၁-၃။ (က) ယေဟောဝါ​ဆီက ကောင်းမြတ်တဲ့ ဆုကျေးဇူး​တစ်ခုက ဘာလဲ။ ဘယ်လို တလွဲသုံးမိ​နိုင်သလဲ။ (ခ) စကား​ပြောနိုင်စွမ်း ဆုကျေးဇူး​ကို ဘယ်လို အသုံးပြုသင့်​သလဲ။

 ဖခင်​က ဆယ်ကျော်သက် သားလေး​ကို စက်ဘီး​တစ်စီး ပေးလိုက်တယ်။ ဒီလို​အထူး​လက်ဆောင်​မျိုး ပေး​ရလို့ ဖခင် ပျော်​တ​ယ်။ ဒါပေမဲ့ သားက စက်ဘီး​ကို မဆင်မခြင် စီး​လို့ တစ်ယောက်ယောက်ကို တိုက်မိ​ပြီး ထိခိုက်​ဒဏ်ရာ ရသွားတယ်​ဆိုရင်​ကော။ ဖခင် ဘယ်လို ခံစား​ရမလဲ။

^၂ ယေဟောဝါဟာ “ကောင်းမြတ်တဲ့ ဆုကျေးဇူး၊ ပြည့်ဝ​စုံလင်တဲ့ လက်ဆောင်​မှန်သမျှ” ကို ပေးတဲ့​အရှင် ဖြစ်တယ်။ (ယာကုပ် ၁:၁၇) ကောင်းမြတ်တဲ့ ဆုကျေးဇူး​တစ်ခုက​တော့ စကား​ပြောနိုင်စွမ်း​ပါပဲ။ စကား​ပြောနိုင်စွမ်း ဆုကျေးဇူး​ကြောင့် ကျွန်တော်တို့ရဲ့ အကြံအစည်၊ ခံစားချက်တွေ ထုတ်ပြောနိုင်တယ်။ လူတွေကို အကူအညီ ဖြစ်စေတဲ့၊ စိတ်သက်သာ​စေတဲ့ စကားတွေ ပြောနိုင်​ကြတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ စကားက တခြား​သူတွေကို ထိခိုက်​နာကျင်စေ​တာ​လ​ည်း ဖြစ်နိုင်တယ်။

^၃ စကားက တကယ်​ အစွမ်းထက်တယ်။ ဒါကြောင့် စကား​ပြောနိုင်စွမ်း ဆုကျေးဇူး​ကို ကောင်းစွာ အသုံးပြုနိုင်​ပုံ​အကြောင်း ယေဟောဝါ သင်ပေးတယ်။ “ညစ်ညမ်း​တဲ့​စကား တစ်ခွန်း​မှ နှုတ်​ကနေ မထွက်ပါစေနဲ့။ နားထောင်သူ​အတွက် အကျိုးရှိ​စေတဲ့​စကား ဖြစ်နိုင်ဖို့ အချိန်​အခါ​ကို ကြည့်ပြီး ကောင်းတဲ့​စကားကိုပဲ  အပြုသဘောပါပါ ပြော​ကြပါ” လို့ ယေဟောဝါ မိန့်မှာတယ်။ (ဧဖက် ၄:၂၉) ဒီစကား​ပြောနိုင်စွမ်း ဆုကျေးဇူး​ကို ဘုရား နှစ်သက်တဲ့​နည်း၊ တခြား​သူတွေကို အားပေး​နိုင်တဲ့​နည်းနဲ့ အသုံးပြုနိုင်​ပုံ​အကြောင်း ဆွေးနွေးကြစို့။

၄၊ ၅။ စကား​ပြောနိုင်စွမ်း​နဲ့ပတ်သက်ပြီး ကျမ်းစာပါ ပညာရှိ​စကားတွေက​နေ ဘာသင်ယူနိုင်သလဲ။

^၄ စကားဟာ အစွမ်း​တန်း​ခိုး ရှိလို့ ပြောဆိုတဲ့​စကားနဲ့ ပြောဆိုပုံကို ဂရုစိုက်​ရမယ်။ “ညင်ညင်သာသာ ပြောတဲ့​စကားဟာ အသက်​ပင်​ပဲ။ လှည့်စားတဲ့ စကားကတော့ စိတ်ပျက်​အားလျော့​စေတယ်” လို့ ပညာအလိမ္မာ ၁၅:၄ မှာ ဖော်ပြ​ထားတယ်။ လှပတဲ့ သစ်ပင်​က လန်းဆန်း​ရှင်သန်​စေ​သလို​ကြင်နာတဲ့ စကားတွေက ကြားရ​သူကို လန်းဆန်း​စေတယ်။ ကြမ်းတမ်းတဲ့ စကားတွေက​တော့ တခြား​သူတွေကို စိတ်ထိခိုက်​နာကျင်​စေတယ်။—ပညာအလိမ္မာ ၁၈:၂၁။

