၁။ ဂျေရု​ဆ​လင်​မြို့ ဖျက်​ဆီး​ခံ​ရ​ချိန်​မှာ ဘာ​ဖြစ်​ခဲ့​သ​လဲ။

ဘီ​စီ ၆၀၇ မှာ ဘု​ရင် နေ​ဗု​ခ​ဒ်​နေ​ဇာ ဦး​ဆောင်​တဲ့​စစ်​တပ်​က ဂျေရု​ဆ​လင်​မြို့​ကို ဝင်​ရောက်​တိုက်​ခိုက်​ခဲ့​တယ်။ အဲ​ဒီ​အ​ချိန်​မှာ​ဖြစ်​ခဲ့​တဲ့ သွေး​ချောင်း​စီး​မှု​ကို ကျမ်း​စာ​မှာ ဒီ​လို​ဖော်​ပြ​ထား​တယ်– “[နေ​ဗု​ခ​ဒ်​နေ​ဇာ] သည် သန့်​ရှင်း​ရာ​ဌာ​န အိမ်​တော်​၌ လူပျို​တို့​ကို ဓား​နှင့် သတ်​၏။ ယော​က်ျား​ပျို၊ မိန်း​မ​ပျို၊ လူ​အို၊ အ​သက်​ကြီး​၍ ကျော​ကုန်း​သော​သူ​တို့​ကို​ပင် မ​သ​နား။ . . . ဗိ​မာန်​တော်​ကို​လည်း မီး​ရှို့​၍ ယေ​ရု​ရှ​လင်​မြို့​ရိုး​ကို ဖြို​ဖျက်​ကြ​၏။ မင်း​အိမ်​ရှိ​သ​မျှ​တို့​ကို​လည်း မီး​ရှို့​၍ မြို့​တန်​ဆာ အ​ကောင်း​အ​မြတ် ရှိ​သ​မျှ​တို့​ကို ဖျက်​ဆီး​ကြ​၏။”—၆ ရာ. ၃၆:၁၇၊ ၁၉။

၂။ ဂျေရု​ဆ​လင်​မြို့ ဖျက်​ဆီး​ခံ​ရ​မ​ယ့်​အ​ကြောင်း ယေ​ဟော​ဝါ ဘယ်​လို သ​တိ​ပေး​ခဲ့​သ​လဲ။ ဂျူး​တွေ ဘာ​ဖြစ်​သွား​မ​လဲ။

^၂ ဂျေရု​ဆ​လင်​မြို့ ဖျက်​ဆီး​ခံ​ရ​တာ​ကို မြို့​သူ​မြို့​သား​တွေ မ​အံ့​သြ​သင့်​ဘူး။ ဘုရား​သ​ခ​င့် ပ​ညတ်​တ​ရား​ကို မ​လိုက်​နာ​ရင် ဗာ​ဗု​လု​န်​လက်​ထဲ အပ်​မယ်​လို့ ဂျူး​တွေ​ကို ပ​ရော​ဖက်​တွေ နှစ်​ပေါင်း​များ​စွာ သ​တိ​ပေး​လာခဲ့​ပြီ။ ဂျူး​များ​စွာ​ဟာ ဓား​ဘေး​ကြောင့် သေ​ကြ​လိမ့်​မယ်။ မ​သေ​တဲ့​သူ​တွေ​က ဗာ​ဗု​လု​န်​မှာ သုံ့​ပန်း​အ​ဖြစ် နေ​ထိုင်​ရ​လိမ့်​မယ်။ (ယေ. ၁၅:၂) သုံ့​ပန်း​ဘ​ဝ ဘယ်​လို​များ ရှိ​မ​လဲ။ ဗာ​ဗု​လု​န်​သုံ့​ပန်း​ဘ​ဝ​ဟာ ခ​ရစ်​ယာ​န်​ခေတ်​နဲ့ ဘယ်​လို ဆင်​တူ​ချက် ရှိ​သ​လဲ။ ရှိ​တယ်​ဆို​ရင် ဘယ်​တုန်း​က​လဲ။

