Ir al contenido

Ir al índice

ARTÍCULO ÑA̱ KAʼVIYÓ 38

Ná kuʼvi̱-iniyó kuniyó Jehová ta saátu na̱ hermanoyó

Ná kuʼvi̱-iniyó kuniyó Jehová ta saátu na̱ hermanoyó

“Ku̱ʼi̱n nu̱ú yivái̱ ta̱ kúú yivá ndóʼó” (JUAN 20:17).

YAA 3 Jehová kúú ta̱ chíndeé táʼan xíʼinyó

ÑA̱ KA̱ʼA̱NYÓ XA̱ʼA̱ *

1. ¿Ndáaña kivi xa̱a̱ Jehová koora nu̱ú na̱ yiví na̱ nda̱kú-ini xíʼinra?

KU̱A̱ʼÁNÍ kúú na̱ ndásakáʼnu Jehová ta na̱ veʼera kúú na̱yóʼo. Iin na̱yóʼo kúú ta̱ Jesús, ta̱ kúú se̱ʼe nu̱ú Jehová, ta saátu íyo ku̱a̱ʼáníka na̱ ángel se̱ʼera (Col. 1:15; Sal. 103:20). Tá ni̱xi̱yo ta̱ Jesús nu̱ú ñuʼú yóʼo ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ kiviva xa̱a̱ Jehová koora yivá na̱ yiví na̱ nda̱kú íyo ini. Iin yichi̱ tá káʼa̱n ta̱ Jesús xíʼin na̱ discípulora xa̱ʼa̱ Jehová, ka̱chira: “Yivái̱ ta̱ kúú yivá ndóʼó” (Juan 20:17). Ta saátu tá ndátaxiyó miíyó ndaʼa̱ Jehová ta ndákuchiyó, xáa̱yó ndúuyó táʼan na̱ ñuura ta na̱yóʼo xáa̱na ndúuna na̱ veʼeyó (Mar. 10:29, 30).

2. ¿Ndáaña sakúaʼayó nu̱ú artículo yóʼo?

2 Sava na̱ ndásakáʼnu Jehová íxayo̱ʼvi̱ña xíʼinna ña̱ kotonara nda̱a̱ táki̱ʼva íyo yivána. Ta savana va̱ása kúnda̱a̱-inina ndáa ki̱ʼva na̱ʼa̱na ña̱ kúʼvi̱-inina xínina na̱ hermanona. Nu̱ú artículo yóʼo sakúaʼayó ndáa ki̱ʼva chíndeétáʼan ta̱ Jesús xíʼinyó ña̱ kotoyó Jehová táki̱ʼva íyo yiváyó ta̱ kúʼvi̱ní-ini xíni miíyó, ta kivi kuyatinyó nu̱úra. Ta saátu kotoyó ndáaña kivi keʼéyó ña̱ va̱ʼa kundiku̱nyó yichi̱ Jehová ta vií keʼéyó xíʼin na̱ hermanoyó.

JEHOVÁ KÚNI̱RA NÁ KUYATINYÓ NU̱ÚRA

3. ¿Nda̱chun kúyatinkayó nu̱ú Jehová xíʼin oración ña̱ sa̱náʼa̱ ta̱ Jesús miíyó?

3 Jehová kúʼvi̱ní-inira xínira miíyó. Ta ta̱ Jesús kúni̱ra ña̱ ná kotoyó Jehová nda̱a̱ táki̱ʼva íyo yiváyó ta̱ kúʼvi̱-ini xíni miíyó, ta kivi ka̱ʼa̱nyó xíʼinra ama kúni̱ miíyó; ta va̱ása kotoyóra nda̱a̱ táki̱ʼva íyo iin na̱ yiví na̱ ndi̱va̱ʼa-ini, na̱ xáʼnda kuití chiñu nu̱úyó. Ta̱ Jesús ni̱na̱ʼa̱ra ña̱yóʼo tá sa̱náʼa̱ra na̱ discípulora ña̱ ka̱ʼa̱nna xíʼin Ndióxi̱, saáchi siaʼa ki̱xáʼara ni̱ka̱ʼa̱nra: “Yivándi̱” (Mat. 6:9). Ta̱ Jesús kiviva sanáʼa̱ra miíyó ña̱ kixáʼayó ka̱ʼa̱nyó xíʼin Jehová ña̱ kúúra “ta̱ íyoní ndee̱”, “ta̱ i̱xava̱ʼa ndiʼi ña̱ʼa” á “Rey ta̱ íyo ndiʼi tiempo”, ta kiviva kuniñúʼuyó ña̱yóʼo chi nu̱ú Biblia va̱xiña (Gén. 49:25; Is. 40:28; 1 Tim. 1:17). Soo va̱ása níxiniñúʼu ta̱ Jesús tu̱ʼun yóʼo, saáchi tu̱ʼun ña̱ xi̱niñúʼura kúú “Yivá”.