^၅ “မစဉ်းစား​ဘဲ ပြောတဲ့ စကားဟာ ဓားနဲ့ ထိုးသလိုပဲ” လို့ ပညာအလိမ္မာ ၁၂:၁၈ မှာ ဖော်ပြ​ထားတယ်။ စာနာမှုမဲ့တဲ့ စကားတွေဟာ စိတ်ထိခိုက်​နာကျင်စေ​နိုင်တယ်။ ခင်မင်မှု ပျက်​စေနိုင်တယ်။ တစ်ယောက်ယောက် မစာမနာ ပြောလိုက်တဲ့​စကား​ကြောင့် အတော်လေး စိတ်ထိခိုက်​ခဲ့​ရတာ ပြန်သတိရ​နိုင်တယ်။ “ဉာဏ်ပညာ​ရှိသူရဲ့ စကားကတော့ ဒဏ်ရာကို​တောင် ပျောက်ကင်းစေတယ်” လို့ ပညာ​အလိမ္မာ​ကျမ်းမှာ ဆ​က်​ဖော်ပြတယ်။ စဉ်းစား​ဆင်ခြင်​ပြီး ပြောတဲ့​စကားက စိတ်​ဒဏ်ရာကို ကုစား​ပေးနိုင်တယ်။ နားလည်မှု လွဲမှားတာတွေကြောင့် ပျက်စီး​သွားတဲ့ ဆက်ဆံရေးကို ပြန်ကောင်း​လာ​စေနိုင်တယ်။ (ပညာအလိမ္မာ ၁၆:၂၄ ကိုဖတ်ပါ။) ကိုယ့်​စကားက သူတစ်ပါး​အပေါ် သက်ရောက်မှု ရှိကြောင်း သတိ​ရမယ်​ဆိုရင် ဂရုတစိုက် ပြောဆို​ကြပါမယ်။

၆။ အပြောအဆို ထိန်းချုပ်​ဖို့ ဘာကြောင့် ခက်ခဲ​သလဲ။

^၆ အပြောအဆို ဂရုစိုက်​ဖို့ လိုအပ်တဲ့ နောက်​အကြောင်းရင်း​ကတော့ ကျွန်တော်တို့​အားလုံး မစုံလင်ကြလို့​ပါ။ “လူတွေဟာ . . . စိတ်​အကြံအစည် ဆိုးညစ်​ကြတယ်။” ကိုယ်​ပြောတဲ့​စကားက ကိုယ့်​စိတ်ထဲ ရှိတဲ့​အရာကို ဖော်ပြလေ့​ ရှိတယ်။ (ကမ္ဘာဦး ၈:၂၁။ လုကာ ၆:၄၅) အပြောအဆို ထိန်းချုပ်​ဖို့ ခက်ခဲ​နိုင်ပါတယ်။ (ယာကုပ် ၃:၂-၄ ကို ဖတ်ပါ။) ဒါပေမဲ့ တခြားသူ​တွေ​နဲ့ ပြောဆိုပုံကို တိုးတက်အောင် လုပ်ရမယ်။

၇၊ ၈။ ပြောဆိုတဲ့​စကားက ယေဟောဝါနဲ့ ဆက်ဆံရေး​အပေါ် ဘယ်လို သက်ရောက်​နိုင်သလဲ။

^၇ ပြောဆိုတဲ့​စကားနဲ့ ပြောဆိုပုံ​အတွက် ယေဟောဝါ​ရှေ့ စာရင်း​ရှင်းရမှာမို့ ဂရုစိုက်​ရမယ်။ “ဘုရားသခင်ကို ဝတ်ပြု​နေတယ်လို့ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ထင်နေပေမဲ့ နှုတ်​ကို မ​စောင့်စည်း​ရင် ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် လှည့်စား​နေတာ​ပဲ။ သူ့ရဲ့ ဝတ်ပြုမှု​ဟာ အချည်းနှီး​ပဲ” လို့ ယာကုပ် ၁:၂၆ မှာ ဖော်ပြ​ထားတယ်။ “အချည်းနှီး” လို့ ပြန်ဆိုတဲ့ မူရင်း​စကားလုံးက “အသုံးမဝင်” လို့​လ​ည်း အဓိပ္ပာယ်​ရတယ်။ (၁ ကောရိန္သု ၁၅:၁၇) ဒါကြောင့် အပြောအဆို ဂရုမစိုက်​ရင် ဒုက္ခရောက်​နိုင်တယ်။ ယေဟောဝါနဲ့ ဆက်ဆံရေးကို​တောင် ပျက်စီး​စေနိုင်တယ်။—ယာကုပ် ၃:၈-၁၀။