၃။ ဗာ​ဗု​လု​န် သုံ့​ပန်း​ဘ​ဝ​ဟာ အီ​ဂျစ်​ကျွန်​ဘ​ဝ​နဲ့ ဘယ်​လို ကွာ​ခြား​သ​လဲ။

^၃ ပ​ရော​ဖက်​တွေ ကြို​ဟော​တဲ့​အ​တိုင်း ဖြစ်​လာ​ပြီ။ အ​ခြေ​အ​နေ​သစ်​ကို လက်​ခံ​ ပြီး အ​ကောင်း​ဆုံး နေ​ထိုင်​သွား​ဖို့ ယေ​ရ​မိ​က​တစ်​ဆ​င့် သုံ့ပန်း​တွေ​ကို ယေ​ဟော​ဝါ အ​ကြံ​ပေး​တယ်။ “[ဗာ​ဗု​လု​န်​တွင်] အိမ်​တို့​ကို ဆောက်​၍ နေ​ရာ​ချ​ကြ​လော့။ ငါ​သည် သင်​တို့​ကို သိမ်း​သွား​စေ​သော​မြို့​သည်​လည်း ငြိမ်​သက်​ခြင်း ရှိ​မည်​အ​ကြောင်း​ကို ပြု​စု​၍ ထို​မြို့​အ​ဖို့​အလို​ငှာ ထာ​ဝ​ရ​ဘု​ရား​အား မေ​တ္တာ​ပို့​ကြ​လော့။ ထို​မြို့​၏ ငြိမ်​သက်​ခြင်း​အား​ဖြ​င့် သင်​တို့​သည်​လည်း ငြိမ်​သက်​ခြင်း ရှိ​ကြ​လိမ့်​မည်” လို့​ပြော​တယ်။ (ယေ. ၂၉:၅၊ ၇) ယေ​ဟော​ဝါ​ရဲ့ အ​လို​တော်​အ​တိုင်း လိုက်​နာ​တဲ့​သူ​တွေ​က ဗာဗုလုန်​မှာ သာ​မန်​ဘ​ဝ​နီး​နီး​နဲ့ နေ​ထိုင်​ခဲ့​ကြ​တယ်။ ဗာ​ဗု​လု​န်တွေ​က ဂျူး​သုံ့​ပန်း​တွေ​ကို အ​တိုင်း​အ​တာ​တစ်​ခု​ထိ စီ​မံ​ပိုင်​ခွင့် ပေး​ထား​တယ်။ သုံ့​ပန်း​တွေ​ဟာ တိုင်း​ပြည်​မှာ လွတ်​လွတ်​လပ်​လပ် သွား​လာ​နိုင်​တယ်။ ဗာ​ဗု​လု​န်​ဟာ ရှေး​ခေတ် က​မ္ဘာ့ ကူး​သန်း​ရောင်း​ဝယ်​ရေး​နဲ့ ကုန်သွယ်ရေး ဗ​ဟို​ဖြစ်​ခဲ့​တယ်။ ရှာ​ဖွေ​တွေ့​ရှိ​တဲ့ အ​ထောက်​အ​ထား​တွေ​အ​ရ ဂျူး​တွေ​ဟာ ရောင်း​ဝယ်​ဖောက်​ကား​တတ်​လာ​တယ်။ တ​ချို့​ဆို​ရင် ကျွမ်း​ကျင်​တဲ့ လက်​မှု​ပညာသည်​တွေ ဖြစ်​လာ​တယ်။ တ​ချို့​လည်း ကြီး​ပွား​ချမ်း​သာ​လာ​ကြ​တယ်။ ဗာ​ဗု​လု​န် သုံ့​ပန်း​ဘ​ဝ​ဟာ လွန်​ခဲ့​တဲ့ ရာ​စု​နှစ်​များစွာ​တုန်း​က အ​စ္စရေးတွေ ကြုံ​တွေ့​ခဲ့ရ​တဲ့ အီဂျစ်​ကျွန်​ဘ​ဝ​နဲ့ ကွာ​ခြား​လှ​ပါ​တယ်။—ထွက်​မြောက်​ရာ ၂:၂၃–၂၅ ကို​ဖတ်​ပါ။

၄။ ပုန်​ကန်​တဲ့ အ​စ္စရေးတွေ​နဲ့​အ​တူ ဘယ်​သူ​တွေ​လည်း သုံ့​ပန်း​ဘ​ဝ ရောက်ခဲ့​သ​လဲ။ ဘု​ရား​သ​ခင် နှစ်​သက်​တဲ့​နည်း​နဲ့ ဝတ်​ပြု​နိုင်​ဖို့ ဘာ​ကန့်​သတ်​ချက်​တွေ ရှိ​ခဲ့​သ​လဲ။

^၄ ဂျူး​သုံ့​ပန်း​တွေရဲ့ ရုပ်​ပိုင်း​လို​အပ်​ရာတွေ အ​ဆင်​ပြေ​ပေ​မဲ့ ဝတ်​ပြု​ရေး​ကော။ ယေ​ဟော​ဝါ​ရဲ့ ဗိ​မာန်​တော်နဲ့ ပူ​ဇော်​ရာ​ပ​လ္လင် ဖျက်​ဆီး​ခံ​ထား​ရ​တယ်။ ပု​ရော​ဟိတ်​လုပ်ငန်း​လည်း စ​နစ်​တ​ကျ မ​လုပ်​ဆောင်​နိုင်​တော့​ဘူး။ သုံ့ပန်း​တွေ​ထဲ​မှာ ပြစ်​ဒဏ်​ပေး​ခံ​ရ​လောက်​တဲ့​အ​ထိ အပြစ်​မလုပ်​ခဲ့​တဲ့ ဘု​ရား​သ​ခ​င့် သ​စ္စာ​ရှိ​ကျေး​ကျွန်​တွေ​လည်း ပါဝင်တယ်။ သူ​တို့​လည်း လူ​မျိုး​တစ်​မျိုး​လုံး​နဲ့​အ​တူ ဒု​က္ခ​ခံ​ခဲ့​ကြ​တယ်။ ဒါ​ပေ​မဲ့ ဘု​ရား​သ​ခ​င့် ပ​ညတ်​ကို အ​တတ်​နိုင်​ဆုံး လိုက်​နာ​ခဲ့​တယ်။ ဥ​ပ​မာ၊ ဗာ​ဗု​လု​န်​မှာ ဒံ​ယေ​လ၊ ရှာ​ဒ​ရက်၊ မေ​ရှက်၊ အ​ဗေ​ဒ​နေ​ဂေါ​တို့​ဟာ ဂျူး​တွေ​အ​တွက် တား​မြစ်​ထား​တဲ့ အ​စား​အ​စာ​တွေ​ကို ရှောင်ခဲ့​ကြ​တယ်။ ဒံ​ယေ​လ​ဟာ ဘု​ရား​သ​ခင်​ဆီ ပုံ​မှန် ဆု​တောင်း​ဆက်​သွယ်ခဲ့​တယ်။ (ဒံ. ၁:၈။ ၆:၁၀) ဒါ​ပေ​မဲ့ အ​ယူ​မှား​အုပ်​ချုပ်​မှု​အောက်​မှာ ပ​ညတ်​တ​ရား တောင်း​ဆို​သ​မျှ​ကို လုပ်​ဆောင်​ဖို့ မ​ဖြစ်​နိုင်​ဘူး။

