Ir al contenido

Ir al índice

ARTÍCULO ÑA̱ KAʼVIYÓ 16

Ná kǒo kandíxayó ña̱ vatá ña̱ káʼa̱nna xa̱ʼa̱ na̱ ni̱xi̱ʼi̱

Ná kǒo kandíxayó ña̱ vatá ña̱ káʼa̱nna xa̱ʼa̱ na̱ ni̱xi̱ʼi̱

“Saá kúnda̱a̱-iniyó ndáaña kúú ña̱ nda̱a̱ ta ndáaña kúú ña̱ vatá” (1 JUAN 4:6).

YAA 73 Taxi ña̱ ndakú ná koondi̱

ÑA̱ KA̱ʼA̱NYÓ XA̱ʼA̱ *

Ki̱vi̱ xíʼi̱ iin na̱ táʼanyó, ná sandi̱koyó-ini na̱ xáku ta va̱ása kundiku̱nyó costumbre ña̱ va̱ása kútóo Ndióxi̱. (Koto párrafo 1 xíʼin 2). *

1, 2. a) ¿Ndáa ki̱ʼva sándaʼvi ta̱ Ndi̱va̱ʼa na̱ yiví? b) ¿Ndáaña sakuaʼayó nu̱ú artículo yóʼo?

“YIVÁ ndiʼi na̱ káʼa̱n tu̱ʼun vatá” kúú ta̱ Ndi̱va̱ʼa chi nda̱a̱ tá xa̱ʼa̱ ki̱xáʼara sándaʼvira na̱ yiví (Juan 8:44). Sava ña̱ vatá ña̱ káʼa̱nra kúú ña̱ tákuka na̱ ni̱xi̱ʼi̱. Xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo ku̱a̱ʼání costumbre ña̱ va̱ása va̱ʼa kúúmií na̱ yiví xa̱ʼa̱ na̱ ni̱xi̱ʼi̱. Ña̱kán tá xíʼi̱ iin na̱ táʼan na̱ hermano á iin na̱ ñuuna, na̱yóʼo xíniñúʼu ndakú koo inina xíʼin ña̱ kándíxana Ndióxi̱ (Jud. 3).

2 Tá iinna íxanduxana xíʼinyó ña̱ ná kundiku̱nyó sava costumbre ña̱ va̱ása kútóo Ndióxi̱, ¿ndáaña chindeétáʼan xíʼinyó ña̱ va̱ása kandíxayóna ta ka̱ʼa̱nyó xíʼinna xa̱ʼa̱ ña̱ sánáʼa̱ Biblia? (Efes. 6:11). Soo tá iin na̱ hermano ná kundoʼo táʼan ña̱yóʼo, ¿ndáaña keʼéyó ña̱ sandi̱koyó-inina ta chika̱a̱yó ndee̱ xíʼinna? Nu̱ú ña̱ artículo yóʼo sakuaʼayó ndáa ki̱ʼva chíndeétáʼan Jehová xíʼinyó. Soo siʼna ná ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ ña̱ sánáʼa̱ Biblia xa̱ʼa̱ na̱ ni̱xi̱ʼi̱.

ÑA̱ NDA̱A̱ XA̱ʼA̱ NA̱ NI̱XI̱ʼI̱

3. ¿Ndáaña ndóʼo na̱ yiví xa̱ʼa̱ ña̱ vatá ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Ndi̱va̱ʼa?

3 Ndióxi̱ va̱ása níkuni̱ra ña̱ kuvi na̱ yiví, chi xi̱kuni̱ra ña̱ kutakuna ndiʼi tiempo. Xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo ta̱ Adán xíʼin ñá Eva xi̱niñúʼu kandíxana ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n Jehová xíʼinna, ta su̱ví ña̱ yo̱ʼvi̱ kúú ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinna tá ka̱chira: “Yitu̱n tú kúúmií ku̱i̱ʼi ña̱ kunda̱a̱-iniún xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ʼa xíʼin xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ása va̱ʼa, kǒo xíniñúʼu kaxíún ña̱ʼa ndaʼa̱nú, saáchi tá ná kaxíún ña̱ʼa ndaʼa̱nú míí ki̱vi̱ saá kuvivaún” (Gén. 2:16, 17). Soo ta̱ Ndi̱va̱ʼa xi̱niñúʼura iin ko̱o̱ ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin ñá Eva: “Su̱ví ña̱ nda̱a̱ kúúña, kǒo kuvindó”. Ñáyóʼo ka̱ndíxañá ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra ta xa̱xíñá ku̱i̱ʼi kán, saátu yiíñá xa̱xírarí (Gén 3:4, 6). Xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo ndiʼi na̱ yiví ki̱xáʼa xíʼi̱na (Rom. 5:12).