^၈ ပြောဆိုတဲ့​စကားနဲ့ ပြောဆိုပုံကို ဂရုစိုက်​ဖို့ အကြောင်းကောင်း​တွေ ရှိတာ ရှင်း​ပါတယ်။ ယေဟောဝါ နှစ်သက်တဲ့​နည်း​အတိုင်း စကား​ပြောနိုင်စွမ်း  ဆုကျေးဇူး​ကို အသုံးပြု​နိုင်ဖို့ ဘယ်လို အပြောအဆို​မျိုး​တွေကို ရှောင်ရမယ်​ဆိုတာ သိထား​ရမယ်။

၉၊ ၁၀။ (က)ဒီနေ့ လောကမှာ ဘယ်လို စကား​မျိုး ကြားနေ​ရသလဲ။ (ခ) ညစ်ညမ်း​တဲ့​စကားကို ဘာကြောင့် ရှောင်​ကြသလဲ။

^၉ ဒီနေ့ခေတ်မှာ ညစ်ညမ်း​တဲ့၊ မသန့်ရှင်းတဲ့ စကားတွေ အမြဲ​ကြားနေ​ရတယ်။ လူများစွာက ကိုယ့်​စကားကို လို​ရင်း​ရောက်​ဖို့ ရိုင်းစိုင်း​ယုတ်ညံ့တဲ့​ စကားတွေ ပြောရမယ်လို့ ထင်ကြတယ်။ လူရွှင်တော်တွေလည်း ညစ်ညမ်း​တဲ့၊ မဖွယ်မရာ​ စကားတွေနဲ့ ပြက်လုံး ထုတ်​ကြတယ်။ ဒါပေမဲ့ “ဒေါသကြီးတာ၊ စိတ်ဆိုးတာ၊ ဆိုးသွမ်း​တာ၊ ဆဲဆိုတာ၊ ညစ်ညမ်း​တဲ့​စကား ပြောတာတွေကို ရှောင်ရမယ်” လို့ တမန်တော်​ ပေါလု ပြောခဲ့တယ်။ (ကောလောသဲ ၃:၈) ခရစ်ယာန်စစ်တွေဟာ “ညစ်ညမ်း​တဲ့ ပြက်လုံး​တွေ” ကို “စကားနဲ့​တောင် မပြော” သင့်​ဘူးလို့ ပြောခဲ့တယ်။—ဧဖက် ၅:၃၊ ၄။

^၁၀ ညစ်ညမ်း​တဲ့​စကားကို ယေဟောဝါနဲ့ ယေဟောဝါကို ချစ်တဲ့​သူတွေ စက်ဆုပ်​ရွံရှာ​ကြတယ်။ အဲဒါက မသန့်ရှင်း​ဘူး။ ကျမ်းစာမှာ ဖော်ပြတဲ့ “အပြစ်​ရှိတဲ့ အကျင့်​တွေ” ထဲမှာ “မသန့်ရှင်းခြင်း” ပါဝင်တယ်။ (ဂလာတိ ၅:၁၉-၂၁) “မသန့်ရှင်းခြင်း” ထဲမှာ အပြစ်​အမျိုးမျိုး ပါဝင်နိုင်တယ်။ မသန့်ရှင်းတဲ့​အကျင့်​တစ်ခုက နောက်​တစ်ခုကို ဦးတည်​စေနိုင်တယ်။ အလွန်အကျွံ ညစ်ညမ်း​တဲ့​စကား ပြောတဲ့​အကျင့် ရှိမယ်၊ မရပ်တန့်​ဘူးဆိုရင် အသင်းတော်က​နေ နှင်ထုတ်​နိုင်တယ်။—၂ ကောရိန္သု ၁၂:၂၁။ ဧဖက် ၄:၁၉။ ရှင်းလင်းချက် ၂၃ ကို ကြည့်ပါ။

၁၁၊ ၁၂။ (က) ထိခိုက်​နစ်နာ​စေတဲ့ အတင်းအဖျင်း​ဆိုတာ ဘာလဲ။ (ခ) အသရေ​ဖျက်​ခြင်း​ကို ဘာကြောင့် ရှောင်သင့်​သလဲ။