၅။ မိ​မိ​လူ​မျိုး​ကို ယေ​ဟော​ဝါ ဘာ​က​တိ ပေး​ခဲ့​သ​လဲ။ အဲ​ဒီ​က​တိ​ဟာ ဘာ​ကြောင့် ထူး​ခြား​သ​လဲ။

^၅ အ​စ္စရေးတွေ​ဟာ ဘု​ရား​သ​ခင်​ကို အ​ကြွင်း​မဲ့ နှစ်​သက်​လက်​ခံ​ဖွယ်​နည်း​နဲ့ ပြန်​ဝတ်​ပြု​နိုင်​ကြ​ပါ့​မ​လား။ အဲဒီ​အ​ချိန်​တုန်း​က​တော့ မ​ဖြစ်​နိုင်​ပုံ​ပါ​ပဲ။ ဗာ​ဗု​လု​န်တွေ​ဟာ သုံ့​ပန်း​တွေ​ကို ဘယ်​တုန်း​က​မှ ပြန်​လွှတ်​ပေး​ရိုး ထုံး​စံ​မ​ရှိ​ဘူး။ ဒါ​ပေ​မဲ့ အဲ​ဒီ​ထုံး​စံ​ဟာ ယေ​ဟော​ဝါ​ဘု​ရား​အ​တွက်​တော့ အ​ရေး​မ​ပါ​ဘူး။ မိ​မိ​လူ​မျိုး ပြန်​လွတ်​မြောက်​မယ်​လို့ ဘု​ရား​သ​ခင် က​တိ​ပေး​ခဲ့​တယ်။ က​တိ​အ​တိုင်း​ပဲ ဖြစ်​ခဲ့​တယ်။ ဘု​ရား​သ​ခ​င့် က​တိ​စ​ကား​တွေ​ဟာ ဘယ်​တော့​မှ မ​ပြည့်​စုံ​ဘဲ မ​နေ​ဘူး။—ဟေ​ရှာ. ၅၅:၁၁။

၆၊ ၇။ မျက်​မှောက်​ခေတ် မ​ဟာ​ဗာ​ဗု​လု​န် သုံ့​ပန်း​ဘ​ဝ​အ​ကြောင်း နား​လည်​မှု​ကို ဘာ​ကြောင့် ပြန်​သုံး​သပ်​သင့်​သ​လဲ။

^၆ ဗာ​ဗု​လု​န် သုံ့​ပန်း​ဘ​ဝ​နဲ့ ဆင်​တူ​တဲ့​အ​ရာ​ကို ခ​ရစ်​ယာန်တွေ ကြုံခဲ့​ကြ​သ​လား။ ဘု​ရား​သ​ခ​င့် မျက်​မှောက်​ခေတ် ကျေး​ကျွန်​တွေ​ဟာ ၁၉၁၈ ခု​နှစ်​မှာ မ​ဟာ​ဗာ​ဗု​လု​န် သုံ့ပန်း​ဘ​ဝ​ကို ကျ​ရောက်ခဲ့​ပြီး ၁၉၁၉ ခု​နှစ်​မှာ ပြန်​လွတ်​မြောက်​လာ​တယ်​လို့ ကင်း​မျှော်​စင်​မှာ ဖော်​ပြ​ခဲ့​တယ်။ ဒါ​ပေ​မဲ့ ဒီ​ဆောင်း​ပါး​နဲ့ နောက်​ဆောင်း​ပါး​မှာ ဖော်​ပြ​မ​ယ့်​အ​ကြောင်း​ရင်းတွေ​ကြောင့် ဒီ​အ​ချက်​ကို ပြန်​သုံး​သပ်​ဖို့ လို​အပ်​လာ​တယ်။

^၇ သုံး​သပ်​ကြည့်​ပါ။ မ​ဟာ​ဗာ​ဗု​လု​န်​ဆို​တာ မှား​ယွင်း​တဲ့ က​မ္ဘာ့​ဘာ​သာ​ရေး အင်​ပါ​ယာ ဖြစ်​တယ်။ ဘုရား​သခင့်​လူ​မျိုး​ဟာ ၁၉၁၈ ခု​နှစ်​မှာ မ​ဟာ​ဗာ​ဗု​လု​န် သုံ့ပန်း​ဘ​ဝ ကျ​ရောက်ခဲ့​တာ မ​ဟုတ်​ဘူး။ တ​ကယ်​တော့ ပထမ​က​မ္ဘာ​စစ် မ​တိုင်​ခင် ဆယ်​စု​နှစ်​တွေ​က​တည်း​က ဘုရား​သခင့် ဘိသိက်​ခံ​ကျေး​ကျွန်​တွေ​ဟာ မ​ဟာ​ဗာ​ဗု​လု​န် လက်​အောက်​က​နေ လွတ်​မြောက်​နေ​ပြီ​ဆို​တာ အထောက်​အထား​တွေ​က ဖော်​ပြ​တယ်။ ပ​ထ​မ​က​မ္ဘာ​စစ်​အ​တွင်း ဘိသိက်​ခံ​တွေ နှိပ်​စက်​ခံ​ ခဲ့ရ​တာ မှန်​ပေ​မဲ့ အ​ဓိ​က​အား​ဖြင့် မ​ဟာ​ဗာ​ဗု​လု​န်​ကြောင့် မ​ဟုတ်​ဘဲ အ​စိုး​ရ​အာ​ဏာ​ပိုင်​တွေ​ကြောင့် ဖြစ်​တယ်။ ဒါ​ကြောင့် ယေ​ဟော​ဝါ​ရဲ့ လူမျိုး​ဟာ ၁၉၁၈ ခု​နှစ်​မှာ မဟာ​ဗာ​ဗု​လု​န် သုံ့​ပန်း​ဘ​ဝ ကျ​ရောက်ခဲ့​ပုံ မ​ရ​ပါ​ဘူး။