4. ¿Nda̱chun va̱ʼa kúnda̱a̱-iniyó ña̱ kúni̱ Jehová ná kuyatinyó nu̱úra?

4 ¿Á íxayo̱ʼvi̱ña xíʼinyó kotoyó Jehová nda̱a̱ táki̱ʼva íyo yiváyó? Savayó íxayo̱ʼvi̱vaña xíʼinyó saáchi sana i̱xandi̱va̱ʼa yiváyó xíʼinyó tá ni̱xi̱yo loʼoyó. Soo va̱ʼaníva kúniyó tá kúnda̱a̱-iniyó ña̱ kúnda̱a̱ní-ini Jehová xíʼin ña̱ ndóʼoyó, ta kúni̱ra koo yatinra xíʼinyó. Ña̱kán, Biblia káʼa̱nña ña̱yóʼo xíʼinyó: “Kuyatinndó nu̱ú Ndióxi̱ ta ta̱kán kuyatinra nu̱úndó” (Sant. 4:8). Jehová kúʼvi̱-inira xínira miíyó ta kúni̱ra koora yiváyó ta va̱ása ixandi̱va̱ʼara xíʼinyó.

5. Nda̱a̱ táki̱ʼva káchi Lucas 10:22, ¿nda̱chun kivi chindeétáʼan ta̱ Jesús xíʼinyó ña̱ kuyatinkayó nu̱ú Jehová?

5 Ta̱ Jesús kivi chindeétáʼanra xíʼinyó ña̱ kuyatinkayó nu̱ú Jehová. Saáchi va̱ʼaní xíni̱ra Jehová ta va̱ʼaní náʼa̱ra ña̱ va̱ʼa ña̱ kúúmií Jehová. Ña̱kán ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱yóʼo: “Na̱ xa̱a̱ xi̱ni yi̱ʼi̱ xa̱a̱ xi̱nituna yivái̱” (Juan 14:9). Ta̱ Jesús íyora táki̱ʼva íyo ñaniyó á ku̱ʼvayó ta̱ kúchée nu̱úyó, ta sánáʼa̱ra miíyó ña̱ ixato̱ʼóyó yiváyó ta kandíxayó ña̱ káʼa̱nra, ta saátu keʼéyó ña̱ sákusi̱í-inira. Ta xíʼin ña̱ ke̱ʼé ta̱ Jesús tá ni̱xi̱yora nu̱ú ñuʼú yóʼo ni̱na̱ʼa̱ra ña̱ va̱ʼaní-ini Jehová, ta kúʼvi̱-inira xínira miíyó (kaʼvi Lucas 10:22). * Ná ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ sava ña̱yóʼo.

Xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ʼaní-ini Jehová xi̱niñúʼura iin ángel ña̱ va̱ʼa nda̱sandakúra-ini se̱ʼera. (Koto párrafo 6). *

6. ¿Á xi̱xiniso̱ʼo Jehová ña̱ xi̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús xíʼinra?

6 Va̱ʼaní xíniso̱ʼo Jehová ña̱ káʼa̱n na̱ se̱ʼera xíʼinra. Saáchi kúnda̱a̱-iniyó ña̱ va̱ʼaníva xi̱niso̱ʼora ndiʼi oración ña̱ ke̱ʼé ta̱ Jesús nu̱úra tá ni̱xi̱yora nu̱ú ñuʼú yóʼo (Luc. 5:16). Jehová xi̱niso̱ʼora tá ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús xíʼinra ña̱ ná chindeétáʼanra xíʼinra ndaka̱xinra na̱ koo apóstolra (Luc. 6:12, 13). Ta saátu xi̱niso̱ʼora ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús xíʼinra tá ni̱ndi̱ʼi̱-inira. Tá kúma̱ní xi̱kó ta̱ Judas ta̱ Jesús, xa̱kundáʼvira nu̱ú yivára ña̱ ná chindeétáʼanra xíʼinra ya̱ʼara nu̱ú tu̱ndóʼo ña̱ kixi nu̱úra. Ta va̱ása níxiniso̱ʼo kuití Jehová ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús xíʼinra, saáchi chi̱ndaʼára iin ángel nu̱úra ña̱ va̱ʼa ndasandakúra-inira (Luc. 22:41-44).