4, 5. ¿Ndáaña kéʼé ta̱ Ndi̱va̱ʼa ña̱ sándaʼvira na̱ yiví nda̱a̱ vitin?

4 Táki̱ʼva ni̱ka̱ʼa̱n Ndióxi̱, ta̱ Adán xíʼin ñá Eva ni̱xi̱ʼi̱na. Soo ta̱ Ndi̱va̱ʼa va̱ása nísandákoora ña̱ ka̱ʼa̱nra ña̱ vatá xa̱ʼa̱ na̱ ni̱xi̱ʼi̱. Ki̱xaa̱ iin tiempo ña̱ ki̱xáʼara káʼa̱nra inkaka ña̱ vatá, tá xíʼi̱ iin na̱ yiví kíndo̱o níma̱na ta̱ ku̱a̱ʼa̱nna chí ñuu ndi̱i á ñuu xi̱ʼí. Xíʼin ndiʼi ña̱yóʼo ku̱a̱ʼání na̱ yiví sa̱ndáʼvi ta̱ Ndi̱va̱ʼa ta saátu kéʼéra nda̱a̱ tiempo vitin (1 Tim. 4:1).

5 ¿Nda̱chun kúchiñu ta̱ Ndi̱va̱ʼa sándaʼvira ku̱a̱ʼání na̱ yiví? Saáchi xíni̱ra nda̱saa ndóʼoyó tá xíʼi̱ iin na̱ táʼanyó, tasaá kúú ña̱ ndúkúra nda̱saa koo ña̱ sandáʼvira miíyó. Ta xa̱ʼa̱ ña̱ ku̱va̱ʼayó ña̱ kutakuyó ndiʼi tiempo va̱ása kúni̱yó kuviyó (Ecl. 3:11). Ña̱ xíʼi̱yó, nda̱a̱ táki̱ʼva íyo iin ña̱ sáa̱-ini xíni miíyó saá íyoña (1 Cor. 15:26).

6, 7. a) ¿Á kúchiñu ta̱ Ndi̱va̱ʼa chise̱ʼéra ña̱ nda̱a̱ xa̱ʼa̱ na̱ ni̱xi̱ʼi̱? b) ¿Nda̱saa chíndeé ña̱ sánáʼa̱ Biblia miíyó ña̱ sa̱ña̱yó nu̱ú ña̱ vatá?

6 Ni ku̱a̱ʼá ña̱ʼa kéʼé ta̱ Ndi̱va̱ʼa, va̱ása kúchiñura chise̱ʼéra ña̱ nda̱a̱ xa̱ʼa̱ na̱ ni̱xi̱ʼi̱. Saáchi tiempo vitin, íyo ku̱a̱ʼání na̱ yiví na̱ kúnda̱a̱-ini ña̱ nda̱a̱ xa̱ʼa̱ na̱ ni̱xi̱ʼi̱ ta nátúʼunna xíʼin inkana xa̱ʼa̱ ña̱ sánáʼa̱ Biblia, ta saátu xa̱ʼa̱ ña̱ ndataku na̱yóʼo (Ecl. 9:5, 10; Hech. 24:15). Ña̱ sánáʼa̱ tu̱ʼun Ndióxi̱ xa̱ʼa̱ na̱ ni̱xi̱ʼi̱ sándi̱koña-iniyó ta chíndeétáʼanña xíʼinyó ña̱ sa̱ña̱yó nu̱ú ña̱ vatá ña̱ yi̱ʼvíyó na̱ ni̱xi̱ʼi̱. Tá kúú, va̱ása yíʼviyó ña̱ keʼé na̱ ni̱xi̱ʼi̱ iin ña̱ va̱ása va̱ʼa xíʼinyó, ta ni va̱ása yíʼviyó ña̱ kundoʼona iin ña̱ʼa. Xíni̱yó ña̱ va̱ása tákukana ta ni va̱ása kuchiñuna keʼéna nda̱a̱ ni iin ña̱ʼa xíʼin na̱ yiví. Saáchi na̱yóʼo nda̱a̱ tá íyo na̱ kísi̱ naa saá íyona (Juan 11:11-14). Ta xíni̱yó ña̱ va̱ása kúnda̱a̱-inina ña̱ yáʼa tiempo. Ña̱kán tá ná ndatakuna, ni ni̱ya̱ʼa ku̱a̱ʼání tiempo ña̱ ni̱xi̱ʼi̱na, ka̱ʼa̱nna ña̱ loʼo kuití tiempo ni̱ya̱ʼa.