၈။ စစ်​မှန်​တဲ့ ခ​ရစ်​ယာ​န်​ဘာ​သာ ပျက်​စီး​ယို​ယွင်း​လာ​ပုံ​ကို ရှင်း​ပြ​ပါ။ (ဆောင်း​ပါး​အ​စ​မှာ​ပါ​တဲ့ ရုပ်​ပုံ​ကို ကြည့်​ပါ။)

^၈ အေ​ဒီ ၃၃၊ ပင်​တေ​ကု​တ္တေ​ပွဲ​နေ့​မှာ ဂျူး​နဲ့ ဘာ​သာ​ပြောင်း​ဝင်​လာ​သူ ထောင်​ပေါင်း​များ​စွာ​ဟာ သန့်​ရှင်း​သော စွမ်း​အား​တော်​အား​ဖြ​င့် ဘိ​သိက်​ပေး​ခံ​ခဲ့ရ​တယ်။ ဒီ​ခ​ရစ်​ယာ​န်​သစ်​တွေ​ဟာ “ရွေး​ချယ်​ခံ​ရ​သော​အ​မျိုး၊ တော်​ဝင် ယဇ်​ပု​ရော​ဟိတ်​အ​ဖွဲ့၊ သန့်​ရှင်း​သော​လူ​မျိုး၊ အ​ထူး​ပိုင်​ဆိုင်​ရာ လူ​စု” ဖြစ်​လာ​တယ်။ (၁ ပေ​တ​ရု ၂:၉၊ ၁၀ ကို​ဖတ်​ပါ။) တ​မန်​တော်​တွေ အ​သက်​ရှင်​နေ​သ​ရွေ့ ဘု​ရား​သ​ခ​င့်​လူ​မျိုး​ရဲ့ အ​သင်း​တော်​တွေ​ကို ဂ​ရု​တ​စိုက် ကြည့်​ရှု​ပေး​ခဲ့​ကြ​တယ်။ ဒါ​ပေ​မဲ့ တ​မန်​တော်​တွေ သေ​ဆုံး​ပြီး​တဲ့​နောက် “တ​ပ​ည့်​တော်​တို့​ကို မိ​မိ​တို့​နောက် ဆွဲ​ဆောင်​ရန် မှား​ယွင်း​သော သွန်​သင်​ချက်​များ​ကို ဟော​ပြော” သူ​တွေ ပေါ်​လာ​တယ်။ (တ. ၂၀:၃၀။ ၂ သက်. ၂:၆-၈) အဲ​ဒီ​လူ​များ​စွာ​ဟာ အ​သင်း​တော်​မှာ ကြီး​ကြပ်​မှူးတွေ​အ​ဖြစ် ထမ်း​ဆောင်​နေ​တဲ့ တာ​ဝန်​ရှိ​သူ​တွေ ဖြစ်​တယ်။ ဒီ​လို​နဲ့ “သင်​တို့​အ​ပေါင်း​သည် ညီ​အစ်​ကို​များ ဖြစ်​ကြ​၏” လို့ နောက်​လိုက်​တွေ​ကို ယေ​ရှု ပြော​ခဲ့​ပေ​မဲ့ ဓ​မ္မ​ဆ​ရာ​အ​တန်း​အ​စား စ​တင် ပေါ်​ပေါက်​လာ​တယ်။ (မ. ၂၃:၈) အဲ​ဒီ​အ​ထင်​က​ရ ပု​ဂ္ဂိုလ်တွေ​ဟာ အရစ္စ​တို​တယ်​နဲ့ ပ​လေ​တို​ရဲ့ အ​တွေး​အ​ခေါ်​တွေ​ကို နှစ်​သက်​ပြီး ကျမ်း​စာ​ရဲ့ မှန်​ကန်​တဲ့ သွန်​သင်​ချက်​တွေ​အ​စား မှား​ယွင်း​တဲ့ ဘာ​သာ​ရေး အ​ယူ​အ​ဆ​တွေ​ကို သွန်သင်​လာ​ကြ​တယ်။

၉။ အ​ယူ​ဖောက်​ပြန်​တဲ့ ခ​ရစ်​ယာ​န်​ဘာ​သာ​က ရော​မ​နိုင်​ငံ​ရဲ့ ထောက်​ခံ​မှု ရ​ရှိ​ခဲ့​ပုံ​နဲ့ ရ​လ​ဒ်​ကို ဖော်​ပြ​ပါ။

