အချိန်ပြည့် ဘာသာပြန်အဖွဲ့ ၆၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော်ဟာ ဌာနခွဲရုံးတွေမှာ မဟုတ်ဘဲ ဘာသာပြန် ရုံးခွဲ (RTO) တွေမှာ အလုပ်လုပ်ကြတယ်။ ဒီအစီအစဉ် ဘာကြောင့် အကျိုးရှိသလဲ။ RTO မှာ ထိထိရောက်ရောက် လုပ်ဆောင်ဖို့ ဘာတွေ လိုအပ်သလဲ။ ဘာသာပြန်အဖွဲ့ ရှိတဲ့နေရာက ဘာသာပြန်ဆိုမှု အရည်အသွေးအပေါ် ဘယ်လို သက်ရောက်မှု ရှိသလဲ။

 RTO တွေ ဖွင့်လိုက်တဲ့အတွက် ဘာသာပြန်တွေဟာ ပြန်ဆိုတဲ့ ဘာသာစကား ပြောဆိုတဲ့သူ အများစု ရှိတဲ့နေရာမှာ နေထိုင်လို့ ရသွားတယ်။ အနောက် ဂျာမန် ဘာသာပြန် ညီအစ်မ ခါရင် ဒီလိုရှင်းပြတယ်– “မက္ကဆီကိုနိုင်ငံ၊ ချီဟွာဟွာပြည်နယ်၊ ကော်တဲမို့မြို့မှာ ရှိတဲ့ RTO ကို ကျွန်မတို့ ပြောင်းသွားကတည်းက ဘာသာပြန်သမား အချင်းချင်း ဆက်သွယ်ပြောဆိုတဲ့အခါ၊ အမှုဆောင် သွားတဲ့အခါ၊ ဈေးဝယ်တဲ့အခါ၊ တစ်ချိန်လုံး အနောက် ဂျာမန် စကားပဲ ပြောရတော့တယ်။ ဒီလိုနဲ့ နားရည်ဝလာတယ်။ မကြားရတာ ကြာပြီ ဖြစ်တဲ့ ဓလေ့သုံး စကားတွေ ကြားရတယ်။ ပြောင်းလဲသုံးနှုန်းနေတဲ့ စကားလုံးတွေ သိလာရတယ်။”

 ဂါနာနိုင်ငံ၊ ဖရာဖရာ ဘာသာပြန်အဖွဲ့မှာ အလုပ်လုပ်တဲ့ ဂျိမ်းက ဌာနခွဲမှာ ရှိတဲ့ ဗေသလ မိသားစုကို တစ်ခါတလေ သိပ်သတိရတယ်လို့ ပြောတယ်။ ဒါပေမဲ့ “RTO မှာ အလုပ်လုပ်ရတာ ကြိုက်တယ်။ ဒေသခံ ဘာသာစကားနဲ့ ဟောပြောရလို့၊ သတင်းကောင်းကို လူတွေ တုံ့ပြန်တာ တွေ့ရလို့ သိပ်ပျော်တယ်” လို့ ဆက်ပြောတယ်။

 ဘယ်နေရာမှာ RTO ဖွင့်မယ်ဆိုတာ ညီအစ်ကိုတွေ ဘယ်လို ဆုံးဖြတ်သလဲ။ “အခက်အခဲ တစ်ခုကတော့ ဒေသတချို့မှာ ရေ၊ မီး၊ မမှန်တာပဲ။ ဘာသာပြန်ရမယ့် စာမူတွေ လက်ခံဖို့ အင်တာနက်ကလည်း မကောင်းပြန်ဘူး။ ဒါကြောင့် နေရာအများကြီးကို ယှဉ်ပြီး ရွေးချယ်စဉ်းစားရတယ်” လို့ အမေရိကန် ပြည်ထောင်စု၊ နယူးယောက်၊ ဝေါဝစ်မှာ ရှိတဲ့ ကမ္ဘာချီ ဒီဇိုင်း/ဆောက်လုပ်ရေးဌာနက ဂျိုးဇက် ပြောပြတယ်။

