Ir al contenido

“Iin tá iinna ndakuiinna xa̱ʼa̱ ña̱ kéʼéna”

“Iin tá iinna ndakuiinna xa̱ʼa̱ ña̱ kéʼéna”

“Iin tá iinna ndakuiinna xa̱ʼa̱ ña̱ kéʼéna”

“Ndióxi̱ ndatiinra ku̱a̱chi xíʼin iin tá iinyó.” (ROMANOS 14:12.)

1. ¿Ndáa ña̱ʼa kúú ña̱ ke̱ʼé u̱ni̱ saá na̱ hebreo yóʼo?

 U̱NI̱ ta̱ va̱lí hebreo íyona chí Babilonia ta ndíkaa̱na nu̱ú iin tu̱ndóʼo ña̱ i̱yo kuvina a kutakuna. ¿Á xíniñúʼu kuxítiinna nu̱ú iin estatua ña̱ káʼnuní, nda̱a̱ tá ki̱ʼva káʼa̱n ña̱ ley ñuu kán? ¿Á va̱ása ndasakáʼnunaña, ta ndakiʼinna iin castigo ña̱ chikaa̱na miína ti̱xin iin horno ña̱ xíxi̱? Ta̱ Sadrac, ta̱ Mesac xíʼin ta̱ Abednego va̱ása níxiyó tiempo nu̱ú na̱yóʼo ka̱ʼa̱nna xíʼin inkana, ta ni va̱ása xíniñúʼuvi ka̱ʼa̱nna xíʼin inkana. Ta na̱yóʼo, ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼin ta̱ rey: “xíniñúʼu kunda̱a̱-iniún, táta rey, kǒo ndásakáʼnundi̱ ndióxi̱ún, ta ni kǒo kuxítiinndi nu̱ú imagen ña̱ oro ña̱ i̱xava̱ʼún” (Daniel 3:​1-18). U̱ni̱ saa na̱ hebreo yóʼo nda̱kaxinna ndáaña xi̱niñúʼu ke̱ʼéna.

2. ¿Ndáana nda̱tiin ku̱a̱chi nu̱ú ta̱ Pilato xa̱ʼa̱ ta̱ Jesucristo? ¿Á va̱ása ndíso ta̱ Pilato ku̱a̱chi xa̱ʼa̱ ta̱ Jesucristo?

2 Ki̱ʼva seis siglo ni̱ya̱ʼa. Ta̱ chíñu yóʼo xi̱niso̱ʼora ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nna xa̱ʼa̱ ta̱ chi̱ka̱a̱ ku̱a̱china, ta̱yóʼo na̱ndukúra xa̱ʼa̱ra, ta kǒo ku̱a̱chi kúúmiíra. Soo, na̱ yiví káʼa̱nna ña̱ ná kaʼnírara. Ni kǒo kúni̱ ta̱yóʼo keʼéraña, soo xa̱ʼa̱ ña̱ i̱xandu̱xa na̱ yiví xíʼinra ke̱ʼévaraña. Ta xa̱ʼa̱ ña̱ kǒo níxikuni̱ra kuisora ku̱a̱chi xa̱ʼa̱ ta ta̱a yóʼo, nda̱katara ndaʼara ta ka̱chira: “Kǒo ku̱a̱chi ndísoi̱ xa̱ʼa̱ ni̱i̱ ta̱ ta̱a yóʼo”. Ta saá, nda̱taxira ta̱yóʼo ndaʼa̱na ña̱ ná kanina clavo ndaʼa̱ra nu̱ú iin yitu̱n. Nu̱úka ña̱ ndaka̱xin ta̱ Poncio Pilato ndáaña ke̱ʼéra xíʼin ta̱ Jesucristo, ña̱ ke̱ʼéra kúú ña̱ nda̱taxira ta̱yóʼo nda̱ʼa inkana ña̱ ná ndaka̱xinna ndáaña ke̱ʼéna xíʼinra. Ni nda̱katavara ndaʼa̱ra, soo ndísovara ku̱a̱chi ña̱ va̱ása vií níndátiinra ­ku̱a̱chi xíʼin ta̱ Jesús (Mateo 27:​11-26; Lucas 23:​13-25).

3. ¿Nda̱chun kǒo xíniñúʼu taxiyó ña̱ ndaka̱xin inkana ndáaña keʼéyó?