7. ¿Ndáaña ndóʼún tá kúnda̱a̱-iniún ña̱ xíniso̱ʼova Jehová ña̱ káʼún xíʼinra?

7 Ta saátu tiempo vitin, xíniso̱ʼova Jehová ña̱ káʼa̱nyó xíʼinra, ta ndákuiinra mií tiempo ña̱ xíniñúʼuyóña, ta va̱ʼaní chíndeétáʼanra xíʼinyó (Sal. 116:1, 2). Iin ñá hermana ñá íyo chí India ku̱nda̱a̱-iniñá ña̱ ndixa kúú ña̱yóʼo. Saáchi ñáyóʼo xi̱kuumiíñá iin kue̱ʼe̱ ña̱ xi̱sandíʼi̱ní-iniñá, ta ni̱ka̱ʼa̱nñá xíʼin Jehová ña̱ ná chindeétáʼanra xíʼinñá. Káchiñá: “Programa ña̱ JW Broadcasting® ña̱ ka̱na yo̱o̱ mayo ña̱ ku̱i̱ya̱ 2019, ni̱ka̱ʼa̱nña ndáaña xíniñúʼu keʼéyó ña̱ va̱ʼa ya̱ʼayó nu̱ú ña̱ sándi̱ʼi̱-iniyó. Ta ña̱yóʼo va̱ʼaní chi̱ndeétáʼanña xíʼi̱n. Saá ki̱ʼi̱n kuenta ña̱ nda̱kuiinva Jehová oración ña̱ ke̱ʼíi̱ nu̱úra”.

8. ¿Ndáa ki̱ʼva ni̱na̱ʼa̱ Jehová ña̱ kúʼvi̱-inira xínira ta̱ Jesús?

8 Jehová náʼa̱ra ña̱ kúʼvi̱ní-inira xínira miíyó nda̱a̱ táki̱ʼva ke̱ʼéra xíʼin ta̱ Jesús tá ni̱xi̱yora nu̱ú ñuʼú yóʼo (Juan 5:20). Chi̱ndeétáʼanra xíʼin ta̱ Jesús ña̱ kandíxakarara, chi̱kaa̱ra ndee̱ xíʼinra tá ni̱ndi̱ʼi̱-inira, ta saátu xi̱ndaarara ña̱ va̱ʼa va̱ása kuma̱ní nda̱a̱ ni iin ña̱ʼa nu̱úra. Ta ni̱ka̱ʼa̱ntu Jehová xíʼin ta̱ Jesús ña̱ kúʼvi̱ní-inira xínirara, ta xi̱kusi̱í-inira xíʼin ña̱ xi̱keʼéra (Mat. 3:16, 17). Nda̱a̱ ni iin yichi̱ va̱ása níxi̱kuni mitúʼun ta̱ Jesús, saáchi xi̱kunda̱a̱-inira ña̱ ndiʼi tiempo ni̱xi̱yo yivára xíʼinra (Juan 8:16).

9. ¿Ndáaña náʼa̱ nu̱úyó ña̱ kúʼvi̱-ini Jehová xínira miíyó?

9 Nda̱a̱ táki̱ʼva ndo̱ʼo ta̱ Jesús, saátu miíyó xa̱a̱ kíʼinyó kuenta ndáa ki̱ʼva náʼa̱ Jehová ña̱ kúʼvi̱-inira xínira miíyó. Ná ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo: Jehová sa̱kúyatinra miíyó nu̱úra, ta ta̱xira ku̱a̱ʼání na̱ hermano ña̱ koona na̱ veʼeyó ta na̱yóʼo kúʼvi̱ní-inina xínina miíyó ta va̱ʼaní kítáʼanyó xíʼinna, ña̱kán kúsi̱íní-iniyó. Ta saátu chíndeétáʼanra xíʼinyó tá ndákava-iniyó (Juan 6:44). Saátu xíniñúʼura na̱ ñuura ña̱ távána ku̱a̱ʼání ña̱ʼa ña̱ chíndeétáʼan xíʼinyó ña̱ sakúaʼakayó xa̱ʼa̱ra. Táxitura ña̱ xíniñúʼuyó ki̱vi̱ tá ki̱vi̱ (Mat. 6:31, 32). Tá ndákanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱ kúʼvi̱ní-ini Jehová xínira miíyó, saá xáa̱yó kúʼvi̱níka-iniyó xíniyóra.

