va̱ʼa koora nu̱ú tayi̱”.

Iin yichi̱ nu̱ú ña̱ iin yo̱o̱, iin tá iin congregación xi̱keʼéna reunión ña̱ xi̱naní, Reunión ña̱ Alabanza, Oración xíʼin Testimonio. Ta ña̱ revista The Watch Tower ña̱ 1 tí abril ña̱ ku̱i̱ya̱ 1923, xi̱ka̱ʼa̱nña ndáaña xi̱keʼé na̱yóʼo: “Ña̱ xi̱ka̱ʼa̱nna xa̱ʼa̱ ti̱xin reunión xi̱kuu, ña̱ chikaa̱na ndee̱ xíʼin na̱ publicador, ta saátu ña̱ xi̱natúʼunna xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱ndoʼona ti̱xin predicación […]. Túvindi̱ ña̱ tá ndiʼiyó kítáʼan ña̱ keʼéyó ña̱yóʼo, saá va̱ʼaníka kutáʼan ndiʼiyó”.

Va̱ʼaní chi̱ndeétáʼan reunión yóʼo xíʼin ta̱ Charles Martin, iin ta̱ publicador ta̱ xi̱kuumií 19 ku̱i̱ya̱, ta̱ ni̱xi̱yo Vancouver (Canadá). Ta̱yóʼo ni̱ka̱ʼa̱nra: “Ti̱xin reunión yóʼo sa̱kúaʼi̱ ña̱ natúʼi̱n xíʼin na̱ yiví veʼe tá veʼe. Tá xi̱kaʼa̱n na̱ hermano ña̱ xi̱ndoʼona tá xi̱xa̱ʼa̱nna xi̱natúʼunna xíʼin inka na̱ yiví, va̱ʼaní xi̱chindeétáʼanña xíʼi̱n saáchi saá xi̱kundaa̱-ini ndáa ki̱ʼva natúʼi̱n xíʼin na̱ yiví”.

VA̱ʼANÍ CHI̱NDEÉTÁʼAN PREDICACIÓN XÍʼINNA

Ña̱ tutu Bulletin 1 tí mayo ña̱ ku̱i̱ya̱ 1923.

Ki̱vi̱ ña̱ xi̱kee na̱ hermano ña̱ “xi̱natúʼunna” xíʼin na̱ yiví, va̱ʼaní chi̱ndeétáʼanña xíʼinna ña̱ viíní kitáʼanna. Ña̱ revista The Watch Tower ña̱ 1 tí abril ña̱ ku̱i̱ya̱ 1923, ni̱ka̱ʼa̱nña: “Ña̱ va̱ʼa inkáchi kitáʼan ndiʼiyó keʼéyó chiñu yóʼo, ki̱vi̱ martes 1 tí mayo ña̱ ku̱i̱ya̱ 1923, saá kúú ña̱ kee ndiʼiyó servicio. Ki̱vi̱ martes tá kíxáʼa iin tá iin yo̱o̱ […]. Ndiʼiyó na̱ xáʼa̱n reunión keeyó natúʼunyó xíʼin na̱ yiví”.

Nda̱a̱ na̱ va̱lí xi̱kee xi̱natúʼun xa̱ʼa̱ Ndióxi̱. Ta, tá ku̱i̱ya̱ 1923 ñá hermana Hazel Burford, ni̱ka̱ʼa̱nñá ña̱yóʼo tá kúúmiíñá 16 ku̱i̱ya̱: “Nu̱ú tutu ña̱ xi̱naní Bulletin xi̱kixi ndáa ki̱ʼva natúʼunndi̱ xíʼin na̱ yiví ta xi̱niñúʼu sákuaʼa xi̱níndi̱ ña̱yóʼo. a Miíi̱ xíʼin xi̱íi̱ xi̱kusi̱íní-inindi̱ ña̱ natúʼundi̱ xíʼin na̱ yiví”. Saá ni̱ya̱ʼa ñá Hazel nu̱ú iin tu̱ndóʼo, ñáyóʼo ni̱ka̱ʼa̱nñá: “Iin ta̱ hermano ta̱ xa̱a̱ chée, kǒo níxi̱kuni̱ra ña̱ natúʼi̱n xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ xíʼin na̱ yiví”. Tiempo saá ni̱xi̱yo sava na̱ hermano na̱ kǒo níxi̱kutóo ña̱ natúʼun na̱ va̱lí xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ (Sal. 148:​12, 13). Soo ñáyóʼo na̱túʼunvañá xíʼin na̱ yiví xa̱ʼa̱ Ndióxi̱. Tá ni̱ya̱ʼa ku̱i̱ya̱ ni̱xa̱ʼa̱nñá segunda clase Escuela ña̱ Galaad ta ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼinñá ña̱ kooñá misionera chí ñuu Panamá. Tá ni̱ya̱ʼa tiempo, na̱ hermano kán ku̱ndaa̱-inina ña̱ saátu na̱ va̱lí xi̱niñúʼu keena ña̱ natúʼunna xíʼin na̱ yiví xa̱ʼa̱ Ndióxi̱.