^၉ အေ​ဒီ ၃၁၃ မှာ အ​ယူ​ဖောက်​ပြန်​နေ​တဲ့ ခ​ရစ်​ယာ​န်​ဘာ​သာ​ကို အ​ယူ​မှား ရော​မ​ဧ​က​ရာဇ် ကွန်​စ​တင်​တိုင်း​က တ​ရား​ဝင် အ​သိ​အ​မှတ် ပြု​ပေး​ခဲ့​တယ်။ အဲ​ဒီ​အ​ချိန်​က​စ​ပြီး ချာ့​ခ်ျ​နဲ့ နိုင်​ငံ​ရေး စ​တင်​လက်​တွဲ​လာခဲ့​တယ်။ ဥပမာ၊ နိုင်​စီ​ယာ​ညီ​လာ​ခံ​အ​ပြီး​မှာ ညီ​လာ​ခံ တက်​ရောက်ခဲ့​တဲ့ ကွန်​စ​တင်​တိုင်း​က သ​ဘော​ထား ကွဲ​လွဲ​တဲ့ ခ​ရစ်​ယာ​န်​ဘုန်း​ကြီး အာ​ရိ​ယပ်​စ်​ကို ပြည်​နှင်​ဒဏ် ပေး​ခဲ့​တယ်။ အာ​ရိ​ယပ်​စ်​က ယေ​ရှု​ကို ဘု​ရား​သ​ခင်​အ​ဖြစ် လက်​မ​ခံ​လို့ပဲ။ နောက်​ပိုင်း ဖောက်​ပြန်​ယို​ယွင်း​နေ​တဲ့ ခ​ရစ်​ယာ​န်​ဘာ​သာ​အ​ဖြစ် လူ​သိ​များ​လာ​တဲ့ ကက်​သ​လစ်​ချာ့​ခ်ျ​ဟာ ပထမ​မြောက် ဧ​က​ရာဇ် သီ​အို​ဒိုး​စီး​ယပ်​စ် (အေဒီ ၃၇၉-၃၉၅) လက်​အောက်​မှာ ရော​မ​အင်​ပါ​ယာ​ရဲ့ တ​ရား​ဝင်​ဘာ​သာ ဖြစ်​လာ​တယ်။ လေး​ရာ​စု​မှာ အ​ယူ​မှား ရောမ​ဟာ “ခ​ရစ်​ယာ​န်” ဖြစ်​လာ​တယ်​လို့ သ​မိုင်း​ပ​ညာ​ရှင်​တွေ ပြော​ကြ​တယ်။ အ​မှန်​မှာ​တော့ အဲ​ဒီ​အ​ချိန်​မှာ ဖောက်​ပြန်​တဲ့ ခ​ရစ်​ယာ​န်​ဘာ​သာ​ဟာ မ​ဟာ​ဗာ​ဗု​လု​န်ရဲ့ အစိတ်​အ​ပိုင်း​အ​ဖြစ် ရော​မ​အင်​ပါ​ယာ​ရဲ့ အ​ယူ​မှား ဘာ​သာ​ရေး အ​ဖွဲ့​အ​စည်း​တွေ​နဲ့ ပူး​ပေါင်း​ခဲ့​တယ်။ ဂျုံ​စ​ပါး​နဲ့​တူ​တဲ့ ဘိ​သိက်​ခံ ခ​ရစ်​ယာ​န်​အ​နည်း​ငယ်​ဟာ ဘုရား​သခင်ကို အ​တတ်​နိုင်​ဆုံး ဝတ်​ပြု​ခဲ့​ကြ​တာ​တောင်​မှ သူ​တို့​ရဲ့ စကား​ကို ဘယ်​သူ​မှ လက်​မ​ခံ​ကြ​ဘူး။ (မ​ဿဲ ၁၃:၂၄၊ ၂၅၊ ၃၇–၃၉ ကို​ဖတ်​ပါ။) တ​က​ယ့် မ​ဟာ​ဗာ​ဗု​လု​န် သုံ့ပန်း​ဘ​ဝ​ပါ​ပဲ။

၁၀။ အေ​ဒီ အ​စော​ပိုင်း ရာ​စု​တွေ​မှာ ချာ့​ခ်ျ​အ​ယူ​ဝါ​ဒ​တွေ​ကို စိတ်​ရိုး​ဖြောင့်​သူ​တွေ ဘာ​ကြောင့် မေး​ခွန်း​ထုတ်​ခဲ့​ကြ​သ​လဲ။

^၁၀ အေ​ဒီ အ​စော​ပိုင်း ရာ​စု​တွေ​မှာ လူ​များ​စွာ​ဟာ ကျမ်း​စာ​ကို ဂ​ရိ​စ​ကား​နဲ့​ဖြစ်​စေ၊ လက်​တင်​စ​ကား​နဲ့​ဖြစ်​စေ ဖတ်​ရှု​နိုင်​ခဲ့​ကြ​တယ်။ ဒါ​ကြောင့် ကျမ်း​စာ သွန်​သင်​ချက်​တွေ​ကို ချာ့​ခ်ျ​အ​ယူ​ဝါ​ဒ​တွေ​နဲ့ နှိုင်း​ယှဉ်​နိုင်​ခဲ့​ကြ​တယ်။ ကျမ်း​စာ​မှာ ဖတ်​ရှု​ရ​တဲ့​အ​ရာတွေ​ကြောင့် တချို့​ဟာ ကျမ်း​စာ​နဲ့ မ​ကိုက်​ညီ​တဲ့ ချာ့​ခ်ျ​အ​ယူ​ဝါ​ဒ​တွေ​ကို ငြင်း​ပယ်​ခဲ့​ကြ​တယ်။ ဒါ​ပေ​မဲ့ အဲ​ဒီ​သ​ဘော​ထား​တွေ​ကို ပွင့်​ပွင့်​လင်း​လင်း ထုတ်​ဖော်​ရင် သေ​ဒဏ်​သင့်​တဲ့​အ​ထိ အန္တရာယ်​ကြီး​တယ်။

၁၁။ ကျမ်း​စာ​ဟာ ဘုန်း​တော်​ကြီး​တွေရဲ့ ထိန်း​ချုပ်​မှု​အောက် ဘယ်​လို ရောက်​ရှိ​ခဲ့​သ​လဲ။