 အမြန်ဆုံး၊ အကုန်အကျ အနည်းဆုံး နည်းလမ်းကတော့ ဘာသာပြန်တွေအတွက် သွားလာရ လွယ်ကူတဲ့ အစည်းအဝေး ခန်းမ၊ နိုင်ငံတော် ခန်းမ၊ သာသနာပြု အိမ်တွေကို RTO အဖြစ် အသုံးပြုတာပါ။ အဲဒီလို အသုံးပြုလို့ ရတဲ့ အဆောက်အအုံ မရှိရင်တော့ ဘာသာပြန်တွေ နေလို့၊ အလုပ်လုပ်လို့ ရမယ့် တိုက်ခန်း၊ ရုံးခန်းတွေ ဝယ်ခွင့်ပြုတယ်။ အသုံးပြုဖို့ မလိုအပ်တော့တဲ့အချိန်ကျရင် ဒီတိုက်ခန်းတွေကို အလွယ်တကူ ပြန်ရောင်းလို့ ရတယ်။ ထွက်လာတဲ့ ပိုက်ဆံကို ပိုလိုအပ်တဲ့နေရာမှာ သုံးလို့ ရတယ်။

 ၂၀၂၀ လုပ်ငန်းတော်နှစ်အတွင်း RTO တွေ လည်ပတ်ဖို့ အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၁၃ သန်း အသုံးပြုခဲ့တယ်။ ဘာသာပြန်အဖွဲ့တွေအတွက် ကွန်ပျူတာ၊ အထူး ဆော့ဖ်ဝဲ၊ အသံဖမ်း ကိရိယာ၊ အင်တာနက်၊ အခြေခံ အသုံးအဆောင်တွေ လိုအပ်တယ်။ ဥပမာ၊ အသုံးပြုသူ တစ်ယောက်အတွက် ကွန်ပျူတာနဲ့ ဆက်စပ်ပစ္စည်းတွေ တပ်ဆင်ဖို့ အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၇၅၀ လောက် ကုန်ကျတယ်။ ကွန်ပျူတာထဲ ဝယ်ထားတဲ့ ဆော့ဖ်ဝဲတွေနဲ့ ကင်းမျှော်စင် ဘာသာပြန်စနစ် ထည့်သွင်းပေးရတယ်။ ဒီစနစ်က ဘာသာပြန်ရမှာတွေကို စီစဉ်ဖို့၊ အကိုးအကားတွေကို အလွယ်တကူ ဝင်ရောက်ဖတ်ရှုနိုင်ဖို့ ထောက်ကူပေးတယ်။

 ဒါ့အပြင် ရုံးခန်းထဲမှာတင် အသံဖမ်းနိုင်ဖို့ အသံဖမ်း ကိရိယာတွေလည်း တပ်ဆင်ပေးတယ်။ ဒီကိရိယာတွေဟာ ကိုဗစ်-၁၉ ကပ်ရောဂါ စတင်ချိန်မှာ သိပ်အသုံးဝင်လာတယ်။ ဘာသာပြန်တွေက အသံဖမ်း ကိရိယာတွေကို အိမ်ယူသွားကြတယ်။ ဘာသာပြန်ထားတဲ့ စာပေတွေ၊ ဗီဒီယိုတွေကို အသံသွင်းကြတယ်။

 ဒေသခံ စေတနာ့ဝန်ထမ်း ညီအစ်ကို/မတွေက ဘာသာပြန်ထားတာတွေကို သုံးသပ်ပေးကြတယ်။ RTO အဆောက်အအုံတွေကို ပြုပြင်ထိန်းသိမ်းပေးကြတယ်။ “ကြေညာသူတွေ၊ မှန်မှန်ရှေ့ဆောင်တွေ လုပ်အားပေးခွင့် ရကြတယ်” လို့ တောင်အာဖရိက၊ ကိပ်တောင်းမြို့၊ အာဖရိကန် RTO မှာ အမှုဆောင်နေတဲ့ ညီအစ်ကို ဆာစတင် ပြောတယ်။