VIÍNÍ NÁ KEʼÉYÓ XÍʼIN NA̱ HERMANOYÓ NDA̱A̱ TÁKI̱ʼVA KÉʼÉ JEHOVÁ XÍʼINNA

10. Jehová kúʼvi̱-inira xínira na̱ hermanoyó, ¿ndáa ki̱ʼva kundiku̱nyó yichi̱ra?

10 Jehová kúʼvi̱-inira xínira na̱ hermanoyó. Soo kivi ixayo̱ʼvi̱ña xíʼinyó ña̱ kuʼvi̱-iniyó kuniyóna ta na̱ʼa̱yó ña̱yóʼo nu̱úna. Saáchi sana xa̱a̱ síín ñuuyó ta xa̱a̱ síín xa̱ʼnu iin tá iinyó. Ta saátu ndiʼivayó kéʼéyó ña̱ va̱ása va̱ʼa sava yichi̱, ta ña̱yóʼo kivi sandákavaña-ini inkana á kivi sasáa̱ñana. Soo ni saá ndiʼivayó kivi chika̱a̱yó ndee̱ ña̱ kuʼvi̱-iniyó kuniyó na̱ hermanoyó nda̱a̱ táki̱ʼva kéʼé mií Jehová (Efes. 5:1, 2; 1 Juan 4:19). Ná kotoyó ndáaña kivi sakúaʼayó xíʼin ña̱ kéʼé Jehová.

11. ¿Ndáa ki̱ʼva ni̱na̱ʼa̱ ta̱ Jesús ña̱ ku̱ndáʼvi-inira xi̱nira na̱ yiví nda̱a̱ táki̱ʼva kéʼé mií Jehová?

11 Jehová “kúndáʼvi-inira xínira miíyó” (Luc. 1:78). Na̱ yiví na̱ kúndáʼvi-ini xíni inkana ndíʼi̱-inina xa̱ʼa̱na tá xóʼvi̱na, ta ndúkúna ki̱ʼva ña̱ chindeétáʼanna xíʼinna ta sandíkona inina. Ta̱ Jesús viíní ke̱ʼéra xíʼin na̱ yiví, tasaá ni̱na̱ʼa̱ra ña̱ saátu ndíʼi̱-ini Jehová xa̱ʼa̱ na̱yóʼo (Juan 5:19). Tu̱ʼun Ndióxi̱ káʼa̱nña xa̱ʼa̱ra ña̱ ku̱ndáʼvikaví-inira xi̱nira na̱ yiví “saáchi xi̱nira ña̱ íxandi̱va̱ʼana xíʼinna ta sa̱ndákoonana nda̱a̱ táki̱ʼva íyo ndikachi tí kǒo xi̱toʼo” (Mat. 9:36). Va̱ása níxi̱kundáʼvi kuití ini ta̱ Jesús kunira na̱ yiví chi saátu chi̱ndeétáʼanra xíʼinna. Sa̱ndáʼara na̱ ndeéndóʼo, ta chi̱ndeétáʼanra xíʼin na̱ ndeéní xi̱kachíñu (Mat. 11:28-30; 14:14).

Ná kundiku̱nyó yichi̱ Jehová ta ná kundáʼvi-iniyó kuniyó na̱ hermanoyó, ta va̱ʼa ná koo iniyó xíʼinna. (Koto párrafo 12 nda̱a̱ 14). *

12. ¿Ndáa ki̱ʼva na̱ʼa̱yó ña̱ kúndáʼvi-iniyó xíniyó na̱ hermanoyó?