^၁၁ အ​ချိန်​ကုန်​လွန်​လာ​တာ​နဲ့​အ​မျှ ဂ​ရိ​နဲ့ လက်​တင်​စ​ကား​တွေ​ကို လူ​သုံး​နည်း​လာ​တယ်။ ချာ့​ခ်ျ​က ကျမ်း​စာ​ကို အ​များ​သုံး​စ​ကား​နဲ့ ဘာ​သာ​ပြန်​ခွင့် မ​ပြု​ခဲ့​ဘူး။  ဒါကြောင့် ဘုန်း​တော်​ကြီး​တွေ​နဲ့ ပ​ညာ​တတ်​တ​ချို့​ပဲ ကိုယ်​ပိုင်​ကျမ်း​စာ ဖတ်​ရှု​နိုင်​ကြ​တယ်။ ဒါ​တောင် ဘုန်း​ကြီး​အား​လုံး ကောင်း​ကောင်း မ​ဖတ်​တတ်၊ မ​ရေး​တတ်​ကြ​ဘူး။ ချာ့​ခ်ျ​အ​ယူ​ဝါ​ဒ​နဲ့ သ​ဘော​ထား​ကွဲ​လွဲ​သူ မှန်​သ​မျှ​ကို ပြင်း​ပြင်း​ထန်​ထန် ပြစ်​ဒဏ်​ပေး​တယ်။ ဘု​ရား​သခင့် သ​စ္စာ​ရှိ ဘိ​သိက်​ခံ​တွေ​ဟာ အ​တတ်​နိုင်​ဆုံး သို​သို​သိပ်​သိပ် စု​ဝေး​ကြ​တယ်။ အ​စော​ပိုင်း​တုန်း​က ဗာ​ဗု​လု​န် သုံ့​ပန်း​ဘ​ဝ ရောက်ခဲ့​တဲ့ ဂျူး​တွေ​လို​ပဲ “တော်​ဝင် ယဇ်​ပု​ရော​ဟိတ်​အ​ဖွဲ့” ဘိ​သိက်​ခံ​တွေ​လည်း စ​နစ်​တ​ကျ ဝတ်​မ​ပြု​နိုင်​ဘူး။ မ​ဟာ​ဗာ​ဗု​လု​န်​က လူ​တွေ​ကို ချုပ်​ကိုင်​ထား​တယ်။

၁၂၊ ၁၃။ ဘယ်​အ​ကြောင်း​ရင်း​နှစ်​ချက်​ကြောင့် မ​ဟာ​ဗာ​ဗု​လု​န် သုံ့​ပန်း​ဘဝက​နေ လွတ်​မြောက်​ဖို့ အ​လား​အ​လာ ရှိ​လာ​သ​လဲ။ ရှင်း​ပြ​ပါ။

^၁၂ ခ​ရစ်​ယာ​န်​စစ်​တွေ​ဟာ ဘု​ရား​သ​ခင်​ကို နှစ်​သက်​လက်​ခံ​ဖွယ်​နည်း​နဲ့ လွတ်​လွတ်​လပ်​လပ် ဝတ်​ပြု​နိုင်​ကြ​ပါ​ဦး​မ​လား။ ဝတ်​ပြု​နိုင်​ခဲ့​ကြ​ပါ​တယ်။ အ​ရေး​ကြီး​တဲ့ အချက်​နှစ်​ချက်​ကြောင့် မှောင်​မိုက်​မှာ အ​လင်း စ​တင်​ထွန်း​လင်း​လာ​တယ်။ ပ​ထ​မ​တစ်​ချက်​က ၁၄၅၀ ပြည့်​နှစ်​လောက်​မှာ ရွေ့​လျား​ခဲ​စာ​လုံး ပုံ​နှိပ်​စက် တီ​ထွင်​နိုင်​ခဲ့​လို့ပဲ။ အ​နောက်​နိုင်​ငံ​မှာ ပုံ​နှိပ်​စက် မ​ပေါ်​ခင်​တုန်း​က ကျမ်း​စာ​ကို လက်​နဲ့ ပင်​ပင်​ပန်း​ပန်း ကူး​ရေး​ကြ​ရ​တယ်။ ကျမ်း​စာ​အုပ်​တွေ ရှား​ပါး​ပြီး စျေး​ကြီး​တယ်။ ကျွမ်း​ကျင်​တဲ့​ကျမ်း​ကူး​တစ်​ယောက်​အ​တွက် ကျမ်း​စာ​တစ်​အုပ်​လုံး​ကို ကူး​ရေး​ဖို့ ဆယ်​လ​လောက် ကြာ​တယ်။ အဲ​ဒီ​အ​ပြင် ကျမ်း​ကူး​တွေ သုံး​တဲ့ စာ​ရေး​ကိ​ရိ​ယာ​တွေ (အ​ကောင်း​စား​စ​က္ကူ ဒါ​မှ​မ​ဟုတ် သား​ရေ​ချပ်) လည်း စျေး​ကြီး​တယ်။ ဒါ​ပေ​မဲ့ ပို​အ​သုံး​တည့်​တဲ့ စ​က္ကူ​သုံး ပုံ​နှိပ်​စက်​က တစ်​ရက်​ကို စာ​မျက်​နှာ ၁,၃၀၀ ပုံ​နှိပ်​နိုင်​တယ်။