^၁၁ ထိခိုက်​နစ်နာ​စေတဲ့ အတင်းအဖျင်း​ကိုလည်း ရှောင်ရမယ်။ တခြား​သူတွေ​အကြောင်း စိတ်ဝင်တစား​ရှိတာ၊ မိတ်ဆွေ၊ မိသားစု​တွေကို သတင်း​ဝေမျှ​တတ်ကြ​တာ သဘာဝပါပဲ။ ပထမရာစု​တုန်း​က​တောင် အစောပိုင်း ခရစ်ယာန်တွေဟာ ညီအစ်ကို/မ​တွေရဲ့ အခြေအနေ၊ သူတို့​အတွက် လုပ်ပေး​နိုင်ရာ​တွေ​ အကြောင်း သိချင်​ခဲ့ကြတယ်။ (ဧဖက် ၆:၂၁၊ ၂၂။ ကောလောသဲ ၄:၈၊ ၉) ဒါပေမဲ့ တခြား​သူတွေ​အကြောင်း စကားစမြည် ပြော​ရာ​ကနေ ထိခိုက်​နစ်နာ​စေတဲ့ အတင်းအဖျင်း​ဘက် အလွယ်တကူ ပြောင်း​သွား​တတ်တယ်။ အတင်းအဖျင်းတွေကို တစ်ဆင့်​ပြန်​ပြောရင် မဟုတ်မမှန် သတင်းတွေ၊ သူတစ်ပါးရဲ့ ကိုယ်ရေးကိုယ်တာ​အကြောင်း​တွေ ပြော​မိ​သွားနိုင်တယ်။ ဂရုမစိုက်​ရင် အတင်းအဖျင်း​ကနေ မဟုတ်မမှန် စွပ်စွဲမှု၊ အသရေ​ဖျက်​မှု ဖြစ်သွား​နိုင်တယ်။ ဖာရိရှဲတွေက ယေရှု မလုပ်ခဲ့တာတွေကို လုပ်​ပါတယ်ဆိုပြီး စွပ်စွဲ​ပြီး အသရေ​ဖျက်​ခဲ့ကြတယ်။ (မဿဲ ၉:၃၂-၃၄။ ၁၂:၂၂-၂၄) အသရေ​ဖျက်​ခြင်းက လူတစ်ယောက်ရဲ့ နာမည်ကောင်း​ကို ထိခိုက်​စေတယ်။ ငြင်းခုံ​ရန်​တွေ့​တာ၊ နာကျင်တာတွေ ဖြစ်စေတယ်။ အ​ခင်​အ​မင် ပျက်​စေတယ်။—ပညာအလိမ္မာ ၂၆:၂၀။

^၁၂ ယေဟောဝါ​က တခြား​သူတွေကို ကူညီ​အားပေး​ရာ​ရောက်တဲ့၊ အမုန်း​မပွားစေတဲ့ စကားတွေ ပြော​စေချင်တယ်။ “ညီအစ်ကိုချင်း ခိုက်ရန်​ဖြစ်အောင် လုပ်တဲ့​သူတွေ” ကို ယေဟောဝါ မုန်းတယ်။ (ပညာအလိမ္မာ ၆:၁၆-၁၉) ပထမဆုံး အသရေ​ဖျက်​သူကတော့ ဘုရားကို အသရေ​ဖျက်​သူ စာတန်​မာရ်နတ်ပါပဲ။ (ဗျာဒိတ် ၁၂:၉၊ ၁၀) ဒီနေ့ လောကမှာ တစ်ယောက်​အကြောင်း တစ်ယောက် လိမ်လည်​ပြောဆိုတာ​က သာမန်​ကိစ္စ ဖြစ်နေတယ်။ ခရစ်ယာန်​ အသင်းတော်မှာ ဒါမျိုး မရှိသင့်​ဘူး။ (ဂလာတိ ၅:၁၉-၂၁) ဒါကြောင့် ကိုယ်​ပြောဆိုတဲ့​စကားကို ဂရုစိုက်​သင့်တယ်။ မပြော​ခင် အမြဲ စဉ်းစား​သင့်တယ်။ တစ်ယောက်ယောက်​အကြောင်း တစ်ဆင့်​မပြော​ခင် ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် မေးပါ– ‘ငါ​ပြောမယ့် သတင်း မှန်ရဲ့လား။ ပြောလိုက်ရင် စာနာ​ရာ ရောက်​ပါ့မလား။ အကျိုးရှိ​မလား။ ငါပြောတာ အဲဒီ​လူကို ကြားစေ​ချင်​သလား။ ငါ့​အကြောင်း တစ်ယောက်ယောက် ဒီလို​ပြောရင် ငါ​ဘယ်လို ခံစား​ရမလဲ။’—၁ သက်သာလောနိတ် ၄:၁၁ ကို ဖတ်ပါ။