7 Ña̱ nda̱a̱ xa̱ʼa̱ na̱ ni̱xi̱ʼi̱ káxiní íyoña ta va̱ása yo̱ʼvi̱ kunda̱a̱-iniyó xíʼinña. Soo ña̱ káʼa̱n ta̱ Ndi̱va̱ʼa va̱ása káxi íyoña. Saátu sándaʼvira na̱ yiví ta káʼa̱nra ña̱ vatá xa̱ʼa̱ Jehová. Ná kotoyó u̱ni̱ ña̱ʼa ña̱ va̱ʼa kunda̱a̱-iniyó xa̱ʼa̱ ña̱ kéʼé ta̱ Ndi̱va̱ʼa xíʼin ña̱ vatá ña̱ káʼa̱nra. Ña̱ nu̱ú, íxayaku̱a̱ra ki̱vi̱ Jehová. Ña̱ u̱vi̱, sásira nu̱ú na̱ yiví ña̱ va̱ása kandíxana ña̱ ni̱xi̱ʼi̱ ta̱ Jesús xa̱ʼa̱na. Ta ña̱ u̱ni̱, sáxo̱ʼvi̱ra na̱ yiví xíʼin ña̱ vatá ña̱ káʼa̱nra.

ÑA̱ VATÁ ÑA̱ KÁʼA̱N TA̱ NDI̱VA̱ʼA SÁXO̱ʼVI̱NÍÑA INKANA

8. Nda̱a̱ táki̱ʼva káchi Jeremías 19:5, ¿nda̱saa íxayaku̱a̱ ta̱ Ndi̱va̱ʼa ki̱vi̱ Jehová xíʼin ña̱ vatá ña̱ káʼa̱nra xa̱ʼa̱ na̱ ni̱xi̱ʼi̱?

8 Ña̱ vatá ña̱ káʼa̱n ta̱ Ndi̱va̱ʼa xa̱ʼa̱ na̱ ni̱xi̱ʼi̱ íxayaku̱a̱ña ki̱vi̱ Jehová. Sava ña̱ vatá yóʼo kúú ña̱ káʼa̱nra ña̱ ku̱a̱ʼa̱n na̱ ni̱xi̱ʼi̱ chí ndayá á xi̱tu̱n. ¿Nda̱saa íxayaku̱a̱ ña̱yóʼo ki̱vi̱ Jehová? Saáchi ta̱ Ndi̱va̱ʼa káʼa̱nra xa̱ʼa̱ Jehová ta̱ kúʼvi̱ní-ini xíni miíyó, ña̱ kúúra iin Ndióxi̱ ta̱ ndi̱va̱ʼa-ini, táki̱ʼva íyo miíra (1 Juan 4:8). ¿Nda̱saa kúniyó xíʼinña? Ta, ¿nda̱saa kúni mií Jehová xíʼin ña̱yóʼo? Ná kǒo nandósóyó chi miíra kúndasí nu̱úra xínira ndiʼi ña̱ va̱ása va̱ʼa (kaʼvi Jeremías 19:5). *

9. ¿Nda̱saa sási ña̱ vatá ña̱ káʼa̱n ta̱ Ndi̱va̱ʼa nu̱ú na̱ yiví ña̱ kandíxana ña̱ ni̱xi̱ʼi̱ ta̱ Jesús xa̱ʼa̱na, ña̱ káʼa̱n Juan 3:16, 15:13?

9 Ña̱ vatá ña̱ káʼa̱n ta̱ Ndi̱va̱ʼa xa̱ʼa̱ na̱ ni̱xi̱ʼi̱ sásiña nu̱ú na̱ yiví ña̱ kandíxana ña̱ ni̱xi̱ʼi̱ ta̱ Jesús xa̱ʼa̱na (Mat. 20:28). Inka ña̱ vatá ña̱ káʼa̱n ta̱ Ndi̱va̱ʼa kúú ña̱ tákukayó tá xa̱a̱ ni̱xi̱ʼi̱yó, tá ña̱ nda̱a̱ kúú ña̱yóʼo kúni̱ kachiña ña̱ xa̱a̱ ndiʼi tiempo tákuyó. Xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo, va̱ása níxiniñúʼu kuvi ta̱ Jesús xa̱ʼa̱yó ña̱ kutakuyó ndiʼi tiempo. Ná ndakaʼányó chi xa̱ʼa̱ ña̱ kúʼvi̱ní-ini ta̱ Jesús xínira miíyó ni̱xi̱ʼi̱ra xa̱ʼa̱yó (kaʼvi Juan 3:16; * 15:13). * ¿Nda̱saa kúni Jehová xíʼin se̱ʼera, xa̱ʼa̱ ña̱ vatá ña̱ sási nu̱ú na̱ yiví ña̱ kandíxana ña̱ ni̱xi̱ʼi̱ ta̱ Jesús xa̱ʼa̱na?

10. ¿Nda̱saa sáxo̱ʼvi̱ ta̱ Ndi̱va̱ʼa na̱ yiví xa̱ʼa̱ ña̱ vatá ña̱ káʼa̱nra xa̱ʼa̱ na̱ ni̱xi̱ʼi̱?