3 Tá xa̱a̱ nda̱kaxi̱ʼún ke̱ʼún iin ña̱ʼa, ¿á íyoún nda̱a̱ táki̱ʼva ni̱xi̱yo u̱ni̱ na̱ hebreo, á taxiún ña̱ ná ndaka̱xin inkana ña̱ keʼún? Ña̱ vií ndaka̱xinyó ña̱ keʼéyó sava yichi̱ íxayo̱ʼvi̱ña xíʼinyó, saáchi xíniñúʼu kiʼinníyó kuenta xíʼin ña̱yóʼo. Ña̱yóʼo kúú ña̱ ndóʼo na̱ íyo se̱ʼe válí, chi xíniñúʼu ndaka̱xinna xa̱ʼa̱ na̱ va̱lí se̱ʼena ndáaña keʼéna. Ta íxayo̱ʼvi̱níkaña xíʼinna tá xíniñúʼu ndaka̱xinna keʼéna iin ña̱ʼa ña̱ ndáyáʼvika. Soo, ni saa, ña̱ ndaka̱xinna keʼéna kǒo yo̱ʼvi̱níviña. Ña̱kán ná kǒo ndakanixi̱níyó ña̱ kúúña iin “tu̱ndóʼo káʼnuní” chí kivi xa̱a̱yó ndakanixi̱níyó saá, ña̱ xíniñúʼuyó ña̱ chindeétáʼanna xíʼinyó, ña̱ ná vií koo ña̱ ndaka̱xinyó keʼéyó nda̱a̱ táki̱ʼva kúni̱ Ndióxi̱ (Gálatas 6:​1, 2, nota). Saáchi, ña̱ ndaka̱xinyó keʼéyo “Ndióxi̱ ndatiinra ku̱a̱chi xíʼin iin tá iinyó” (Romanos 14:12). Biblia káʼa̱nña, “iin tá iinna ndakuiinna xa̱ʼa̱ ña̱ kéʼéna” (Gálatas 6:​5). Tásaá, ¿ndáa ki̱ʼva vií koo ña̱ ndaka̱xinyó ke̱ʼéyó? Ná ndakuniyó ndáaña kúú ña̱ kivi ndaka̱xinyó keʼéyó.

Iin ña̱ ndáyáʼviní ña̱ xíniñúʼu keʼéyó

4. ¿Xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ása va̱ʼa níkeʼé na̱ ni̱xi̱yo yiváyó na̱ nu̱ú, ndáaña sanáʼa̱ ña̱yóʼo miíyó tá ndáka̱xinyó kéʼéyó iin ña̱ʼa?

4 Tá ki̱xáʼa xa̱ʼa̱ ñuyǐví, na̱ nu̱ú ni̱xi̱yo yiváyó va̱ása va̱ʼa ña̱ níndákaxínna ña̱ ke̱ʼéna ta ki̱xi tu̱ndóʼo nu̱úna: xa̱xína ku̱i̱ʼi ndaʼa̱ yitu̱n tú kúúmií ña̱ va̱ʼa xíʼin ña̱ va̱ása va̱ʼa (Génesis 2:​16, 17). ¿Nda̱chun nda̱kaxinna ke̱ʼéna ña̱yóʼo? Ña̱ Biblia káchiña: “Tasaá, ñá ñaʼá xi̱niñá ña̱ va̱ʼaníva ku̱i̱ʼi yóʼo kaxíñá ta va̱ʼakaví náʼa̱ña. Livikaví náʼa̱ tú yitu̱n yóʼo. Xa̱ʼa̱ ña̱kán ki̱ʼinñá ku̱i̱ʼi yóʼo ta ki̱xáʼañá xáxiñáña. Tándi̱ʼi, tá xa̱a̱ íyoñá xíʼin yii̱ñá, ta̱xiñá ku̱i̱ʼi yóʼo ndaʼa̱ra, ta xa̱xítu ta̱yóʼovaña” (Génesis 3:​6). Ta saá, ñá Eva ke̱ʼéña ña̱yóʼo xa̱ʼa̱ ña̱ kúni̱ mií kuitíñá, ta xa̱ʼa̱ ña̱ ke̱ʼéñá ña̱yóʼo, ta̱ Adán ndi̱ku̱n ke̱ʼéraña. Ta xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ása va̱ʼa ke̱ʼéna yóʼo, ni̱ki̱ʼvina ku̱a̱chi xíʼin ña̱ xíʼi̱yó “ta ndiʼina ni̱ki̱ʼvi ku̱a̱chi” (Romanos 5:12). Xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ása níxiniso̱ʼo ta̱ Adán xíʼin ñá Eva sánáʼa̱ña miíyó ña̱ na̱ yiví va̱ása kúchiñuna ndaka̱xinna ña̱ kéʼéna: xíniñúʼu kundiku̱nyó yichi̱ Jehová, saáchi va̱ása va̱ʼa íyo ña̱ ndáka̱xinyó kéʼéyó.