12 Tá kúni̱yó na̱ʼa̱yó ña̱ ndíʼi̱-iniyó xa̱ʼa̱ na̱ hermanoyó ta kúndáʼvi-iniyó xíniyóna, xíniñúʼu ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ tu̱ndóʼo ña̱ yáʼana nu̱ú. Tá kúú, kivi chindeétáʼanyó xíʼin iin ñá hermana ñá kúúmií iin kue̱ʼe̱ ndeé. Ni va̱ása káʼa̱nvíñá xíʼinyó ña̱ chindeétáʼanyó xíʼinñá soo va̱ʼaníva kuniñá tá ná keʼéyó ña̱yóʼo. ¿Á íxayo̱ʼvi̱ña xíʼinñá keʼéñá chiñu ña̱ íyo ti̱xin veʼeñá á ña̱ taxiñá ña̱ xíniñúʼu na̱ veʼeñá? Tá saá, kivi ixava̱ʼayó ña̱ kuxu na̱ veʼeñá á ndatiʼvíyó veʼeñá. Ta sana xíni̱tuyó iin ta̱ hermano ta̱ kǒoka chiñu ndaʼa̱, tá saá kivi taxiyó loʼo xu̱ʼún ndaʼa̱ra ña̱ va̱ʼa chindeétáʼanyó xíʼinra nda̱a̱ ná ndani̱ʼíra iin chiñu, ni va̱ása xíniñúʼu kunda̱a̱ví-inira ña̱ miíyó kúú na̱ ta̱xiña ndaʼa̱ra.

13, 14. ¿Ndáa ki̱ʼva kundiku̱nyó yichi̱ Jehová ña̱ va̱ʼa koo iniyó xíʼin inkana?

13 Va̱ʼaní-ini Jehová (Mat. 5:45). Ña̱kán tá kúni̱yó kundáʼvi-iniyó kuniyó na̱ hermanoyó, va̱ása xíniñúʼu kundatuyó nda̱a̱ ná ka̱ʼa̱n miína xíʼinyó ña̱ chindeétáʼanyó xíʼinna. Va̱ʼaka siʼna miíyó ná chindeétáʼan xíʼinna, nda̱a̱ táki̱ʼva kéʼé Jehová. Ndiʼi ki̱vi̱ távára ñu̱ʼu ta va̱ása xíniñúʼu ndukúvíyó ña̱yóʼo nu̱úra; ta su̱ví nda̱saa na̱ táxi tíxa̱ʼvi ndaʼa̱ra távára ñu̱ʼu nu̱ú, chi ndiʼivana táváraña nu̱ú. ¿Á su̱ví ña̱ nda̱a̱ kúú ña̱ kúʼvi̱ní-ini Jehová xínira miíyó saáchi táxira ña̱ xíniñúʼuyó? Xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ʼaní-inira xíʼinyó kúʼvi̱ní-iniyó xíniyóra.

14 Ku̱a̱ʼání na̱ hermanoyó ndíku̱nna yichi̱ Jehová, saáchi chíndeétáʼanna xíʼin inkana ta va̱ʼa-inina xíʼinna. Ná ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ ña̱ ku̱u tá ku̱i̱ya̱ 2013, tá ndeéní ku̱un sa̱vi̱ chí Filipinas. Ku̱a̱ʼání na̱ hermano ndi̱ʼi-xa̱ʼa̱ veʼena ta saátu ña̱ʼa ña̱ xi̱kuumiína. Soo kamaní chi̱ndeétáʼan na̱ hermano na̱ íyo iníísaá nu̱ú ñuʼú xíʼin na̱yóʼo. Ku̱a̱ʼání na̱ hermano ta̱xina xu̱ʼún, ta inkana ni̱xa̱ʼa̱nna ka̱chíñuna, xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo ku̱chiñuna ndasava̱ʼana 750 veʼe ti̱xin loʼo yo̱o̱. Ta tá xi̱ndika̱a̱ kue̱ʼe̱ ña̱ coronavírus, na̱ hermano chi̱ka̱a̱na ndee̱ ña̱ chindeétáʼanna xíʼin inkaka na̱ hermano. Tá íyo tu̱ʼvayó ña̱ chindeétáʼanyó xíʼin na̱ hermanoyó saá náʼa̱yó ña̱ kúʼvi̱-iniyó xíniyóna.

15, 16. Nda̱a̱ táki̱ʼva káchi Lucas 6:36, ¿ndáaña xíniñúʼu keʼéyó tá kúni̱yó kundiku̱nyó yichi̱ Jehová?

15 Jehová kúndáʼvi-inira xínira miíyó ta íxakáʼnu-inira xa̱ʼa̱yó (kaʼvi Lucas 6:36). * Ta ndiʼi ki̱vi̱ náʼa̱ Jehová ña̱ kúndáʼvi-inira xínira miíyó (Sal. 103:10-14). Ta ki̱ʼva saátu ke̱ʼé ta̱ Jesús xíʼin na̱ discípulora saáchi na̱ yiví ku̱a̱chi xi̱kuuna, ña̱kán ku̱ndáʼvi-inira xi̱nirana ta i̱xakáʼnu-inira xa̱ʼa̱na. Ta nda̱a̱ ka̱ndíxara kuvira xa̱ʼa̱yó ña̱ va̱ʼa ixakáʼnu-ini Jehová xa̱ʼa̱ ku̱a̱chiyó (1 Juan 2:1, 2). Jehová xíʼin ta̱ Jesús kúndáʼvi-inina xínina miíyó ta íxakáʼnu-inina xa̱ʼa̱yó, ta ña̱yóʼo sákuyatinkaña miíyó nu̱úna.