10 Ña̱ vatá ña̱ káʼa̱n ta̱ Ndi̱va̱ʼa xa̱ʼa̱ na̱ ni̱xi̱ʼi̱ sáxo̱ʼvi̱níña na̱ yiví. Tá kúú na̱ ni̱xi̱ʼi̱ se̱ʼe, sana káʼa̱nna xíʼinna ña̱ mií Ndióxi̱ nda̱kiʼin se̱ʼena ku̱a̱ʼa̱nna chí ndiví. ¿Á sándi̱ko ña̱yóʼo ini na̱ ni̱xi̱ʼi̱ se̱ʼe, á sáxo̱ʼvi̱kavaña-inina? Inka ña̱ sáxo̱ʼvi̱ na̱ yiví kúú ña̱ káʼa̱n ta̱ Ndi̱va̱ʼa xa̱ʼa̱ ndayá á xi̱tu̱n, na̱ yiví xi̱niñúʼuna ña̱yóʼo xi̱naʼá ña̱ kaʼmina sava na̱ yiví na̱ va̱ása níxiin kandíxa ña̱ sánáʼa̱ na̱ veʼe-ñu̱ʼu. Táki̱ʼva káʼa̱n iin libro xa̱ʼa̱ ña̱ ku̱u xi̱naʼá chí España, na̱ xi̱xaʼmi na̱ yiví yóʼo xi̱ndakanixi̱nína ña̱ va̱ʼava kúú ña̱ kéʼéna saá, ña̱kán va̱ʼa ndandikó-ini na̱ va̱ása kándíxa, tasaá tá ná kuvina va̱ása ku̱ʼu̱nkana ndayá á xi̱tu̱n. Saátu íyo sava ñuu nu̱ú távána vikó ndi̱i ña̱ ndásakáʼnuna na̱ táʼanna na̱ ni̱xi̱ʼi̱ á ña̱ va̱ʼa taxi na̱yóʼo bendición ndaʼa̱na, á ña̱ ná kǒo keʼéna ña̱ va̱ása va̱ʼa xíʼinna. Soo ña̱ vatá yóʼo va̱ása sándi̱koña-ini na̱ yiví. Saáchi ndeéka sáxo̱ʼvi̱ñana á sáyíʼviñana.

NÁ KǑO KANDÍXAYÓ ÑA̱ VA̱ÁSA KÍTÁʼAN XÍʼIN ÑA̱ KÁʼA̱N BIBLIA

11. ¿Nda̱saa kivi ka̱ʼa̱n na̱ táʼanyó á na̱ migoyó xíʼinyó ña̱ ná kundiku̱nyó costumbrena?

11 Ña̱ kúʼvi̱-iniyó xíniyó Ndióxi̱ xíʼin tu̱ʼunra, taxiña ndee̱ ndaʼa̱yó ña̱ ndakú koo iniyó tá káʼa̱n na̱ táʼanyó á na̱ migoyó xíʼinyó ña̱ ná kundiku̱nyó costumbrena ña̱ ndakaʼányó na̱ ni̱xi̱ʼi̱, ta ña̱yóʼo Ndióxi̱ va̱ása kútóoraña. Sana ka̱ʼa̱nna xíʼinyó ña̱ kǒo íxato̱ʼóyó na̱ ni̱xi̱ʼi̱ á ña̱ kǒo kúʼvi̱-iniyó xíniyóna. Á ka̱ʼa̱ntuna xíʼinyó ña̱ miíyó kúúmií ku̱a̱chi tá ná keʼé na̱ ni̱xi̱ʼi̱ yóʼo ña̱ va̱ása va̱ʼa xíʼinna. ¿Nda̱saa kivi ka̱ʼa̱nyó xíʼinna xa̱ʼa̱ ña̱ nda̱a̱ ña̱ sánáʼa̱ Biblia xa̱ʼa̱ na̱ ni̱xi̱ʼi̱? Ná ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ sava ña̱ káʼa̱n tu̱ʼun Ndióxi̱ xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo ta nda̱saa keʼéyóña.

12. ¿Ndáa costumbre kúú ña̱ va̱ása kítáʼan xíʼin ña̱ káʼa̱n Biblia?