5. ¿Ndáaña kúú ña̱ taxi Jeho­vá ndaʼa̱yó, ta ndáaña xíniñúʼu keʼéyó ña̱ va̱ʼa vií ndaka̱xinyó ndáaña kúni̱yó keʼéyó?

5 Kúsi̱íní-iniyó saáchi Jeho­vá ta̱xira tu̱ʼunra ndaʼa̱yó, tu̱ʼunra káʼa̱nña: “Ta, tá ná kixáʼa ku̱ʼún chí ndaʼa̱ kúaʼa á chi ndaʼa̱ yítin saá kuniso̱ʼún tu̱ʼun yóʼo: ‘Ña̱yóʼo kúú yichi̱ nu̱ú ña̱yóʼo ku̱ʼúnʼ” (Isaías 30:21). Jeho­vá káʼa̱nra xíʼinyó nu̱ú tu̱ʼunra, ña̱ Biblia; xa̱ʼa̱ ña̱kán xíniñúʼu sakúaʼa va̱ʼayóña ta kunda̱a̱-iniyó xíʼinña. Tá kúni̱yó vií koo ña̱ ndaka̱xinyó keʼéyó xíniñúʼu sakúaʼa va̱ʼayó tu̱ʼun Ndióxi̱, saá kúú ña̱ na̱ʼa̱yó ña̱ kúúyó na̱ “yiví na̱ xu̱xa-ini” xíʼin tu̱ʼunra. Ta saá kúú ña̱ na̱ʼa̱yó ña̱ kúnda̱a̱-iniyó ‘ndáaña kúú ña̱ va̱ʼa ta ndáaña kúú ña̱ va̱ása va̱ʼa’, ta saá kúú ña̱ na̱ʼa̱yó, ña̱ ndíku̱nyó tu̱ʼun Ndióxi̱ (Hebreos 5:14).

6. ¿Ndáaña xíniñúʼu keʼéyó ña̱ va̱ʼa chindeétáʼan ña̱ xínitúni̱yó xíʼinyó?

6 Iin ña̱ va̱ʼaní chindeé miíyó ña̱ ndaka̱xinyó ña̱ va̱ʼa keʼéyó kúú ­ña̱ xínitúni̱yó. Ña̱ xínitúni̱yó, káʼa̱nña xíʼinyó ndáaña kúú ña̱ ‘va̱ʼa ta ndáaña kúú ña̱ va̱ása va̱ʼa kéʼéyó’ (Romanos 2:​14, 15). Ña̱ va̱ʼa chindeétáʼan ña̱yóʼo xíʼinyó, xíniñúʼu ka̱ʼviyó tu̱ʼun Ndióxi̱, tá ná keʼéyó ña̱ sákuaʼayó yóʼo saá kúú ña̱ chindeéña miíyó. Tá va̱ása va̱ʼa íyo ña̱ xínitúni̱yó kivi keʼéyó costumbre ña̱ kéʼé na̱ yiví nu̱ú ndóoyó. Ña̱ kéʼéna nuu íyoyó xíʼin ña̱ ndákanixi̱nína sana chindaʼáña miíyó ke̱ʼéyó ña̱ va̱ása va̱ʼa. ¿Ndáaña ndóʼo ña̱ xínitúni̱yó tá va̱ása xíniso̱ʼoyóña ta ni va̱ása ndíku̱nyó yichi̱ Ndióxi̱? Tá yáʼa tiempo ña̱yóʼo va̱ása ka̱ʼa̱nkaña xíʼinyó ndáaña kúú ña̱ va̱ása va̱ʼa kéʼéyó, chí ña̱yóʼo xáa̱ña ndúúña nda̱a̱ táki̱ʼva íyo iin nu̱ú “ka̱nina tuni̱” (1 Timoteo 4:​2). Soo, ña̱ xínitúni̱yó va̱ʼaní chíndeétáʼanña xíʼinyó tá ndíku̱nyó ña̱ káʼa̱n tu̱ʼún Ndióxi̱.

7. ¿Ndáaña xíniñúʼu keʼéyó ña̱ va̱ʼa vií koo ña̱ ndáka̱xinyó kéʼéyó?