^၁၃ ဒု​တိ​ယ​အ​ချက်​က​တော့ ၁၆ ရာ​စု​အ​စ​ပိုင်း​မှာ ကျမ်း​စာ​ကို အ​များ​သုံး​ဘာ​သာ​စ​ကား​နဲ့ ဘာ​သာ​ပြန်ဖို့ ဆုံးဖြတ်​ခဲ့​တဲ့ သ​တ္တိ​ရှိ​သူ​အ​နည်း​ငယ်​ရဲ့ ဆုံး​ဖြတ်​ချက်​ပါ​ပဲ။ ဘာ​သာ​ပြန်​သူ​များ​စွာ​ဟာ အ​သက်​ကို စ​တေး​ပြီး ဘာ​သာ​ပြန်​ခဲ့​ကြ​တယ်။ ချာ့​ခ်ျ ထိတ်​လန့်​တုန်​လှုပ်​သွား​တယ်။ ဘု​ရား​ကို ကြောက်​ရွံ့​တဲ့ အ​မျိုး​သား/သ​မီး​တွေ လက်​ဝယ်​ပိုင်​ဆိုင်​ထား​တဲ့ ကျမ်း​စာ​ဟာ အ​န္တရာယ်​ ရှိ​တဲ့ လက်​နက် ဖြစ်​လာ​နိုင်​တာ​မို့ ချာ့​ခ်ျ​ခေါင်း​ဆောင်​တွေ ကြောက်​လာ​ကြ​တယ်။ ကျမ်း​စာ ရ​ရှိ​လာ​နိုင်​တဲ့​အတွက် လူ​တွေ ဖတ်​ရှု​လာ​နိုင်​တယ်။ ဖတ်​ရင်း​နဲ့ ကျမ်းစာ​မှာ င​ရဲ​က​လေး​အ​ကြောင်း၊ လူ​သေ​တွေ​အ​တွက် မစ္ဆား​ပွဲ​ကျင်း​ပ​တဲ့​အ​ကြောင်း၊ ပုပ်​ရ​ဟန်း​မင်း​နဲ့ ဘုန်း​တော်​ကြီး​အ​ကြောင်း ဘယ်​မှာ ပါ​လို့​လဲ​ဆို​ပြီး မေး​ခွန်း ထုတ်​လာ​ကြ​တယ်။ ချာ့ခ်ျ​ခေါင်း​ဆောင်​တွေ​ကို မေး​ခွန်း​ထုတ်​ရဲ​လိုက်​ကြ​တာ​ဆို​ပြီး ချာ့​ခ်ျ​က ယမ်း​ပုံ​မီး​ကျ​ပါ​လေ​ရော။ ဒါကြောင့် တန်​ပြန်​တိုက်​ခိုက်​ခဲ့​တယ်။ ချာ့​ခ်ျ​သွန်​သင်​ချက်​တွေ​ကို ငြင်း​ပယ်​တဲ့ အ​မျိုး​သား/သ​မီး​တွေ​ကို တိ​တ္ထိတွေ​အ​ဖြစ် သတ်​မှတ်​ခဲ့​တယ်။ သွန်​သင်​ချက်​တ​ချို့​ဟာ ယေရှု​ခ​ရစ် မမွေး​ခင်​မှာ အ​သက်​ရှင်​ခဲ့​တဲ့ အ​ရစ္စ​တို​တယ်​နဲ့ ပလေတိုရဲ့ အယူမှား အ​တွေး​အ​ခေါ်​အ​ပေါ် အခြေခံ​ထား​တယ်။ ချာ့ခ်ျ​သွန်​သင်​ချက် ငြင်း​ပယ်​သူ​တွေ​ကို သေ​ဒဏ်​ချ​မှတ်​ပြီး နိုင်​ငံ​တော်​က အ​ရေး​ယူ​ဆောင်​ရွက်​တယ်။ ရည်​ရွယ်​ချက်​က လူ​တွေ ကျမ်း​စာ မ​ဖတ်​အောင်၊ ချာ့ခ်ျ​ကို မေး​ခွန်း မ​ထုတ်​အောင် ဖြစ်​တယ်။ အကြံ​အစည်​အများစု အောင်​မြင်​ခဲ့​တယ်။ ဒါ​ပေ​မဲ့ သ​တ္တိ​ရှိ​တဲ့ လူ​နည်း​စု​က​တော့ မ​ဟာ​ဗာ​ဗု​လု​န်​ကြောင့် နောက်​တွန့်​မ​သွား​ကြ​ဘူး။ ဘု​ရား​သ​ခ​င့် စ​ကား​တော် ကျမ်း​စာ​ကို မြည်း​စမ်း​ခဲ့​ပြီ​မို့ ထပ်​သိ​ချင်​နေ​ကြ​တယ်။ မှား​ယွင်း​တဲ့ ဘာ​သာ​ရေး​က​နေ လွတ်​မြောက်​တော့​မ​ယ့် အ​လား​အ​လာ​ပါ​ပဲ။

၁၄။ (က) ၁၈၀၀ ပြည့်​လွန်​နှစ်​တွေ​မှာ ကျမ်း​စာ​အ​မှန်​တ​ရား​ကို ပို​နား​လည်​လာ​နိုင်​ဖို့ ဘယ်​အ​ခြေ​အ​နေ​တွေ ပေါ်​လာ​သ​လဲ။ (ခ) ညီ​အစ်​ကို ရပ်​စ​ယ်လ်ရဲ့ အ​မှန်​တ​ရား ရှာ​ပုံ​တော်​ကို ဖော်​ပြ​ပါ။