၁၃၊ ၁၄။ (က) ဆဲဆို​ခြင်းက ဘာ​ဖြစ်စေ​နိုင်သလဲ။ (ခ) ထိပါး​ပုတ်ခတ်​ပြောဆိုခြင်း​ဆိုတာ ဘာလဲ။ ခရစ်ယာန်တွေ ဘာကြောင့် ရှော​င့်​သင့်သလဲ။

^၁၃ နောက်​မှ နောင်တ​ရမယ့် စကားတွေ ပြော​မိ​တတ်ကြတယ်။ ဒါပေမဲ့  တခြား​သူတွေ​အကြောင်း ပြစ်တင်​ဝေဖန်​တတ်တဲ့​အကျင့်၊ မစာမနာ ရင့်ရင့်သီးသီး ပြောဆို​တတ်တဲ့​အကျင့် မရှိ​ချင်​ကြဘူး။ ကျွန်တော်တို့​အသက်တာမှာ ဆဲဆို​တဲ့​စကား​အတွက် နေရာ မရှိဘူး။ “အမျိုးမျိုးသော နာကြည်းခြင်း၊ စိတ်ဆိုးခြင်း၊ ဒေါသထွက်​ခြင်း၊ အော်ဟစ်​ငေါက်ငမ်းခြင်း၊ ဆဲဆို​ခြင်းနဲ့ မကောင်းမှု​ရှိသမျှကို ဖယ်ရှား​ကြပါ” လို့ ပေါလု ပြောခဲ့တယ်။ (ဧဖက် ၄:၃၁) တခြား​ဘာသာပြန်ကျမ်းတွေ​မှာ “ဆဲဆို​ခြင်း” ကို “ယုတ်မာ​တဲ့​စကား၊” “ထိခိုက်​နစ်နာ​စေတဲ့​စကား၊” “စော်ကား​တဲ့​စကား” လို့ ပြန်ဆို​ကြတယ်။ ဆဲဆို​ခြင်းက သူတစ်ပါးရဲ့ ဂုဏ်​သိက္ခာ​ကို ထိခိုက်​စေတယ်။ တန်ဖိုး​မရှိဘူးလို့ ခံစား​ရစေတယ်။ အထူးသဖြင့် ကလေးတွေ အလွယ်တကူ စိတ်ထိခိုက်​နိုင်တယ်။ ဒါကြောင့် ကျွန်တော်တို့ရဲ့ အပြောအဆို​ကြောင့် ကလေးတွေ သိမ်ငယ်​မသွားအောင် အထူး​ဂရုစိုက်​ချင်​ကြပါတယ်။—ကောလောသဲ ၃:၂၁။

^၁၄ ဆဲရေး​ကဲ့ရဲ့တာ၊ ရု​န့်​ရင်း​ကြမ်းတမ်းတဲ့​စကားနဲ့ ထိပါး​ပုတ်ခတ်တာကို ကျမ်းစာက ပြင်းပြင်းထန်ထန် သတိပေး​ထားတယ်။ ထိပါး​ပုတ်ခတ်​ခြင်း​ဆိုတာ သူတစ်ပါး​ကို ထိခိုက်​နာကျင်စေ​ချင်တဲ့​ သဘော​နဲ့ စော်ကား​ချိုးနှိမ်​ပြောဆိုခြင်း ဖြစ်တယ်။ တစ်ယောက်ယောက်​က ကိုယ့်​အိမ်ထောင်ဖက်၊ သားသမီးတွေကို အဲဒီလို​ပြောဆို​ဆက်ဆံရင် ဘယ်လောက် ဝမ်းနည်းစရာ​ကောင်း​လိုက်​သလဲ။ ထိပါး​ပုတ်ခတ်​ပြောဆိုတာ​ကို မရပ်တန့်​တဲ့​သူဟာ အသင်းတော်​သားတစ်ယောက်​ ဖြစ်ဖို့ အရည်အချင်း မပြည့်မီ​ဘူး။ (၁ ကောရိန္သု ၅:၁၁-၁၃။ ၆:၉၊ ၁၀) လေ့လာ​သိရှိ​ခဲ့​ပြီး​တဲ့​အတိုင်း ညစ်ညမ်း​တဲ့၊ မဟုတ်မမှန်​တဲ့၊ စာနာမှုမဲ့တဲ့ စကားတွေ ပြောဆို​မယ်​ဆိုရင် ယေဟောဝါနဲ့ ဆက်ဆံရေး၊ တခြားသူ​တွေ​နဲ့ ဆက်ဆံရေး ထိခိုက်​မ​ယ်။