7 Nda̱a̱ táki̱ʼva ku̱ndaa̱-iniyó, ña̱ va̱ʼa vií koo ndiʼi ña̱ ndáka̱xinyó kéʼéyó ta vií keʼéyó chiñuyó, xíniñúʼu kuxini̱yó ña̱ káʼa̱n tu̱ʼun Ndióxi̱ ta keʼéyóña. Ña̱ va̱ʼa vií koo ña̱ ndáka̱xinyó kéʼéyó, xíniñúʼu taváyó tiempo ña̱ va̱ʼa sakúaʼayó xa̱ʼa̱ sava texto ña̱ va̱ʼa chindeétáʼanña xíʼinyó ta ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ña. Tá kúndaa̱ví-iniyó xa̱ʼa̱ tu̱ʼun Ndióxi̱ ta saátu vií íyo ña̱ xínitúni̱yó, viíni ndaka̱xinyó ña̱ keʼéyó nda̱a̱ táki̱ʼva ke̱ʼé ta̱ Sadrac, ta̱ Mesac xiʼin ta̱ Abednego. Ná kotoyó u̱vi̱ ña̱ chi̱ndeé miíyó ta saá vií koo ña̱ ndaka̱xinyó keʼéyó, ta na̱ʼa̱yó ña̱ kúúyó na̱ yiví na̱ xu̱xa-ini xíʼin tu̱ʼun Ndióxi̱.

¿Ndáana kúú migoyó?

8, 9. a) ¿Ndáa texto náʼa̱ nu̱úyó ña̱ va̱ása xíniñúʼu ndakutáʼanyó xíʼin na̱ yiví na̱ kéʼé ña̱ kini? b) ¿Á iinlá na̱ yiví na̱ kéʼé ña̱ kini kúú na̱ va̱ása xíniñúʼu ndakutáʼanyó xíʼin? Kaʼan xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo.

8 Ta̱ apóstol Pablo ka̱ʼyíra ña̱yóʼo: “Va̱ása taxindó ña̱ sándaʼvi inkana ndóʼó ,chi tá kítáʼanndó xíʼin na̱ yiví na̱ kéʼé ña̱ va̱ása va̱ʼa, nandósóndó keʼéndó ña̱ va̱ʼa” (1 Corintios 15:33). Ta̱ Jesucristo ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin na̱ discípulora: “Yi̱ʼi̱ nda̱kaxin ndóʼó ti̱xin na̱ ñuyǐví yóʼo ta kǒo íyondó táki̱ʼva íyo na̱yóʼo” (Juan 15:19). Tá káʼviyó texto yóʼo, kúnda̱a̱-iniyó ña̱ va̱ása kítáʼanyó xíʼin na̱ yiví na̱ kéʼé ku̱a̱chi kini, na̱ kísi̱ xíʼin na̱ kǒo nítindaʼa̱ xíʼinna, na̱ kui̱ʼná, na̱ xíʼi nda̱a̱ xínina á inkaka na̱ kéʼé ña̱ kini (1 Corintios 6:​9, 10). Soo tá kúnda̱a̱ va̱ʼa iniyó xíʼin ña̱ sanáʼa̱ Biblia, xáa̱yó kúnda̱a̱-iniyó ña̱ saátu ña̱ kini kúú ña̱ kotoyó na̱ yiví na̱ kéʼé ña̱ va̱ása va̱ʼa na̱ yáʼa: nu̱ú tele, nu̱ú computadora á tá káʼviyó xa̱ʼa̱ ña̱ kéʼé na̱kán. Saátu ña̱ kini kúú ña̱ natúʼunyó xíʼin na̱ yiví nu̱ú internet “na̱ kútóo sandáʼvi” (Salmo 26:​4).

9 Soo, ¿á va̱ʼa kitáʼanyó xíʼin na̱ yiví na̱ va̱ása kéʼé ña̱ kini soo va̱ása kándíxana Ndióxi̱? Tu̱ʼun Ndióxi̱ káʼa̱nña xíʼinyó ña̱ “iníísaá ñuyǐví ndíka̱a̱ña ndaʼa̱ ta̱ Ndi̱va̱ʼa” (1 Juan 5:19). Soo, su̱ví iinlá na̱ yiví na̱ kéʼé ña̱ kini kúú na̱ va̱ása xíniñúʼu ndakutáʼanyó xíʼin. Ña̱ xíniñúʼu keʼéyó kúú ña̱ kitáʼanyó xíʼin na̱ yiví na̱ kúʼvi̱-ini xíni Jeho­vá.

10. ¿Ndáaña chindeé miíyó ña̱ ndaka̱xinyó ndáaña keʼéyó tá xa̱a̱ kítáʼanyó xíʼin na̱ yiví na̱ ñuyǐví yóʼo?