16 Tá íxakáʼnu-iniyó xa̱ʼa̱ na̱ hermanoyó, saá kúú ña̱ xáʼnuka ña̱ kúʼvi̱-iniyó xíniyóna (Efes. 4:32). Sava yichi̱ íxayo̱ʼvi̱ña xíʼinyó ixakáʼnu-iniyó xa̱ʼa̱na, soo xíniñúʼu chika̱a̱yó ndee̱ keʼéyó ña̱yóʼo. Ña̱ chi̱ndeétáʼan xíʼin iin ñá hermana kúú iin artículo ña̱ naní “Perdónense liberalmente unos a otros” ña̱ ka̱na nu̱ú ña̱ La Atalaya. * Ñáyóʼo káchiñá: “Ña̱ ka̱ʼvii̱ nu̱ú artículo yóʼo chi̱ndeétáʼanña xíʼi̱n ña̱ nasamai̱ ña̱ ndákanixi̱níi̱ ta kusi̱íka-inii̱. Ña̱ artículo yóʼo ni̱ka̱ʼa̱nña ña̱ tá íxakáʼnu-iniyó xa̱ʼa̱ inkana va̱ása kúni̱ kachiña ña̱ kíndo̱o-iniyó xíʼin ña̱ va̱ása va̱ʼa kéʼéna, á ña̱ va̱ása ndáyáʼvi ña̱ ke̱ʼéna xíʼinyó. Saáchi tá íxakáʼnu-iniyó xa̱ʼa̱na kúni̱ kachiña ña̱ va̱ása sáa̱kayó xíʼinna, tasaá va̱ása ndíʼi̱ka-iniyó”. Tá íxakáʼnu-iniyó xa̱ʼa̱ na̱ hermanoyó náʼa̱yó ña̱ kúʼvi̱-iniyó xíniyóna ta ndíku̱nyó yichi̱ yiváyó Jehová.

NÁ TAXIYÓ TÍXA̱ʼVI XA̱ʼA̱ ÑA̱ KÚÚYÓ TÁʼAN NA̱ ÑUU JEHOVÁ

Ni kúúyó na̱ va̱lí á na̱ xa̱a̱ chée inkáchi kúʼvi̱-iniyó xínitáʼanyó ta ndíʼi̱-iniyó xa̱ʼa̱ táʼanyó. (Koto párrafo 17). *

17. Nda̱a̱ táki̱ʼva káchi Mateo 5:16, ¿ndáaña xíniñúʼu keʼéyó ña̱ ka̱ʼa̱n va̱ʼana xa̱ʼa̱ Jehová?

17 Táxiníyó tíxa̱ʼvi xa̱ʼa̱ ña̱ kúúyó táʼan na̱ ñuu Jehová na̱ kúʼvi̱ní-ini xínitáʼan. Ta kúni̱yó ña̱ ku̱a̱ʼáníka na̱ yiví ná kixáʼana ndasakáʼnuna Jehová xíʼinyó. Ña̱kán ná chika̱a̱yó ndee̱ ña̱ viíní ná koo ña̱ keʼéyó, tasaá va̱ása ka̱ʼa̱nna ña̱ va̱ása va̱ʼa xa̱ʼa̱ Jehová á xa̱ʼa̱ na̱ ñuura. Ndiʼi tiempo viíní ná koo ña̱ keʼéyó ña̱ va̱ʼa ná kutóo na̱ yiví sakúaʼna xa̱ʼa̱ Jehová (kaʼvi Mateo 5:16). *

18. ¿Ndáaña chindeétáʼan xíʼinyó ña̱ va̱ása yi̱ʼvíyó natúʼunyó xa̱ʼa̱ ña̱ kándíxayó?

