Ir al contenido

Pregunta ña̱ kéʼé na̱ káʼvi tutu yóʼo

Pregunta ña̱ kéʼé na̱ káʼvi tutu yóʼo

Pregunta ña̱ kéʼé na̱ káʼvi tutu yóʼo

Ña̱ káʼa̱n Biblia xa̱ʼa̱ ña̱ viíní xíniñúʼu kuniñúʼuyó ni̱i̱, ¿ndáaña ndákanixi̱ní na̱ testigo Jehová xíʼin ki̱ʼva ña̱ kéʼé na̱ médico tá távána ni̱i̱ na̱ yiví ta tándi̱ʼi ndátaán tukunaña su̱ví mií na̱ yiví yóʼo?

Ndiʼi na̱ cristiano xíniñúʼu viíní ndakanixi̱nína xa̱ʼa̱ ndáa ki̱ʼva kúú ña̱ káʼa̱n ña̱ Biblia xa̱ʼa̱ ni̱i̱ ta va̱ása ndáka̱xinna keʼéna ña̱ va̱ʼa túvi miína á ña̱ káʼa̱n na̱ doctor xíʼinna keʼéna chi miína xíʼin Jehová kúú na̱ xíni xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo.

Jehová, ta̱ ta̱xi ña̱ tákuyó ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ kǒo xíniñúʼu kaxiyó ni̱i̱ á koʼoyórá (Génesis 9:​3, 4). Ley ña̱ ta̱xira ndaʼa̱ na̱ ñuu Israel ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ kǒo xíniñúʼu kaxina ni̱i̱ á koʼonará saáchi ña̱yóʼo kúú ña̱ táxi ña̱ tákuyó, ta ni̱ka̱ʼa̱nra: “Saáchi ni̱i̱ kúú ña̱ táxi ña̱ tákundó ta yi̱ʼi̱ táxii̱ña ña̱ va̱ʼa kuniñúʼundóña nu̱ú altar ña̱ va̱ʼa ndoo ku̱a̱chindó”. ¿Ndáaña xi̱xiniñúʼu keʼéna xíʼin ni̱i̱ kití tá xi̱xaʼnínarí ña̱ kuxuna? Ndióxi̱ ka̱chira: “Xíniñúʼu katandó ni̱i̱rí ta ndakasindó nu̱úñá xíʼin ñuʼú” a (Levítico 17:​11, 13). Ku̱a̱ʼá yichi̱ ni̱ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo (Deuteronomio 12:​16, 24; 15:23). Iin obra judío ña̱ naní The Soncino Chumash ni̱ka̱ʼa̱nña: “Ni̱i̱ va̱ása xíniñúʼu taxiva̱ʼanaña chi xíniñúʼu katanaña nu̱ú ñuʼú ña̱ va̱ʼa va̱ása kaxínaña”. Nda̱a̱ ni iin na̱ ñuu Israel va̱ása níxixiniñúʼu ndakiʼinna ni̱i̱ kití á taxiva̱ʼanaña ni ña̱ kuniñúʼunaña saáchi Ndióxi̱ kúú ta̱ ta̱xi ña̱ tákurí.

Tá ni̱xi̱ʼi̱ ta̱ Mesías saá kúú ña kǒo ndíkunkayó ley ña̱ ta̱xi Ndióxi̱ ndaʼa̱ ta̱ Moisés. Soo, nisaá nu̱ú Ndióxi̱ tá yi̱i̱va kúú ni̱i̱ nu̱úra. Espíritu santo Ndióxi̱ chi̱ndeétáʼanña xíʼin na̱ apóstol ña̱ ná ka̱ʼa̱nna xíʼin na̱ cristiano ña̱ kǒo xíniñúʼu kuniñúʼuna ni̱i̱, ta ña̱yóʼo xi̱niñúʼu kandíxanínaña chi ndáyáʼviní ña̱yóʼo nda̱a̱ táki̱ʼva ndáyáʼvi ña̱ kuxíkana nu̱ú ña̱ kini á ña̱ ndasakáʼnuna inka Ndióxi̱ vatá (Hechos 15:​28, 29; 21:25). Tá siglo XX na̱ yiví ki̱xáʼana táxina ni̱i̱na ña̱ va̱ʼa kuniñúʼu inkanaña, na̱ testigo Jehová ku̱nda̱a̱-inina ña̱ tu̱ʼun Ndióxi̱ káʼa̱nña ña̱ va̱ása va̱ʼa keʼéna ña̱yóʼo. b