10 Va̱ása xíniñúʼu kuxíkaviyó nu̱ú ndiʼi na̱ yiví na̱ íyo ñuyǐví yóʼo (Juan 17:15). Miíyó na̱ cristiano xáʼa̱nyó sanáʼa̱yó na̱ yiví, xáʼa̱nyó escuela á xáʼa̱nyó káchíñuyó, ta xa̱ʼa̱ ña̱ kéʼéyó ndiʼi ña̱yóʼo kítáʼanyó xíʼin na̱ yiví na̱ íyo ñuyǐví yóʼo. Soo, na̱ tíndaʼa̱ xíʼin iin na̱ yiví na̱ va̱ása sákuaʼa xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ sana kítáʼanka na̱yóʼo xíʼin na̱ yiví na̱ íyo ñuyǐví yóʼo. Soo, tá ña̱ xínitúni̱yó ndákuniña ndáaña kúú ña̱ va̱ʼa ta ndáaña kúú ña̱ va̱ása va̱ʼa kúnda̱a̱-iniyó ña̱ xíniñúʼu kitáʼanyó xíʼin na̱ ñuyǐví xa̱ʼa̱ sava ña̱ʼa kuití, soo ña̱yóʼo va̱ása kúni̱ kachiña ña̱ xa̱a̱na nduuna migoyó (Santiago 4:​4). Saá kúú ña̱ kunda̱a̱-iniyó á va̱ʼa keʼéyó inkaka ña̱ʼa xíʼinna tá kúú ña̱ ku̱ʼu̱nyó tixáʼayó ti̱xin escuela, á ­ku̱ʼu̱nyó kusíkíyó, á ku̱ʼu̱nyó vikó, á ku̱ʼu̱nyó kuxuyó ña̱ kéʼéna nu̱ú káchíñuyó.

Tá ndáka̱xinyó ña̱ káchíñuyó

11. ¿Ndáaña xíniñúʼu kiʼinyó kuenta xíʼin tá xa̱a̱ ndáka̱xinyó ndáa chiñu kúú ña̱ kachíñuyó?

11 Tá ndíku̱nyó ña̱ káʼa̱n Biblia, saá kúú ña̱ ndaka̱xin viíyó ndáa chiñu kúú ña̱ kachíñuyó, chi saá kúú ña̱ ni̱ʼiyó ña̱ va̱ʼa ta̱xiyó ña̱ ‘xíniñúʼu na̱ veʼeyó’ (1 Timoteo 5:​8). Ña̱ nu̱ú ña̱ xíniñúʼu kiʼinyó kuenta xíʼin kúú ndáa chiñu kúú ña̱ kachíñuyó. Ña̱ Biblia káʼa̱n káxiña ndáa ña̱ʼa kúú ­ña̱ va̱ása xíniñúʼu keʼéyó nu̱ú káchíñuyó. Miíyó na̱ cristiano kǒo káchíñuyó nu̱ú ndásakáʼnuna ndióxi̱ vatá, nu̱ú íxakuíʼnana, nu̱ú xíniñúʼuna ni̱i̱ á nu̱ú kéʼéna inkaka ña̱ʼa ña̱ káʼa̱n Biblia xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ása va̱ʼa. Kǒo ka̱ʼa̱nyó ña̱ vatá, va̱ása sandáviʼyó, ni tá káʼa̱n ta̱ kachíñuyó nu̱ú xíʼinyó ña̱ keʼéyóña (Hechos 15:29; Apocalipsis 21:​8).

12, 13. ¿Ndáaña xíniñúʼu kiʼinyó kuenta xíʼin iin chiñu tá xa̱a̱ ndáka̱xinyó ndáa chiñu kúú ña̱ kachíñuyó?

12 ¿Ta, tá chiñu ña̱ nda̱kaxinyó keʼéyó kǒo yáʼandosóña ña̱ káʼa̱n tu̱ʼun Ndióxi̱? Xa̱ʼa̱ ña̱ kúnda̱a̱-iniyó ndáaña káʼa̱n tu̱ʼun Ndióxi̱ ta ndákuniyó ndáaña kúú ña̱ va̱ʼa a ña̱ va̱ása va̱ʼa, kúnda̱a̱-iniyó ña̱ íyoka inka ña̱ʼa ña̱ xíniñúʼu kiʼinyó kuenta xíʼin. Tá kúú, chiñu ña̱ káchíñui̱ ¿á yáʼandosóña ña̱ káʼa̱n tu̱ʼun Ndióxi̱, tá kúú ña̱ ndakuii̱n llamada ini iin veʼe nu̱ú sisíkina xa̱ʼa̱ xu̱ʼún? Xíniñúʼu ndakani va̱ʼa xi̱níyó ndáa míí va̱xi xu̱ʼún ña̱ cháʼvina miíyó á ndáa lugar kúú nu̱ú káchíñuyó. Ná ndakanixi̱níyó ña̱ iin ta̱ cristiano káchíñura kuenta miíra, ¿á ku̱ʼu̱nra ndakaʼyíra iin veʼe-ñu̱ʼu vatá ta saá na̱ʼa̱ra ña̱ chíndeétáʼanra xíʼin ña̱yóʼo? (2 Corintios 6:​14-16.)