^၁၄ ကျမ်း​စာ​အ​မှန်​တ​ရား ဆာ​ငတ်​သူ​များ​စွာ​ဟာ ချာ့ခ်ျသြ​ဇာ သက်​ရောက်​မှု​နည်း​တဲ့ နိုင်​ငံ​တွေ​ဆီ ထွက်​ပြေး​ခဲ့​ကြ​တယ်။ ကျမ်း​စာ​ကို ဖတ်​ရှု​လေ့​လာ​ပြီး လွတ်​လွတ်​လပ်​လပ် တွေး​ခေါ်​ဆွေး​နွေး​ချင်​ကြ​တယ်။ အဲ​ဒီ​လို​နိုင်​ငံ​တစ်​ခု​ဖြစ်​တဲ့ အ​မေ​ရိ​ကန်​မှာ စီ​တီ​ရပ်​စ​ယ်လ်​နဲ့ အပေါင်း​ပါ​တွေ​ဟာ ၁၈၀၀ ပြည့်​လွန်​နှစ်​တွေ​က​စ​ပြီး ကျမ်း​စာ​ကို စ​နစ်​တ​ကျ လေ့​လာခဲ့​ကြ​တယ်။ အ​စ​ပိုင်း​မှာ​တော့ ညီ​အစ်​ကို ရပ်​စ​ယ်လ်ရဲ့ ရည်​ရွယ်​ချက်​က အမှန်​တ​ရား သွန်​သင်​ပေး​တဲ့ ဘာ​သာ​ရေးတွေ​ကို အ​သေ​အချာ သိ​ဖို့​ပါ​ပဲ။ ခ​ရစ်​ယာ​န် မ​ဟုတ်​တဲ့ ဘာ​သာ​တွေ အပါ​အဝင် ဘာ​သာ​များ​စွာ​ရဲ့ သွန်​သင်​ချက်​တွေ​နဲ့ ကျမ်း​စာ​သွန်​သင်​ချက်​တွေ​ကို အ​သေ​အ​ချာ နှိုင်း​ယှဉ်​ကြည့်​ခဲ့​တယ်။ အဲဒီ​ဘာ​သာ​တစ်​ခု​မှ ကျမ်း​စာ​အ​တိုင်း အ​ပြည့်​အဝ မ​လိုက်နာ​ကြ​မှန်း မ​ကြာ​ခင်​မှာ​ပဲ သ​ဘော​ပေါက်​လာ​တယ်။ တစ်​ရက်​မှာ ရပ်​စ​ယ်လ်​က အ​ပေါင်း​ပါ​တွေ​နဲ့​အတူ တွေ့​ရှိ​ထား​တဲ့ ကျမ်း​စာ​အ​မှန်​တ​ရားတွေ​ကို လက်​ခံ​ပြီး ကိုယ့်​အ​သင်း​တော်​မှာ ပြန်​သွန်​သင်​ပေး​မ​လား​ဆို​တဲ့ မျှော်​လ​င့်​ချက်​နဲ့ ဘုန်း​တော်​ကြီး​တ​ချို့​ကို တွေ့​ဆုံ​ခဲ့​တယ်။ ဒါပေမဲ့ ဘုန်း​ကြီး​တွေ စိတ်​မ​ဝင်​စား​ကြ​ဘူး။ မှား​ယွင်း​တဲ့​ဘာ​သာ​ကို ဖက်​တွယ်​ထား​ချင်​တဲ့​သူ​တွေ​နဲ့ ပေါင်း​ဖို့ မ​ဖြစ်​နိုင်​ဘူး​ဆို​တဲ့​အ​ချက်​ကို ကျမ်း​စာ​ကျောင်း​သား​တွေ လက်​ခံ​ရ​တော့​မယ်။—၂ ကော​ရိန္သု ၆:၁၄ ကို​ဖတ်​ပါ။

၁၅။ (က) ခ​ရစ်​ယာ​န်တွေ​ဟာ ဘယ်​အ​ချိန်​မှာ မ​ဟာ​ဗာ​ဗု​လု​န် သုံ့​ပန်း​ဘဝ ကျ​ရောက်ခဲ့​သ​လဲ။ (ခ) နောက်​ဆောင်း​ပါး​မှာ ဘယ်​မေး​ခွန်း​တွေ ဆွေး​နွေး​ကြ​မ​လဲ။

^၁၅ အ​ခု​ထိ ဆွေး​နွေးခဲ့​တဲ့ အ​ချက်​တွေ​အ​ရ နောက်​ဆုံး​တ​မန်​တော် သေ​ဆုံး​ပြီး​တဲ့​နောက် မ​ကြာ​ခင်​မှာ​ပဲ ခ​ရစ်​ယာ​န်​စစ်​တွေ​ဟာ မ​ဟာ​ဗာ​ဗု​လု​န် သုံ့​ပန်း​ဘ​ဝ ကျရောက်ခဲ့​မှန်း သိ​ရှိ​ခဲ့ရ​တယ်။ ဒါ​ပေ​မဲ့ မေး​ခွန်း​တချို့ ပေါ်​လာ​တယ်။ ၁၉၁၄ ခု​နစ်​မ​တိုင်​ခင် ဆယ်​စု​နှစ်​တွေ​အတွင်း ဘိ​သိက်​ခံ​တွေ​ဟာ မ​ဟာ​ဗာ​ဗု​လု​န် သုံ့​ပန်း​ဘ​ဝ​မှာ မ​ရှိ​တော့​ဘဲ လွတ်​မြောက်​လာ​ပြီ​ဆို​တာ ဘယ်​ထပ်​ဆ​င့် အထောက်​အ​ထား​တွေ​က ဖော်​ပြ​သ​လဲ။ ပ​ထ​မ​က​မ္ဘာ​စစ်​အ​တွင်း ဟော​ပြော​ခြင်း​လုပ်​ငန်း အ​ရှိန်​လျော့​သွား​တဲ့​အ​တွက် မိ​မိ​ကျေး​ကျွန်​တွေ​ကို ယေ​ဟော​ဝါ စိတ်​ပျက်​ခဲ့​ပါ​သ​လား။ အဲ​ဒီ​အ​ချိန်​အ​တွင်း ညီ​အစ်​ကို​တ​ချို့ ခရစ်​ယာ​န် ကြား​နေ​မှု​ကို အ​လျှော့​ပေး​ခဲ့လို့ ဘု​ရား​သ​ခင့် မျက်​နှာ​သာ ဆုံး​ၡုံး​သွား​သ​လား။ ခ​ရစ်​ယာ​န်တွေ​ဟာ တမန်​တော်​တွေ သေ​ဆုံး​ပြီး​တဲ့​နောက်​မှာ မှား​ယွင်း​တဲ့ ဘာ​သာ​ရေးရဲ့ ချုပ်​နှောင်​မှု​အောက် ကျ​ရောက်ခဲ့​တယ်​ဆို​ရင် ဘယ်​အ​ချိန်​မှာ ပြန်​လွတ်​လာ​သ​လဲ။ သိပ်​ကောင်း​တဲ့ မေး​ခွန်း​တွေ​ပါ​ပဲ။ ဒီ​မေး​ခွန်း​တွေ​ကို နောက်​ဆောင်း​ပါး​မှာ ဆွေး​နွေး​ပါ​မယ်။