 လုပ်အားပေး ညီအစ်ကို/မတွေအတွက် အခွင့်ထူးတစ်ရပ်ပါပဲ။ RTO မှာ အလုပ်လုပ်ရတာက “လန်းဆန်းအားရှိစေတယ်” လို့ လုပ်အားပေး ညီအစ်မတစ်ယောက် ပြောတယ်။ ညီအစ်ကို/မတချို့ကျတော့ အသံသွင်းတဲ့နေရာမှာ ကူညီပေးကြတယ်။ မက္ကဆီကို၊ ဗယ်ရာခရု ဒေသက တိုတိုနာ့ ဘာသာပြန် ညီအစ်မ ဟွာနာက “အခုဆိုရင် ကျွန်မတို့ ပြန်ဆိုမယ့် ဘာသာစကားပြော မြို့တွေနဲ့ ပိုနီးသွားပြီ။ ဒါကြောင့် ညီအစ်ကို/မတွေ အသံ လာသွင်းဖို့ ပိုလွယ်သွားပြီ” လို့ ပြောတယ်။

 ဒါနဲ့ RTO တွေ ဖွင့်တာက ဘာသာပြန်ဆိုမှု အရည်အသွေးအပေါ် တကယ်ပဲ အကျိုးသက်ရောက်မှု ရှိသလား။ ရှိတယ်လို့ သန်းနဲ့ချီတဲ့ စာဖတ်သူတွေ ဖြေဆိုကြတယ်။ ကွန်ဂို ဒီမိုကရက်တစ် နိုင်ငံက ကွန်ဂို ဘာသာပြန်အဖွဲ့မှာ အလုပ်လုပ်နေတဲ့ ညီအစ်ကို ဆယ်ဒရစ် ဒီလိုပြောပြတယ်– “အရင်ကဆိုရင် ညီအစ်ကို/မတချို့က ကျွန်တော်တို့ ဘာသာပြန်ဆိုပုံနဲ့ပတ်သက်ပြီး ‘ကင်းမျှော်စင် ကွန်ဂိုစကား’ လို့ ခေါ်ကြတယ်။ ဘာသာပြန်ဆိုပုံက အပြင်မှာ ဒေသခံတွေ ပြောဆိုတဲ့ ပုံစံနဲ့ မတူလို့ပါ။ ဒါပေမဲ့ အခုတော့ ဒေသခံတွေ နေ့စဉ် သုံးနှုန်းပြောဆိုတဲ့ ကွန်ဂို စကားအစစ် ဖြစ်သွားပြီလို့ ပြောကြတယ်။”

 တောင်အာဖရိကမှာလည်း အဲဒီလိုပဲ တုံ့ပြန်ကြတယ်လို့ ဆိုစာ ဘာသာပြန်အဖွဲ့မှာ အလုပ်လုပ်နေတဲ့ ညီအစ်ကို အန်ဒီလေ ပြောတယ်။ “ဘာသာပြန်ဆိုပုံ ပြောင်းသွားတာကို တော်တော်များများ သတိထားမိကြတယ်။ အရင်က ကင်းမျှော်စင် ကို အင်္ဂလိပ်လို ဖတ်တဲ့ ကလေးတွေတောင် အခု ဆိုစာလို ဖတ်နေကြပြီ။ ကမ္ဘာသစ် ဘာသာပြန် တည်းဖြတ်ကျမ်းကို သဘာဝကျကျ ဘာသာပြန်ထားလို့ သိပ်သဘောကျနေကြတယ်။”

 RTO တွေ ဖွင့်ဖို့၊ ထိန်းသိမ်းဖို့နဲ့ ဝန်ထမ်းတွေအတွက် ကုန်ကျစရိတ်ကို ကမ္ဘာချီ လုပ်ငန်းအတွက် လှူဒါန်းငွေထဲကနေ အသုံးပြုပါတယ်။ အဲဒီထဲမှာ donate.pr418.com ကတစ်ဆင့် ရရှိတဲ့ အလှူငွေတွေလည်း ပါပါတယ်။