12 Ná chika̱a̱-iniyó ña̱ va̱ása kundiku̱nyó costumbre ña̱ va̱ása kítáʼan xíʼin ña̱ káʼa̱n Biblia (2 Cor. 6:17). Iin ñuu ña̱ ndíka̱a̱ chí Caribe, ku̱a̱ʼánína kándíxana ña̱ kíndo̱o níma̱ na̱ ni̱xi̱ʼi̱ ta kivi keʼéña ña̱ va̱ása va̱ʼa xíʼin na̱ i̱xandi̱va̱ʼa xíʼinna tá xi̱takuna. Káchi iin tutu xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo, ña̱ nda̱a̱ kivi taxina tu̱ndóʼo ndaʼa̱ ndiʼi na̱ ñuu. Sava ñuu chí África íyo costumbrena ña̱ ndakasina nu̱ú espejo ña̱ íyo ti̱xin veʼe na̱ ni̱xi̱ʼi̱, ta saátu ndándikóniʼina na̱ʼnána ná kotoña chí kándíka veʼe. ¿Nda̱chun kéʼéna ña̱yóʼo? Chi savana káchina, ña̱ na̱ ni̱xi̱ʼi̱ va̱ása xíniñúʼu kotona nu̱ú miína. Soo miíyó na̱ ndásakáʼnu Jehová va̱ása kándíxayó ña̱ káʼa̱n na̱ yiví, ta ni va̱ása ndíku̱nyó costumbre vatá ña̱ káʼa̱n ta̱ Ndi̱va̱ʼa (1 Cor. 10:21, 22).

Kuchiñuyó ya̱ʼayó nu̱ú ku̱a̱ʼání tu̱ndóʼo tá ná nándukú va̱ʼayó xa̱ʼa̱ ña̱ káʼa̱n Biblia xa̱ʼa̱ na̱ ni̱xi̱ʼi̱, ta vií ná natúʼunyó xíʼin na̱ táʼanyó na̱ va̱ása ndásakáʼnu Jehová. (Koto párrafo 13 xíʼin 14). *

13. Xa̱ʼa̱ ña̱ káʼa̱n Santiago 1:5, ¿ndáaña keʼéyó tá va̱ása kúnda̱a̱ va̱ʼa iniyó á va̱ása kútóo Jehová iin costumbre?

13 Tá va̱ása kúnda̱a̱ va̱ʼa iniyó á va̱ása kútóo Jehová iin costumbre, ná ka̱ʼa̱nyó xíʼinra ná taxira ña̱ ndíchi kooyó (kaʼvi Santiago 1:5). * Tándi̱ʼi ná nandukú va̱ʼayó xa̱ʼa̱ña nu̱ú tutu ña̱ tává na̱ ñuu Ndióxi̱. Ta, tá kúni̱yó ná nda̱ka̱tu̱ʼunyó na̱ anciano ti̱xin congregación. Ña̱ nda̱a̱ kúúña, na̱yóʼo va̱ása ka̱ʼa̱nna xíʼinyó ndáaña keʼéyó, soo na̱ʼa̱na nu̱úyó sava ña̱ káʼa̱n Biblia, táʼan ña̱ káʼa̱nyó xa̱ʼa̱ nu̱ú artículo yóʼo. Ña̱yóʼo chindeétáʼanña xíʼinyó ña̱ va̱ʼaka ndakanixi̱níyó ta kama kunda̱a̱-iniyó ndáaña kúú ña̱ va̱ʼa ta ndáaña kúú ña̱ va̱ása va̱ʼa (Heb. 5:14).

14. ¿Ndáaña kivi keʼéyó ña̱ va̱ása sandákavayó-ini inkana?

14 Ndiʼi ña̱ kéʼéyó ná keʼéyóña xa̱ʼa̱ ña̱ ndasakáʼnuyó Ndióxi̱. Ta va̱ása sandákavayó-ini inkana (1 Cor. 10:31, 32). Tá ná ndaka̱xinyó á kundiku̱nyó iin costumbre á keʼéyó iin vikó, siʼna ná ndakanixi̱níyó nda̱saa kundoʼo na̱ hermano á inkana xíʼin ña̱yóʼo. Va̱ása kúni̱yó sandákavayó-ini inkana (Mar. 9:42). Saátu va̱ása kúni̱yó ka̱ʼa̱n ndi̱va̱ʼayó xíʼin na̱ va̱ása kúú testigo Jehová. Xa̱ʼa̱ ña̱ kúʼvi̱-iniyó xíniyóna, to̱ʼó ka̱ʼa̱nyó xíʼinna, saáchi xíʼin ña̱yóʼo ndásakáʼnuyó Jehová. Ta ni va̱ása ka̱ʼa̱n kúáchiyó xíʼinna ni va̱ása kusi̱kindaayó vikó ña̱ kéʼéna. Ná ndakaʼányó chi tá to̱ʼó íyoyó xíʼinna ta kúʼvi̱-iniyó xíniyóna, sana nda̱a̱ kivi chindeétáʼanyó xíʼin na̱ sáa̱-ini xíni miíyó ña̱ nasa̱mana.