13 Ta vitin ná ndakanixi̱níyó ta̱ patrón kúú ta̱ ndákiʼin chiñu ña̱ ku̱ʼu̱nna ndakaʼyína iin veʼe ña̱ kítáʼan xíʼin ña̱ veʼe-ñu̱ʼu vatá. Soo, ta̱ cristiano ta káchíñu yóʼo xíniñúʼu ndakani va̱ʼa xi̱níra ndáa chiñu kúú ña̱ keʼéra ña̱ káʼa̱n ta̱ patrónra xíʼinra. Soo, ¿tá chiñu ña̱ kéʼéna kúú ña̱ xaxána correo iin lugar nu̱ú kéʼéna ña̱ kini? ¿Á xíniñúʼu kiʼinna kuenta xíʼin ña̱ va̱xi nu̱ú Mateo 5:45 xa̱ʼa̱ chiñu yóʼo? Ta saátu xíniñúʼu kiʼin va̱ʼana kuenta xíʼin ña̱ xínitúni̱na tá ná keʼéna chiñu yóʼo ki̱vi̱ tá ki̱vi̱ (Hebreos 13:18). Xa̱ʼa̱ ña̱ vií koo ña̱ ndaka̱xinyó keʼéyó ndáa chiñu kúú ña̱ xíniñúʼu kachíñuyó, xíniñúʼu kiʼin va̱ʼayó kuenta ndáaña kúú ña̱ va̱ʼa á ña̱ va̱ása va̱ʼa, ta saá kuniso̱ʼoyó ña̱ xínitúni̱yó nda̱a̱ táki̱ʼva káʼa̱n tu̱ʼun Ndióxi̱.

“Ka̱ʼa̱n xíʼinra xa̱ʼa̱ ndiʼi ña̱ kúni̱ún keʼún”

14. ¿Ndáaña xíniñúʼu kundiku̱nyó tá xa̱a̱ nda̱kaxinyó ndáaña keʼéyó?

14 ¿Ndáaña ndaka̱xinyó keʼéyó tá xa̱a̱ kúni̱yó sakúaʼayó á ndáa ta̱tán kúú ña̱ xíniñúʼu kuniñúʼuyó? Tá xa̱a̱ nda̱kaxinyó ndáaña keʼéyó, xíniñúʼu kiʼinyó kuenta ndáaña káʼa̱n tu̱ʼun Ndióxi̱ ta ndakanixi̱níyó ndáaña kúú ña̱ va̱ʼa ta ndáaña va̱ása va̱ʼa. Ta̱ rey Salomón iin ta̱ ndíchiní ni̱xi̱yo ñuu Israel ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱yóʼo: “Kandíxa Jeho­vá xíʼin ndiʼi níma̱ún, ta va̱ása kandíxaún ña̱ ndákanixi̱ní miíún. Ka̱ʼa̱n xíʼinra xa̱ʼa̱ ndiʼi ña̱ kúni̱ún keʼún, ta̱ miíra na̱ʼa̱ yichi̱ nu̱ún” (Proverbios 3:​5, 6).

15. ¿Ndáaña sakúaʼayó xíʼin ña̱ ke̱ʼé na̱ cristiano na̱ ni̱xi̱yo siglo nu̱ú, tá xa̱a̱ ndáka̱xinyó ndáaña keʼéyó?