18 Sava yichi̱ na̱ yiví kundasína kunina miíyó á nda̱a̱ ixandi̱va̱ʼana xíʼinyó xa̱ʼa̱ ña̱ kándíxayó Jehová. ¿Ndáaña kivi keʼéyó tá yíʼviyó natúʼunyó xíʼin inkana xa̱ʼa̱ ña̱ kándíxayó? Ná ndakaʼányó chi chindeétáʼanva Jehová xíʼinyó ta saátu se̱ʼera. Ta̱ Jesús ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin na̱ discípulora ña̱ ná va̱ása kundi̱ʼi̱ní-inina ndáaña ka̱ʼa̱nna á ndáa ki̱ʼva ka̱ʼa̱nnaña. Ta̱yóʼo ka̱chira: “Tá ná kixaa̱ tiempo kunda̱a̱va-inindó ndáaña ka̱ʼa̱nndó. Saáchi su̱ví ndóʼó kuití kúú na̱ ka̱ʼa̱n: chi espíritu yivándó kúú ña̱ ka̱ʼa̱n xa̱ʼa̱ndó” (Mat. 10:19, 20).

19. Ka̱ʼa̱n xa̱ʼa̱ ña̱ ke̱ʼé ta̱ Robert tá sa̱kán ki̱xáʼara sákuaʼara xa̱ʼa̱ Jehová.

19 Ná kotoyó ña̱ ndo̱ʼo iin ta̱ hermano ta̱ naní Robert ta̱ íyo chí Sudáfrica. Tá sa̱kán ki̱xáʼara káʼvira Biblia ta loʼoní xíni̱ra xa̱ʼa̱ña, xi̱niñúʼu ku̱ʼu̱nra nu̱ú na̱ chíñu. Ndakúní ni̱xi̱yo inira ta ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ va̱ása ku̱ʼu̱nra nu̱ú ku̱a̱chi xa̱ʼa̱ ña̱ kúʼvi̱ní-inira xínira na̱ hermanora. Ña̱ xi̱ndayáʼvika nu̱úra kúú ña̱ koora táʼan na̱ ñuu Jehová. Ta iin ta̱ juez ni̱nda̱ka̱tu̱ʼunrara: “¿Ndáana kúú na̱ hermanoún?”. Ta̱ Robert va̱ása níndakanixi̱níra ña̱ nda̱ka̱tu̱ʼun ta̱ juez kánra xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo, soo kama nda̱kaʼánra xa̱ʼa̱ texto ña̱ ka̱ʼvira ki̱vi̱ kán. Texto kán xi̱kuu Mateo 12:50, ña̱ káchi: “Saáchi ndiʼi na̱ kéʼé chiñu ña̱ kúni̱ yivái̱ ta̱ íyo chí ndiví na̱kánva kúú ñanii̱, ku̱ʼvai̱ xíʼin siʼíi̱”. Ni sa̱kán ki̱xáʼava ta̱ Robert sákuaʼara xa̱ʼa̱ Biblia, soo espíritu santo Jehová chi̱ndeétáʼan xíʼinra nda̱kuiinra pregunta kán xíʼin inkakaña. Ku̱si̱íníva-ini Jehová xíʼin ña̱ ke̱ʼé ta̱ Robert. Ta saátu kusi̱íní-inira tá ná kandíxayó ña̱ chindeétáʼanra xíʼinyó ña̱ ndakú koo iniyó natúʼunyó xa̱ʼa̱ra.

20. ¿Ndáaña xíniñúʼu ndakundeéyó keʼéyó? (Juan 17:11, 15).

20 Ná kusi̱í-iniyó xa̱ʼa̱ ña̱ kúúyó táʼan na̱ ñuu Jehová ta ná kundayáʼvi ña̱yóʼo nu̱úyó. Jehová kúúra yiváyó ta va̱ʼaní-inira, saátu na̱ hermanoyó kúʼvi̱ní-inina xínina miíyó. Ña̱kán ná taxiníyó tíxa̱ʼvi ndaʼa̱ Jehová xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo. Ta̱ Ndi̱va̱ʼa xíʼin na̱ kítáʼan xíʼinra kúni̱na ña̱ ná ndakanixi̱níyó ña̱ va̱ása kúʼvi̱-ini Jehová xínira miíyó, ta saátu kúni̱na ña̱ ná va̱ása kutáʼan viíyó. Soo ta̱ Jesús ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin Jehová ña̱ ná kundaara miíyó tasaá vií kutáʼanyó (kaʼvi Juan 17:11, * 15). * Ta ndákuiinva Jehová oración yóʼo. Ná kundiku̱nyó yichi̱ ta̱ Jesús ta ná kandíxaníyó ña̱ kúʼvi̱-ini Jehová xínira miíyó, ta chíndeétáʼanra xíʼinyó. Ña̱kán ná ndakundeéyó kuʼvi̱-iniyó kuniyó na̱ hermanoyó saáchi na̱ veʼeyó kúúna.