VA̱ʼANÍ CHI̱NDEÉTÁʼAN ASAMBLEA XÍʼINNA

Xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱xiyo asamblea va̱ʼaníka xi̱kitáʼan na̱ hermano. Ku̱a̱ʼání yichi̱ tá xi̱xiyo ña̱yóʼo xi̱keena xi̱natúʼunna xíʼin na̱ yiví xa̱ʼa̱ Ndióxi̱, tá kúú asamblea ña̱ xi̱xiyo chí Winnipeg (Canadá). Ni̱ka̱ʼa̱nna ña̱ 31 tí marzo “Ndiʼi na̱ ni̱xa̱ʼa̱n asamblea”, kivi keena ña̱ natúʼunna xíʼin na̱ yiví xa̱ʼa̱ Ndióxi̱. Ña̱kán, va̱ʼaní chi̱ndeétáʼan ña̱yóʼo xíʼin ndiʼina. Inka asamblea ña̱ ni̱xi̱yo chí Winnipeg 5 tí agosto mií ku̱i̱ya̱ kán, ni̱xa̱ʼa̱n ki̱ʼva 7,000 na̱ yiví. Ña̱yóʼo xi̱kuu yichi̱ nu̱ú ña̱ ku̱a̱ʼání na̱ yiví ni̱xa̱ʼa̱n asamblea ñuu Canadá.

Tá 18 nda̱a̱ 26 tí agosto ña̱ ku̱i̱ya̱ 1923 ni̱xi̱yo iin asamblea ña̱ ndáyáʼviní chí Los Ángeles, California. Tá kúma̱níka koo ña̱ asamblea yóʼo, ña̱ periódico ni̱ka̱ʼa̱nña ña̱ koo asamblea, ta na̱ xi̱kaʼvi Biblia yáʼaka 500,000 invitación xa̱xána nu̱ú na̱ yiví. Ta sa̱tá carro miína, xíʼin sa̱tá carro inkana xi̱katikaana letrero ña̱ xi̱ka̱ʼa̱n ña̱ koo asamblea.

Asamblea ña̱ xi̱kuumií na̱ xi̱kaʼvi Biblia ku̱i̱ya̱ 1923 (Los Ángeles).

Ki̱vi̱ sábado 25 tí agosto ta̱ hermano Rutherford ta̱xira discurso ña̱ naní “ti̱xúʼu xíʼin ndikachi”, ta̱yóʼo ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ “ndikachi” ndána̱ʼa̱rí na̱ yiví na̱ kúni̱ keʼé ña̱ va̱ʼa, ta na̱yóʼo kúú na̱ koo nu̱ú ñuyǐví yóʼo tá ná nduuña iin paraíso. Saátu ta̱xira iin discurso ña̱ xi̱naní “Amonestación”, ta yóʼo ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin na̱ xi̱xa̱ʼa̱n veʼe-ñu̱ʼu ña ná sandákoona veʼe-ñu̱ʼuna tasaá keena ti̱xin “Babilonia ña̱ káʼnu” (Apoc. 18:​2, 4). Tá ni̱ya̱ʼa tiempo, i̱xaa imprimina ña̱ tutu yóʼo, ta na̱ xi̱kavi Biblia, ta̱xina tutu yóʼo ndaʼa̱ ku̱a̱ʼání na̱ yiví iníísaá ñuyǐví.

“Tá ndiʼiyó kítáʼan ña̱ keʼéyó ña̱yóʼo saá va̱ʼaníka kutáʼan ndiʼiyó”

Ki̱vi̱ so̱ndíʼi ña̱ ni̱xi̱yo asamblea kán, yáʼaka 30,000 na̱ yiví xi̱niso̱ʼo discurso ña̱ ta̱xi ta̱ hermano Rutherford, ña̱ xi̱naní “Ku̱a̱ʼání na̱ ñuu ndiʼi-xa̱ʼa̱na tá ná kixi Armagedón, soo ku̱a̱ʼání na̱ yiví na̱ ndóo tiempo vitin va̱ása kuvikana chí nu̱únínu”. Ku̱a̱ʼání na̱ yiví ni̱ka̱ʼa̱nna ña̱ ku̱ʼu̱nna asamblea, ña̱kán na̱ xi̱kaʼvi Biblia ndu̱kúna estadio ña̱ naní Coliseo ña̱ íyo chí Los Ángeles ña̱ va̱ʼa koo asamblea kán. Ña̱ va̱ʼa kuniso̱ʼo ndiʼi na̱ yiví ña̱ koo asamblea, na̱ hermano xi̱niñúʼuna sonido ña̱ ni̱xi̱yo mií estadio kán ta va̱ʼaní xi̱niso̱ʼona xíʼin ña̱yóʼo. Saátu, ku̱a̱ʼánína xi̱niso̱ʼona programa yóʼo ti̱xin radio.