၁၅။ ဘယ်လို​စကား​မျိုး​က ဆက်ဆံရေးကို ပို​ကောင်း​စေနိုင်သလဲ။

^၁၅ ယေဟောဝါ အလိုတော်အတိုင်း စကား​ပြောနိုင်စွမ်း ဆုကျေးဇူး​ကို ဘယ်လို အသုံးပြု​နိုင်သလဲ။ ပြော​သင့်တဲ့​စကား၊ မပြော​သင့်တဲ့​စကားဆိုပြီး ကျမ်းစာမှာ အတိအကျ ဖော်ပြ​မ​ထားပေမဲ့ “ကောင်းတဲ့​စကားကိုပဲ အပြုသဘောပါပါ  ပြော​ကြပါ” လို့ ဆိုထားတယ်။ (ဧဖက် ၄:၂၉) အပြုသဘော​ပါတဲ့​စကားက သန့်ရှင်းတယ်၊ ကြင်နာတယ်၊ မှန်ကန်တယ်။ တခြား​သူတွေကို အားပေး​ကူညီဖို့ စကား​ပြောနိုင်စွမ်း​ကို ယေဟောဝါ အသုံးပြု​စေချင်တယ်။ ဒါ ခက်​နိုင်တယ်။ ကြမ်းကြမ်းတမ်းတမ်း၊ မဆင်မခြင် ပြောဖို့​ထက် အပြုသဘော​ပါတဲ့ စကားတွေ ပြောဖို့ ပို​အားထုတ်​ရတယ်။ (တိတု ၂:၈) အပြောအဆို​အားဖြင့် တခြား​သူတွေကို တည်ဆောက်​ပေးနိုင်တဲ့ နည်း​တချို့ သုံးသပ်​ကြစို့။

၁၆၊ ၁၇။ (က) တခြား​သူတွေကို ဘာကြောင့် ချီးမွမ်း​ပေး​သင့်သလဲ။ (ခ) ဘယ်သူတွေကို ချီးမွမ်း​ပေးနိုင်သလဲ။

^၁၆ ယေဟောဝါ​ကော ယေရှုပါ ချီးမွမ်းစကား ဆို​လေ့​ရှိကြတယ်။ ကျွန်တော်တို့လည်း တုပ​ချင်ကြတယ်။ (မဿဲ ၃:၁၇။ ၂၅:၁၉-၂၃။ ယောဟန် ၁:၄၇) အမှန်တကယ် အားပေးမှု ဖြစ်စေတဲ့ ချီးမွမ်းစကား ပြောဆိုခြင်း​မှာ အသေအချာ စဉ်းစား​ပေးခြင်း၊ ပုဂ္ဂိုလ်ရေး စိတ်ဝင်စားမှု ပြ​ခြင်းတို့ ပါဝင်တယ်။ “သင့်တော်​တဲ့အချိန်​မှာ ပြောလိုက်တဲ့​စကားဟာ သိပ်​ကောင်းတယ်” လို့ ပညာအလိမ္မာ ၁၅:၂၃ မှာ ဖော်ပြတယ်။ တစ်ယောက်ယောက်​က ကိုယ့်​ကြိုးစားမှု​အတွက် ရိုးရိုးသားသား ချီးမွမ်း​တဲ့အခါ၊ ကိုယ့်​လုပ်ဆောင်မှု​တစ်ခုခု​အတွက် ကျေးဇူးတင်​စကား ပြောတဲ့အခါ အားတက်လာ​ကြတယ်။—မဿဲ ၇:၁၂ ကို ဖတ်ပါ။ ရှင်းလင်းချက် ၂၇ ကို ကြည့်ပါ။