YAA 99 Ku̱a̱ʼání kúú na̱ hermano

^ párr. 5 Ndiʼiyó kúsi̱íní-iniyó xa̱ʼa̱ ña̱ ñúʼuyó ti̱xin ñuu Ndióxi̱, ta kúʼvi̱ní-iniyó xínitáʼanyó. Ta kúni̱yó ña̱ ki̱vi̱ tá ki̱vi̱ ndeéka kuʼvi̱-iniyó kunitáʼanyó. ¿Ndáa ki̱ʼva keʼéyó ña̱yóʼo? Iin ña̱ kivi keʼéyó kúú ña̱ kundiku̱nyó yichi̱ Jehová ta viíní keʼéyó xíʼin na̱ hermanoyó nda̱a̱ táki̱ʼva kéʼé miíra xíʼinyó, ta kundiku̱nyó yichi̱ ta̱ Jesús ta saátu yichi̱ na̱ hermanoyó.

^ párr. 5 Lucas 10:22: “Ta saátu ni̱ka̱ʼa̱nra: ‘Yivái̱ nda̱taxira ndiʼi ña̱ʼa ndaʼíi̱. Ni iinna kǒo xíni̱ yi̱ʼi̱ táki̱ʼva xíni̱ yivái̱ yi̱ʼi̱. Ta ni iinna kǒo xíni̱ yivái̱ táki̱ʼva xíni̱ yi̱ʼi̱ra, ta na̱ kivi kuití kuxini̱ñaʼá kúú na̱ nátúʼi̱n xíʼin xa̱ʼa̱raʼ”.

^ párr. 15 Lucas 6:36: “Kǒo sandákoondó ña̱ kundáʼvi-inindó kunindó inkana, nda̱a̱ táki̱ʼva kéʼé yivándó ña̱ kúndáʼvi-inira xínira inkana”.

^ párr. 17 Mateo 5:16: “Táki̱ʼva saá xíniñúʼu keʼéndó, sandáye̱ʼe̱ndó ñuʼu̱ndó nu̱ú na̱ yiví. Ña̱kán ná kunina ña̱ va̱ʼa kéʼéndó ta ndasakáʼnuna yivándó ta̱ íyo chí ndiví”.

^ párr. 20 Juan 17:11: “Yi̱ʼi̱ kǒokai̱ íyo ñuyǐví yóʼo, soo na̱yóʼo íyona ñuyǐví yóʼo, ta yi̱ʼi̱ ku̱xa̱i̱ nu̱ún. Yivá miíi̱ ta̱ yi̱i̱, kundaa miína xa̱ʼa̱ ki̱vi̱ún ña̱ ta̱xiún ndaʼíi̱, ña̱ va̱ʼa iin ná nduuna nda̱a̱ táki̱ʼva íyo miíyó chi iin kúúyó”.

^ párr. 20 Juan 17:15: “Kǒo káʼi̱n xíʼún ña̱ ná taváúnna ñuyǐví yóʼo, chi ña̱ káʼi̱n xíʼún kúú ña̱ ná kundaúnna nu̱ú ta̱ Ndi̱va̱ʼa”.

^ párr. 62 ÑA̱ KÁʼA̱N XA̱ʼA̱ NA̱ʼNÁ: Jehová chi̱ndaʼára iin ángel ña̱ va̱ʼa ndasandakúra-ini ta̱ Jesús chí jardín ña̱ Getsemaní.

^ párr. 64 ÑA̱ KÁʼA̱N XA̱ʼA̱ NA̱ʼNÁ: Tá xi̱ndika̱a̱ kue̱ʼe̱ ña̱ coronavírus, ku̱a̱ʼánína chi̱ka̱a̱na ndee̱ ña̱ satána ña̱ kuxu na̱ hermano ta ni̱xa̱ʼa̱nna nda̱kanaña veʼena.

^ párr. 66 ÑA̱ KÁʼA̱N XA̱ʼA̱ NA̱ʼNÁ: Iin ñá hermana chíndeétáʼanñá xíʼin ñá loʼo se̱ʼeñá ña̱ káʼyíñá carta ña̱ ku̱ʼu̱n ndaʼa̱ iin ta̱ hermano ta̱ ndíka̱a̱ veʼeka̱a.