15, 16. a) ¿Nda̱chun xíniñúʼu ka̱ʼa̱nyó xíʼin inkana xa̱ʼa̱ ña̱ kándíxayó? Ka̱ʼa̱n xa̱ʼa̱ iin ejemplo. b) ¿Ndáaña sákuaʼayó xíʼin ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Pablo nu̱ú Romanos 1:16?

15 Ná ka̱ʼa̱nyó xíʼin na̱ táʼanyó á na̱ íyo yatin xíʼinyó ña̱ kúúyó testigo Jehová (Is. 43:10). Tá ya̱chi̱ka ná keʼéyó ña̱yóʼo, saá kivi ka̱ʼa̱nyó xíʼinna ña̱ va̱ása kúni̱yó kutáʼanyó xíʼinna ña̱ keʼéna iin ña̱ʼa. Ta̱ Francisco ta̱ íyo ña̱ ñuu Mozambique, káchira: “Tá ku̱nda̱a̱-inii̱ xíʼin ñá síʼíi̱ Carolina ña̱ nda̱a̱ xa̱ʼa̱ Ndióxi̱, ni̱ka̱ʼa̱nndi̱ xíʼin na̱ táʼanndi̱ ña̱ va̱ása ndasakáʼnukandi̱ na̱ ni̱xi̱ʼi̱. Soo tá ni̱xi̱ʼi̱ ku̱ʼvi̱ ñá Carolina, iin ku̱a̱chi ña̱ káʼnu xi̱kuuña nu̱úndi̱. Chi ñuu nu̱ú íyondi̱, íyo costumbrena ña̱ sákuchina na̱ ni̱xi̱ʼi̱. Ta xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo iin na̱ veʼe yatin na̱ ni̱xi̱ʼi̱ yóʼo, xíniñúʼu ku̱su̱nna u̱ni̱ ñuú mií nu̱ú xa̱tana ti̱kui̱í tá sa̱kúchina na̱ ni̱xi̱ʼi̱ yóʼo. Ndákanixi̱nína ña̱ saá kúú ña̱ va̱ása keʼé níma̱ na̱ ni̱xi̱ʼi̱ ña̱ va̱ása va̱ʼa xíʼin na̱ táku. Na̱ veʼe ñá Carolina ni̱ka̱ʼa̱nna ña̱ miíñá xíniñúʼu ku̱su̱n nu̱ú xa̱tana ti̱kui̱í yóʼo”.

16 ¿Ndáaña ke̱ʼé ta̱ Francisco xíʼin ñá síʼíra? Miíra káʼa̱n: “Xa̱ʼa̱ ña̱ kúʼvi̱ní-inindi̱ xínindi̱ Jehová, va̱ása níxiinndi̱ kundiku̱nndi̱ ña̱ kéʼéna. Na̱ veʼe ñá Carolina ni̱sa̱a̱nína. Ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼinndi̱ ña̱ va̱ása íxato̱ʼóndi̱ ñá ni̱xi̱ʼi̱, ta ni̱ka̱ʼa̱ntuna ña̱ va̱ása ku̱ʼu̱nkana kotona ndi̱ʼi̱ ta ni va̱ása chindeétáʼankana xíʼinndi̱. Soo xa̱a̱ tá ya̱chi̱ ni̱ka̱ʼa̱nndi̱ xíʼinna xa̱ʼa̱ ña̱ kándíxandi̱, ta va̱ása ni̱ka̱ʼa̱nkandi̱ xíʼinna tá sáa̱na. Sava na̱ táʼanndi̱ nda̱kiʼinvana tu̱ʼunndi̱ ta ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼinna ña̱ kǒo ku̱a̱chindi̱ chi xa̱a̱ ni̱ka̱ʼa̱nvandi̱ xíʼinna ña̱ va̱ása ndasakáʼnukandi̱ na̱ ni̱xi̱ʼi̱. Tá ni̱ya̱ʼa tiempo na̱ veʼe ñá Carolina va̱ása nísa̱a̱kana xíʼinndi̱. Nda̱a̱ savana kíxina veʼendi̱ ndúkúna tutu ña̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ nu̱úndi̱”. Xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo ná va̱ása kukaʼan nu̱úyó ña̱ ka̱ʼa̱nyó xíʼin na̱ yiví ña̱ nda̱a̱ ña̱ sánáʼa̱ Biblia xa̱ʼa̱ na̱ ni̱xi̱ʼi̱ (kaʼvi Romanos 1:16). *

NÁ SANDI̱KOYÓ-INI NA̱ KÚSUCHÍ-INI XA̱ʼA̱ ÑA̱ NI̱XI̱ʼI̱ IIN NA̱ TÁʼANNA

Iin migo na̱ ndixa, chíndeétáʼanna xíʼin na̱ ni̱xi̱ʼi̱ táʼan ta sándi̱kona-inina. (Koto párrafo 17 nda̱a̱ 19). *