Sava yichi̱ na̱ doctor káʼa̱nna xíʼin na̱ ndatana ña kivi tavána ni̱i̱na iin semana yachi̱ka tá kúma̱níka ndatanana (donación autóloga preoperatoria) ña̱kán va̱ʼa tá xa̱a̱ ndatanana kivi kuniñúʼuna ni̱i̱ tá ta̱xiva̱ʼa na̱yóʼo ña̱ taannará mií na̱ yiví yóʼo. Soo, ña̱ tavánará ta taxiva̱ʼanará á chika̱a̱nará na̱ yiví va̱ása va̱ʼa keʼéna ña̱yóʼo chi saá káʼa̱n Levítico xíʼin Deuteronomio, ni̱i̱ va̱ása xíniñúʼu ndataxiva̱ʼanará chi xíniñúʼu katanará, sandíkonará nu̱ú Ndióxi̱, ña̱ nda̱a̱ kúúvaña ña̱ kǒo ndíku̱nyó ley ta Moisés tiempo vitin, soo, miíyó na̱ testigo Jehová íxato̱ʼóyó ña̱ nika̱ʼa̱n Ndióxi̱ ña̱ kǒo xíniñúʼu ndee̱ ni̱i̱ miíyó, tásaá ni kǒo táxiyó ni̱i̱yó ña̱ ndee̱ra inkana, ni kǒo táxiva̱ʼayóra ña̱ kuniñúʼuyóra chí nu̱únínu, chi xíniñúʼu katayóra, chi ley Ndióxi̱ káʼa̱nña ña̱ va̱ása kuniñúʼuyó ni̱i̱.

Sava yichi̱ xíniñúʼuna ni̱i̱ yóʼo ta kǒo yáʼandósóna ña̱ káʼa̱n tu̱ʼun Ndióxi̱, tá kúú sava yichi̱ na̱ cristiano táxina ni̱i̱na ña̱ keʼéna estudio xíʼinra saáchi tándi̱ʼi xátanará, sava yichi̱ na̱ doctor káʼa̱nna xíʼin na̱ yiví yóʼo ña̱ xíniñúʼu ku̱a̱ʼáka ña̱ʼa keʼéna xíʼin ni̱i̱na.

Tá kúú, tá xa̱a̱ ndátanana xíniñúʼuna ña̱ naní hemodilución. Ña̱ kéʼé na̱yóʼo kúú ña̱ távana táʼví ni̱i̱, ta tá ndóo yóʼo sákanará xíʼin inka ña̱ʼa, tándiʼi sándikó tukuna tá ni̱i̱ tá ta̱vána kuñu na̱ yiví yóʼo tá ndíka̱a̱ ini circuito extracorpóreo, saá ndákitáʼan tuku tá ni̱i̱ yóʼo xíʼin tá ki̱ndoo, sava yichi̱ ndákiʼinna tá ni̱i̱ tá ni̱xi̱ta chí ini nu̱ú ndátanana, ndákatanara tasaá sándikóna globulos rojos xíʼin ni̱i̱ na̱ yiví yóʼo (ndákiʼin tukuna células) sava yichi̱ sákuʼunna ni̱i̱ ti̱xin máquina ña̱ kéʼérá chiñu (tá kúú ña̱ kéʼé ña̱ níma̱yó, pulmónyó á riñónyó) tándi̱ʼi táan tukuna ni̱i̱ tá ñúʼu ini máquina yóʼo na̱ yiví, íyo tuku inka ña̱ kéʼéna, ña̱ távana ni̱i̱ yóʼo ku̱a̱ʼa̱nrá ini iin ña̱ʼa ña̱ naní (centrifugador) ña̱ va̱ʼa ndakatanú ña̱ va̱ása va̱ʼa ña̱ kúúmií ni̱i̱ yóʼo, ta inka ña̱ kéʼéna kúú ña̱ tavána táʼví ña̱ ni̱i̱ yóʼo ña̱ va̱ʼa chika̱a̱naña inka táʼví ku̱ñuna. Ña̱ va̱ʼa keʼéna prueba xíʼin táʼví ni̱i̱ yóʼo tasaá ndasakana ta̱tán xíʼinra, tasaá sándikó tukunara ku̱ñu na̱ yiví yóʼo.