15 Ña̱ ndáka̱xinyó kéʼéyó kivi saxóʼvi̱ña inka na̱ yiví á chindeétáʼanña xíʼinna, xa̱ʼa̱ ña̱kán kiʼinníyó kuenta xíʼin ña̱yóʼo. Na̱ cristiano na̱ ni̱xi̱yo siglo nu̱ú, va̱ása níxiniñúʼu kundiku̱nkavina ley ña̱ ta̱xi Ndióxi̱ nda̱ʼa ta̱ Moíses xa̱ʼa̱ ña̱ʼa ña̱ kuxuna. Soo, va̱ʼa xi̱xixina ña̱ʼa ña̱ va̱ása níxi̱kivi kuxuna tá ta̱xi Ndióxi̱ ley ndaʼa̱ ta̱ Moíses. Soo, ta̱ apóstol Pablo ni̱ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱ ku̱ñu ña̱ kítáʼan ña̱ so̱kóna nu̱ú ndióxi̱ vatá: “Ña̱kán, tá ña̱ xíxii̱ sándakavaña-ini ñanii̱, nda̱a̱ ni iin yichi̱ va̱ása ndikókai̱ kuxui̱ ku̱ñu, ña̱ va̱ʼa ná kǒo sandákavai̱-ini ñanii̱” (1 Corintios 8:​11-13). Na̱ cristiano na̱ ni̱xi̱yo tá siglo nu̱ú ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼinna ná kiʼinna kuenta xíʼin ña̱ kéʼéna ná kǒo sandákavana ini inkana. Saátu miíyó, tá xa̱a̱ ndáka̱xinyó ndáaña keʼéyo ná kiʼinyó kuenta ná kǒo “sandákavaña inkana” (1 Corintios 10:​29, 32).

Ná nandukúyó ña̱ ndíchi ña̱ kúúmií Ndióxi̱

16. ¿Ndáa ki̱ʼva chíndeétáʼan ña̱ oración xíʼinyó ña̱ va̱ʼa ndaka̱xinyó ña̱ keʼéyó?

16 Iin ña̱ va̱ʼaní chindeétáʼan xíʼinyó tá xa̱a̱ ndáka̱xinyó ndáaña keʼéyó kúú ña̱ káʼa̱nyó xíʼin Ndióxi̱. “Xa̱ʼa̱ ña̱kán, tá iin ndóʼó kúma̱ní ña̱ ndíchi nu̱úndó ndukúníndóña nu̱ú Ndióxi̱ ta ndakiʼinvandóña. Chi ta̱kán va̱ʼaní-inira ta ku̱a̱ʼáníña táxira ndaʼa̱ ndiʼi na̱ ndúkúña nu̱úra ta va̱ása ndáʼyi̱ra nu̱úna tá táxiraña ndaʼa̱na.” (Santiago 1:​5.) Ná ka̱ʼa̱nyó xíʼin Jeho­vá ña̱ taxira ña̱ ndíchi ndaʼa̱yó ta saá va̱ʼa vií ndaka̱xinyó ndáaña keʼéyó. Tá xa̱a̱ káʼa̱nyó xíʼin Ndióxi̱ xa̱ʼa̱ ndiʼi ña̱ sándiʼi-iniyó ta ndúkúyó ña̱ ná chindeétáʼanra xíʼinyó, espíritu santora va̱ʼa chindeétáʼanña xíʼinyó ña̱ kunda̱a̱-iniyó xíʼin ña̱ káʼviyó ta saá ndakaʼányó xa̱ʼa̱ sava ña̱ ni̱ya̱ʼandosóyó.

17. ¿Ndáa ki̱ʼva chindeétáʼan inkana xíʼinyó ña̱ va̱ʼa vií koo ña̱ ndaka̱xinyó keʼéyó?

17 ¿Á va̱ʼa chindeétáʼan na̱ yiví xíʼinyó ña̱ ndaka̱xinyó ndáaña kúni̱yó keʼéyó? Va̱ʼava. Jeho­vá táxira na̱ hermano na̱ xu̱xa-ini xíʼin tu̱ʼunra ti̱xin congregación na̱ kivi chindeétáʼan xíʼinyó (Efesios 4:​11, 12). Kivi ka̱ʼa̱nyó xíʼinna ná chindeétáʼanna xíʼinyó tá xa̱a̱ ndáka̱xinyó keʼéyó iin ña̱ ndáyáʼviní. Saáchi na̱yóʼo xa̱a̱ xíni̱va̱ʼana xa̱ʼa̱ tu̱ʼun Ndióxi̱ ta xíni̱na ku̱a̱ʼání ña̱ʼa, ta va̱ʼa chindeéna miíyó ña̱ kundaa-iniyó inkaka texto ña̱ káʼa̱n Biblia, ta saá va̱ʼa chindeéña miíyó ña̱ kundaa-iniyó “ndáa ña̱ʼa kúú ña̱ ndáyáʼvika” (Filipenses 1:​9, 10). Soo, íyo inka ña̱ʼa ña̱ xíniñúʼu kiʼinníyó kuenta xíʼin: va̱ása taxiyó ña̱ inkana ndaka̱xin ndáaña kúú ña̱ kúni̱yó keʼéyó, saáchi miívayó kúú na̱ ndaka̱xin ndáaña xíniñúʼu keʼéyó.