KU̱A̱ʼÁNÍ NA̱ YIVÍ SA̱KÚAʼA XA̱ʼA̱ NDIÓXI̱

Ku̱i̱ya̱ 1923, ku̱a̱ʼání na̱ yiví ni̱xa̱a̱ sa̱kúaʼa xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ chí África, Europa, India, xíʼin Sudamérica. Chí India, ta̱ Adavimannathu Joseph xíʼin ñá síʼira ni̱xi̱yo i̱ñu̱ se̱ʼena, ta ta̱yóʼo chi̱ndeétáʼanra xíʼin na̱ ñuu Ndióxi̱ ña̱ va̱ʼa kana tutu tu̱ʼun hindi, tamil, telugu xíʼin urdu.

Ta̱ William Brown xíʼin na̱ veʼera.

Chí Sierra Leona, ta̱ Alfred Joseph xíʼin ta̱ Leonard Blackman ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼin na̱ sede mundial na̱ ni̱xi̱yo chí Brooklyn (New York) ña̱ chindeétáʼanna xíʼinna. Tá 14 tí abril ña̱ ku̱i̱ya̱ 1923, nda̱kuiinvana yuʼú na̱ hermano yóʼo. Ta̱ Alfred ni̱ka̱ʼa̱nra: “Iin sábado tá ñuú ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼi̱n”. Ta, ta̱ ni̱ka̱ʼa̱n xíʼin kán ni̱ndaka̱tu̱ʼúnra yi̱ʼi̱: “¿Á yóʼó kúú ta̱ ni̱ka̱ʼa̱n xíʼin na̱ sociedad Watch Tower ña̱ xíniñúʼundó na̱ natúʼun xa̱ʼa̱ Ndióxi̱?”. Ta̱ Alfred nda̱kuiinra ña̱ ta̱kán xi̱kuuvara. “Tá saá yi̱ʼi̱ kúú ta̱ ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼin ña̱ kixii̱ yóʼo” ka̱chi ta̱ hermano kán. ¿Ndáa ta̱ xi̱kuu ta̱ hermano kán? Ta̱ William Brown. Mií ki̱vi̱ kán ni̱xa̱a̱ra chí Caribe xíʼin ñá síʼira ñá Antonia xíʼin u̱vi̱ se̱ʼe válíra, ñá Louise xíʼin ñá Lucy. Va̱ása ku̱a̱ʼá tiempo níya̱ʼa saá xi̱nitáʼanna xíʼin na̱ hermano kán.

Ta̱ Alfred ni̱ka̱ʼa̱nkara: “Tá inka ki̱vi̱, ta̱ Leonard xíʼin yi̱ʼi̱ ki̱xáʼandi̱ káʼvindi̱ Biblia, nda̱a̱ táki̱ʼva xi̱keʼénndi̱ ndiʼi semana, soo saá ki̱xaa̱ iin ta̱a ta̱ káʼnuní, ta̱yóʼo xi̱kuu ta̱ William Brown. Ta̱yóʼo xi̱kuni̱níra natúʼunra xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ ta xi̱kuni̱ra taxira iin discurso inka ki̱vi̱”. Ti̱xin iin yo̱o̱ ta̱ hermano Brown xa̱xára ndiʼi tutu ña̱ ni̱xa̱a̱ xíʼinra. Tá ni̱ya̱ʼa loʼo tiempo nda̱kiʼinra inka 5,000 libro ta kamanítu xa̱xára ña̱yóʼova. Soo, kǒo níndakanixi̱ní na̱ yiví ña̱ ta̱ xi̱xikó libro xi̱kuura. Ndiʼi ku̱i̱ya̱ ña̱ xi̱ndasakáʼnura Jehová, nina Biblia kúú ña̱ xi̱xiniñúʼura tá xi̱taxira discurso. Xa̱ʼa̱ ña̱kán, xi̱kaʼa̱nna ña̱ xi̱kuura ta̱ Brown ta̱ xíniñúʼu Biblia.

Betel ña̱ Magdeburgo ku̱i̱ya̱ 1920.