17. Tá xíʼi̱ na̱ táʼan iin na̱ hermano, ¿ndáaña chindeétáʼan xíʼinyó ña̱ va̱ʼa sandi̱koyó-inina?

17 Ki̱vi̱ xíʼi̱ na̱ táʼan iin na̱ hermano, xíniñúʼu ndukúyó nda̱saa chindeétáʼanyó xíʼinna tá xóʼvi̱na (Prov. 17:17). ¿Nda̱saa keʼéyó tá xíni̱yó ña̱ íxanduxana xíʼin na̱ hermano ña̱ kundiku̱nna costumbre ña̱ va̱ása kútóo Ndióxi̱? Ná kotoyó u̱vi̱ ña̱ʼa ña̱ káʼa̱n Biblia xa̱ʼa̱.

18. a) ¿Nda̱chun kúú ña̱ xa̱kú ta̱ Jesús? b) ¿Ndáaña sákuaʼayó xíʼin ña̱ ke̱ʼé ta̱ Jesús?

18 “Kuakundó xíʼin na̱ xáku” (Rom. 12:15). Sana ni va̱ása xíni̱yó ndáaña ka̱ʼa̱nyó xíʼin iin na̱ xáku xa̱ʼa̱ na̱ táʼanna na̱ ni̱xi̱ʼi̱. Soo ná ndakaʼányó chi ndáyáʼvika ña̱ kuakuyó xíʼinna nu̱úka ña̱ ka̱ʼa̱nyó tu̱ʼun xíʼinna. Tá ni̱xi̱ʼi̱ ta̱ Lázaro, ñá María xíʼin ñá Marta xíʼin inkaka na̱ yiví xa̱kuna xa̱ʼa̱ra. Ta̱ Jesús ki̱xaa̱ra tá xa̱a̱ ni̱ya̱ʼa ku̱mí ki̱vi̱ ña̱ ni̱xi̱ʼi̱ ta̱ Lázaro, tasaá ki̱xáʼara xákura, ni xíni̱ra ña̱ sandátakurara (Juan 11:17, 33-35). Xíʼin ña̱ xa̱kura ni̱na̱ʼa̱ra nda̱saa kúni Jehová xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱xi̱ʼi̱ ta̱ Lázaro. Saátu ni̱na̱ʼa̱ra ña̱ kúni̱níra xi̱nira na̱ veʼe ta̱ Lázaro, ña̱yóʼo sa̱ndíkoña-ini ñá María xíʼin ñá Marta. Ki̱ʼva saá ndóʼo na̱ hermano ki̱vi̱ náʼa̱yó ña̱ kúʼvi̱-iniyó xíniyóna ta ndíʼi̱-iniyó xa̱ʼa̱na, saátu kúnda̱a̱-inina ña̱ va̱ása íyo miína chi íyoyó xíʼinna.

19. ¿Nda̱saa chíndeétáʼan Eclesiastés 3:7 xíʼinyó ña̱ va̱ʼa sandi̱koyó-ini na̱ hermano?

19 Íyo “tiempo ña̱ va̱ása ka̱ʼa̱nyó xíʼin tiempo ña̱ ka̱ʼa̱nyó” (Ecl. 3:7). Inka ña̱ kivi keʼéyó ña̱ sandi̱koyó-ini na̱ hermano kúú ña̱ kuniso̱ʼoyó ña̱ káʼa̱nna xíʼinyó. Ná taxiyó ka̱ʼa̱nna ndiʼi ña̱ kúni̱ miína xíʼinyó, ta va̱ása sa̱a̱yó tá ni̱ka̱ʼa̱nna iin ña̱ va̱ása va̱ʼa (Job 6:2, 3). Saáchi sana na̱ táʼanna na̱ va̱ása kúú testigo Jehová íxanduxana xíʼinna ña̱ ná keʼéna ña̱ va̱ása kútóo Ndióxi̱. Ña̱kán, ná ka̱ʼa̱nyó xíʼin Ndióxi̱ xa̱ʼa̱na ña̱ ná taxira ndee̱ ndaʼa̱na ña̱ va̱ʼa ndi̱ko-inina (Sal. 65:2). Tá kivi, ná kaʼviyó xíʼinna ña̱ káʼa̱n Biblia, á iin artículo ña̱ va̱xi nu̱ú tutu ña̱ tává na̱ ñuu Ndióxi̱, tá kúú iin ña̱ nátúʼun xa̱ʼa̱ inka na̱ hermano ña̱ kivi taxi ndee̱ ndaʼa̱na.

20. ¿Ndáaña ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ nu̱ú inka artículo?