^၁၇ သူတစ်ပါးရဲ့ ကောင်းကွက်ကို ရှာကြည့်​တဲ့​အကျင့် ရှိရင် စိတ်ရင်းမှန်နဲ့ ချီးမွမ်းဖို့ ပိုလွယ်ကူ​လာမယ်။ ဥပမာ၊ ဟောပြောချက်တွေကို ကောင်းကောင်း ပြင်ဆင်​တဲ့၊ အစည်းအဝေး​မှာ မှတ်ချက်​ပေးဖို့ ကြိုးစားတဲ့ အသင်းတော်က တစ်ယောက်ယောက်ကို သတိပြုမိ​နိုင်တယ်။ လူငယ်​တစ်ယောက် ကျောင်းမှာ အမှန်တရား​ဘက် ရပ်တည်တာ၊ သက်ကြီး​တစ်ယောက် အမှုဆောင်မှာ ပုံမှန်​ပါဝင်တာမျိုး ဖြစ်နိုင်တယ်။ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ကျေးဇူးတင်​စကားကို သူတို့ လိုအပ်​နေတာ ဖြစ်နိုင်တယ်။ ခင်ပွန်းက ဇနီးကို ချစ်ကြောင်း၊ ကျေးဇူးတင်ကြောင်း ပြောဖို့လည်း သိပ်​အရေးကြီးတယ်။ (ပညာအလိမ္မာ ၃၁:၁၀၊ ၂၈) အပင် ရှင်သန်​ဖို့ အလင်းရောင်​နဲ့ ရေ လိုအပ်​သလို လူတွေလည်း တန်ဖိုးထား​ခံရတယ်လို့  ခံစားဖို့ လိုတယ်။ အထူးသဖြင့် ကလေးတွေ​အတွက် ဖြစ်တယ်။ သူတို့ရဲ့ အရည်အသွေးကောင်း​တွေ၊ ကြိုးစားမှု​တွေ​အတွက် ချီးမွမ်းဖို့ အခွင့်အရေး ရှာပါ။ ချီးမွမ်းခြင်းက သားသမီးတွေကို အားရှိစေတယ်။ ယုံကြည်​စိတ်ချမှု ရှိစေတယ်။ မှန်ရာကို လုပ်ဆောင်ဖို့ ကြိုးစားချင်​စိတ် ပို​ရှိစေတယ်။

၁၈၊ ၁၉။ တခြား​သူတွေကို ဘာကြောင့် အတတ်နိုင်ဆုံး အားပေး​နှစ်သိမ့်​သင့်သလဲ။ ဘယ်လို အားပေး​နှစ်သိမ့်​နိုင်သလဲ။

^၁၈ တခြား​သူတွေကို အားပေး​နှစ်သိမ့်​တဲ့အခါ ယေဟောဝါရဲ့ စံနမူနာကို လိုက်လျှောက်​တာ ဖြစ်တယ်။ ဘုရားက “စိတ်နှိမ့်ချသူ” နဲ့ “စိတ်ထောင်းကိုယ်ကြေ ဖြစ်နေ​သူတွေ” ကို အလွန်​ဂရုစိုက်​တ​ယ်။ (ဟေရှာယ ၅၇:၁၅) “အချင်းချင်း ဆက်ပြီး နှစ်သိမ့်​အားပေး” ဖို့၊ “စိတ်ဓာတ်ကျ​နေ​သူတွေကို ကြင်ကြင်နာနာ  ပြောဖို့” ယေဟောဝါ အလိုတော်​ရှိတယ်။ (၁ သက်သာလောနိတ် ၅:၁၁၊ ၁၄) အားပေး​နှစ်သိမ့်​ဖို့ ကြိုးစားတဲ့​အခါ ဘုရား သတိထား​မိ​ပြီး တန်ဖိုး​ထားတယ်။

^၁၉ အသင်းတော်မှာ တစ်ယောက်ယောက် စိတ်ဓာတ်ကျ​နေတာ၊ ဝမ်းနည်း​ကြေကွဲ​နေတာ သတိထား​မိ​နိုင်တယ်။ အကူအညီ ဖြစ်စေဖို့ ဘာ​ပြောနိုင်သလဲ။ ပြဿနာကို ဖြေရှင်း​မပေး​နိုင်ပေမဲ့ ဂရုစိုက်​ကြောင်းကို​တော့ သိစေ​နိုင်တယ်။ ဥပမာ၊ ပေါင်းသင်း​ဖို့ စီစဉ်​နိုင်တယ်။ အားရှိစရာ ကျမ်းချက်​တစ်ချက် ဖတ်ပြ​နိုင်တယ်။ ဆု​တောင် တောင်း​ပေးနိုင်တယ်။ (ဆာလံ ၃၄:၁၈။ မဿဲ ၁၀:၂၉-၃၁) အသင်းတော်က ညီအစ်ကို/မ​တွေ သူတို့ကို ချစ်​မှန်း စိတ်ချစေပါ။ (၁ ကောရိန္သု ၁၂:၁၂-၂၆။ ယာကုပ် ၅:၁၄၊ ၁၅) ရင်ထဲ​မှာ ရှိတဲ့​အတိုင်း ပြောပါ။—ပညာအလိမ္မာ ၁၂:၂၅ ကို ဖတ်ပါ။