¿Á ndiʼi tiempo vaʼa kana ña ndakaxinyo kéʼéyo?

18. ¿Ndáaña kivi kundoʼoyó tá vií íyo ña̱ ndáka̱xinyó kéʼéyó?

18 ¿Á ndiʼi tiempo va̱ʼa kana ndiʼi ña̱ ndáka̱xinyó keʼéyó tá ndíku̱nyó ña̱ káʼa̱n tu̱ʼun Ndióxi̱? Tá ndíku̱nyó ña̱ káʼa̱n tu̱ʼun Ndióxi̱ soo tá yáʼa tiempo kiviva chindeétáʼanña xíʼinyó. Soo sana tá xa̱ʼa̱ ixayo̱ʼvi̱ loʼoña xíʼinyó. Ta̱ Sadrac, ta̱ Mesac xiʼin ta̱ Abednego xi̱kundaa-inina ña̱ tá kǒo ndásakáʼnuna ndióxi̱ vatá i̱yo kuvina (Daniel 3:​16-19). Saátu ndo̱ʼo na̱ apóstol, tá ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼin na̱ sanedrín judío ña̱ xíniñúʼu kuniso̱ʼokana Ndióxi̱ nu̱úka na̱ yiví, soo siʼna ka̱ninana tasaá ta̱xina ku̱a̱ʼa̱nna (Hechos 5:​27-29, 40). Ta xa̱ʼa̱ ña̱ “kivi kixi tu̱ndóʼo nu̱úyó” kivi nasa̱ma ña̱ ndáka̱xinyó kéʼéyó (Eclesiastés 9:11). Ni viíní íyo ña̱ ndáka̱xinyó kéʼéyó sava yichi̱ xóʼvi̱yó xíʼin ña̱yóʼo, soo kúnda̱a̱va-iniyó Jeho­vá chíndeétáʼanvara xíʼinyó ña̱ kundeé-iniyó, ta saá táxira bendición ndaʼa̱yó (2 Corintios 4:​7).

19. ¿Ndáa ki̱ʼva vií koo ña̱ ndákanixi̱níyó ta saá vií koo ña̱ ndáka̱xinyó kéʼéyó?

19 Nda̱a̱ táki̱ʼva kúnda̱a̱-iniyó, tá ndáka̱xinyó ña̱ kéʼéyó xíniñúʼu ndukúyó consejo ña̱ va̱xi nu̱ú Biblia, ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ña ta keʼéyó ña̱ káʼa̱nña. Táxiníyó tíxa̱ʼvi ndaʼa̱ Jeho­vá xa̱ʼa̱ ña̱ táxira espí­ritu santora ndaʼa̱yó xíʼin na̱ hermano na̱ xa̱a̱ xu̱xa-ini xíʼin tu̱ʼunra, kuniñúʼuyó ña̱yóʼo xíʼin inkaka ña̱ táxira ndaʼa̱yó, ta saá ná ndakani va̱ʼa xi̱níyó ta vií ná koo ña̱ ndáka̱xinyó kéʼéyó.

¿Ndáaña sákuaʼún?

• ¿Ndáaña kúú ña̱ xíniñúʼu keʼún ­ña̱ vií koo ña̱ ndaka̱xiún keʼún?

• ¿Nda̱chun ndáyáʼviní ndaka̱xin viíyó na̱ kitáʼan xíʼinyó ña̱ va̱ʼa kuaʼnukayó xíʼin tu̱ʼun Ndióxi̱?

• ¿Ndáaña xíniñúʼu ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ tá ndáka̱xinyó ndáa chiñu kúú ña̱ kachíñuyó?

• ¿Ndáaña kivi chindeétáʼan xíʼinyó ña̱ vií koo ña̱ ndáka̱xinyó kéʼéyó?

[Ña̱ ndákatu̱ʼunyó]

[Na̱ʼná]

Ña̱ kǒo níxiniso̱ʼo ta̱ Adán xíʼin ñá Eva sanáʼa̱ña miíyó iin ña̱ ndáyáʼviní

[Na̱ʼná]

Tá kúma̱níka ndaka̱xinyó keʼéyó iin ña̱ ndáyáʼviní, xíniñúʼu nandukúyó consejo ña̱ káʼa̱n Biblia