Ta saátu, Betel ña̱ xi̱ndikaa̱ chí Barmen (Alemania) kǒoka na̱ yiví níxi̱ñuʼu ta xa̱a̱ ku̱numi̱ní ki̱ʼvi na̱ soldado francés ñuu yóʼo. Ña̱kán na̱ xi̱kaʼvi Biblia nda̱niʼina inka veʼe chí Magdeburgo nu̱ú kivi ixaa imprimina tutu. Tá 19 tí junio, na̱ hermano sa̱ndíʼina ta̱xiva̱ʼana ndiʼi ña̱ʼa, nda̱a̱ máquina tú xi̱xiniñúʼuna ña̱ xi̱ ixaa imprimina, tasaá nda̱kiʼinna ku̱a̱ʼa̱nna Betel xa̱á ña̱ xi̱ndikaa̱ chí Magdeburgo. Tá ni̱ya̱ʼa iin ki̱vi̱ ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼin na̱ sede mundial ña̱ xa̱a̱ ni̱xaa̱na Betel kán, ña̱ periódico ni̱ka̱ʼa̱nña ña̱ na̱ soldado francés xa̱a̱ ni̱ki̱ʼvina chí ñuu Barmen. Na̱ hermano yóʼo nda̱kanixi̱nína ña̱ mií Jehová kúú ta̱ chi̱ndeétáʼan xíʼinna ta xi̱ndaarana.

Ta̱ George Young xíʼin ñá Sarah Ferguson (chí ndaʼa̱ kúáʼa) xíʼin ku̱ʼvi̱ñá.

Ta̱ George Young ni̱xi̱kara iníí ñuu Brasil, ña̱ natúʼunra xíʼin na̱ yiví xa̱ʼa̱ tu̱ʼun Ndióxi̱, kán chi̱ndeétáʼanra xíʼinna ña̱ kuva̱ʼa iin Betel xa̱á ta ki̱xáʼara távára tutu The Watch Tower ña̱ tu̱ʼun Portugués. Tá ni̱ya̱ʼa loʼo yo̱o̱ xa̱a̱ yáʼaka 7,000 tutu xa̱xára. Saátu, va̱ʼaní chi̱ndeétáʼanra xíʼin ñá Sarah Ferguson, ñáyóʼo nani ku̱i̱ya̱ 1899 ki̱xáʼañá káʼviña revista ña̱ The Watch Tower soo kǒo níkivi ndakuchiñá. Tá ni̱ya̱ʼa loʼo yo̱o̱ ña̱ ni̱xaa̱ ta̱ George Young, ñáyóʼo xíʼin ku̱mí se̱ʼeñá nda̱kuchina.

“KÚSI̱Í-INIYÓ NDÁSAKÁʼNUYÓ NDIÓXI̱”

Tá xa̱a̱ kúni̱ ndiʼi ku̱i̱ya̱ 1923, ña̱ revista The Watch Tower ña̱ 15 tí diciembre ña̱ ku̱i̱ya̱ 1923, ni̱ka̱ʼa̱nña ndáaña va̱ʼa nda̱kiʼinna xa̱ʼa̱ ña̱ na̱samana ki̱ʼva ña̱ xi̱xiyo reunión, ña̱ xi̱natúʼunna xíʼin na̱ yiví ta saátu asamblea. Ña̱yóʼo ni̱ka̱ʼa̱nña: “Xítoyó ña̱ ndiʼi ña̱ sákuaʼayó xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ […] va̱ʼaní chíndeétáʼanña xíʼinyó […]. Ná keʼéyó ña̱ káʼa̱n Ndióxi̱ ta ná kusi̱í-iniyó ndasakáʼnuyóra ku̱i̱ya̱ ña̱ va̱xi”.

Iin ku̱i̱ya̱ ndáyáʼviní xi̱kuu 1924 nu̱ú na̱ xi̱kaʼvi Biblia. Na̱ hermano na̱ sede mundial na̱ ni̱xi̱yo chí Brooklyn xa̱a̱ ku̱a̱ʼání yo̱o̱ xi̱kachíñuna ña̱ ndasaviína iin ñuʼú ña̱ xi̱kindoo yatin Staten Island. Ta sa̱ndíʼina i̱xava̱ʼana veʼe nu̱ú ña̱yóʼo tá ki̱xáʼa ku̱i̱ya̱ 1924. Ña̱ veʼe yóʼo chi̱ndeétáʼanña xíʼinna ña̱ inkáchi kutáʼanna kachíñuna, ta saátu ña̱ natúʼunna xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ xíʼin ku̱a̱ʼání na̱ yiví.

Na̱ i̱xava̱ʼa veʼe chí Staten Island.

a Ña̱yóʼo kúú tutu ña̱ naní Tutu nu̱ú va̱xi ña̱ keʼéyó reunión Ña̱ kéʼe na̱ Ndásakáʼnu Ndióxi̱.