မော်ဒကဲ​ဆိုတဲ့ ဂျူး​အမျိုးသားဟာ ဧသတာ​ကျမ်း​ထဲက ဇာတ်ကောင် တစ်ယောက် ဖြစ်တယ်။ ပါးရှား​နန်းတော်မှာ အမှုထမ်း​တဲ့ ဂျူး​သုံ့ပန်း​ပါ။ ဘီစီ ငါး​ရာစု​အစပိုင်း၊ “အာရွှေရု​မင်း လက်ထက်” မှာ ဖြစ်တယ်။ (ဒီနေ့ခေတ် လူအများစုက အဲဒီ​ဘုရင်​ကို ဇားဇိခ် ၁ အဖြစ် သိထားကြတယ်။) ဘုရင်​ကို လုပ်ကြံ​မယ့် အကြံအစည်​ကို မော်ဒကဲ အချိန်မီ တားဆီး​လိုက်​နိုင်တယ်။ ကျေးဇူးတင်​လွန်းလို့ လူသိရှင်ကြား ချီးမြှောက်​ဖို့ ဘုရင် စီစဉ်တယ်။ မော်ဒကဲ​နဲ့ တခြား ဂျူးတွေရဲ့ ရန်သူ ဟာမန် သေဆုံးပြီးနောက် မော်ဒကဲ​ကို ဝန်ကြီးချုပ် ရာထူး ခန့်အပ်တယ်။ ဒီ​ရာထူး​ကြောင့် ပါးရှား​အင်ပါယာ​တစ်ခွင်​က ဂျူးတွေ မျိုးဖြုတ် သတ်မခံရအောင် မော်ဒကဲ ကူညီပေးနိုင်ခဲ့တယ်။—ဧသ. ၁:၁။ ၂:၅၊ ၂၁-၂၃။ ၈:၁၊ ၂။ ၉:၁၆။

သမိုင်း​ပညာရှင်​တချို့က ဧသတာ​ကျမ်းဟာ ဒဏ္ဍာရီ​ပဲ၊ မော်ဒကဲ တကယ် အသက်မရှင်​ခဲ့ဘူး​လို့ ဆိုကြတယ်။ ဒါပေမဲ့ ၁၉၄၁ မှာ မော်ဒကဲ​နဲ့​ပတ်သက်တဲ့ ကျမ်းမှတ်တမ်းကို ထောက်ခံတဲ့ အထောက်အထား​ကို ရှေးဟောင်း​သုတေသန ပညာရှင်တွေ ရှာတွေ့ခဲ့​ပုံ ရတယ်။ ဘာများလဲ။

မာဒုကာ (မြန်မာ​လို မော်ဒကဲ) ဆိုတဲ့ အမျိုးသား​တစ်ယောက်​အကြောင်း ဖော်ပြထားတဲ့ ပါးရှား ရွှံ့စေး ကျောက်ပြား​တစ်ချပ်​ကို သူတို့ ရှာဖွေ​တွေ့ရှိ​ကြတယ်။ အဲဒီ​အမျိုးသားဟာ ရှုရှန်​မြို့​မှာ စီမံခန့်ခွဲရေး အရာရှိ​အဖြစ် အမှုထမ်းခဲ့တယ်။ စာရင်းကိုင် ဖြစ်နိုင်တယ်။ အဲဒီ​ကျောက်ပြား​ကို ရှာဖွေ​တွေ့ရှိ​တုန်းက အရှေ့တိုင်း သမိုင်း​ဆရာ အာသာ အန်ဂနတ်က “ကျမ်းစာရဲ့ အစိတ်အပိုင်း မဟုတ်တဲ့ စာပေ​မှာ မော်ဒကဲ​အကြောင်း ပါတာ ဒါ ပထမဆုံး​အကြိမ်​ပဲ” လို့ ပြောတယ်။

နောက်ပိုင်း၊ တခြား ပါးရှား ရွှံ့စေး ကျောက်ပြား​ထောင်ပေါင်း​များစွာ​ကို ပညာရှင်တွေ ဘာသာပြန်​ကြတယ်။ အဲဒီထဲမှာ ပါဆဲပလစ် မြို့ရိုးအနီးက ဘဏ္ဍာတိုက် အပျက်အယွင်း​တွေ​ထဲ​မှာ ရှာတွေ့ခဲ့​တဲ့ ကျောက်ပြား​တွေ ပါတယ်။ ဇားဇိခ် ၁ လက်ထက်​တုန်းက ကျောက်ပြား​တွေ။ ဧလံ​စကားနဲ့ ရေးထားတယ်။ ဧသတာ​ကျမ်း​ထဲက နာမည် အတော်များများ ပါတယ်။ a

ပါဆဲပလစ် ကျောက်ပြား အတော်များများမှာ ဇားဇိခ် ၁ လက်ထက်၊ ပါးရှား နန်းတော် အတွင်းဝန် မာဒုကာ​ရဲ့ နာမည် ဖော်ပြထားတယ်။ ကျောက်ပြား​တစ်ချပ်​မှာ မာဒုကာ​ကို ဘာသာပြန်​သူ​အဖြစ် ဖော်ပြတယ်။ ဒါဟာ မော်ဒကဲ​နဲ့​ပတ်သက်တဲ့ ကျမ်းစာ​ဖော်ပြချက်​နဲ့ ကိုက်ညီတယ်။ မော်ဒကဲဟာ ဘုရင် အာရွှေရု (ဇားဇိခ် ၁) ရဲ့ နန်းတော်မှာ အမှုထမ်းခဲ့​သူ ဖြစ်ပြီး အနည်းဆုံး ဘာသာစကား နှစ်မျိုး ပြောတတ်တယ်။ ရှုရှန် နန်းတော်​တံခါး​မှာ ပုံမှန် ထိုင်ရတယ်။ (ဧသ. ၂:၁၉၊ ၂၁။ ၃:၃) အဲဒီ​ဂိတ်​တံခါး​ဟာ မင်းမှုထမ်း​တွေ အလုပ်လုပ်တဲ့ အဆောက်အအုံကြီး ဖြစ်တယ်။

ကျောက်ပြား​တွေ​မှာ ဖော်ပြထားတဲ့ မာဒုကာ​နဲ့ ကျမ်းစာထဲက မော်ဒကဲ​မှာ ဆင်တူချက် များစွာ ရှိတယ်။ တစ်ချိန်တည်း တစ်နေရာတည်းမှာ အသက်ရှင်ခဲ့တယ်။ တစ်နေရာတည်းမှာ မင်းမှုထမ်း​အဖြစ် အမှုထမ်း​တယ်။ အဲဒီ​ဆင်တူချက်​တွေ​ကို ကြည့်ရင် မော်ဒကဲ​နဲ့ မာဒုကာ တစ်ယောက်တည်း ဖြစ်တယ်လို့ ကောက်ချက်ချနိုင်တယ်။