Sana ku̱a̱ʼáva ña̱ kéʼéna ta saátu sana kanaka ña̱ keʼéna xíʼin tá ni̱i̱ yóʼo, á ña̱ kuniñúʼuna ta̱tán xíʼinrá, su̱ví miíyó kúú na̱ koto ndáaña kuniñúʼuna xíʼinyó, soo miíyó na̱ cristiano kúú na̱ xíniñúʼu ndaka̱xin ndáaña keʼéna xíʼin ni̱i̱yó tá ná ndatána miíyó á tá ná keʼéna prueba médica a terapía xíʼinyó. Ta xíniñúʼu ya̱chi̱ka ndaka̱tu̱ʼún ta̱ doctor ndáaña keʼéna xíʼin ni̱ún tá ná ndatana yóʼó, tasaá kiʼún kuenta xíʼin ña̱ xínitúni̱ún (koto recuadro).

Na̱ cristiano xíniñúʼu kiʼinnína kuenta xíʼin Ndióxi̱ xa̱ʼa̱ ña̱ ta̱xina miína ndaʼa̱ra chi ‘xíʼin ndiʼi níma̱na xíniñúʼu kuʼvi̱-inina kuninara xíʼin ndiʼi ña̱ tákuna xíʼin ndiʼi ndee̱na ta saátu xíʼin ndiʼi xi̱nína’ (Lucas 10:27). Ndiʼi na̱ yiví na̱ íyo ñuyǐví yóʼo, na̱ testigo Jehová kuití kúú na̱ íxato̱ʼó ña̱ káʼa̱n Ndióxi̱, ta̱ ta̱xi ña̱ tákuyó káʼa̱nra ña̱ ná kandíxayó ña̱ ni̱xi̱ʼi̱ ta̱ Jesús xa̱ʼa̱yó, Biblia káʼa̱nña ña̱yóʼo: “Saáchi xi̱niñúʼura se̱ʼera ña̱ va̱ʼa ndatavara miíyó ndaʼa̱ ku̱a̱chi ta xa̱ʼa̱ ni̱i̱ ta̱yóʼo kivi koo káʼnu-ini Ndióxi̱ xa̱ʼa̱ ku̱a̱chiyó” (Efesios 1:7).

[Koto]

a Ta̱ teólogo Frank H. Gorman ka̱ʼyíra ña̱yóʼo: “Ña̱ xátana ni̱i̱ tí kití yóʼo náʼa̱ña ña̱ íxato̱ʼona ña̱ xi̱takurí ta saátu íxato̱ʼóna Ndióxi̱ saáchi mií ta̱yóʼo kúú ta̱ ta̱xi ña̱ tákurí”.

b La Atalaya ña̱ 1 tí noviembre ña̱ 1951 ni̱ka̱ʼa̱nña xa̱ʼa̱ sava pregunta ña̱ ndáyáʼviní xa̱ʼa̱ ni̱i̱ ta ni̱ka̱ʼa̱nña ña̱ va̱ása xíniñúʼu ndee̱ ni̱i̱ miína.

[Cuadro xíʼin na̱ʼná]

ÑA̱ KIVI NDAKA̱TU̱ʼUNYÓ MIÍYÓ

¿Á taxi ña̱ xínitúnii̱ ndee̱ tuku ni̱i̱ kuñui̱ ni loʼo tiempo ni̱ya̱ʼa ña̱ ta̱vánará?

Xa̱ʼa̱ ña̱ káʼvii̱ Biblia, ¿á táxi ña̱ xínitúnii̱ tavána ni̱íi̱ ta keʼéna estudio xíʼinña ta tándi̱ʼi ndataán tukunaña kuñui̱?