၂၀၊ ၂၁။ အကြံဉာဏ်​ကို လက်ခံဖို့ ဘာက လွယ်ကူ​စေ​သလဲ။

 ^၂၀ အကြံဉာဏ်​ကောင်း ပေးတဲ့​အခါလည်း တခြား​သူတွေ အား​ရှိတယ်။ ကျွန်တော်တို့ မစုံလင်သူတွေ​အားလုံး အခါ​အား​လျော်​စွာ အကြံဉာဏ် လိုအပ်​ကြတယ်။ “အကြံ​ပေးတာကို နားထောင်ပါ။ ဆုံးမတာကို လက်ခံပါ။ ဒါမှ နောက်ပိုင်းမှာ ဉာဏ်ပညာ​ရှိလာမယ်” လို့ ပညာအလိမ္မာ ၁၉:၂၀ က ဆိုတယ်။ အကြီးအကဲ​တွေ​ပဲ အကြံဉာဏ်​ ပေးနိုင်​တာ မဟုတ်ဘူး။ မိဘတွေက သားသမီးတွေကို လမ်းညွှန်​ပေး​ရမယ်။ (ဧဖက် ၆:၄) ညီအစ်မ​တွေ အချင်းချင်း အကြံဉာဏ်​ကောင်း ပေးနိုင်တယ်။ (တိတု ၂:၃-၅) ညီအစ်ကို/မ​တွေကို ချစ်လို့ စိတ်မကောင်း မ​ဖြစ်မယ့်​နည်းနဲ့ အကြံ​ပေးဖို့ ဂရုစိုက်​ကြတယ်။ ဘာက ကူညီ​နိုင်သလဲ။

^၂၁ လက်ခံရ လွယ်​တဲ့​နည်းနဲ့ တစ်ယောက်ယောက် အကြံဉာဏ်​ကောင်း ပေးခဲ့တဲ့​အချိန်ကို သတိ​ရနိုင်တယ်။ ဘာက ထိရောက်​စေ​သလဲ။ အကြံပေး​သူက ကိုယ့်ကို တကယ် ဂရုစိုက်​မှန်း ခံစားရလို့ ဖြစ်နိုင်တယ်။ ဒါမှမဟုတ် ကြင်ကြင်နာနာ၊ မေတ္တာပါပါ ပြောလို့ ဖြစ်နိုင်တယ်။ (ကောလောသဲ ၄:၆) ကျမ်းစာ​အခြေပြု အကြံဉာဏ် ဖြစ်လို့လည်း ဖြစ်နိုင်တယ်။ (၂ တိမောသေ ၃:၁၆) ကျမ်းစာကို တိုက်ရိုက် ကိုးကား​သ​ည်​ဖြစ်စေ၊ မကိုးကားသည်​ဖြစ်စေ ကျမ်းစာကို အခြေခံ​သင့်တယ်။ ကိုယ်​ရှုမြင်သလို တခြား​သူတွေ ရှုမြင်​ဖို့ အတင်းအကျပ် ဖိအား​မပေးသင့်ဘူး။ ကိုယ့်​ထင်မြင်ချက်​ကို ထောက်ခံဖို့ ကျမ်းချက်တွေ တလွဲ​မ​သုံးသင့်​ဘူး။ ကိုယ်​ရခဲ့ဖူးတဲ့ အကြံပေး​ပုံကို သတိရခြင်းက တခြား​သူတွေကို အကြံပေး​တဲ့အခါ အကူအညီ ဖြစ်စေ​ပါလိမ့်မယ်။

၂၂။ စကား​ပြောနိုင်စွမ်း ဆုကျေးဇူး​ကို ဘယ်လို အသုံးပြု​ချင်​သလဲ။

^၂၂ စကား​ပြောနိုင်စွမ်း​က ဘုရားဆီက ဆုကျေးဇူး ဖြစ်တယ်။ ဘုရားကို ချစ်တဲ့​မေတ္တာ​က အဲဒီ​ဆုကျေးဇူး​ကို မှန်မှန်ကန်ကန် အသုံးပြု​ဖို့ လှုံ့ဆော်​ပေး​သင့်တယ်။ စကားတွေက စိတ်ထိခိုက်​နိုင်စွမ်း​ကော အားပေးနိုင်​စွမ်း​ပါ ရှိကြောင်း သတိရပါ။ ဒါကြောင့် သူတစ်ပါး​ကို ခွန်အား​ရှိစေတဲ့ စကားတွေကို​ပဲ အတတ်နိုင်ဆုံး ပြော​ကြပါစို့။