20 Táxiníyó tíxa̱ʼvi ndaʼa̱ Jehová xa̱ʼa̱ ña̱ táxira kúnda̱a̱-iniyó ña̱ nda̱a̱ xa̱ʼa̱ na̱ ni̱xi̱ʼi̱ xíʼin xa̱ʼa̱ ña̱ ndatakuna (Juan 5:28, 29). Xíʼin ña̱ káʼa̱nyó ta saátu xíʼin ña̱ kéʼéyó kivi na̱ʼa̱yó chi ña̱ káʼa̱n Biblia ña̱ nda̱a̱ kúúña. Nu̱ú inka artículo ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ inka ña̱ vatá ña̱ xíniñúʼu ta̱ Ndi̱va̱ʼa ña̱ sándaʼvira na̱ yiví: ña̱ʼa ña̱ kúú kuenta na̱ ta̱chí ndi̱va̱ʼa. Yóʼo ka̱ʼa̱nyó nda̱chun kúú ña̱ va̱ása va̱ʼa kuniñúʼuyó ndiʼi ña̱ʼa ña̱ kítáʼan xíʼin ña̱ vatá ña̱ káʼa̱n ta̱ Ndi̱va̱ʼa.

YAA 24 Ná ku̱ʼu̱nyó yuku̱ Jehová

^ párr. 5 Ta̱ Ndi̱va̱ʼa xíʼin na̱ ta̱chí ndi̱va̱ʼa na̱ kítáʼan xíʼinra sándaʼvina ku̱a̱ʼání na̱ yiví ña̱ ná kandíxana ña̱ tákukava na̱ ni̱xi̱ʼi̱. Xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo ku̱a̱ʼání na̱ yiví ndíku̱nna costumbre ña̱ va̱ása kítáʼan xíʼin ña̱ káʼa̱n Biblia. Ña̱ artículo yóʼo chindeétáʼanña xíʼinyó ña̱ nda̱kú koo iniyó xíʼin Jehová, tá káʼa̱nna xíʼinyó ña̱ ná keʼéyó sava costumbre ña̱ va̱ása kútóora.

^ párr. 8 Jeremías 19:5: “Ta ke̱ʼéna altar súkun nu̱ú ña̱ Baal, nu̱ú va̱ʼa kaʼmina se̱ʼena ña̱ ndasakáʼnuna ña̱ Baal, ña̱ va̱ása ni̱ka̱ʼi̱n xíʼinna keʼéna, ña̱ ni loʼo kǒo ndíka̱a̱ níma̱i̱”.

^ párr. 9 Juan 3:16: “Saáchi kúʼvi̱ní-ini Ndióxi̱ xínira ndiʼi na̱ yiví ña̱kán ta̱xira se̱ʼera ta̱ mitúʼun, ta xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo ndiʼi na̱ kándíxañaʼá kǒo kuvina chi kutakuna ndiʼi tiempo”.

^ párr. 9 Juan 15:13: “Ni iinna ta̱ʼán kuʼvi̱-ini kuni inkana táki̱ʼva i̱xaa ta̱yóʼo: ña̱ kuvina xa̱ʼa̱ na̱ migona”.

^ párr. 13 Santiago 1:5: “Ndáa ndóʼó kúma̱ní ña̱ ndíchi nu̱ú, ndakundeékandó ndukúndóña nu̱ú Ndióxi̱, chi ta̱yóʼo taxivaraña ndaʼa̱ndó”.

^ párr. 16 Romanos 1:16: “Saáchi va̱ása kúkaʼan nu̱úi̱ ka̱ʼi̱n xa̱ʼa̱ tu̱ʼunra, chi ña̱yóʼo kúú ndee̱ Ndióxi̱ ña̱ sáka̱ku na̱ yiví na̱ kándíxa, siʼna na̱ judío ta saátu na̱ griego”.

^ párr. 60 ÑA̱ KÁʼA̱N XA̱ʼA̱ NA̱ʼNÁ: U̱vi̱ na̱ testigo Jehová sándi̱kona-ini iin ñá táʼanna ñá xáku xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱xi̱ʼi̱ iin na̱ táʼanñá.

^ párr. 62 ÑA̱ KÁʼA̱N XA̱ʼA̱ NA̱ʼNÁ: Iin ta̱ kúú testigo Jehová nándukúra xa̱ʼa̱ costumbre ña̱ kéʼéna tá xíʼi̱ iin na̱ yiví, tasaá to̱ʼó káʼa̱nra xíʼin na̱ táʼanra xa̱ʼa̱ ña̱ kándíxara.

^ párr. 64 ÑA̱ KÁʼA̱N XA̱ʼA̱ NA̱ʼNÁ: U̱vi̱ na̱ anciano ti̱xin congregación sándi̱kona-ini iin ta̱ hermano ta̱ ni̱xi̱ʼi̱ táʼan.